دوزخ از رفتن پايين
انداز چشم
آمديد خوش زمين به
مي‌كاريم درختي رفته دست از ياد به
زمين اخبار
زمستاني المپيك و گرمايش
ديگر هشداري
دما كاهش و آتش
خطر در مرجاني تپه‌هاي غني‌ترين
دوزخ از رفتن پايين
هستيم متكاملي و ويژه صفات داراي اگرچه انسان‌ها ما
از اما آورده ، ارمغان به برايمان را نسبي‌اي برتري كه
و خرد موجودات ديگر با تفاوتي كوچك‌ترين زيستي ديدگاه
اين حيات تامين‌كننده محدود منابع به وابستگي در كلان
نداريم سياره
ما شعارگونه تلقي تداوم
از عظيمي بخش نابودي قيمت به زيست‌محيطي حفاظت مفهوم از
شد خواهد تمام زنده دنياي
نيز را ما فرزندان و ما دامان آتش اين شعله سرانجام و
گرفت فراخواهد
رضائي فرهاد
نزديك كه است انسان ميليارد از 6 بيش پذيراي امروز جهان
به زمين از پهنه‌اي در جمعيت اين از نفر ميليون به 70
تخمين مطابق و مي‌كنند سپري را خود زندگي "ايران" نام
بيش به است ممكن حاضر قرن انتهاي در رقم اين كارشناسان ،
.برسد نفر ميليارد از 9
زنده موجود يك از ميلياردي يا 9 جمعيت 6 راستي به اما
كه دهيد پاسخ بي‌درنگ است ممكن كرد؟ تلقي "زياد" بايد را
مي‌رسد ، به‌نظر زياد بسيار نيز امروز ميلياردي جمعيت 6
هم كنار در بخواهند انسان ميليارد كه 9 آن به رسد چه
.باشند داشته سالمي زندگي
يا جمعيت 6 يك اما مي‌رسد ، نظر به درست شما پاسخ اگرچه
نمي‌توان مطلق به‌طور را زنده موجود يك از ميلياردي 9
به توجه با بلكه ;كرد ارزيابي "زياد" يا و "متوسط" ،"كم"
موجود "نوع" اين دسترس ، در موجود حياتي منابع محدوديت
اختيار در نسبي طور به را ارزيابي اين مجوز كه است زنده
.مي‌گذارد ما
جنگل‌هاي در حشره تعداد چه كه بزنيد حدس مثال به‌طور
حتي يا و منزل در كه اين يا و مي‌كنند؟ زندگي كشور شمال
حال در ميكروارگانيسم و باكتري مقدار چه شما كيف‌دستي
در موجود ميكروارگانيسم‌هاي تنها هستند؟ خود زندگي گذران
تمام جمعيت برابر هزار چندين است ممكن آلوده بشقاب يك
;مي‌كشند نفس سياره اين برروي اكنون كه باشد انسان‌هايي
جانب از كه بي‌شماري تهديدات از ذره‌اي حتي چرا اما
از است ، افكنده خطر در را زمين روي حيات انساني جمعيت
مشاهده ميكروارگانيسم‌ها يا حشرات تصور ماوراء جمعيت سوي
نمي‌شود؟
ابعاد با ارتباط در زنده موجود "نوع" اهميت كه اينجاست
آشكار فرد به منحصر سياره اين حيات بر موجود آن اثرات
هرم در كه جايگاهي حسب بر يك هر زنده موجودات.مي‌شود
بر متفاوتي جمعيتي اثرات دارند ، طبيعت انرژي هرم و غذايي
.مي‌گذارند به‌جاي خود پيرامون
بوم‌شناختي منابع به انسان نيازمندي
نور.است محدودي مقدار سياره اين اوليه خالص توليد
فرآيند و است زمين حيات پشتيبان انرژي منبع يگانه خورشيد
انرژي به را خورشيد نوراني انرژي كه گياهان فتوسنتز
تبديل زنده موجودات ساير براي استفاده قابل و بيوشيميايي
خورشيدي انرژي عظيم منبع كه است مجرايي يگانه مي‌كند ،
در همچنان را انسان نظير موجودي حيات ريشه‌هاي مي‌تواند
.كند مستحكم سياره اين
نظير به‌ويژه و گونه‌ها ساير بسان زنده‌اي گونه انسان
قرار غذايي زنجيره‌هاي راس در كه است گونه‌هايي
جايگاهي چنين در كه زنده‌اي گونه‌هاي ويژگي.گرفته‌اند
زنده دنياي از عظيمي سيل كه است آن دارند ، قرار طبيعت از
است تلاش و فعاليت حال در آنان جمعيت بقاي و تغذيه براي
ديگر موجودات به راس‌نشين گونه‌هاي اين وابستگي و
تعيين سايرين توسط آنان جمعيت وسعت كه است به‌اندازه‌اي
.داشت نخواهد مفهومي بي‌تناسب و بي‌رويه رشد و مي‌شود
فرافردي قالب در "زنده سيستم" مفهوم به نگاهي بگذاريد
موجودات خردترين از زنده موجودات تمام.بيفكنيم آن
در همه امروزي ، پستانداران بزرگ‌ترين تا گرفته ذره‌بيني
هم از آن اجزاي كه مي‌برند سر به بستري و محيط
توليدكننده گياهان كوچك ، محيط يك در.جدايي‌ناپذيرند
مي‌كنند جذب خود برگ‌هاي توسط را خورشيد نور غذايي مواد
خورشيدي ، انرژي ياري به و فتوسنتز مجراي در و
;مي‌نهند ظهور عرصه به پاي گياهان در آلي فرآورده‌هاي
گياه خود حياتي فعاليت‌هاي صرف آن از بخشي كه موادي
يعني ديگر مصرف‌كننده‌هاي براي آن باقيمانده و مي‌شود
.مي‌گردد ذخيره گياهخواران
همان كه گياهان شيميايي اندوخته مصرف با گياهخواران
شيميايي انرژي صورت به يافته شكل تغيير خورشيدي انرژي
كسب را خود حياتي فعاليت‌هاي براي نياز مورد انرژي است ،
اندوخته‌اي صورت به گياهان همچون را باقيمانده و مي‌كنند
