تاثير؟ يا تمكين رسانه‌ها
(دوم بخش ) خارجي وسياست مطبوعات
تحول و گسترش به توجه با مقاله نخست بخش در: اشاره
سياست در تحول وهمچنين ارتباطي مختلف ابزارهاي و دراشكال
سياسي ارتباطات در رسانه‌ها نقش الملل بين امور و كشورها
الملل بين ارتباطات عرصه در صاحبنظران و محققان سوي از
به نويسنده ، مقاله ادامه در. گرفت قرار بررسي مورد
و ها رسانه روابط به راجع مهم هاي پژوهش نتايج ارزيابي
.است پرداخته خارجي سياست
انديشه و فرهنگ گروه
اصول به پايبند خارجي امور روزنامه‌نگار يك كه است درست
رويدادهاست ، واقعي و عيني گزارش و روزنامه‌نگاري حرفه‌اي
نمي‌تواند قلبا و است خود شهروندي نقش از متاثر او ولي
.بنمايد خود حرفه‌اي تمايلات فداي را خود كشور ملي منافع
سياست با رسانه‌ها روابط در اصلي مفروضات از اين بنابر
اغلب رسانه‌ها بين‌المللي ، كشمكش در كه است اين خارجي ،
دارند ، تعلق آن به كه سيستمي مشهود ملي منافع از
بي‌طرفي و حرفه‌اي استقلال لذاميكنند جانبداري
.مي‌گيرد قرار ملي وفاداري و ميهن‌پرستي حس تحت‌الشعاع
رسانه‌هاي رفتار و نقش مورد در شده انجام تحقيقات
سربازان تجاوز و آمريكا -ايران ميان بحران طي آمريكايي
فارس خليج جنگ همچنين و افغانستان به سابق شوروي اتحاد
و انگيزشي به‌طور روزنامه‌نگاران كه دادند نشان
ميهن‌پرستي مانند داخلي استانداردهاي با ايدئولوژيك
.بوده‌اند سازگار
رسانه‌ها روابط به راجع مهم تحقيقات (2
خارجي سياست و
از خارجي سياست با رسانه‌ها روابط دهه 1960 ، اواخر تا
هيچ تقريبا روابط اين درباره و بود محدود جهات بسياري
نقش بر بيشتر قبلي شده انجام تحقيقاتنگرفت صورت تحقيقي
داشت دلايلي امر اينبود متمركز داخلي امور در رسانه‌ها
سياست درباره اطلاعات به رسانه‌ها دسترسي عدم جمله از
توسعه خارجي ، امور به نسبت عموم بي‌علاقگي خارجي ،
در رسانه‌ها تخصص‌گرايي عدم رسانه‌ها ، تكنولوژي نيافتگي
اجتماعي نهادهاي عنوان به رسانه‌ها اينكه و خارجي امور
توجه مورد بين‌الملل امور از رشته اين كه اندازه‌اي به
.بود نكرده رشد بودند ،
سياست و رسانه‌ها ميان روابط به راجع تحقيق زمان آن در
نفوذ يكي.بود متمركز هم به مرتبط موضوع دو بر خارجي
انقلاب مطالعه ديگري و عمومي افكار بر رسانه‌ها
عمومي افكار بر رسانه‌ها تاثير.ارتباطات در الكترونيك
اين محققين اصلي ملاحظات از يكي خارجي ، سياست مورد در
مطالعات ، قبيل اين نمونه.است بوده قرن آن طي در رشته
در آمريكايي نامدار محقق"ليپمن والتر" كه است پژوهشي
.داد انجام عمومي افكار و رسانه‌ها به راجع سال 1922
روابط به راجع زيادي مطالعات بعد ، به دهه 1960 از
آمريكا متحده ايالات در ويژه به خارجي سياست و رسانه‌ها
متقابل اثرات به تحقيقات ، اين از بسياري در.شد انجام
وسيعي طيف اگر.است گرديده توجه مردم و دولت رسانه‌ها ،
طيف ، طرف يك در بگيريم ، نظر در را رشته اين محققان از
مستقل ، ناظر نگهبان ، همچون رسانه‌ها به كه هستند محققاني
توسط ديدگاه اين.مي‌نگرند دهنده سازمان يا فعال شريك
آنها مطالعه روش كه محققاني همچنين و روزنامه‌نگاران خود
تا دارند تمركز جمعي ارتباطات بر بيشتر و بوده كاربردي
ميان در.است گرديده ارائه سياسي ، علوم و خارجي سياست بر
