... مي‌گويند ديگري چيز ناشران
پاياني بخش - مطبوعات قانون از گرته‌برداري نشر ، قانون
تدوين سير درباره همشهري تحليلي گزارش اول بخش:اشاره
روز كه زمينه اين در صاحبنظران ديدگاه‌هاي و نشر قانون
به بيشتر رسيد ، چاپ به صفحه همين در مرداد پنج‌شنبه 4
.داشت اختصاص حقوقدانان نظريات و قانون تدوين سير بررسي
نيز و ناشران برخي نظريات گزارش اين پاياني بخش در امروز
شده مطرح نوجوان و كودك نويسندگان انجمن مديره هيات رئيس
.است گرفته قرار بررسي مورد ديگري ومباحث
ارشاد فرهنگ وزارت مسئولان نظرات آمادگي‌دارد همشهري
پيش‌نويس خصوص در را نشر قانون پيش‌نويس طراحان و اسلامي
.نمايد درج است شده وارد آن بر كه اشكالاتي و
برشمردن از قبل چشمه ، نشر انتشارات مدير كيائيان حسن
براي را صنفي مقبوليت نشر ، كسب قانون ضعف و قوت نقاط
ضرورت يك بخش ، هر فعاليتهاي كنار در اسلامي ، ارشاد وزارت
و شود تهيه نشري قانون باشد قرار اگر":مي‌گويد و دانسته
و شود فرستاده دولت به اسلامي ارشاد و فرهنگ وزارت توسط
گيرد ، قرار انتقاد مورد ناشران صنف در برسد ، ولي تصويب به
".مي‌شود ايجاد نشر صنعت براي زيادي پيامدهاي
كيفري و حقوقي مسئوليت قانون اين براساس":مي‌گويد وي
مسئوليتي هيچ نويسنده و شده گذاشته ناشر برعهده كتاب چاپ
كتاب ، اداره يك جاي به ارشاد حقيقت در كار اين با و ندارد
اداره واحد ، هزار سه دو ، مثلا موجود ، ناشران تعداد به
".مي‌كند درست كتاب
قانون اين در مشهود نقايص و اشكالات":مي‌كند تاكيد وي
ميان در اسلامي ارشاد و فرهنگ وزير شخص با بارها را
دوستان برخي احتمالا نشد ، داده ترتيباثري اما گذاشتيم ،
".نپذيرفتند را اين نشر قانون تصويب دست‌اندركار
و پيگيري خواستار مصرانه ما":مي‌افزايد همچنين كيائيان
كه بپذيريم نمي‌توانيم ما.هستيم قانون اين اشكالات رفع
مركز است ، يك مدني و صنفي نهاد يك كه اتحاديه ، جاي به
كه بپذيريم نمي‌توانيم ما.كند صادر را نشر پروانه ديگر
معنايي هيچ اين.باشد مسئول اثر انتشار قبال در ناشر فقط
".ندارد
دولت تصدي‌گري كاهش سياست با تضاد
نهادهاي عملي و عيني مشاركت و دولت تصدي‌گري كاهش سياست
اگر را هنري و فرهنگي امور در خصوصي بخش و مردمي
برنامه‌ريزان و ارشد مديران شعار محوري‌ترين و اصلي‌ترين
اخيربدانيم ، سالهاي طي اسلامي ارشاد و فرهنگ وزارت
فعال صنفي واحدهاي به را قانوني و مجاز اختيارات اعطاي
جلوه‌هاي ابتدايي‌ترين زمره در عرصه‌ها ، بايد اين در
متقاضيان براي نشر پروانه صدور.باشيم متوقع آن ، عملي
ناشران اتحاديه اعضاي و ناشران زعم به انتشاراتي ، فعاليت
از تاكنون كه است اتحاديه اين حقوق از كتابفروشان ، و
اصلاح عدم درصورت نيز ، پس اين از و شده گرفته آنها
.خواهدشد گرفته نشر ، پيش‌نويس‌قانون
در كتابفروشان و ناشران اتحاديه رئيس شيرازي ، رمضان داود
دهها كتابفروشان و ناشران اتحاديه":مي‌گويد زمينه اين
جواز و دارد فعاليت مدني نهاد يك كه‌به‌عنوان است سال
ارشاد و فرهنگ وزارت بايستي چرا حالا مي‌كند ، صادر كسب
درحالي كند ، حفظ خود براي را نشر پروانه صدور حق اسلامي
درستي كار وزارتخانه آن توسط پروانه صدور هم اول از كه
