اجتماعي روابط در بازنگري و زنان حقوق
مسلمانان جهان در زنان هويت و فرهنگ
آزادي‌هاي طرفداران از يكي خود كه مقاله نويسنده:اشاره
نخست بخش در است ، مسلمان زنان اجتماعي - سياسي و مدني
متعدد هويت‌هاي ظهور و شدن جهاني فراگرد به باتوجه مقاله
در قانوني‌شان جايگاه كسب براي فرهنگي و قومي مستقل و
كشورهاي در زنانه گفتمان روزافزون گسترش به فراگرد ، اين
معتقد نويسنده.داشت اشاره توسعه به رو و توسعه‌يافته
از جداي هويتي داراي زنان اسلامي ، كشورهاي در كه است
بر وي بنابراين نيستند ، جامعه‌ها آن فرهنگي انگاره‌هاي
اجتماعي و مدني آزادي‌هاي احقاق براي كه است نظر اين
به اسلامي قانون‌هاي به توجه عين در بايد زنان
به درواقع و داشت عنايت نيز معاصر جهان واقعيت‌هاي
بخش دومين اينك.آمد نايل اجتماعي روابط از مجدد تعريفي
.مي‌خوانيم هم با را مقاله
* * *
متعادل دموكراسي ، ارتقاء جاي به دولتها كه هنگامي از
ساكنان و مناطق براي موفقيت شانس‌هاي و مزايا ساختن
شكاف كه گرفتند كار به را مشي‌هايي خط آنها ، پراكنده
در و بخشيد شدت را روستاها و شهرها مناطق ، بين نابرابري
برخورد باتبعيض نژادي قومي ، خاص گروههاي برخي با مواجهه
هر براي تا برآمدند تلاش در قدرت صاحبان و رهبران كردند ،
گرايشهاي و احساسات مخالف ، نيروهاي كردن نيرومندتر چه
نژادي و قومي يا منطقه‌اي مذهبي ، هويت كسب سوي به مردم
.ببخشند تحكيم را خود اقتدار طريق اين به تا يابد سوق
به‌دست را دولت كنترل مردم نهايت در تا بود اين آنان قصد
.يابند دست امتيازهايي به قدرت نهادهاي در و بگيرند
جهاني ، نوين نظم در سياست كلي طور به كه است اين دوم نكته
نمي‌تواند حتي و كند تعريف را دولتها ماهيت نمي‌تواند
موجود ، حكومتي سيستم‌هاي داخل در نظم برقراري منظور به
نظر در را مناسبي سياسي و اقتصادي اجتماعي ، سيستم‌هاي
مي‌خواهد كه مي‌آيد پديد جديدي گرايش رو ، همين از.بگيرد
هويتي مفاهيم مبناي بر را مردم خواسته‌هاي و مطالبات
مراحل در كه منسجم سياسي برنامه هرگونه از و سازد مطرح
باشد ، شده تنظيم اجتماعي و اقتصادي گوناگون مدون ،
.پرهيزكند
امانت‌داران به‌عنوان زنان ، براي هويت مساله رو ، اين از
هرگونه از زنان رهايي.است اساسي امري كشور هر فرهنگ
و فرهنگي بنيانهاي اجتماعي ، قيود و تحميلي انديشه‌هاي
همين ليكن.مي‌برد سوال زير را جامعه هويت سياسي
چگونه.مي‌كنند تهديد را جامعه در زنان موقعيت بنيان‌ها ،
مي‌كند؟ تعريف را هويت كسي چه مي‌گيرد؟ شكل هويت يك
"من" و جامعه تعريف و مردان و زنان نقش تعريف چگونه
اين واكنش مي‌شوند؟ مرتبط يكديگر با فردي ، و گروهي
تمامي چيست؟ بين‌المللي و منطقه‌اي ملي ، سطوح در تعاريف
زندگي شرايط تغيير خواهان كه زناني براي پرسش‌ها اين
جوامع تمامي كه حالي در.است اساسي هستند ، خود اجتماعي
(زن و مرد وجود و حيات تولد ، ) مشابه سه‌گانه واقعيات با
از گروه اين تمامي هستند ، روبه‌رو اجتنابي غيرقابل و
گروه و فرد بين روابط پويايي بررسي به علاقه‌مند زنان
الزاما كه كرد نتيجه‌گيري چنين مي‌توان لذا.هستند
