اقتصادي توسعه برتجربه اجمالي مروري
تجربه يك بازخواني
;آمرانه توسعه مالزي
كره‌جنوبي ، چون آسيا شرقي جنوب كشورهاي در توسعه الگوي
جهان كشورهاي از بسياري نظر فيليپين و تايوان سنگاپور ،
باداشتن مالزي ميان اين در.است كرده جلب خود به را سوم
صنعتي تازه كشورهاي ميان در اقتصادي رشد آهنگ سريع‌ترين
موقعيت از دهه 80 در كشور ميان 128 در رتبه 13 كسب و شده
حال در ستاره" عنوان به آن از و است برخوردار برجسته‌اي
و اقتصادي رشد سريع آهنگ مالزي‌و توسعه.مي‌شود ياد "اوج
كدام آن بسترهاي و زمينه‌ها چيست؟ مرهون كشور اين صنعتي
مسائل كدام توسعه از سطح اين به رسيدن براي مالزي و است
را مسائلي چه و كرده حل و سرگذاشته پشت را ساختاري كلان
انديشه گروه.داشت خواهد پيش‌رو
بيات فريبرز
گذشته ساختاري مسائل
مواجه ساختاري كلان مساله سه با خود توسعه مسير در مالزي
:است بوده
و سرشار و غني منابع -ارضي اختلافات و ملي دولت فقدان -1
.است بوده استعمارگران توجه مورد همواره مالزي حاصلخيز
اين بر هلنديها سپس و پرتغالي‌ها ابتدا دليل همين به
كمپاني توسط انگليس كشور دو اين از بعد.شدند مسلط كشور
دوم جنگ از پس.كرد خود مستعمره را كشور اين شرقي هند
از پس و درآوردند خود اشغال به را مالزي ژاپني‌ها جهاني
تا كه شد ، مسلط مالزي بر انگليس مجددا جنگ در ژاپن شكست
از پس مالزيداشت ادامه در 1957 كشور اين استقلال
درگير منطقه در استعمار ديرينه سابقه به توجه با استقلال
و اندونزي با اختلاف.شد خود همسايگان با ارضي اختلافات
درگيري مرز تا كه صباح و ساراواك مناطق سر بر فيليپين
در كودتا وقوع با كه است جمله آن از رفت ، پيش نظامي
موضوع در 1966 كشور دو ميان صلح قرارداد امضاي و اندونزي
كشور اين ادعاي سر بر فيليپين با اختلاف اما.يافت پايان
اين ، بر علاوه.ماند پابرجا همچنان صباح ايالت به نسبت
ايالات ديگر و سنگاپور بين اختلاف ديگرمالزي ارضي مشكل
حوادث دستخوش را مالزي دهه يك به نزديك كه بود كشور اين
عبدالرحمن تنكو در 1965 سرانجام و كرد داخلي درگيريهاي و
آزاد خروج كشور اين كابينه اعضاي و مالزي استقلال رهبر
استقلال سنگاپور و اعلام مالزي فدراسيون از را سنگاپور
.يافت
غني منابع غارت و بريتانيايي استعمارگران سلطه حال هر در
نيز و ملي دولت يك نبود در كشور اين كائوچوي و قلع
امكان همسايگان با ارضي طاقت‌فرساي درگيريهاي و اختلافات
كرده سلب كشور اين از را توسعه براي برنامه‌ريزي نوع هر
حل و ملي دولت تشكيل ;مسائل اين از عبور از پسبود
برنامه اولين كه است در 1965 ارضي اختلافات مسالمت‌آميز
.درمي‌آيد اجرا به مالزي در توسعه
و است چندقومي جامعه يك مالزي -نژادي و قومي مسائل -2
را كشور اين ملي وحدت همواره نژادي و قومي اختلافات
جمعيت اكثريت كه مالايو نژاد بر علاوهاست كرده تهديد
تعداد هستند ، مسلمان غالبا و مي‌دهند تشكيل را كشور اين
قرن از هنديها نظير ديگر گروههاي سپس و چيني بيشماري
انگليس استعمار نيازهاي و اقتصادي منافع دليل به نوزدهم
ديگر نژادي اقليت‌هاي.كرده‌اند مهاجرت كشور اين به