كنترل در ما بناي كه شرايطي در متاسفانه.است نبوده
از پس فضاي در اكنون و شد گرفته تصميم آن بود ، بيشتر
تصدي‌گري كاهش سمت به بناست كه شرايطي در دوم‌خرداد ،
آن از را مدني صنف يك اختيارات ندارد لزومي برويم ، دولت
".بدهيم دولت به و بگيريم
قانون":مي‌كند اضافه كتابفروشان ، و ناشران اتحاديه رئيس
شده ، تهيه اسلامي ارشاد و فرهنگ وزارت توسط كه نشري
مدتي كه درحالي و ندارد ناشران ميان در چنداني مقبوليت
از گروهي حضور با را قانوني اتحاديه ، آن ، از پيش
ناشران ، همچنين و كتاب كارشناسان قلم ، اهل حقوقدانان ،
آقاي جناب وقت ، وزير به كه بود كرده وتدوين تهيه
بي‌مهري مورد تاريخ اين تا متاسفانه و شد ارائه مهاجراني
".است گرفته قرار مسئول دولتمردان
توسط شده تهيه پيش‌نويس در اختلاف موارد برشمردن ضمن وي
مورد اصلي محورهاي:مي‌گويد ارشاد ، وزارت و اتحاديه
در كه است ، اثر انتشار مسئوليت سر بر يكي اختلاف ،
انتشار مسئوليت اسلامي ، ارشاد وزارت نشر قانون پيش‌نويس
قبال در نويسنده مسئوليت عدم اين كه است ، ناشر با اثر
ندارد ، سابقه دنيا كجاي هيچ در است كرده خلق كه اثري
صورت در مي‌شود ، منتشر جايي در كتابي وقتي برعكس بلكه
فرد به‌عنوان را نويسنده قانون ، آن ، عليه قانوني شكايت
با و حال اين با.مي‌كند احضار دادگاه به پاسخگو و مسئول
پيش‌نويس در كشورمان ، فرهنگي محيط بر حاكم فضاي به توجه
ناشر و نويسنده كه شده اصلاح طوري مطلب اين اتحاديه ،
غير در دارند ، آن انتشار قبال مشترك‌در مسئوليت كتاب
عمل كتاب براي سانسورچي يك عنوان به خود ناشر صورت اين
".كرد خواهد
چنين ناشران ، توسط كتاب بررسي طرح درخصوص شيرازي رمضان
طرح ابعاد لحظه ، اين تا متاسفانه":مي‌كند نظر اظهار
گفت‌وگوي يك در كه بود پيشنهادي اين نيست ، روشن ما براي
اسلامي ارشاد و فرهنگ وزارت فرهنگي معاون توسط كوتاه
شود ، مشخص بايستي مورد اين در كه مطلبي اولين.شد ارائه
اين در نهادن گام ديد بايستي.است مساله به نگرش نحوه
انگيزه با بناست اگر.است هدفي چه و انگيزه چه وادي ، با
اين باشد ، امروز دنياي واقعيت‌هاي به دادن تن هدف و
مي‌تواند حتي بچه‌اي هر امروزه.است ميمون و مبارك اتفاق
همه اينترنت و كامپيوتر از استفاده با و بنشيند خانه در
بياييم ما حاضر شرايط در حال.بگذارد پا زير را دنيا جاي
خواندن براي طويلي‌را و عريض اداره يك ملت هزينه به و
نه دهيم ، اختصاص انتشار دست در كتابهاي كلمه به كلمه
از لذا.مي‌برد جايي به راهي نه و مي‌كند دوا ما از دردي
درست بازي يك به دادن تن درحقيقت كار اين بعد ، به اين
براي هم را زيادي اعتبار و حيثيت مي‌تواند كه است فرهنگي
افزايش موجب هم و باشد داشته پي در ما فرهنگي جامعه
.شود كتاب تيراژ افزايش و كتاب به مردم اعتماد
كساني ناخواسته خداي كه است اين هم بدبينانه نگاه اما
از را كتابها سانسور زحمت طرح ، اين اجراي با مي‌خواهند
آرزو كه كنند ، منتقل ناشران به مربوطه وزارتخانه
".نباشد اين‌گونه مي‌كنيم
مي‌شوند سانسورچي ناشران
چاپ باب موجودر قوانين ني ، نشر انتشارات مدير همايي جعفر
موجود معضلات به اشاره با و دانسته كافي را كتاب نشر و