با گوشتخواران سرانجام.مي‌نمايند ذخيره گوشتخواران براي
انرژي واسطه چندين از پس مي‌توانند گياهخواران صيد
را آن اضافي و آورند دست به خود حيات حفظ براي را خورشيد
تا فرآيند اين و دهند انتقال ديگر گوشتخواران به
قرار زنجيره راس در كه مي‌يابد ادامه گوشتخواراني
.نيستند ديگر شكارچيان طعمه خود و گرفته‌اند
و مي‌رسد پايان به روزي زنده موجودات همه عمر اما
توسط طبيعت به آنها در شده گذاشته امانت به مواد بازگشت
قارچ‌هاي و باكتري‌ها همچون تجزيه‌كننده موجودات
گياهان طريق از مواد اين دوباره و مي‌شود انجام ذره‌بيني
.شد خواهد تبديل آلي مواد به خورشيد انرژي ياري به و
در انرژي و ماده كه كرديم تصوير را چرخه‌اي جا بدين تا
داشت دور نظر از نبايد اما است ، چرخش حال در مرتبا آن
تا) انرژي از عظيمي مقدار زنجير اين از حلقه هر در كه
بعدي حلقه به درصد تنها 10 و مي‌شود تلف (درصد حدود 90
و حفظ براي كرد تصور مي‌توان كه اينجاست.مي‌يابد انتقال
و گياه ميزان چه زنجيره ، راس در موجود گوشتخوار يك بقاي
را وي نياز مورد انرژي تا است لازم واسط حد موجودات ديگر
.كند تامين
مملو و غيرزنده بستري در چرخه اين كه است آن ديگر نكته
رطوبت دما ، نور ، نظير ديگري محيطي عوامل و كاني مواد از
دانشمندان را تشكيلات اين مجموع و مي‌يابد ظهور..و
.مي‌نامند اكوسيستم يا "بوم‌شناختي سيستم"
بلكه نيست موجود يك ويژگي بودن زنده معمول ، تصور برخلاف
كه تصويري با حيات و زندگي.است اكوسيستم مختص ويژگي اين
اكوسيستم يك بستر در تنها و تنها داريم ، ذهن در آن از ما
سيستم آن رگ‌هاي در خوني همچون و مي‌شود جلوه‌گر مطلوب
و ايزوله صفت يك "زندگي" ديگر ، بيان به.مي‌يابد جريان
بندبند در كه است جرياني بلكه نيست ، موجود يك در محصور
.مي‌شود جاري بوم‌شناختي و طبيعي سيستم‌هاي
بار آمد ، حاصل بوم‌شناختي منظر اين از كه تصويري با حال
گونه ميليون‌ها ميان در گونه يك به‌عنوان را انسان ديگر
ما.مي‌گيريم نظر در ناشناخته و شده شناخته زنده
كه هستيم متكاملي و ويژه صفات داراي اگرچه انسان‌ها
از اما آورده ، ارمغان به برايمان را نسبي‌اي برتري
و خرد موجودات ديگر با تفاوتي كوچك‌ترين زيستي ديدگاه
اين حيات تامين‌كننده محدود منابع به وابستگي در كلان
بوم‌شناختي منابع سوي از زندگي جريان.نداريم سياره
اين از يك هر نابودي و است جريان در ما سوي به پيرامون
.شد خواهد ما حياتي رگ‌هاي از يكي شدن مسدود موجب منابع
زاينده نه است پردازشگر فناوري
واقع در و گذشت تمدن دروازه از كشاورزي اختراع با انسان
محصولات برداشت و كشت.بود پيشرفت اين كليد "زراعت"
آغاز قبل سال هزار حدود 12 از جانوران كردن اهلي و زراعي
آينده و زندگي شيوه در تحولي چنان الگو تغيير اين و شد
يافته تكامل سال ميليون‌ها طي آنچه كه آورد پديد انسان
كوچك تحول اين اثرات و دستاوردها با مقايسه در بود
.مي‌نمود
مفهوم به "شدن متمدن" اما كشيد ، را تمدن ماشه كشاورزي
روزبه‌روز وي و نبود طبيعت با انسان شدن سازگارتر
علم قد داشت ريشه آن در كه بستري مقابل در سركشانه‌تر
بود شاهد را فناوري رشد دوره پرشتابترين بيستم قرن.كرد
به فناوري‌هاي انواع به كه است موجودي امروزي انسان و
.است مجهز ويرانگر و مخرب اما رفاهي ظاهر
عامل دو برآيند را انسان محيطي زيست اثرات بوم‌شناسان
اثرات كه طوري به مي‌دانند ، فناوري ميزان و جمعيت مهم
اثرات با هيچ‌وجه به آمريكايي شهروند يك محيطي زيست
دليل همين به.نيست مقايسه قابل آفريقايي يك محيطي زيست
سايه پيرامون طبيعت بر زماني انسان مخرب اثرات كه است
كه بود حالي در اين و گرفت شتاب فناوري رشد كه افكند
شكارچي - گردآورنده شيوه به كه اوليه‌اي انسان‌هاي
كمال در كه نبودند خود محيط ويرانگر تنها نه مي‌زيستند ،
جهت در طبيعت به خود وابستگي از عميق دركي با و حق‌شناسي
اين ميان از كه طوري به ;مي‌كوشيدند خود حياتي منابع حفظ
به نسبت مقدس بينش و توتم‌پرستي ستايش ، و احترام و ترس
.آورد برون سر مادر طبيعت
به‌مراتب ديگر زنده موجودات از بسياري جمعيت اگرچه
در خود اطراف سيستم با آنها اما ماست ، جمعيت از بيشتر
به يك هيچ ديگر سوي از و دارند قرار كامل تعادل و توازن
تنها نه رو اين از.نيستند مجهز محيط مخرب فناوري‌هاي
براي تهديدي حشرات و ذره‌بيني موجودات شگفت‌انگيز جمعيت
آنان از يك هر بله نمي‌رود ، شمار به سياره اين زيست محيط