است شده تعريف فرهنگها تمامي در زنان و مردان بين روابط
.مي‌دهد تشكيل را جوامع گروهي هويت اساسي اركان از يكي و
با يا رد با مي‌خواهند زنان كه هنگامي دليل ، همين به
افق‌هاي جامعه ، در خود سنتي جايگاه و نقش دوباره تعريف
نيز را خود زندگي مسير بگشايند ، خود روي پيش را جديدي
گروهي هويت بيانگر فرهنگ اگر واقع درميسازند دگرگون
موضوع به تا هستند مجبور جوامع تمامي اگر و است افراد
مجدد تعريف هرگونه ارائه بپردازند ، مردان و زنان رابطه
تازه‌اي شكل‌بندي تا بود خواهد آن مستلزم روابط ، اين از
در را فرهنگ كه جمعي پذيرد ، صورت فرهنگي جمع يك ظاهر از
سنتي راكد ، يا باشد پويا جامعه خواه:است داده جاي خود
يا باشد مسلمان غيرمذهبي ، يا باشد مذهبي مدرن ، يا باشد
.غيرمسلمان
شبكه يك ايجاد
و علمي شبكه يك كه "مسلمانان قوانين تحت زنان" شبكه
آن در كه است آمده بوجود زمينه‌اي در مي‌باشد ، تحقيقي
"من" از مستقل بياني يا قدرت ابزار به‌عنوان هويت تعريف
كه بين‌المللي شبكه اين.است برانگيخته را مسائلي افراد ،
قيود و قيموميت از زنان رهايي هدف به دستيابي براي
مرتبط زنان جهاني جنبش به را خود فعاليتهاي اجتماعي
و پنهان زواياي و ابعاد ساختن روشن هدف با مي‌كند ،
ايجاد در آن بالقوه توانايي و موجود ناپيداي تعارض‌هاي
شده مسلمانان جهان موضوع به‌بررسي علاقه‌مند تغييرات ،
زناني بين هماهنگي و انسجام عامل را خود شبكه اين.است
ايجاد و زنان نقش از دوباره تعريف ارائه براي كه مي‌داند
ليكن ، .مي‌كنند مبارزه جامعه در آنها فعاليتهاي براي فضا
كه تنوعي نيست ، بي‌توجه نيز آنها موقعيت‌هاي تنوع به
در تغيير اعمال هدف با سياسي فردي ، انتخابهاي بر الزاما
.بود خواهد تاثيرگذار اوضاع ، گردش
آن سازماني ساختار و عنوان به توجه با شبكه فعاليتهاي
شخصيت و زنان اجتماعي موقعيت‌هاي بررسي راستاي در بيشتر
سياسي انتخابهاي موضوع به شبكه لذا مي‌باشد ، آنان مستقل
قوانين از كه زناني تمامي.نمي‌پردازد زنان مذهبي يا و
از بسياري زيرا ;نيستند مسلمان مي‌كنند ، تبعيت اسلامي
مسلمانان با اكثريت كه كشورهايي در نيز غيرمسلمان زنان
اعتقادات خاطربه تعلق يا و وابستگي هرگونه بدون است ،
از ديگر برخيميكنند پيروي اسلامي قوانين از مذهبي
همسران حتي يا و فرزندان خاطر به تنها غيرمسلمان زنان
آنها در اسلامي قوانين كه مي‌كنند زندگي كشورهايي در خود
گونه‌اي به مي‌توانند آنها ، از ديگر گروه.است جاري
براي و نگيرند خود به را مسلمان زن چهره كه كنند رفتار
را ديگري راه جامعه در خود مذهبي و فردي هويت اثبات
در هستند ، شبكه عضو فعال به‌صورت كه زناني.برگزينند
حكومتي و رسمي دين اسلام ، كه مي‌كنند زندگي كشورهايي
كه مي‌كنند زندگي مسلمان جوامعي در ديگر برخي.است آنها
زندگي لائيك كشورهايي در يا و هستند مذهبي اقليت يك تابع
اسلام سياسي رشد روبه ونفوذ تسلط آنها در كه مي‌كنند
به‌عنوان مذهبي احكام كه بخواهند برخي است ، شده موجب
در زنان از ديگري دسته.شوند پذيرفته قانونگذاري مباني
و آسيا منطقه يا آمريكا اروپا ، در مهاجر مسلمانان جوامع