امروزه.مي‌شود عربها و پاكستانيها بنگاليها ، شامل مالزي
زندگي مالزي در قومي نژادي مختلف گروه چهار كلي طور به
.پاكستاني و هند و چيني مالايو ، اصلي ، ارانگ:مي‌كنند
مي‌دهند تشكيل را مالزي جمعيت از نيمي از بيش مالايو قوم
به قويا و هستند كشور اين گروه مهمترين سياسي لحاظ به و
آنها مشترك زبان اضافه به ويژگي همين كه پايبندند اسلام
سوم يك حدود چيني‌ها.مي‌كند متمايز اقوام ديگر از را
به نسبت كمتر اما.مي‌دهند تشكيل را مالزي جمعيت
برخوردارند100 همگوني از مذهب و زبان نظر از مالايوها
هنديها ، بويژه نژادها و اقوام ساير نيز را جمعيت درصد
.مي‌دهند تشكيل پاكستانيها و تاميلي‌ها
سياست در ريشه عمدتا مالزي در ونژادي قومي تنوع اين
در انگليس توسط ديگر كشورهاي از كار نيروي مهاجرت تشويق
تبديل براي انگلستان.دارد مالزي بر خود تسلط دوران
بر مبتني تجاري اقتصادي به مالزي معيشتي كشاورزي اقتصاد
و آمريكا به (كائوچو و قلع عمدتا)خام مواد صادرات
براي چيني‌ها تشويق به نوزدهم قرن ابتداي در انگليس
سپس و پرداخت قلع معادن در اشتغال و كشور اين به مهاجرت
كائوچو براي جهاني تقاضاي افزايش با بيستم قرن اوايل در
.كردند وارد هند از بسياري كار نيروي كائوچو مزارع صاحبان
با همراه فعاليت‌ها برخي در خاص نژادهاي و اقوام تمركز
اقوام مورد در ذهني قالبي عقايد و پيشداوريها برخي ترويج
تنبل ، مالاييها اينكه بر مبني انگليسي‌ها سوي از مختلف
منجر دارند اقتصادي شم چيني‌ها و مطيع و براه سر هنديها
به.شد كشور اين در "نژادي كار تقسيم" نوعي شكل‌گيري به
قلع استخراج و شهري تجارت بخش در چيني‌ها كه ترتيب اين
مزارع در مالاييها و توليدكائوچو در هنديها معادن ، از
آموزش با نژادي كار تقسيم اين.شدند متمركز برنج كشت
چيني‌ها نصيب آموزشي فرصت‌هاي بيشتر.شد تكميل نيز رسمي
گروه تنها و شد بعد درجه در هنديها و (اول درجه در)
.شدند برخوردار آن از مالايي اشراف از محدودي
تقسيم و تبعيض سياست كنار در نژادي و قومي تنوع واقعيت
كشور اين در قومي درگيريهاي ظهور و بروز زمينه نژادي كار
چيني‌ها و مالاييها بين طبقاتي اختلاف به عمدتا كه شد
بود شورش 1969 قومي درگيريهاي اين شديدترين بود ، متمركز
زيادي تعداد شدن زخمي و كشته به و كشيد طول روز چندين كه
و مسائل حل براي مالزي استقلال از پس دولتهاي.شد منجر
فراهم با كردند سعي ابتدا كشور اين در قومي درگيريهاي
فاصله اقوام همه براي برابر پيشرفت و تحرك فرصت كردن
كم را كارنژادي تقسيم استعماري سياست از ناشي طبقاتي
جامعه اداره در اقوام همه دادن مشاركت با سپس و كنند
نظر ازنمايند تقويت را ملي وفاق و دلبستگي احساس
"ناسيونال باريا" بعدها و "ائتلاف" مالزي‌ايجاد رهبران
.بود قومي مشكلات و مسائل به پاسخي (ملي جبهه)
يك" مالزي دولت سوي از شورشهاي 1969 از پس مبنا برهمين
فعاليتهاي انحصار شدتا تدوين "اقتصادي جديد سياست
فاصله و فقر و برود ميان از خاص نژاد يك به اقتصادي
سال تا مي‌بايست سياست اين براساس.شود ريشه‌كن طبقاتي
كل از درصد حداقل 30 بومي گروههاي ساير و مالايوها 1990