،"شرام ويلبر" ،"كوهن برنارد" از مي‌توان پژوهشگران اين
آمريكايي محققين و اساتيد "مايرس" و "پترسون" ،"سايبرت"
.برد نام
را رسانه‌ها كه هستند پژوهشگراني طيف ، اين ديگر طرف در
سياسي قدرت كه مي‌دانند سياسي بازي يك در گروگاني همچون
اين اعتقاد به.دارد خود اختيار در را آنها حاكم ،
ابزاري عنوان به ساختاري به‌طور رسانه‌ها پژوهشگران ،
و متخاصم رسانه و بوده خارجي سياست واقعي اجراي براي
ديدگاه ، اين در.نيست بيش سياسي افسانه‌اي منتقد ،
ابتكارات و نخبگان طبقه از كه دارند تمايل رسانه‌ها
قانوني را دولت تصميمات تنها و كنند حمايت موجود سياسي
بخشي عنوان به رسانه‌ها كه معتقدند بعضي‌ها حتي.شمرند
نظريه اين ميان در.مي‌نمايند عمل تبليغاتي مدل يك از
،(1948)"آلشول" ،(1988)"چامسكي نوام" به مي‌توان پردازان
.نمود اشاره (1974)"توچمن" و (1987)"هالين"
رابطه مطالعه به كه آمريكايي محققين برجسته‌ترين از يكي
.است "كوهن برنارد" پرداخت ، خارجي سياست و رسانه‌ها ميان
واشنگتن روزنامه‌نگاران روي بر را تحقيقي سال 1960 در وي
"خارجي سياست و مطبوعات" يعني كوهن كتاب.داد انجام
سياست و رسانه‌ها بين روابط در موجود مهم اكتشاف آخرين
مطرح را وجهي دو نظريه يك كه بود متحده ايالات خارجي
همزمان خارجي امور روزنامه‌نگاران كوهن اعتقاد به.ساخت
و عموم به رساني اطلاع يكي:هستند كلي نقش دو داراي
خارجي سياست روند در مشاركت ديگري ، و خارجي سياست تشريح
از انتقاد و بردن سوال زير يا ترويج و تاييد طريق از
.دولت سياستگذاران
مفهوم به مطبوعات كه است اين كوهن موضع در كليدي مطلب
و مدافعه تفسير ، اطلاع‌رساني ، براي عامل مهم‌ترين عام ،
اتصال يك رسانه‌ها.است خارجي سياست زمينه در انتقاد
دولت از خارج و دولت در خارجي سياست مقامات ميان دائم
از درجاتي وجود به توجه با اين ، بنابرميسازند برقرار
بر رسانه‌ها و دولت تاثير يا دولت بر رسانه‌ها تاثير
اين ميان بنيادين اتصالي هميشه كه گفت مردم ، مي‌توان
دهه 1960 در كوهن تحليل و تجزيه.است داشته وجود نهادها
بنيادين اتصال اين اهميت متوجه را پژوهشگران از بسياري
قوي‌تر نهاد كدام اينكه دانستن كه كرد خاطرنشان او ساخت ،
آنها حقيقتا اينكه پذيرش بيشتر بلكه ندارد ، اهميتي است ،
.است مهم مي‌گذارند ، اثر يكديگر بر
"تراتنر" مانند خارجي سياست آمريكايي پژوهشگران از برخي
احترام" به رسانه‌ها عمل شيوه از (1978)"نيمو" و (1982)
به رسانه‌ها اينكه بخاطر بخصوص كرده‌اند ، ياد "قدرت به
شايد.دارند گرايش دولت رسمي خبري منابع به وابستگي سمت
و (1988)"هرمان" را نظريه افراطي‌ترين كه گفت بتوان
با رسانه‌ها آنها ، "تبليغاتي مدل" در كه دارند "چامسكي"
اعتقاد بهسازگارند -جامعه عموم نه و -نخبگان منافع
در.هستند قدرت و پول مدل ، اين اجراي اصلي عامل دو آنها ،
آنها مخالفين و داشته تسلط بررسانه‌ها نخبگان نتيجه ،
.مي‌شوند زده كنار
اهداف از دفاع رسانه‌ها ، اجتماعي نقش شرايطي ، چنين در
منافع و است نخبگان اجتماعي و سياسي اقتصادي ، مسلط
و هرمان.اس ادوارد.مي‌گردد غالب وظايفشان بر خصوصي‌شان
و نيستند متخاصم رسانه‌هايي چنين كه معتقدند چامسكي نوام
اعتقاد بهندارند نخبگان طبقه با چالش براي علاقه‌اي
از:مواجه‌اند اجتماعي نقش دو با همزمان رسانه‌ها آنها ،
