:وزارت‌راه‌وترابري تحقيقات مركز مقام قائم
مصرف نفتي فرآورده‌هاي بر ماليات
مي‌سازد بهينه را كشور نفتي فرآورده‌هاي
چقدر انرژي يارانه از ايراني هر سهم
است؟
:تحقيقات‌وزارت‌راه‌وترابري مركز مقام قائم
مصرف نفتي فرآورده‌هاي بر ماليات
بهينه‌مي‌سازد كشوررا نفتي فرآورده‌هاي
نقل و بخش‌حمل در دولت توسط انرژي يارانه پرداخت
حداقل با كوچك نقليه وسيله ميليون از 2 بيش شده باعث
زيان به ، جاده اصلي كاربران به‌عنوان سرنشين
گيرند قرار استفاده مورد عمومي نقل و حمل
داخلي ناخالص توليد رشد با انرژي مصرف رشد ايران ، در
رشد و انرژي مصرف رشد بين تطابق عدم و نبوده هماهنگ
داشته صعودي روند كشور در انرژي مصرف كه شده موجب توليد
ماده اين بهره‌وري كاهش بيانگر صعودي ، روند اينباشد
بتواند كه جهتي در مصرف الگوي اصلاح.است كشور در حياتي
مهم ضروريات از دهد ، افزايش را حياتي ماده اين بهره‌وري
.مي‌شود محسوب جامعه
از استفاده و نفتي فرآورده‌هاي ماليات و قيمت افزايش
نقل و حمل ازجمله مختلف بخش‌هاي در آن از حاصل درآمدهاي
مقام قائم صفارزاده ، محمود دكتر كه است مطالعه‌اي موضوع
رضايي عبدالرضا و ترابري و وزارت‌راه آموزش و تحقيقات
در.داده‌اند انجام مشترك به‌صورت مركز اين ارشد كارشناس
:مي‌خوانيد كه است گرفته صورت گفت‌وگويي آنها با خصوص اين
براي لازم ابزارهاي مهمترين از يكي:مي‌گويد صفارزاده
نفتي فرآورده‌هاي قيمت منطقي‌كردن مصرف ، الگوي اصلاح
كه هركسي ديگر به‌عبارت.است آن واقعي هزينه برمبناي
هزينه‌هاي و بپردازد بيشتري پول بايد مي‌كند مصرف زيادتر
ديگر طرف از:مي‌افزايد وي.نمايد جبران را مصرف جانبي
مصرف بر ماليات وضع سوخت ، مصرف بي‌رويه كنترل براي
تجربه كه طوري به دارد ، كاربرد قوي اهرم يك به‌عنوان
در و حاضر درحال.مي‌كند اثبات را آن كشورها ساير
سوخت از اروپايي كشورهاي دريافتي ماليات ميزان كه شرايطي
از اوپك نفتي كشورهاي درآمد مجموع چندبرابر از بيش مصرفي
انرژي مصرف ماليات ديگر بيان به و است خام نفت صادرات
منابع از نيز و آن مصرف كنترل شيوه‌هاي كارآترين از يكي
از تنها نه ما كشور در است ، دولت‌ها درآمد تامين عمده
توجهي قابل بخش بلكه نمي‌شود ، دولت نصيب درآمدي محل اين
قرار انرژي بخش اختيار در يارانه به‌صورت ملي درآمد از
كل مصرف ميزان شتابدهنده عامل خود يارانه اين و مي‌گيرد
.است شده كشور در انرژي
به‌ويژه نفتي فرآورده‌هاي قيمت كه اين به اشاره با وي
از 133 بيش با مقايسه در ما كشور در گازوئيل و بنزين
شده تمام قيمت پنجم يك از كمتر و اندك بسيار جهان ، كشور
سالانه عوارض و بنزين قيمت ارزاني:مي‌گويد مي‌شود ، عرضه
بخش در دولت توسط انرژي يارانه پرداخت همچنين و خودرو
كه است شده موجب (كشور بودجه از 7درصد بيش) نقل و حمل
سرنشين حداقل با كوچك نقليه وسيله ميليون از 2 بيش
عمومي نقل و حمل زيان به جاده ، اصلي كاربران به‌عنوان
محيط به را هنگفتي خسارات و گيرند قرار استفاده مورد
معتقد وينمايند وارد ملي منابع و عمومي آسايش زيست ،
با را ما روابط نفتي فرآورده‌هاي قيمت ارزاني:است