در را كشور صنعتي و بازرگاني فعاليتهاي مالكيت و مديريت
توزيع و اقتصادي رشد بين تعادلي تا باشند داشته اختيار
بوجود جامعه مختلف گروههاي و اقوام بين در ثروت عادلانه
بيشتر استقلال زمان از كه نيز قدرت و سياست حوزه در.آيد
و آمد بوجود تعديل حدودي تا بود مالاييها انحصار در
و دولت سطح تا نژادها و اقوام ساير عمودي تحرك امكان
.شد فراهم كابينه اعضاي
كردن فراهم با است كرده تلاش مالزي دولت حقيقت در
و منافع كسب در اقوام همه براي برابر نسبتا فرصت‌هاي
در قومي گروههاي دادن مشاركت نيز و اقتصادي مزاياي
به نسبت بي‌طرفانه نسبتا مشي اتخاذ سياسي‌و ساختار
انسجام رهگذر اين از و كند ايجاد قومي عدالت نوعي اقوام
خود توسعه برنامه‌هاي تحقق براي را لازم ملي وحدت و
.سازد فراهم
گرايي دوگانه از گذر -توسعه و اسلام از سازگار تلقي -3
و اسلام نسبت از سازگار تلقي يك اتخاذ و تجدد و سنت بين
بوده ديگري مهم فرهنگي گام تجدد و توسعه با فرهنگي سنن
سابقه.است برداشته توسعه موانع رفع جهت در مالزي كه است
ميلادي هفتم قرن به آسيا شرقي جنوب منطقه به اسلام ورود
تاجران جلب باعث منطقه اين اقتصادي اهميت.برمي‌گردد
با رفته رفته كه به‌طوري.گرديد عرب و ايراني مسلمان
و شدند آشنا اسلام با بومي افراد مسلمانان تعداد افزايش
طول در اسلام.پرداختند اسلام ترويج به خود آن پذيرش ضمن
مي‌داده تشكيل را مالايو فرهنگ مهم قسمت گذشته سال پانصد
با سو يك از دارد دوگانه تصويري مالزي در اسلام. است
ميان شده طبقه‌بندي شديدا فئودالي جامعه يك سنت‌هاي
خشك صورت كه داشته را آن قابليت و خورده گره تابع و حاكم
اسلام توسعه كه آنجا از ديگر سوي از و گيرد بخود خشن و
گرفت صورت مسلمان وبازرگانان تجار توسط منطقه اين در
و خشك برداشتهاي.است داشته متسامح و ملايم چهره‌اي
در عمده‌اي فرهنگي مانع مي‌توانست اسلام از غيرمنعطف
به و كند ايجاد كشور مدرن‌سازي و توسعه برنامه‌هاي برابر
.بيانجامد فرهنگي شكاف يك
توسعه با اسلام از سازگار برداشتي اتخاذ با مالزي دولت
حل را مدرنيته و ديني و فرهنگي سنن بين شكاف است توانسته
كه است متكي فرض پيش اين بر مالزي فرهنگي سياست.كند
براين.است دمكراسي روح با همساز و مصلحت‌گرا دين اسلام
اسلامي ، ، اخوت چون‌ايمان اسلامي ، ارزشهاوشعائر دولت اساس
هماهنگي ، و نظم درستكاري ، و صداقت غيرمسلمانان ، با مدارا
تلقي جهاني ارزشهايي را سالمندان به احترام و پاكيزگي
.مي‌داند مردم همه نفع به جامعه در را آن اشاعه و كرده
برخي هاو دستاورد از استفاده كه است باور براين دولت
اسلام احكام و اصول با منافاتي غرب تمدن و فرهنگ ارزشهاي
تسامح و سازگاري اين نمودندارد اجتماعي زندگي مورد در
مسالمت‌آميز و آرام زندگي در يكسو از را فرهنگي و ديني
معابد حضور و اديان و فرق ساير پيروان با مسلمانان
ديگر سوي از و مساجد فراوان شمار كنار در هندو و بودايي
.كرد جستجو مي‌توان مردم پوشش و ظاهري رفتار در
مي‌توان جهت اين از را مالزي پايتخت كوالالامپور
حجاب.دانست اسلامي كشورهاي بين در شهر بي‌تعصبترين