را جهان از قبول قابل واقعي تصوير ارائه وظيفه طرف ، يك
اين برخورد مورد در ديگر ، سوي از و دارند برعهده
رسانه‌ها بر مسلط اشخاص علائق و نيازها با وظيفه‌شان
صاحبان كه وقتي تا هرمان ، اعتقاد به.باشند پاسخگو بايد
-موجود وضع از بايد آنها هستند ، نخبگان از بخشي رسانه‌ها
ساير با وسيعشان بازرگاني و اجتماعي روابط بر مبتني كه
موقعي تا خصوص به كنند ، دفاع -است دولتي و تجاري مديران
تجارتي آگهي‌هاي و تبليغات امور انجام براي رسانه‌ها كه
.وابسته‌اند دولتي مجوزهاي و قراردادها به
خود ، تحقيق در آمريكايي پژوهشگر ديگر (1971) "آليسون"
خارجي ، سياستگذاران از تاثيرپذيري براي را رسانه‌ها
تصميم‌گيري براي كلاسيك مدل يك وي.است ندانسته مسئول
تصميم اخذ نحوه از آن ، در كه نموده ترسيم خارجي سياست
در رسانه‌ها مدل ، اين در.مي‌نمايد بحث نخبگان توسط
كسب براي محدودي قدرت و داشته قرار چرخه از بيرون
را سياست‌ها نمي‌توانند و دارند شده طبقه‌بندي اطلاعات
.بكشند چالش به
از اساسا دولت آمريكايي ، محقق (1986) "پارنتي" نظر طبق
تعمدي نگه‌داشتن بي‌اطلاع يا و اطلاعات آوري فراهم طريق
تاثير رسانه‌ها بر خويش ، خاص مواضع با ارتباط در مطبوعات
از را رسانه‌ها خصوصا سفيد كاخ او ، اعتقاد به.مي‌گذارد
جلسات ، به مربوط اطلاعات به خبرنگاران دسترسي عدم طريق
كنترل مطبوعاتي كنفرانس‌هاي در آنها نپذيرفتن و توجيهات
جز) رسانه‌ها براي ديگري انتخاب رو ، اين از و مي‌كند
پارنتي (6)نمي‌ماند باقي (دولت خواسته‌هاي به تمكين
پوشش از كه دارد را آن توانايي سفيد كاخ كه مي‌كند تصريح
انجام درخواست نمايد ، ممانعت جدلي ، موضوعات مطبوعاتي
يا نموده خودداري اطلاعات دادن از و نپذيرد را مصاحبه
.بدهد غلط اطلاعات
كه همان‌گونه رسانه‌ها كه دارند عقيده پژوهشگران از برخي
نوع يك اما دارند ، عمومي افكار ميان در زيادي نفوذ
اين در دارند هم دولت بر را تاثير يا نفوذ از متفاوت
آمريكايي محققان از تن دو "انتمن"و "پالتز" زمينه
گرايش جمعي ارتباط رسانه‌هاي" كه ساخته‌اند خاطرنشان
مجراي يك از و گفته سخن انحصاري به‌طور اينكه به دارند
دانش آنكه جاي به دهند ، گزارش مردم به محدود و باريك
(7)".بدهند توسعه احتمالي نظرات ساير مورد در را عمومي
نظر مورد ديدگاه‌هاي خبري رسانه‌هاي كه معتقدند آنها لذا
هستند ، جهاني خاص منافع دنبال به كه را قدرتمندي نخبگان
.مي‌سازند منعكس
وابستگي ارتباطات ، آمريكايي محققين از (1990)"بري"
مطرح را خارجي سياست دستگاه و رسانه‌ها ميان متقابل
هستند كننده مشاركت نه رسانه‌ها او اعتقاد به.است ساخته
نقش بيشتر رسانه‌ها.مي‌شوند دستكاري دولت توسط نه و
حقيقتا و مي‌كنند بازي خارجي سياست در را استقلال حداقل
با ويميدهد انجام رسانه‌ها در را دستكاري حداقل دولت
دستكاري براي دولت تلاش از كاملا رسانه‌ها كه مسئله اين
عين در آنها كه است معتقد و است مخالف آگاهند ، آنها در
.نمايند مبارزه دولت جانب از دستكاري چنين با قادرند حال
سمت به رسانه‌ها كه است مبتني انديشه براين بري ديدگاه
سياسي فرآيند يك اوليه مراحل در غيرانتقادي گزارش ارائه
مي‌خورد ، شكست سياست آن كه موقعي تنها و دارند گرايش
در ويمياندازند گير را دولت پيچيده‌اي به‌طور آنها