بشر حقوق از دفاع تخصصي گروههاي.مي‌كنند زندگي استراليا
عضو مردان و زنان كه مي‌باشند شبكه اصلي تشكيل‌دهندگان
همديگر ، تجربيات از استفاده و تحليل ارائه طريق از آنها ،
در كه رخدادها برخي.دارند مشاركت شبكه فعاليتهاي در
جوامع و اجتماعي قوانين زنان ، حقوق مساله با رابطه
روي دنيا گوناگون مناطق در و هم از جدا به‌صورت مسلمانان
موثر بسيار شبكه فعاليتهاي سريع پيشبرد در مي‌دهند ،
طرح دليل به زن ، سه الجزاير ، در مثال به‌عنوان.هستند
جايگاه با رابطه در كه جديدي قوانين مفاد درباره بحثهائي
قضايي محاكم در رسيدگي بدون بودند ، شده تنظيم زنان فردي
زنان ، اين نظر از زيرا.شدند زندان روانه و دستگير
در.مي‌ساختند وارد لطمه زنان اساسي حقوق به فوق ، قوانين
برخي به كشور ، ديوانعالي برابر در مسلمان زن يك هندوستان
جامعه در فرد جايگاه با رابطه در كه رايج قوانين از
قوانين اين وي نظر از زيرا.نمود اعتراض شده‌اند ، تنظيم
قيد اساسي قانون در كه را مسلمان زنان شهروندي حقوق
.مي‌كند نقض شده‌اند ،
مي‌كرد ، مبارزه زمينه اين در كه مسلمان فمينيست زن يك
بين‌المللي ، گروههاي تشكيل نتيجه در كه شد متوجه
در موثر و سودمند ابزاري مسلمان ، زنان متقابل حمايت‌هاي
زن ايناست گروهها و افراد محلي مبارزات به بخشيدن شدت
قرار حمايت تحت دولتي يا خاص فردي جانب از بي‌آنكه مبارز
تلاش حمايتي ، سيستم چنين درآوردن اجرا به هدف با گيرد ،
ايجاد گوناگون فرهنگهاي و كشورها بين محكمي روابط تا كرد
در فمينيست زنان شركت با كه همايشي جريان در.سازد
زنان از عده‌اي با وي بود ، شده تشكيل هلند آمستردام
از گروه اين مبدا جامعه آنكه عليرغم.شد آشنا مسلمان
و بود بسياري اشتراك نقاط داراي يكديگر با مسلمان زنان
نظر به بعيد آنها ، مشترك فمينيستي ديدگاه وجود با همچنين
جهان از عضوي هنگام آن در را خود آنها كه مي‌آيد
.بدانند مسلمانان
زنان هويت كنترل مكانيسم‌هاي فردي ، و گروهي هويت‌هاي
جاي به را "مسلمانان" واژه عمدا خود ، مباحث در شبكه
را حقيقت اين مي‌خواهد زيرا برد ، مي كار به اسلام
اعمال و انديشه در ريشه اجتماعي قوانين كه سازد خاطرنشان
ديگري چيز الهي مقدر قوانين محتواي و دارد جامعه مردان
"قوانين" كلمه بردن كار به با همواره ديگر سوي از.است
و مسائل كه دارد نكته اين بيان در سعي جمع ، صورت به
روبه‌رو آنها با خود اجتماعي زندگي در زنان كه واقعياتي
.است پيچيده و متنوع بسيار هستند ،
اينكه ، اول:كنم يادآوري را نكته چند است لازم اينجا در
.مي‌كند تغيير ديگر كشور به كشوري از مسلمانان قوانين
از بيش رايج ، رسمي قوانين كشورها ، از برخي در اينكه دوم
در)مذهبي مدني ، قوانين اساس بر زنان و مي‌باشند دسته يك
صاحب مي‌توانند ،(سنگال در سنتي قوانين فيليپين ، و هند
حقوق برخي از حتي يا و باشند اجتماعي متفاوت حقوق
موضوع قوانين اين اكثر در.گردند محروم خود اجتماعي
.است شده مطرح زنان فردي جايگاه تبيين
با جوان زوجهاي سنگال ، و سريلانكا مثل كشورها از برخي در
با خود شرايط يافتن انطباق با و قوانين برخي رعايت