كليات درواقع":مي‌گويد چنين قوانين اين اجراي نحوه در
ديگر قوانين در نشر ، قانون پيش‌نويس در شده پيش‌بيني
.نداريم نشر قانون به نيازي ما من نظر به و است موجود
درستي به و دقت به موجود ، ضوابط و قوانين همين اگر بلكه
".داشت نخواهيم چنداني مشكل شوند ، واجرا اعمال
ارشاد وزارت نشر قانون تنظيمي پيش‌نويس خصوص در وي
و نويسي قانون شكل اين":كه است عقيده اين بر اسلامي ،
را آنها گذاشتن ، ناشر دوش روي را كتاب نشر و چاپ مسئوليت
ارشاد وزارت مميزان وظايف كه مي‌كند تبديل تشكيلاتي به
".مي‌شوند عهده‌دار را اسلامي
عملي كاهش بر ما نظر و خواسته":مي‌كند تاكيد وي
.است خودش به قوه‌اي هر امور وسپردن دولت تصدي‌گري
توسط و است قضائيه قوه عهده به كتاب تخلفات كه همانطور
بدون مميزي حذف ما ، نظر و خواسته.مي‌شود رسيدگي قوه اين
ارشاد وزارت مسئوليت كار اين.است جديد قانون يك نوشتن
در حقوقي ، مساله‌اي و مشكل بروز صورت در و مي‌كند كم را
همين به مساله صورت ، اين در و مي‌شود بررسي قضائيه قوه
".بود خواهد سادگي
كارشناسي؟ پشتوانه كدام با نشر قانون
حقوقي ، وكارشناس نيلي كتاب انتشارات صدر ، مدير شادي
به اعتنا عدم و ناشران اتحاديه پيش‌نويس گرفتن ناديده
قسمت‌هاي به اتحاديه مختلف انتقادات و واعتراضات نظريات
در موضوع بحث‌انگيزترين را ارشاد وزارت پيش‌نويس مختلف
اينكه":است معتقد و كرده عنوان "كتاب قانون"تدوين روند
شده استفاده كارشناسان نظر از حد چه تا فعلي لايحه در
لايحه نكات مهم‌ترين طرفي از.است جدي پرسش‌هاي از يكي
قبال در ناشر كيفري مسئوليت چاپ ، از پيش مجوز حذف شامل
قوانين زمينه در اصلاحاتي كتابهاو در شده چاپ مطالب
از بسياري انتقاد مورد همواره نشر ، و چاپ به مربوط جزايي
اينكه ، بعدي نكته و است بوده ناشران اتحاديه گردانندگان
سال 1364 مصوب مطبوعات قانون شبيه كاملا پيش‌نويس اين
".است وارد زيادي ايرادات نيز آن به خود جاي در كه است
پيش مميزي حذف را نشر قانون پيش‌نويس نكته مهم‌ترين وي
كه موقعي در درست كه اين حالا":مي‌گويد و دانسته چاپ از
مي‌شنويم است ، خود عادي مراحل كردن طي حال در لايحه اين
كه دارد وجود جدي بحث اسلامي ارشاد و فرهنگ وزارت در كه
من نظر به بگذارند ، ناشران عهده به را چاپ از پيش بررسي
دستگاه يك جاي به بعد به اين از اولا ، كار ، اين با
ايجاد مميزي دستگاه خرده‌اي و هزار حدود 3 ما مميزي ،
اداره خود خاص وعقيده‌اي سليقه با يك هر كه كرد خواهيم
مصونيت و امنيتي سپرهاي عدم دليل به ودوما ، مي‌شوند
موجود ، واجتماعي سياسي فضاي در فرهنگي كار براي كافي
خيالي با چاپ از پيش مجوز اخذ با حال به تا كه ناشران
صورت در و مي‌كردند سرمايه‌گذاري كتاب چاپ براي راحت
مميزان متوجه را مسئوليت فشاري ، و واكنش نوع هر وقوع
براي حالت ، بهترين در پس ، اين از مي‌كردند ، وزارتخانه
و بپردازند خودسانسوري به خود ، سرمايه ريسك كاهش
از مي‌كنم فكر من البتهشوند آش از داغ‌تر كاسه طبيعتا
دوردور سه را قاشق است بهتر فعلي شرايط در كه آنجايي
اسلامي ، ارشاد و فرهنگ وزارت مسئولان بچرخانيم ، دهانمان
و سانسور حذف از حرف فعلي ، شرايط در كه كرده‌اند فكر