چرخ از گوشه‌اي صحيح عملكردي با و خود طبيعي جايگاه در
.درمي‌آورند گردش به سياره اين برروي را حيات عظيم
راهي در قدم بيشتر آسايش و رفاه دنبال به انسان‌ها ما
.داشت نخواهد همراه به ناآرامي جز سرانجام كه گذارده‌ايم
انسان و مي‌شود اختراع روزافزون طور به مختلف فناوري‌هاي
مي‌پنداريم كه چنان مي‌برد ، فرو كاذب غروري رخوت در را
كه تنگناهايي از را ما همواره ساخت انسان فناوري‌هاي اين
.رهانيد خواهد آورده‌ايم ، وجود به خود
بر غلبه به فناورانه راه‌حل‌هاي بر تكيه با كه آنان
.اشتباهند در سختي به بسته‌اند ، اميد انسان نجات و طبيعت
از را مهم نكته اين - ما همه ;خودما يعني - افراد اين
;است پردازشگر فرآيند يك تنها فناوري كه برده‌ايم ياد
بوم‌شناختي منابع از حاصل مواد آن درونداد كه فرآيندي
ما دست به كه فناورانه‌اي محصولات آن برونداد و است محيط
كار هيچ به اوليه منابع وجود بدون پروسه اين و مي‌رسد
.آمد نخواهد
چيزي بوم‌شناختي منابع وجود بدون ساخت انسان فناوري‌هاي
فرآيند يك نه سيستم اين و داشت نخواهند ما به بخشش براي
كنار در كه سيستمي ;است پردازشگر پروسه يك كه زايشگر
ما سوي به نيز را تباهي و آلودگي سيل خود ، توليدات
.كرد خواهد سرازير
منابع و طبيعت به ما فناوري‌هاي يكسويه وابستگي كه حال
مواد" تلقي كه است ضروري نيز نكته اين ذكر شد ، آشكار آن
بينش يك تنها بوم‌شناختي ، منابع از "اوليه خام
كه اكوسيستم‌هايي بوم‌شناختي منابع.است ساده‌انگارانه
را فراواني بوم‌شناختي خدمات هستيم ، آن از جزيي نيز ما
در آنان ارزش كه مي‌كنند فراهم زنده موجودات انواع براي
.است اوليه خام ماده توده يك از بيشتر بسيار بسيار محيط
منبع اين از استفاده.آوريد نظر در را درخت مثال طور به
- است چوب همان كه - خام ماده يك به‌عنوان فقط باارزش
و تجهيزات انواع آن محصول كه فناوري‌هايي به ورود براي
به لوحانه ساده و ابتدايي بسيار تفكري است ، چوبي لوازم
افراشته ، چوب توده يك از صرف‌نظر درختان.مي‌رود شمار
خود محيط در گرانبهايي و فراوان بسيار بوم‌شناختي خدمات
قابل وجه هيچ به كه مي‌آورند فراهم اجزا ساير براي و
.نيست اوليه خام ماده يك عنوان به آنان جرم باارزش مقايسه
انكارناپذير ضرورتي ;محيطي زيست اخلاق
انسان فرد به منحصر ويژگي را اخلاق كه ما تصور برخلاف
و والا بسيار اخلاقي از همگي زنده موجودات مي‌پنداريم ،
از پيش سال ميليون‌ها حتي كه اخلاقي ;برخوردارند مهم
اين از كه آن جالب و بوده‌اند بهره‌مند آن از ما ظهور
.مي‌آيند شمار به انسان از اخلاقي‌تر موجوداتي منظر ،
به.است زيست‌محيطي اخلاق زنده ، طبيعت بر حاكم اخلاق
بر طبيعت با سازگار زندگي شيوه از الگويي ديگر ، بيان
اين در جز آنان و است افكنده سايه موجودات يكايك حيات
در محيطي زيست اخلاق وجود پذيرش.نمي‌كنند حركت قالب
هرگونه فاقد ما انسان‌مدار تعريف به بنا كه موجوداتي
نكته اين به توجه اما ;مي‌نمايد دشوار بسيار هستند ، شعور
جرقه - كهن از توانسته اخلاقي چارچوب همين كه است ضروري
بپروراند آتشي چنان آن از و كرده حفاظت سياره اين حياتي
.سربرآورد آن از انسان همچون موجودي كه
به اخلاق نوع اين دارد؟ مفهومي چه محيطي زيست اخلاق
در زنده موجود فعاليت‌هاي كليه كه است چارچوبي مفهوم
صورت خود محيط بوم‌شناختي مصالح حفظ جهت در و آن قالب
سيستم‌هاي در خود جايگاه از دقيقا موجوداتميگيرد
عمل سيستم اين نيازهاي مطابق و آگاهند بوم‌شناختي
.است كامل توازن در چيز همه كه طوري به مي‌كنند ،
حد تا احتمالي آشوب هرگونه با مي‌تواند متوازن سيستم
انسان اما بازگرداند ، را اوليه تعادل و كند مقابله امكان
پديده يك عنوان به موارد ساير همچون نيز اينجا در
به سايرين از جدا عملكردي فرد به منحصر و شگفت‌انگيز
سيستم‌هاي توان از فراتر آن جبران كه گذاشته نمايش
.است موجود متعادل‌كننده
به خود جمعيت ازدياد و زادآوري براي جوندگان از بسياري
به مي‌كنند ارزيابي را خود پيرامون محيط غذايي منابع دقت
توله‌هاي شمار دسترس ، در موجود غذاي افزايش با كه طوري
اين - انسان اما ;بالعكس و مي‌يابد افزايش نيز آنان
منطق اين از موارد بسياري در - خردمند و متفكر موجود
.است بوده تهي طبيعي
از مملو و فقير شدت به كشورهاي به كه هنگامي مثال اين
موجودي.مي‌نشاند پيشاني‌مان بر شرم عرق مي‌نگريم ، جمعيت
فكري توان پيشرفته‌ترين و عصبي سيستم متكامل‌ترين كه