سال 1990 در كه ،"مطبوعات و خارجي سياست" نام به خود اثر
كردن متحول توان رسانه‌ها" كه مي‌كند ادعا يافت انتشار
جمع‌آوري زيرا ندارند ، را اوليه مراحل در خارجي سياست
دولتي مقامات مواضع به دادن فرا گوش و ابتدايي اطلاعات
سياست اگر بري ، اعتقاد به (8)".مهم‌ترند مراحل اين در
دولت توسط رسانه‌ها دستكاري براي لزومي باشد ، موفق خارجي
است ، شكست حال در خارجي سياست كه موقعي تنها.ندارد وجود
را خود نگهباني نقش و مي‌كنند انتقاد دولت از رسانه‌ها
مطبوعات اصلي وظيفه كه مي‌كند ادعا وي.مي‌دهند انجام
متبوع دولت كه را آنچه خود خوانندگان به كه است اين
و ندهند انجام يا بدهند انجام خارجي دول تا مي‌خواهد
است ، هدفي چه به دستيابي دنبال به متبوع دولت اينكه
.اطلاع‌دهند
مطبوعات متفاوت نقش‌هاي (3
خارجي سياست برابر در
چهارم شاخه عنوان به را مطبوعات صنعتي ، پيشرفته جهان در
مجريه ، قواي كه بگيريم نظر در اگر.شناخته‌اند دموكراسي
و آزاد سياسي نظام يك اساسي ركن سه قضاييه و مقننه
يكي عنوان به و آن چهارم ركن مطبوعات هستند ، دموكراتيك
.است مدني جامعه نهادهاي كارآمدترين و مهم‌ترين از
داشتن نگه جدا موجب كه است اين مطبوعات ، كاركرد مهم‌ترين
يكديگر به آنها اتصال عدم و سياسي سيستم مختلف بخش‌هاي
سياسي مشترك بيش و كم انگيزه‌هاي به مي‌تواند و مي‌شود
نظير كشورهايي در ارتباطي رسانه‌هاي امروزه.دهد پاسخ
در را ارتباطاتي عملكرد تنها نه آمريكا متحده ايالات
عدم باعث خود عملكرد با بلكه داراست ، آمريكا سياسي سيستم
.مي‌شوند سياسي همسازي
دارد وظيفه روزنامه‌نگار آمريكا متحده ايالات در
با سپس.برساند عموم اطلاع به را مجريه قوه فعاليت‌هاي
موضوعات ، اين مورد در مردم خواسته‌هاي و عمومي اذهان سنجش
آگاه مجلس واكنش.سازد منعكس مجلس به مستقيما را نتيجه
آن به نسبت خود ديدگاه و نگرش نوع از مجريه قوه ساختن
به مطبوعات كه مي‌بينيم بدين‌ترتيب.است خاص موضوعات
سياست حقايق جانبه يك انتقال براي راهبردي مركز يك عنوان
نقش ايفاي ديگر بخش به سياسي سيستم از بخش يك از خارجي
(9).مي‌نمايد
سياست و مطبوعات" خود ، اثر در كوهن برنارد كه همانطور
امور روزنامه‌نگاران و مطبوعات مي‌كند ، اشاره "خارجي
خارجي سياست مورد در را متفاوتي نقش‌هاي مي‌توانند خارجي
را متفاوت نقش‌هاي اين.درآورند اجرا به سياسي واحد يك
نقش اول ، :نمود تقسيم كلي دسته دو به مي‌توان
.مشاركتي نقش دوم ، و آگاهي‌بخشي و اطلاع‌رساني
مطبوعات اطلاع‌رساني نقش (الف
از -مطبوعات مختلف عملكردهاي در اطلاع‌رساني كه است روشن
زمينه در اطلاع‌رساني.است مشترك -خارجي امور جمله
شك.است مطبوعات مهم و اساسي وظيفه خارجي ، رويدادهاي
و اوليه نقش به خارجي امور روزنامه‌نگاران اغلب كه نيست
به مربوط واقعي اطلاعات فراهم‌سازي در خود رهبري مسئوليت
مردم گوش و چشم روزنامه‌نگاران.واقفند خارجي ، امور
مي‌يابند ، يا مي‌بينند كه را آنچه آنها اگر.هستند
كل دهند ، انتقال فهم همه واژه‌هاي از استفاده با نتوانند
نقشي اطلاع‌رساني.مي‌رود سوال زير روزنامه‌نگاري هدف
بيشتر و دارند علاقه آن به هميشه روزنامه‌نگاران كه است
.مي‌كنند صرف آن براي را خود وقت
بخت‌ور محمد
دارد ادامه
|