و داده قرار تاثير تحت نيز همسايه كشورهاي از بسياري
برده بالا شدت به را مرزي مراقبت‌هاي و كنترل هزينه‌هاي
زندگي هزينه‌هاي سبد در سوخت هزينه كه اين مهمتر و است
به قيمت لحاظ به و حجم بيشترين مواد ، مصرف لحاظ به
دارندگان:مي‌دهد ادامه صفارزاده.مي‌رسد مبلغ كمترين
بهره‌برداري به قادر بها پرداخت بدون كوچك نقليه وسايل
بخش نياز و مشكلات اين مجموعه و هستند عمومي منابع از
ملاحظه با همراه سنگين ، سرمايه‌گذاري به نقل و حمل عمومي
كار به معضلات اين براي كشورها ديگر در كه روش‌هايي
جهت را نفتي فرآورده‌هاي قيمت افزايش است ، شده گرفته
سيستم‌هاي خدمات بهينه‌سازي و خودگرداني اعتبار ، تامين
.مي‌كند توجيه به‌خوبي عمومي ، نقل و حمل
ايجاد روز ، مهم مسائل از يكي:مي‌گويد صفارزاده دكتر
كارآيي سطح افزايش انرژي ، تقاضاي و عرضه بين بهينه تعادل
الگوي اصلاح همچنين و مصرف و عرضه توليد ، بخش‌هاي در
در انرژي بهاي پايين بسيار سطح:مي‌افزايد وي.است مصرف
افزايش كالا ، و توليد عوامل ساير قيمت‌هاي با مقايسه
به كه است داشته دنبال به كشور در را انرژي مصرف فزاينده
الگوي اقتصادي ، نظام ظرفيت‌هاي و امكانات محدوديت واسطه
.نيست هماهنگ اقتصاد در منابع بهينه تخصيص يا جامعه مصرف
براساس انرژي مصرف روند در بازبيني ضرورت رو اين از
.دارد ضرورت موجود ، اهرم‌هاي
قيمت‌هاي افزايش مورد در منطقي تصميم‌گيري:است معتقد وي
كالاها بهاي شاخص افزايش به نسبت آگاهي به توجه با انرژي
بيشتري حساسيت با مساله اين كه مي‌كند ايجاب خدمات ، و
درخصوص كشور توسعه دوم برنامه تجربيات از و شود بررسي
.شود كامل استفاده آن ، مصرف بر انرژي قيمت افزايش تاثير
با ترابري و راه وزارت آموزش و تحقيقات مركز مقام قائم
مصرف ، كردن منطقي براي كارآمد ابزار كه‌يك اين به اشاره
عرضه نهايي هزينه‌هاي شفاف‌سازي و انرژي قيمت‌هاي تعديل
براي لازم شرايط كردن فراهم است ، مصرف‌كنندگان به انرژي
منابع و امكانات با منطبق انرژي مصرف در صرفه‌جويي
بهاي افزايش:مي‌افزايد و مي‌داند ضروري را كشور اقتصادي
اهميت به مصرف‌كنندگان كه مي‌شود موجب انرژي حامل‌هاي
انرژي سهم افزايش با و شوند آگاه بيشتر انرژي ، اقتصادي
بيشتري تاكيد انرژي منطقي استفاده بر خانوار ، هزينه در
اين از انرژي قيمت افزايش ديگر طرف از.باشند داشته
مصرفي خدمات و كالاها قيمت شاخص افزايش موجب كه ديدگاه
را سياسي و اجتماعي نگراني‌هاي موجبات مي‌شود ، كشور در
اساس نگراني‌ها اين كه اين بيان با وي.مي‌آورد فراهم
در:مي‌گويد است ، انرژي بهاي افزايش مخالفان استدلال
افزايش كه است درست گفت بايد انرژي قيمت‌هاي تعديل مورد
بايد آنچه اما مي‌شود ، تورم به منجر كشور در انرژي بهاي
پولي عمدتا كشور تورم كه است نكته اين كرد ، توجه آن به
زيرساخت‌هاي ضعف و نامناسب ساختارهاي در ريشه و بوده
اثر و انرژي قيمت افزايش كه آن ضمن.دارد كشور اقتصادي
.است نبوده بي‌تاثير امر اين تشديد در آن رواني
و نفتي فرآورده‌هاي قيمت‌گذاري به ادامه در صفارزاده
ضمن و مي‌كند اشاره آن سياسي و اجتماعي مهم پيامدهاي
دقيق ، بررسي پشتوانه با بايد قيمت‌گذاري اين‌كه بيان