و شاد و متنوع رنگهاي با مالايايي روسريهاي با اسلامي
شهر اين از را متساهل چهره‌اي و درآميخته هندي ساريهاي
به پايبندي عين در مالزي شهروند يك.مي‌گذارد نمايش به
نيز و فرهنگي و فكري مدرن ، ارزشهاي مذهبي و ديني فرهنگ
به را غربي مدرن تكنولوژيهاي و امكانات و ابزار جديدترين
و ارزشي ناهماهنگي احساس آنكه بدون است گرفته خدمت
گرا مصلحت ديني اسلام پذيرفته كه چرا.باشد داشته فرهنگي
پس مالزي.است تجدد و نوخواهي ، دمكراسي روح با سازگار و
:ساختاري مشكل سه گذاشتن سر پشت از
-و 3 قومي مسائل -ملي 2 تشكيل‌دولت و ارضي اختلافات -1
را آن امكان توسعه و اسلام يا تجدد و سنت سازگاري‌بين
.كند اقدام كشور توسعه برنامه‌ريزي‌براي به مي‌يابدكه
مالزي توسعه برنامه
شده‌جنوب صنعتي كشورهاي‌تازه از بعضي برخلاف مالزي
توسعه لازم‌براي اوليه منابع مشكل با كمتر آسيا شرقي
متنوع گياهي پوشش ناشي‌از طبيعي موقعيت زيرا بود ، مواجه
كنار مزارع‌كائوچو ، در و متراكم و انبوه جنگلهاي و
به تاسيسات‌زيربنايي همچنين وگاز نفت ومنابع قلع معادن
سيستم راههاي‌ارتباطي ، چون دوران‌استعمار از مانده جاي
و مساعد صنعتي‌زمينه‌هاي شهرك‌هاي و اداري آموزشي‌و
توسعه برنامه‌هاي براي لازم اوليه منابع امكانات‌و
.كرد فراهم را كشور اين اقتصادي
متكي از 1965كشاورزي‌وعمدتا مالزي‌قبل اقتصاد
الوار و نخل قلع ، كائوچو ، روغن چون خام مواد صادرات به
.شد آغاز بعد سال 1965به از مالزي شدن صنعتي سياستبود
كار توسعه‌فدرال سال 1967سازمان منظوردر همين به
سال 1968قانون در شد موفق سازمان اين.كرد آغاز را خود
صادرات شامل كه برساند تصويب به را سرمايه‌گذاري تشويق
.بود آزادتجاري منطقه اعلام‌اولين و ماليات اخذ بدون
و جذبسرمايه‌گذاران‌داخلي چنين‌سياستي‌و اتخاذ با
رشدي اقتصادمالزي‌از دهه70 ، پايان خارجي‌تا
صنايع‌الكترونيك رشد شد ، برخوردار درصد سالانه‌معادل 5
بزرگترين‌صادركننده به كشوررا اين اكنون كه مالزي
است تبديل‌كرده به‌جهان كامپيوتر الكترونيكي‌و قطعات
مالزي اقتصادي توسعه از مرحله اين دستاوردهاي جمله از
شد تصويب جديداقتصادي‌دولت سال 1970سياست در.است
كارگربر داخلي صنايع بار اولين براي دولت آن براساس كه
.كرد تشويق و گرفت كار نيافته‌به مناطق‌توسعه در را
رشد تعادل‌ميان اقتصادي‌برقراري جديد سياست از هدف
سياست به پايان‌دادن و ثروت عادلانه توزيع و اقتصادي
درموقعيت را كه‌چيني‌ها بود طبقاتي نژادي‌و كار تقسيم
ساير و مالايايي‌ها اقتصادي‌نسبت‌به لحاظ برتري‌از
.مي‌داد قرار اقوام
سياست محمد ، نخست‌وزيري‌ماهاتير آغاز با سال 1981 در
سياست ايندرآمد مرحله‌اجرا به سنگين صنايع توسعه
سيمان ، فولاد ، چون وعمده صنعت‌زيربنايي چند توسعه
پتروشيمي‌را و گاز و صنايع‌نفت و كاغذ اتومبيل‌سازي ،
مالزي‌را صنعت "ماهاتيرمحمد" حال همان در.مي‌شد شامل
اقتصادي سياستهاي "شرق به نگاه"سياست تحت كرد تشويق
آن نتيجه كه دهد ، قرار توجه مورد را كره‌جنوبي و ژاپن
منظور به ژاپن سبك به بزرگ تجاري افزايش‌مراكزمبادله
سياست" برنامه‌ها اين با همزمانبود صادرات توسعه