در موارد از بسياري در داراست ، را شده شناخته گيتي
كاملا موجودي همچون خود حامي طبيعي سيستم‌هاي با برخورد
.است كرده عمل آينده‌نگري هرگونه از دور به و بي‌خرد
به احترام و توجه عدم در را مشكل كارشناسان از بسياري
منابع اما مي‌دانند ، انسان "محيطي زيست ثروت‌هاي" ارزش
"طبيعي و بوم‌شناختي ثروت" رايج عقيده برخلاف بوم‌شناختي
است زيستمنداني تمام به متعلق ثروت اين بلكه نيست ، انسان
هم كنار در همگي و مي‌شود شامل را آنان از يكي انسان كه
.مي‌برند پيش به را خود زندگي
پيشتاز ، و متكامل نسبتا گونه يك به‌عنوان ما عملكرد
شده سياره اين حيات اشكال ديگر از وسيعي بخش نابودي موجب
و آزمون براي فرصتي كوچك‌ترين يكم و بيست قرن انسان.است
حال در كه تصويري و آينده به بي‌اعتنايي و مجدد خطاي
اينك و كافيست كج‌روي سال هزاران.داشت نخواهد است ، ظهور
.است رسيده فرا آينده بازسازي و خطاها از عبرت زمان
به محيطي زيست حفاظت مفهوم از ما شعارگونه تلقي تداوم
و شد خواهد تمام زنده دنياي از عظيمي بخش نابودي قيمت
نيز را ما فرزندان و ما دامان آتش اين شعله سرانجام
.گرفت فراخواهد
با معضل ، اين حل براي انسان توانايي به اطمينان با
شيوه‌اي و محيط به بينش‌مان در بازنگري ضرورت به ايمان
به توجه با و مي‌كنيم مصرف را منابع لحظه به لحظه كه
ادوارد پروفسور با همزبان است ، نمانده باقي كه فرصتي
زمزمه را ويرجيل شعر اين بزرگ ، زيست‌شناس ، *ويلسون
:مي‌كنيم
دوزخ از رفتن پايين است آسان
تاريك دوزخ درهاي كه چرا
است گشوده روزان - شبان همواره
روز روشنايي و بهشت سوي به بازگشتن اما
بسيار محنت و است رنج
:پي‌نوشت
عبدالحسين ترجمه.حيات تنوع.ادوارد ويلسون ، _ *
وهابزاده
انداز چشم
دارد اقتصادي فوايد كيوتو پروتكل
سوزوكي ديويد
زباله‌دان يك عنوان به آتمسفر از سال مدت 200 به صنايع
آن اثرات و كرده‌اند استفاده آزاد
است گرفته را ما دامان اينك هم
از كشيدن كنار از پس آمريكا متحده ايالات دولت
نه اينك گلخانه‌اي ، گازهاي كاهش براي كيوتو توافقنامه
ساختن متقاعد جهت در بلكه گازها اين انتشار كاهش براي
كرده فعاليت به شروع مشابه عملي انجام براي كشورها ديگر
علمي جامعه صورت به سيلي يك واقع در عمل اين.است
صنعتي گروه‌هاي لابيگري قدرت از نشان و مي‌آيد به‌شمار
.دارد جهان بزرگ
سرانجام طولاني انتظاري از پس متحده ايالات دولت اخيرا
باور و داد ارائه كيوتو پيمان براي را خود "جانشين" طرح
انتشار قطع به نيازي هيچ‌گونه جديد طرح اين نه ، يا كنيد
پس سال پنج طرح اين.ندارد آمريكا در گلخانه‌اي گازهاي
ده و كيوتو پيمان درخصوص متحده ايالات اوليه توافق از
در و جهاني گرمايش توقف به پدر بوش پاي‌بندي از پس سال
گلخانه‌اي گازهاي يك‌چهارم از بيش انتشار مسبب كه كشوري
.مي‌شود ارائه است ، جهان
يك با مصاحبه در كانادا ، در آمريكا سفير سلوسي ، پائول
كيوتو اجلاس اهداف كه ساخت خاطرنشان كانادايي روزنامه
آمريكا سفارت البته كه ;بود نخواهد مفيد نيز كانادا براي
براي تلاش در را سفيرش مداخله‌جويانه پيشنهادات بعدا
اخير ديدار.كرد انكار ديگر كشور داخلي امور در مداخله
اين از حمايت در متناوب به‌طور كه كشوري _ ژاپن از بوش
درخصوص نتايجي مي‌تواند نيز _است كرده عمل مردد پروتكل
.باشد داشته همراه به پيمان اين اجراي به تعهد
اندازه بدين تا را آمريكا كيوتو ، پروتكل چيز چه
اين در متحده ايالات موضع درخصوص گزارشي مي‌ترساند؟
وارد از پرهيز نيازمند كشور اين كه است آن از حاكي زمينه
به عملي هيچ اما است ، خود اقتصادي سيستم به "شوك" آمدن
.برآورد را نياز اين نمي‌تواند مطلق طور
كه دارد آن از حكايت معتبر كارشناسي مطالعات از بسياري
خواهد اقتصاد بر اندكي منفي اثرات كيوتو معاهده اجراي
اقتصادي اثرات از نشان مطالعات از بسياري درواقع و داشت
.دارد پيمان اين اجراي مثبت
ژورنال در يافته انتشار اقتصادي تحليل يك مثال به‌طور
پيروي..."كه مي‌شود متذكر گذشته پاييز در "نيچر"
".بود خواهد كمتر شده تمام قيمت معني به كيوتو پروتكل از
در تاخير هرگونه كه كردند بيان نيز گزارش اين نويسندگان
.نيست جايز هيچ‌وجه به گلخانه‌اي گازهاي انتشار كاهش
انرژي سياست يك كه مي‌دهد نشان نيز ديگري تازه گزارش
خانواده هر براي سالانه مي‌تواند متحده ايالات در پاكيزه
همه از و آورد ارمغان به صرفه‌جويي دلار حدود 350 در
كاهش و دوسوم تا را گلخانه‌اي گازهاي انتشار كاهش مهمتر