مثل كشوري در.مي‌كنند ازدواج يكديگر با فوق ، قوانين
تنظيم همديگر موازات به كه قوانين برخي وجود پاكستان ،
.است گرفته جوانان از را انتخاب گونه هر امكان شده‌اند ،
جامعه ، هر در كه است اين آنها مهمترين شايد و سوم نكته
سنتها هستند ، مرسوم كه صريح و قطعي قوانين برخي بر علاوه
شكل گونه هر داشتن بدون كه دارند وجود رسومي و آداب و
جامعه در زنان زندگي شيوه كنترل در مي‌توانند مشخص ،
تعيين هنگام به WLUML شبكه رو اين از.باشند گذار تاثير
غير قوانين بسان را رسوم و آداب و سنتها اين خود ، اهداف
ديگر قوانين موضوعات متن در كه مي‌گيرد نظر در مدوني
.شده‌اند گنجانده
در موجود غيرصريح و صريح قوانين مجموعه هرجامعه‌اي ، در
يا و اجتماعي فردي ، زندگي در كه را آنچه هر است قادر آن
محدود باشد ، غيرمحتمل حتي يا و ممكن مي‌تواند زنان ملي
زنان اجتماعي فردي ، زندگي زمينه در بويژه امر ، اينكند
فرهنگي و اجتماعي تفاوتهاي از جامع تعريف ارائه در كه
.است صادق بيشتر دارد ، اساسي نقش زنان و مردان
كلي طرحي خود غيرصريح يا و صريح شكل به خواه قوانين اين
اصول ، از برخي حذف يا تجويز با را ايده‌آل جامعه از
فرهنگي دوانيدن ريشه چگونگي اين بنابر.مي‌كنند ترسيم
مي‌توان ايده‌آل اين در را گروهي "من" تعريف و افراد
اجتماعي قوانين عقيده ، اين به توجه با.كرد مشاهده
و فردي زندگي در كه سختي و خشن پارامترهاي از مسلمانان ،
زمينه در افراد بين روابط مديريت براي خانوادگي
مي‌روند ، كار به سياسي و اقتصادي اجتماعي ، فعاليتهاي
صريح قوانين در مي‌توان ندرت به حتي.مي‌رود فراتر
كه يافت فرضهايي پيش -است آمده قانون كتب در كه -اجتماعي
به.باشد نداشته وجود زنان به تبعيض‌آميز نگرش آنها در
نقش به اغراق‌آميزي شكل به قوانين از سري اين در علاوه
فرهنگي هويت اصلي اركان عنوان به مردان و زنان متقابل
.است شده تاكيد
قوانين اهميت و توان ارزيابي براي كشورها غالب در
به بيشتر زنان زندگي بر آنها تاثيرگذاري و غيررسمي
شيوه در مذكور قوانين كه مي‌نمايند توجه محدوديتهايي
و آموزشي عالي مدارج به دستيابي امكان و تحرك پوشش ،
.مي‌كنند ايجاد زنان براي دولتي حساس شغلهاي
در محدوديت بروز از مذكور ، قوانين فقدان همه اين با
و مسلمان جوامع در زنان اجتماعي فعاليتهاي عرصه
گونه ايناست نياورده عمل به ممانعتي غيرمسلمان
و اجتماع هر خاص كه كردن اجتماعي فرايند طي در محدوديتها
اساس بر.مي‌شود تحميل زنان به است ، آن به مربوط فرهنگ
يك به مردان ، و پسران حتي يا و زنان و دختران فرايند اين
مقررات و قوانين از متشكل پيچيده ، نسبتا مجموعه
به مي‌گيرند خوي (پذيرش غيرقابل يا پذيرش قابل)مختلف
خودسانسوري تاثير تحت جامعه ، آن افراد تمامي كه گونه‌اي
از تخلف از ناشي احتمالي ، مجازات گونه هر از ترس يا و
خود كشور اجتماعي قوانين مجموعه كه مي‌كنند سعي قوانين ،
.كنند رعايت را
به زن و مرد نقش آن ، در كه اجتماعي زمينه‌هاي از برخي در
پذيرفته‌اند ، را آن نيز همگان و است شده تعريف مشخص طور
.باشد سنگين بسيار مي‌تواند تخلفها اين اثرات
خود نظر فمينيستي ، جنبش طرفداران از يكي ،"بلستاد"خانم