.درآمد اجرا مرحله به خدمات و صنعت بخش در"خصوصي‌سازي
براي چه اگر اقتصادي‌مالزي توسعه و شدن صنعتي سياست
نيزبه خارجي بدهي‌هاي افزايش چون مشكلاتي كشور اين
بيليون معادل 87/40 سال 1991 آن‌در رقم كه داشته دنبال
(ريال رينگيت‌معادل 2200 هر)مالزي پول واحد رينگيت
رينگيت متوسط 3090 مالزيايي‌به‌طور هر يعني) است ، بوده
كه بالاي‌اقتصادي رشد آهنگ اما(.است بدهكار جهان به
براي مشكلي تاكنون است صادرات توسعه متكي‌به عمدتا
درمجموع و است نكرده ايجاد كشور اين بدهي‌هاي پرداخت
سطح‌توسعه ارتقاي ضمن مالزي توسعه برنامه گفت مي‌توان
صادرات‌مواد به كشاورزي‌متكي اقتصاد ازيك كشور اين
نفع به مجددثروت تقسيم به صنعتي كشور يك به خام
شايان كمك كشور اين بخش‌جمعيت محرومترين بزرگترين‌و
.است كرده توجهي
پيش‌رو مسائل
آمريت ايناست داشته آمرانه مالزي‌حالتي توسعه اما
شديدا فئودالي‌و سنتي ساختار تمركزگرايي‌ريشه‌در و
طبقه دو رابه جامعه كه دارد مالزي جامعه شده طبقه‌بندي
شكل اين در.مي‌كند تقسيم پيرو و پاترون تابع‌يا و حاكم
از بلكه رسمي قدرت‌اداري تنها نه اقتدارحاكمان از
حاكمان ومعمولا برخوردارند نيز سنتي و نفوذمعنوي
دارا نيز مذهبي‌را و معنوي مقام‌مرجعيت ايالات
حاكم تابعين‌از يا پيروان اطاعت نظام اين در.مي‌باشند
، وظيفه‌اداري و قانون اطاعت‌از زور ، براساس نه تنها
سنت ، كه است كسي و سرور از وفاداري‌شخصي مبناي بر بلكه
فرهنگي ساختار.است قائل او براي خاصي ويژگي‌هاي
و كشور اين استعمارگران‌در حضور ديرپاي سابقه اقتدارگرا
و ارضي چون‌جدايي‌طلبي ، مسائل ساختاري نيزمشكلات
سمت ناگزيربه را مالزي استقلال ، از پس دولتهاي قومي
اقتدار و آمريت اين.داد سوق اقتدارگرايي و تمركز نوعي
كرد تحميل جامعه‌مالزي به كه مختلفي عليرغم‌هزينه‌هاي
برنوعي تكيه با ملي پي‌گيري‌منافع دليل به
مالزي‌به مردم براي را اقتصادي توسعه "صالح ديكتاتوري"
.آورد ارمغان
دموكراتيك‌سياسي مالزي‌ساختار اقتصادي اماتوسعه
آن از تاكنون مالزي كه چيزي مي‌طلبد ، را خود با متناظر
.است داشته آن انداختن عقب به در وسعي احترازجسته
رشد نرخ حاصل كه كشور اين در تكنوكرات متوسطو طبقه رشد
تلقي‌هاي طرز و مطالبات ، نگرشها به است ، اقتصادي سريع
مشاركت‌و كه است ، زده كشوردامن اين در جديدي
و احزاب تشكيل و بيان و عقيده آزادي سياسي ، تكثرگرايي
انور.مهمترين‌آنهاست جمله اجتماعي‌از وعدالت گروهها
نماد سمبل‌و تكنوكرات‌مسلمان يك عنوان به ابراهيم
چنانچه.است سياسي خواهي تحول اين معتدل شايد و آشكار
و گروهها نخبگان ، بيشتر بامشاركت‌دادن مالزي‌بتواند
كند راتعديل خود قدرت ، ساخت‌متمركزسياسي در احزاب
سياسي اقتصادي‌و توسعه مناسبي‌از است‌الگوي توانسته
اقتصادي‌و سطوح شكاف‌بين صورت ، اين غير در كند ارائه
و دستخوش‌تنش‌ها را مالزي گپ‌فرهنگي و توسعه سياسي
گريبان اكنون هم كه مشكلي كرد ، سياسي‌خواهد درگيريهاي
.است گرفته را كشور اين همسايگان برخي‌از
و چاپ موسسه ،(1372) مالزي محمود ، .مسائلي -منابع1
اينترنت -خارجه2 انتشارات‌وزارت
|