.داشت خواهد دنبال به نصف به را هوا عمومي آلاينده‌هاي
مدت 200 به صنايع از بسياري كه است آشكاري واقعيت اين
استفاده آزاد زباله‌دان يك عنوان به آتمسفر از سال
.است گرفته را ما دامان اينك هم آن اثرات و كرده‌اند
طور به جهاني گرمايش اگر كه مي‌دهد نشان بررسي‌ها اغلب
در جدي‌اي اختلالات شود ، رها خود حال به نشده‌اي كنترل
به‌وجود كشورها از بسياري اقتصادي سيستم و اكوسيستم‌ها
.آمد خواهد
در علمي بررسي روي 50 بر كه تازه‌اي تحليل مثال به‌طور
كشور اين در كه مي‌دهد نشان آمده عمل به استراليا
جهاني گرمايش اثر در معروف و بزرگ طبيعي گاه سه‌ذخيره
ساير در اثرات اين و شده‌اند فراواني خسارت‌هاي متحمل
.مي‌شود مشاهده نيز جهان نقاط
بسيار صنايع و آمريكا سوي از موجود فشارهاي وجود با
تصويب براي برنامه‌ريزي حال در هم هنوز كانادا آلاينده ،
كشورها ديگر كه باشيم اميدوار بايد و است كيوتو پروتكل
.درآورند اجرا به محيطزيست حفظ براي را مشابهي اقدام نيز
آمديد خوش زمين به
زمين سياره رنگي تصوير دقيق‌ترين دانشمندان كه آنچه
ماهواره‌اي تصاوير گرچه.شماست پيش‌روي اكنون مي‌نامندش
گذاشته‌اند ، نمايش به را ابر بدون زمين تاكنون مختلفي
كار به اطلاعات ميزان و دقت در ناسا تصوير آخرين اما
پيشين رقيبان تمامي بر نظر ، مورد تصوير ترسيم در رفته
.است آمده فائق خود
سنجش و تصوير هزاران جديد ، تصوير اين تهيه براي
تا شدند تلفيق يكديگر با سال يك مدت به ماهواره‌اي
اين پوشش تحت جهان از مربع كيلومتر هر سرانجام
به اقليمي مناطق تصوير اين در.گرفت قرار تصويربرداري
جنگل‌هاي و علفزارها كه به‌طوري مشاهده‌اند ، قابل خوبي
شب ترتيب همين به و بسته‌اند نقش آن بر به‌وضوح گرمسيري
پهنه بر سركشاني همچون را نوراني شهرهاي مي‌توان هنگام
اظهار مطابق.داد تشخيص تصوير برروي آساني به دنيا تاريك
بسياري دقت مختلف مناطق رنگ‌هاي ترسيم براي دانشمندان
واقعي رنگ‌هاي زمين نهايي نقشه كه به‌طوري است ، شده صرف
.مي‌گذارد نمايش به را سياره سطح
ابر بدون سياره
از فراواني اطلاعات زمين ، عكس دقيق‌تر تهيه براي
اما است ، گرفته قرار استفاده مورد گوناگون ماهواره‌هاي
طريق از نقشه اين ترسيم در رفته كار به اطلاعات بيشتر
در مستقر (Modis) موديس عنوان تحت پيشرفته‌اي سيستم
مدار 700 در كه "ترا" نام به ناسا سازمان ماهواره
.است آمده حاصل مي‌چرخد ، زمين سطح كيلومتري
چند و فراگير حساسگر موديس دانشمندان ، اظهار بنابه
خشكي ، سيماي از گوناگوني تصاوير مي‌تواند كه است كاره‌اي
قرار بررسي و مشاهده مورد را زمين سياره جوي و اقيانوسي
فاصله در ساحلي مناطق و خشكي با مرتبط اطلاعات.دهد
براي سپس و شد گردآوري سپتامبر 2001 تا ژوئن ماه‌هاي
.گرفت قرار تحليل مورد تصاوير از ابرها كردن برطرف
نام به ديگري حساسگر و موديس توسط نيز قطبي نواحي
بسيار دقت با تحليل‌گري و پيشرفته راديومتري كه (AVHRR)
از يكي در AVHRR حساسگر.شد نقشه‌برداري بالاست ،
و اقيانوسي و جوي مسايل ملي اداره هواشناسي ماهواره‌هاي
بررسي و جمع‌آوري براي و است شده مستقر قطبي مدار يك در
.مي‌گيرد قرار استفاده مورد قطبي اطلاعات
درخشان لكه‌هاي
ماهواره (OLS) سيستم توسط نيز زمين نوراني شهرهاي تصوير
سيستم ايناست شده خلق متحده ايالات هواشناسي و دفاعي
در اما شده ، طراحي ماه نور در ابرها مشاهده براي اساسا
استفاده مورد نيز زمين سطح نوراني مناطق تصويربرداري
.مي‌گيرد قرار
نوراني‌ترين كه مي‌دهد نشان زمين نوراني نواحي تصوير
زمين نواحي شهري‌ترين همان شب هنگام به سياره اين مناطق
بخش‌هاي پرجمعيت‌ترين الزاما مناطق اين اما هستند ،
جنگل‌هاي و است تاريك كلي به جنوب قطب.نيستند سياره
فرو تاريكي در نيز جنوبي آمريكاي و آفريقا داخلي
ظهور حال در نورهايي جنگل‌ها اين ميان در اما رفته‌اند
.مي‌يابد افزايش تدريج به آنها شمار و است
تلاش تصاوير روي از ابرها كردن برطرف براي كه دانشمندان
باز نخست جاي به را ابرها انتها در بودند ، كرده فراواني
با را سياره‌مان از معمول تصويري بتوانند تا گرداندند
تصاوير با تلفيق در اوليه تصاوير.كنند ترسيم بالا دقت
و سفيد سياره زمين ، قطبهاي از آمده دست به قرمز مادون
در تاكنون كه ساخت جلوه‌گر را شگفت‌انگيزي و زيبا آبي
سياره ايناست نخورده چشم به گيتي از ديگر كجاي هيچ
آن سلامت حفظ در بايد كه منزلي ;ماست منزل يگانه زيبا
.بكوشيم پيش از بيش