نتيجه اين به تجربه به و عمل در چون است ، سوز دهان مميزي
هم و كنند حل را مساله هم اينكه براي كه رسيده‌اند
".است راه بهترين اين دهند ، كاهش را احتمالي فشارهاي
شود تبديل فشار ابزار به نبايد كتاب قانون
دولت هيات به نشر قانون ارسالي لايحه مورد در جالب نكته
لايحه جزئيات از نويسندگان و حقوقدانان اكثر كه است آن
تدوين مراحل در كه آنها حتي و بي‌اطلاع‌اند شده نهايي
كه نمي‌دانند هنوز گرفته‌اند قرار مشاوره مورد لايحه اين
اعمال نهايت در زمينه ، اين در موجود اصلاحي نظريات آيا
!نه؟ يا است شده
نويسندگان انجمن مديره هيات خليلي ، رئيس عموزاده فريدون
عرصه در مدني گفتمان از تعريفي ارائه ضمن نوجوان ، و كودك
كسي چه كتاب يك انتشار مورد در اينكه":مي‌گويد نشر ،
عموم به اعتماد اين بايد من گمان به باشد ، گيرنده تصميم
و آيد به‌وجود كتاب پديدآورندگان اصولا و ناشران
را مدني جامعه سازوكار به‌تدريج و مرور به ما كه همانطور
بايد هم نشر و فرهنگ عرصه در ايجادمي‌كنيم ، كشور در
را دخالت كمترين دولت يعني.دهيم انجام را كار همين
تا را نشر مراحل تمام و باشد داشته نظارت و اجرا درعرصه
مشروط البته.بسپارد مردمي و مدني نهادهاي به مقدور حد
".شود رعايت قانون اينكه بر
دقيقا بايد نظارت شيوه راستا اين در":مي‌كند اضافه وي
كتاب ، تاييد براي خود مستقيم دخالت بدون دولت و شود مشخص
بدون آن ، درچارچوب تا كند اعلام ناشران به را ضوابطي
اجرايي كار ناشر خود قلم و نشر قانوني آزادي كردن محدود
كار و ساز ولي باشد مشخص ضوابط يعني.شود دار عهده را
و نويسنده و ناشر و فن اهل و مردم خود به را آن وانجام
و انديشه تحديد سانسور ، اعمال شائبه بسپاريم ، كه منتقد
".نشود ايجاد دولت طرف از قلم
خصوص در نوجوان و كودك نويسندگان انجمن مديره هيات رئيس
شود نوشته شكلي به قانون اين بايد":است معتقد نشر قانون
شده تهيه بيان و قلم آزادي از دفاع در ابهام بدون كه
".باشد
همان اگر شده ، ارائه دولت هيات به آنچه":مي‌گويد وي
داراي پيش‌نويس يك عنوان به بودم ، ديده كه باشد قانوني
تلاش ما خود نوجوان ، و كودك بخش در مثلااست اشكالاتي
از شخصي برداشت‌هاي خطر و سانسور اعمال كه كرديم زيادي
حداقل به را واژه‌خشونت ، مثل قانون ، در موجود واژگان
نسخه در اينها اينكه ولي بازنگذاريم ، را راه و برسانيم
من عقيده به لذانميدانم باشد ، شده اعمال چقدر نهايي
روي به فشاري ابزار به نبايد كتاب قانون اول درجه در
".شود تبديل نويسندگان
* * *
و فرهنگ وزارت فرهنگي معاون رمضانپور علي‌اصغر است گفتني
پيش‌نويس مجدد بررسي برنامه به اشاره با اسلامي ارشاد
نويسندگان ، نظرخواهي و مشاركت با وزارتخانه اين نشر قانون
اشكالات اصلاح و آينده ماههاي طي حقوقدانان و ناشران
طرح":مي‌دارد اظهار چنين هيات‌دولت به ارسالي لايحه
همراه را قلم اهل و ناشران حمايت نتواند چنانچه مزبور
تمام كشور نشر بخش و دولت ضرر به نهايت در باشد ، داشته
".شد خواهد
صحرايي فريبا
:منابع
عدالت سوي به گامي ناصر ، كاتوزيان ، -1
ارديبهشت 77 هفتم ، شماره كتاب ، گزارش -2
تيرماه 79 شماره 32 ، كتاب ، گزارش -3
مرداد 79 ، شماره 86 هفته ، كتاب -4
|
