كلان‌شهر كالبدي كنترل و هدايت برنامه‌هاي
تهران
نشر آيينه در محيطزيست و شهر
كلان‌شهر كالبدي كنترل و هدايت برنامه‌هاي
تهران
(پاياني بخش) تهران شهرداري معماري شهرسازي‌و معاون پردلي غلامحسين مهندس با گفت‌وگو
كه خبرنگاران با تهران شهرداري معماري و شهرسازي معاون گفت‌وگوي نخست بخش:اشاره
و اخير دهه طول 4 در تهران جمعيت افزايش و بي‌رويه رشد از ناشي مشكلات برگيرنده در
و تهران شهر اجتماعي و كالبدي فضاي بر مازاد تراكم فروش از ناشي بحران به‌ويژه
مسئوليتهاي حوزه در بحران‌زدايي و فوريت‌ها تشخيص هدف با فوري اقدامات برنامه
پاياني ، بخش در.شد درج صفحه همين پريروزدر بود شهرداري معماري و شهرسازي معاونت
اقدامات به مربوط برنامه‌هاي فوري ، اقدامات برنامه از ديگري قسمت‌هاي درج با
.مي‌گذرانيم نظرتان از اجمال به را حوزه اين بلندمدت و ميان‌مدت
شديد آلودگي همراه به سبز فضاي فرهنگي ، درماني ، آموزشي ، خدماتي ، فضاهاي شديد كمبود
و ترافيك مساله به‌ويژه شهري حمل‌ونقل مشكلات صوتي ، آلودگي همچنين و هوا و آب
نابساماني‌هاي همچنين و روز در ساعت ميليون‌ها ميزان به شهروندان وقت اتلاف
مازاد تراكم فروش بي‌رويه ، رشد حاصل كمبودها ، اين از ناشي فرهنگي و رواني اجتماعي ،
شهر گسيخته عنان توسعه از برآمده بحران ابعاد.است بوده غيراصولي روش به
را 30 شهروند هر نيازبراي مورد خدماتي فضاهاي حداقل اگر كه است به‌گونه‌اي
كتابخانه ، درمانگاه ، مدرسه ، به را تهران محدوده سوم يك بايد كنيم ، فرض مترمربع
سطح در شهروندان حركت براي شرايط حداقل تامين براي و كنيم تبديل پارك و فرهنگسرا
حداقل‌ها اين تامين اما.بسازيم بزرگراه و خيابان شهر ، محدوده پنجم يك در بايد شهر
بزرگ ، كار اين تحقق صورت در حتي.است نيازمند هنگفت سرمايه‌اي و طولاني زماني به
هنوز و گفته‌ايم پاسخ مي‌بريم ، رنج آن از فرزندانمان و خود كه كميت‌هايي به تازه
كارشناسان تا شهروندان از ما همه بنابرايننشدهايم كيفيت‌ها به توجه مرحله وارد
و زمينه‌ها در بحران دامنه و نگران‌كننده وسعت به بايد مسئولين ، و مختلف رشته‌هاي
خود ميان در را آن با مقابله ضرورت و شويم آگاه بزرگ تهران در آن گوناگون ابعاد
با متناسب شهرداري سازمان كه است اين تهران شهر عمده مسائل از يكي.دهيم اشاعه
شهر يك از آن دروني و بيروني مناسبات اما است ، يافته وسعت بزرگ تهران سطحي گسترش
يافته توسعه جوامع در كلان‌شهرها كه است حالي در اين.است نشده متحول كلان‌شهر به
سطح از مختلف ، مقياس‌هاي در برنامه‌ها و طرحها از كه سالهاست توسعه ، حال در يا و
ولي برخوردارند ، سطوح اين در مديريت عمل راهنماي عنوان به محلي ، سطوح تا كلان‌شهري
.است بي‌بهره پيوندي هم مجموعه چنين از تهران
با مقابله به قادر تنهايي به تهران شهرداري شد ، اشاره كه همانگونه و ديگر سوي از