:مي‌كند بيان چنين جوامع غيررسمي قوانين خصوص در را
يك عنوان به را غيررسمي قوانين جوامع ، تمامي در افراد ، "
اين اجراي عدم از كه كساني و مي‌كنند رعايت اخلاقي وظيفه
قوانين از تخلف گونه هر مي‌شوند ، برآشفته اخلاقي وظيفه
در بيشتر غيررسمي قوانين.مي‌كنند مجازات را مذكور
مثال عنوان به.مي‌دهند نشان را خود مستقل نيمه محيطهاي
نيمه محيطهاي اين از يكي افراد خانوادگي و شخصي زندگي
و توان خصوص در سخنانش ، از ديگري بخش در وي "است مستقل
كشوري عنوان به نروژ در اجتماعي رسوم ملاحظه قابل قدرت
چشم به آن در زنان عليه تبعيض‌آميز گرايشهاي كمترين كه
فرهنگها ، تمامي در":مي‌دارد اظهار چنين نمي‌خورد ،
غلط انديشه گونه هر وجود تصور كه دارند وجود قلمروهايي
اين در اجتماعي و فرهنگي مسائل.است غيرممكن آن در
نظر به طبيعي آنها درستي و بوده قطعي كاملا قلمروها
".برمي‌گردد آنها خود به آنها وجودي علت طوريكه به مي‌آيد
،"قانون و زنان" عنوان تحت گاميبيايي فمينيست زنان گروه
از بسياري كه است داده نشان خود بررسي‌هاي و تحقيقات در
پس مي‌گيرد ، صورت آنها درجوامع عمل اين كه مسلمان زنان
زنان ساير با ارتباط نتيجه در كه حقايق اين از آگاهي از
فكري بنيانهاي تا مي‌كنند تلاش مي‌آيد ، دست به مسلمان
مقدس هاي"تابو" صورت به آنكه عليرغم را ، رسوم اين‌گونه
.ببرند سوال زير درآمده‌اند ،
تفاوتهاي و آورد مي‌توان زمينه اين در متعددي مثالهاي
آن نشان‌دهنده خوبي به مسلمانان مختلف جوامع بين موجود
از يكسان ، محتواي با مذهبي رسوم و اعمال از برخي كه است
آنها ماهيت خصوص در حتي و بوده قطعي مسلمانان برخي نظر
عجيب كاملا ديگر ، مسلمانان نظر از و رسيده‌اند يقين به
در كه زنان از بسياري مثال ، عنوان به.مي‌باشند غريب و
سنت كه امر اين از هنوز مي‌كنند ، زندگي خاورميانه منطقه
است رايج آسيا جنوب كشورهاي مسلمانان نزد در جهيزيه
اصلي عامل رسمي ، قوانين اوقات گاهي.مي‌كنند تعجب بسيار
.هستند زنان زندگي ابعاد از برخي در مردان سلطه اساسي و
زنان سوي از كه مدون غير قوانين از بسياري موارد ساير در
همچنين و درآمده‌اند رفتاري قواعد صورت به و شده پذيرفته
در است ، آنها برقراري و تداوم موجب نيز اجتماعي فشارهاي
زيادي تاثيرات زنان بر مردان تسلط و زنان اجتماعي زندگي
كرد انكار را حقيقت اين نمي‌توان متاسفانه.داشت خواهند
داخلي حقوق و رسوم آداب ، مذهب ، بين چالشي گاه هر كه
انتخاب به مجبور كه به‌گونه‌اي باشد ، داشته وجود كشورها
كمترين برگزيده ، و نهايي حل راه در باشيم ، گزينه يك
حداقل يعني.شد خواهد گرفته نظر در زنان حق در منافع
كليت در گرايشي چنين وجود.است شده اعطا زنان براي حقوق
مرد افكار اندازه چه تا كه مي‌دهد نشان جامعه يك
توفق گرايشها ساير و مذهبي ملاحظات تمامي سالارانه‌بر
اشاره آن به مي‌توان كه است بارزي نمونه پاكستان ، .دارد
قوانين به سنتها قوانين ، تدوين در كشور اين در.كرد
همين به نيز مذهبي قوانين و شده‌اند داده ترجيح مذهبي
.شده‌اند داده ترجيح رسمي قوانين به ترتيب
دارد ادامه
|