:مي‌گويد باشد ، همراه اقتصادي محكم منطق و استدلال
كارآمد و منطقي قيمت اقتصادي ، ديدگاه يك از كلي به‌طور
اما است آن جهاني بازار قيمت همان داخل ، در كالا يك
وجود خام نفت جهاني بازار در كه نارسايي‌هايي به‌دليل
داخلي كارآمد و منطقي قيمت نمي‌تواند جهاني قيمت دارد ،
.باشد نيز
ناكارآمدي دلايل مورد در دانشگاه علمي هيات عضو اين
داخلي قيمت‌هاي براي پايه به‌عنوان جهاني قيمت‌هاي
در نفت ، بازار در توليد اولا:مي‌گويد نفتي فرآورده‌هاي
معمولا نيز توليد ظرفيت و نمي‌گيرد صورت رقابتي شرايط
.نيست نفت بازار مقتضيات با تطبيق و تغيير قابل سادگي به
ايران اقتصاد در فراوان‌قيمتي اختلالات وجود ديگر ازسوي
.مي‌سازد دشوارتر را بهينه قيمت تعيين
خواهد بهينه زماني محصول هر فروش قيمت:مي‌كند اضافه وي
و باشد بوده منطقي و بهينه نيز توليد هزينه‌هاي كه بود
.است داشته وجود كارآمدي و بهينه قيمت ندرت به ايران در
به نمي‌توان را فرآورده‌ها بين‌المللي قيمت بنابراين
.دانست بهينه كلمه ، واقعي معناي
نقل و حمل سيستم اين‌كه به اشاره با نيز رضايي عبدالرضا
و حمل است ، جوامع همه در انرژي مصرف اصلي عوامل از يكي
:مي‌گويد و كرده عنوان انسان اوليه نيازهاي از يكي را نقل
از يكي به‌عنوان نقل و حمل سيستم‌هاي بهينه‌سازي
رشد ، شرايط زمينه‌ساز پايدار ، توسعه عوامل اصلي‌ترين
.است ناپذير اجتناب ضرورتي وابستگي ، عدم و استقلال
بيش مصرف‌كننده تنهايي به نقل و حمل بخش:مي‌افزايد وي
در اصلي عوامل از يكي و جهان مصرفي انرژي كل يك‌سوم از
مصرف‌كننده سال 77 در تنهايي به كه است ايران انرژي مصرف
.است بوده كشور نهايي انرژي كل درصد 7/24
سوخت قيمت سياستگذاري و تصميم‌گيري مورد در عبدالرضايي
قرار توجه مورد را اساسي چهارعامل موتوري ، نقليه وسايل
جهاني ، رشد آهنگ جهاني ، بازار جهت‌گيري:مي‌گويد و داده
مهمترين كشور راه‌هاي در سرمايه‌گذاري ماهيت و خريد قدرت
.هستند عوامل اين
آمريكا ، 10 مانند كشوري در:مي‌گويد آخر مورد درخصوص وي
(ايالتي عوارض سنت و 5 فدرال عوارض سنت 5) عوارض سنت
ماليات و مي‌يابد تخصيص راه‌ها براي سوخت ليتر هر براي
آزادراه‌هاي بودجه درصد نقليه9/85 وسايل مصرفي سوخت بر
بودجه كسر نيز مركزي اروپاي در.مي‌كند تامين را فدرال
موتوري نقليه وسايل سوخت بر ماليات عوايد محل از راه‌آهن
بازنشستگي حقوق از بخشي آلمان كشور در و مي‌شود تامين
پرداخت سوخت بر ماليات از ناشي درآمد محل از افراد
.مي‌شود
كشور در سوخت بر ماليات ميزان:مي‌گويد پايان در رضايي
سال در دلار ميليارد يا 30 مارك ميليارد جمعا 66 آلمان
بودجه تامين منبع سومين حجم ، و بزرگي نظر از كه مي‌شود
با برابر افزايشي با.مي‌آيد حساب به كشور اين مالياتي
آلمان و ژاپن كشورهاي در سوخت ماليات بر آمريكا سنت يك
دلار ميليون بر 960 بالغ سالانه‌اي درآمد اضافه ترتيب به
بر ماليات بر علاوه.مي‌شود ايجاد دلار ميليون و 650
در مي‌شود اخذ سالانه كه نقليه‌اي وسيله بر ماليات سوخت ،
دلار ميليارد يا 6/6 مارك ميليارد حدود 15 آلمان كشور