مي‌كاريم درختي رفته دست از ياد به
مخدوم مجيد دكتر
محيطزيست دانشكده و طبيعي منابع دانشكده استاد
تهران دانشگاه
كنم ، بازگو را شده‌ها كاسته رقم ، چند بيان با ندارم قصد
در است گفتنينيست اعتمادي چندان هم ارقام اين به چون
ديگر وزير از را ايران مراتع مساحت وزيري دولت هيات يك
مي‌كرد10 عنوان كمتر هكتار ميليون 35_ كابينه 40 همان
وقت و هزينه صرف با زماني.است ديگري درجاي نظر به مشكل
برپا با و نهاديم كشاورزي مبناي بر را توسعه محور بسيار
كل اداره‌هاي شالوده كشاورزي ، خدمات كل اداره‌هاي كردن
اما ;زديم برهم را طبيعي منابع و جنگلداري كشاورزي ،
جاي به ما شهري و فراشهري زيست محيط و طبيعي منابع
تعاوني‌هاي ايجاد فكر به سپس.داد نشان پسرفت پيشرفت ،
و نشد حل مشكل هم باز اماافتاديم منطقه‌اي و محلي
جهاد وزارت برپايي به بعد چندي.شد نمايان‌تر پسرفت‌ها
غافل يازيديم ، دست نهاد دو در كشاورزي وزارت و سازندگي
را زمان از سه‌سال‌واندي تفكيك اين خاطر به آن‌كه از
زيرا.داديم دست از كشاورزي و طبيعي منابع مديريت براي
افواه در و كرد خطور مخيله‌ها به تفكيك فكر كه آن محض به
سازندگي ، جهاد نهاد سه هر كارمندان و كارشناسان افتاد ،
شناور بلاتكليفي معلق فضاي يك در را خود كشاورزي و شيلات
و آيند به‌در تعليق از كه كشيد طول نيم و يكسال و ديدند
از پسآيند وجود به شده ياد نهاد دو تا گيرند قوام
از هريك جايگاه تا شد برپا جلسه و بحث سال دو نيز ايجاد
امور مرتع‌داري ، جنگلداري ، آبخيزداري ، شيلات ، زيربخش‌هاي
نهاد دو در غيره و دام امور و كشاورزي و باغباني عشايري ،
دو اين كاركنان و كارشناسان.شود معلوم فيزيكي به‌طور
ناگهان كه مي‌رسيدند دوام به گرفتن قوام از داشتند نهاد
بود ، گذشته نهادها اين تفكيك از كه اندي و سال چند از پس
محيط و طبيعي منابع كيفيت و كميت شدن كاسته بهانه به
ادغام انديشه به دولت هزينه‌هاي كاستن و بحري و بري زيست
بود ، درست شده عنوان بهانه بار اين اتفاقا.افتاديم
خرج‌تراشي و كند حل را مشكل‌ها بود نتوانسته قوا تفكيك
دلايل خاطر به ادغام ، تا را سال ونيم يك هم بازميكرد
در نيز حال.مانديم غافل طبيعي منابع مديريت از شده ياد
براي مشاوره‌اي جلسه‌هاي برپايي از شده ياد دوسال آن
جنگلداري ، زيربخش‌هاي از هريك جايگاه كردن پيدا
باغباني ، عشايري ، امور دام ، امور آبخيزداري ، مرتع‌داري ،
جهاد وزارت در خود جاي در غيره و شيلات كار ، و كشت
.هستيم كشاورزي
ديگري جاي در مشكل راه‌حل نظر به شد بيان كه همان‌گونه
طبيعي منابع.نيست ادغام‌ها و تفكيك‌ها اين در و است
مي‌كنند ، نقل مجيد قرآن از ما دين بزرگان كه همان‌طوري
است اسلامي حكومت يك در مسلمين متعلقات از و انفال جزء
دست در آن خداپسندانه اداره تنها و دارد تعلق همه به كه
كه مي‌رسد نظر به اما ;است اسلامي جمهوري دولت
و صوابديد بدون و مي‌دانند خود مطلق ملك را آن دولتمردان
روزي.مي‌كشند سويي به را آن گاهي از هر اسلامي امت نظر
خصوصي بخش به را مراتع و جنگل‌ها از بهره‌برداري
شده ، واگذار عرصه‌هاي همين از ديگر روزي و وامي‌نهند
عظيم كانال يا و مي‌دهند عبور را شمال _ تهران راه آزاد
قشم آزاد منطقه در را متري در 160 كيلومتر فاضلاب 40
حفاظت منطقه در ميگو پرورش استخرهاي فاضلاب انتقال براي)
پيام كه درحاليميسازند سنگين هزينه‌هاي با (حرا شده
محيط و طبيعي منابع اداره درباره رهبري مقام و راحل امام
.شد نقل مجيد قرآن از كه است همان زيست
مردم نظر نه‌تنها دولتمردان از برخي قوس‌ها و كش اين در
نيز را متخصصان ديدگاه بلكه نمي‌دارند ، مرعي را عادي
كل ادارات تشكيل هنگام كه دارم ياد به.مي‌گيرند ناديده
ايجاد و تفكيك زمان در سپس و كشاورزي خدمات
دانشكده استادان كشاورزي ، و سازندگي جهاد وزارتخانه‌هاي
بدون ولي كردند رايزني چقدر تهران دانشگاه طبيعي منابع
استادان اين نيز ادغام هنگام به.داشت يكپا مرغ ;نتيجه
و تهران دانشگاه زيست محيط دانشكده استادان همراه به
پژوهشي موسسات و دانشگاه‌ها و دانشكده‌ها ساير استادان
و انرژي وقت ، چقدر و كردند برپا رايزني جلسه‌هاي چه كشور
.بماند كردند ، خرج ملت كيسه از ولي دولت برگردن هزينه
شمال ، _ تهران آزادراه ساخت براي.داشت يكپا مرغ هم باز
پژوهشي ، موسسات و دانشگاه‌ها استادان همراه به بار اين
خود مشاركت وظيفه نيز زيست محيط طرفدار مردمي تشكل‌هاي