.مي‌گيرد قرار ايالت‌ها اختيار در كامل به‌طور كه است
چقدر انرژي يارانه از ايراني هر سهم
است؟
بيش به بنزين قيمت افزايش عدم> خبر اعلام با مردم اغلب
احساس ديگر سال يك تا <ليتر هر ازاي به تومان از 50
فشار تحمل مورد در تصميم‌گيري ظاهرا.كردند آسودگي
ساير و بنزين قيمت بودن پايين مضرات انباشتگي از ناشي
.است شده موكول ديگر زماني به نفتي فرآورده‌هاي
نگاهي خيالي ، آسوده ايام همين در اتفاقا نيست بد اما
رعايت ميزان و آماري شاخص‌هاي از يكي بر گذرا هرچند
تا باشيم داشته خصوص به زمينه اين در اجتماعي ، عدالت
از كدام هر به آسيب اين از كه سهمي ميزان مورد در خودمان
:كنيم قضاوت مي‌رسد ما
است شاخص‌هايي از يكي بنزين روزانه مصرف يا مصرف سرانه
...و خانوار فرد ، هر سهم از مي‌توان آن كردن برآورد با كه
واقعي مقدار با را آن و شد مطلع نفتي فرآورده اين از
.كرد مقايسه مصرف
آمار مركز سوي از شده ارائه گزارش آخرين طبق ايران جمعيت
مصرف آمار ديگر سوي از.است نفر ميليون به65 نزديك
نفتي فرآورده‌هاي پخش ملي شركت توسط كه بنزين روزانه
تفاوت)ليتر ميليون تا 46 محدوده 32 در مي‌شود منتشر
نوسان (است پرترافيك روزهاي و تعطيل روزهاي به مربوط
به 42 نزديك رقمي سال طول در متوسط به‌طور اما.دارد
.مي‌شود مصرف بنزين روز در ليتر ميليون
روز در ليتر به 7/0 نزديك فرآورده اين مصرف مبنا اين بر
با و مي‌شود محاسبه نفر ، هر براي سال در ليتر يا 5/255
مصرف سهم خانوار ، هر ازاي به نفر ميانگين 5 گرفتن نظر در
ليتر كشور 5/3 در توزيعي بنزين از خانوار هر روزانه
.مي‌شود
نقاط در كه است روستايي خانوارهاي سهم هم مقدار ، اين
حتي را نفتي فرآورده سختي به و مي‌كنند زندگي مرزي صفر
سهم هم و مي‌آورند دست به خود پخت‌وپز و گرمايش براي
مصرف.شهرها در قديمي پرمصرف و فرسوده خودروهاي صاحبان
حتي موارد تمام در -دولتي بخش كه نفتي فرآورده‌هاي ساير
محاسبه اين وارد را است آنها مصرف‌كننده بيشترين -بنزين
.نمي‌كنيم
متوجه سرانگشتي حسابي با مي‌توانيم ما همه ترتيب اين به
متعلق كه بنزين به پرداختي يارانه سهم از مقدار چه شويم
ضايع يا و مصرف ديگران توسط است ما خانواده و ما به
غصب را كشور هموطنان ساير حق از مقدار چه ما يا و مي‌شود
.مي‌كنيم
نبود يا پرمصرف خودروهاي توليد موارد برخي در كه بگذريم
خودروها از ماليات اخذ ازجمله پيشگيرانه سياست‌هاي
سيلندر ، تعداد براساس نه و آنها مصرف ميزان و عمر براساس
مجبور ديگران حق غصب در را ما دست ، اين از مواردي يا
سازمان سوي از شده عنوان آمار گرفتن نظر در با.است كرده
.مي‌شود مشخص ديگري حقايق كشور سوخت مصرف بهينه‌سازي
انرژي يارانه دلار ميليارد حدود12 سال 78 طي اساس براين
در يارانه اين از ايراني هر سهم كه شده هزينه كشور كل در
با حال.مي‌شود تومان هزار يا 148 دلار حدود 185 سال اين
و ديگران و خود حق رعايت و بنزين مصرف از كه معياري
چه به كنيد محاسبه آورده‌ايد ، دست به يارانه دريافت
و انرژي براي كشور كل در شده هزينه يارانه كل از ميزان
را آن از بخشي چه و مي‌گيرد تعلق خودتان به شما نام به
.بالعكس و مي‌كنند؟ تصاحب ديگران
|