يكپا هم باز مرغ اماكردند تخصصي بحث و دادند انجام را
.داشت
از يكي گفته اين در مشكل حل راه شايد كجاست؟ مشكل
اداره در ديگران تجربه از پيروزمندان كه باشد فلاسفه
خود كه مي‌كنند سعي خوردگان شكست و مي‌گيرند بهره امور
.كنند تجربه را آنها
اداره در تخصصي ديدگاه از ما دولتمردان از برخي چرا
چرا اساسا يا و نمي‌كنند استفاده خود زيرنظر نهاد امور
كه درحالي ندارد؟ نقشي چندان ما كشور امور اداره در تخصص
و ارشد كارشناسي كارشناسي ، كنكور دفترچه‌هاي به اگر
در ما دانشگاه‌هاي كه ديد خواهيد بياندازيد نظري دكتري
به بازهم اما.مي‌كنند تربيت متخصص رشته هزار دو از بيش
.مي‌كند را آهنگر كار حلاج معروف قول
منابع در كاستي‌ها علل اندي و دوسال همكارانم و من
اين به و كرديم ريشه‌يابي را كشورمان زيست محيط و طبيعي
به عدم _هستند1 دو اين اصلي علت‌هاي كه رسيديم نتيجه
و 2 زيست محيط و طبيعي منابع مديريت در تخصص از كارگيري
با برنامه‌ريزي جاي به مردم براي دولت برنامه‌ريزي _
خارج ما بحث حوصله از دوم علت تحليل و تجزيه شايد.مردم
آن به جامعه‌شناسان و سياستمداران كه مي‌بايست و باشد
به مي‌شود مربوط بيشتر اول علت شكل‌گيري اما دهند ، پاسخ
متخصص يك كه اقتصادي ارزش و ما جامعه اقتصادي امور نحوه
قرن به رسيدن تا انسان تاكنون كلي به‌طور.دارد كشور در
درواقع كه است كرده تجربه را اقتصاد نوع يكم 5 و بيست
نوع از اقتصاد نوع هر تحول در يكديگر با آنها تفاوت
.است پيشين
سنتي اقتصاد _از 1 عبارتند اقتصاد نوع اين 5
طبيعي منابع و كشاورزي اقتصاد _نئوكلاسيك 3 اقتصاد _2
مطلب يك در.اقتصادي اكولوژي _ و 5 زيست محيط اقتصاد _4
.است سرمايه آن و دارند اتفاق‌نظر باهم انواع اين همه
اقتصادي مقوله‌هاي ماهوي تفاوت‌هاي وارد كه نيست آن قصد
انساني نيروي و تخصص جايگاه ببينيم اما شويم ، نوع اين 5
و كجاست در سرمايه عنوان به اقتصادها اين از هريك در
عنوان به ملك با انساني نيروي سنتي اقتصاد در.است چگونه
اقتصاد و نئوكلاسيك اقتصاد در.مي‌شود ارزش‌گذاري سرمايه
كار نيروي منزله به انساني نيروي طبيعي ، منابع و كشاورزي
نظر در سرمايه اجزا از يكي عنوان به غيرماهر و ماهر
نوع و زيست محيط اقتصاد در تنها.مي‌شود گرفته
ارزش انساني تخصص كه است اقتصادي اكولوژي آن پيشرفته‌تر
نوع و تخصص نوع و تخصص افزوده ارزش آنها در و كرده پيدا
.مي‌شود2 ارزش‌گذاري سرمايه جزء يك عنوان به مهارت
مي‌گيرد؟ قرار كجا در نظر اين از ما كشور ببينيم حال
سال در متخصص يك كشور ، در رايج اقتصاد محاسبه‌بندي طبق
يك دارد ، ارزش تومان ميليون دكتري 18 درجه با 1380
ميليون كارشناس 10 يك و تومان ميليون ارشد 14 كارشناس
ياد مبالغ تنها باشيدو نداشته تخصص شما اگر زيرا ;تومان
با مي‌توانيد باشد شما اختيار در سرمايه عنوان به شده
يك ماهانه دريافتي حقوق معادل بانك ، در سرمايه آن گذاردن
كارشناس يك (داريد ميليون اگر 18) دكتري درجه دارنده
اگر 10) كارشناس يك يا و (داريد ميليون اگر 14) ارشد
هيچ و كنيد دريافت بانك از را (باشيد داشته تومان ميليون
بانكي 17 سپرده سود كه است درحالي اين تازه.نكنيد كاري
در را خود سرمايه شما اگر اما.مي‌شود محاسبه درصد
چند در مغازه يك سرقفلي خريد با و درآوريد گردش به بازار
داير مغازه‌اي تهران جواهرفروشان بازار در قبل سال
مترمربع يك ارزش يافته ، انجام بررسي‌هاي طبق مي‌نموديد ،
سال در تهران جواهرفروشان بازار در شما مغازه سرقفلي از
از بيش يعني مي‌كرد ، پيدا قيمت تومان ميليون 1380 ، 40
.دكتري درجه دودارنده سرمايه‌اي ارزش معادل
بر متكي محاسبه‌بندي طبق انگلوساكسون ، كشورهاي در
و طبيعي جنگل‌هاي از ناشي فرآورده‌هاي زيست ، محيط اقتصاد
شكاري ، جانوران هيزم ، الوار ، كاغذ ، شامل كاشت دست
بين 3 غيره و اكسيژن خاك ، آب ، و عسل قارچ‌ها ، ميوه‌ها ،
نوع اين محاسب.دارند ارزش سال در دلار ميليارد تا 8
اكوسيستم‌هاي خدمات قيمت كه مي‌دارد اظهار محاسبه‌بندي
ما زندگاني جمله از زندگي نوع هيچ كه آنجا از طبيعي ،
;است ارزش‌گذاري غيرقابل ندارد ، امكان آنها بدون انسان‌ها
در طبيعي اكوسيستم‌هاي خدمات ارزش كه شود كوشش اگر اما
در دلار ميليارد آن 33000 ارزش گردد ، برآورد جهان سراسر
تمام ارزش سال در دلار ميليارد با 18000 مقايسه در سال
.است3 مي‌شود توليد سال در انسان توسط كه خدماتي و كالا
تامين را نيويورك شهر آب Catskill آبخيز مثال ، عنوان به
دلار ميليارد 6_ به 8 آن كردن جايگزين براي.مي‌كند
هزينه دلار ميليون حدود 300 سالانه كه است نياز سرمايه
هزينه و سرمايه اين كه درحالي دارد ، اجرايي و نگهداري
اختيار در رايگان تندرست ، طبيعي اكوسيستم اين را جاري
در كه مي‌كرديد فكر هيچ.مي‌دهد قرار نيويوركي شهروندان
آنها اجزا كه شده‌اي توليد داروهاي سال 1990 در آمريكا
بيش 15 بود شده مشتق يا و استخراج وحشي گياهان از
يك قيمت ما كشور در ببينيم حال.داشت فروش دلار ميليارد
است؟ چقدر بازار در دامي واحد يك و مرتع هكتار
دامي واحد يك آن برد ظرفيت كه مرتعي در دامي واحد اين
اندكي برد ظرفيت چنين ما مراتع اغلب كه) باشد هكتار در
يا (خشك علف وزن) كيلوگرم 250_ بين 350 سالانه (دارند
مرتع هكتار يك ارزش آياميچرد را مرتع آن علف‌هاي تمام
اذعان بايد البته است؟ بازار در گوسفند يك قيمت معادل ما
اقتصاد نوع با هكتار يك اين قيمت محاسبه‌بندي كه نمود
.مي‌كند تفاوت شده محاسبه
متخصص 100 يك آموزش ارزش زيست ، محيط اقتصاد در چنانچه
چرا ديد بايد حال ;است تومان ميليون يا 80 دلار هزار
آيا.ندارند گفتن براي حرفي ما جامعه در متخصص و تخصص
و سنتي اقتصاد پايه بر بيشتر ما كشور اقتصاد در پاشنه
گذر اقتصاد نوع اين از ما يا مي‌چرخد؟ بازاري اقتصاد
اقتصاد تجربه حال در نئوكلاسيك اقتصاد تجربه با و كرده
زيست محيط اقتصاد احيانا يا و طبيعي منابع و كشاورزي
اقتصاددانان و ندارم اقتصاد علم در چنداني سواد هستيم؟
پيدا مناسب پاسخ هرگاه.گويند پاسخ را پرسش‌ها اين بايد
محيط و طبيعي منابع عرصه چرا كه مي‌شود روشن وقت آن شد ،
دارد صفر ارزش توسعه براي اقتصادي ارزش‌گذاري در ما زيست
اين است چنان تا.نمي‌كند پيدا گفتن براي مجالي متخصص ، و
در رفته ، دست از ياد به ساله همه ما و شد خواهد چنين
.مي‌كاريم درختي طبيعي منابع هفته
:منابع
.(چهارم چاپ) سرزمين آمايش شالوده.مجيد ، 1380 مخدوم ، (1
.ص 289 شماره 223.تهران دانشگاه انتشارات
2) Hanley, N.et al 1997.Environmental Economics in
Theory and Practice Oxford Univ. Press. Oxford.464p
3)Alonso, A. 2001. Biodiversity.connecting with the
tapestry of life. Smithsonian Inst. Monitoring.
زمين اخبار
جزيره سوي به حيوان قاچاق سيل
به انگلستان كه معتقدند وحش حيات حافظان - انگلستان
و مي‌زند دامن جهان در شده تهديد زنده گونه‌هاي نابودي
بيشتري خطر با ببرها و كرگدن‌ها فيل‌ها ، ميان اين در
سال 1996 از وحش حيات جهاني صندوق اعلام مطابق.مواجهند
جانور (روز در مورد از 570 بيش) مورد ميليون‌ها تا 2000
.است شده وارد كشور اين به قاچاق
زمستاني المپيك و گرمايش
مسابقات جهاني ، گرمايش از ناشي برف بارش كاهش - آمريكا
جدي تهديد مورد آتي دوره‌هاي در را زمستاني المپيك اسكي
كه دادند هشدار آمريكايي كارشناسان.است داده قرار
و گرم و كوتاه زمستان‌هاي ايجاد با جهاني گرمايش فرآيند
در را زمستاني المپيك مسابقات است ممكن اندك برف بارش با
.دهد قرار خويش الشعاع تحت آينده
ديگر هشداري
از يكي دريايي ، گاوهاي كه دادند هشدار كارشناسان - زمين
زيست محيط سلامتي كليدي شاخصي همچون كه آبزي پستانداران
حال در مختلف منطقه و كشور در 37 مي‌كند ، منعكس را خود
محيطي زيست اوضاع از نشان نابودي اين و هستند انقراض
.دارد مناطق اين نامطلوب
دما كاهش و آتش
آتش‌سوزي‌هاي كه كردند اعلام دانشمندان - آمازون
جنگل اين از وسيعي مناطق دماي آمازون ، در پيوسته به‌وقوع
به را معلقي ريز ذرات آتش‌سوزي‌ها ايناست داده كاهش را
نور بازتاب موجب كه مي‌فرستد آمازون فوقاني جو درون
.مي‌شود جنگل دماي كاهش و خورشيد
خطر در مرجاني تپه‌هاي غني‌ترين
از ناحيه ده فهرست بار نخستين براي دانشمندان - زمين
تپه‌هايي ;كردند تهيه را خطر در مرجاني تپه‌هاي مهم‌ترين
فرد منحصربه و بومي گونه‌هاي از وسيعي طيف منزل يك هر كه
مرجاني تپه‌هاي درصد كه 58 عقيده‌اند اين بر آنها.است
تغيير سبب به درصد و 28 انسان مخرب فعاليت‌هاي به‌واسطه
.گرفته‌اند قرار جدي تهديد مورد اقليم
مواجهند ، آن با كه تهديدي شدت حسب بر منطقه ده اين
;(اندونزي) ساندا جزاير ;گينه خليج ;فيليپين:از عبارتند
آفريقاي شرق ;(ماداگاسكار نزديك) جنوبي ماسكارن جزاير
;چين جنوب و تايوان ژاپن ، جنوب ;هند اقيانوس شمال ;جنوبي
خليج و سرخ درياي همچنين و ;غربي كارائيب ;كيپ‌ورد جزاير
.عدن
|