يك هر همچنين.نيست آنها براي مناسب راه‌حل‌هاي يافتن و مشكلات و مسائل گسترده طيف
مناطق نمي‌توان و مي‌شود محسوب خود ويژگي‌هاي با شهر يك خود حد در تهران مناطق از
سه در كه فوري اقدامات شرح از پس لذا ، كرد تلقي يكسان كل يك عنوان به را 22گانه
فروشي ، تراكم از ناشي بحران وسيع دامنه به اشاره با ديگر بار شده تشريح اساسي گام
دست در معماري و شهرسازي معاونت توسط كه را بلندمدت و مدت ميان اقدامات و برنامه
.مي‌رسانم همگان آگاهي به مي‌گيرد ، قرار اجرا
از و خورده را حاصله درآمد فريب تراكم ، فروش لحظه در ما كه است اين واقعيت
.مانده‌ايم غافل (است برابر ده‌ها كه) آن از ناشي هزينه‌هاي
وسيع دامنه از بخشي يك هر كه است شده گردآوري گذشته ماهه سه در بسياري اطلاعات
اين حوصله از آنها ارائه و مي‌دهد نشان را گذشته سال ده در فروشي تراكم بحران
در موجود داده‌هاي كارشناختي جزئيات بررسي براي آمادگي اعلام ضمن.است خارج گزارش
تمام و گرفته خود به فزاينده‌اي شتاب فروش تراكم (كه1 داريم تاكيد اين بر حوزه ،
را پرهزينه‌تري بسيار تعهدات اضافي ، بارگذاري(بود20 كرده درگير را شهر كلان سطح
درآمد (بود40 رسيده اشباع حد به تهران مناطق از بسياري ظرفيت (مي‌كرد30 ايجاد
(گردد50 جايگزين سريع‌تر چه هر مي‌بايست و نبوده پايدار بارگذاري اين از حاصل
آينده و حال بر را مقياس كلان بدهي‌هاي و يافته اختصاص جاري امور به مقطعي درآمد
تراكم‌هاي برابر دو از بيش)طبقه ساخت‌وساز 5 حق از برخورداري (مي‌كرد60 تحميل شهر
(تهران املاك درصد به 80 نزديك)مترمربع از 250 كمتر مساحت با اراضي در (مصوب و مجاز
خود گريبان آن صدمات كه مي‌داد اشاعه شهروندان ميان در انتظار يك عنوان به را
!(عمومي ماندگار منافع بر شخصي آني منافع غلبه)مي‌گرفت هم را متقاضيان
فروش نشده كنترل و رايج پديده با مقابله كه داشت آن بر را ما حاصله نتايج مجموعه
اين در.گيرد قرار كار دستور در آن براي كارشناسانه و عقلايي راه‌حل يافتن و تراكم
:يافته‌ايم دست زير راهكارهاي به زمينه
مطلوب ساز و ساخت براي قانوني بستر آماده‌سازي و موجود مصوبه‌هاي تناقضات رفع -1
.شهري
و ضوابط اعمال از پرهيز و مناطق سطح در محلي سنجي توان و شناسايي مطالعه ، -2
در منطقه هر سطح در مناطق مسئول مشاور مهندسان طريق از امر اين) كلي معيارهاي
.(است جريان
مازاد با متناظر خدماتي اراضي تامين زمينه در تحقق‌پذير كار و ساز به دستيابي -3
.تقاضا مورد تراكم
.محلي سطح در دسترسي‌ها شبكه ظرفيت و كارآيي بررسي -4
.شهر محيط كيفيت بهبود براي تلاش و شهري سيماي ويژگي‌هاي به توجه -5
قطعات تعداد با متناسب تراكم اضافه ضريب افزايش و كوچك قطعات تجميع به تشويق -6
.شهري فرسوده بافت‌هاي ساماندهي و بهسازي هدف با تجميعي ،
تجميع ، منظور به شهر جنوبي و مركزي مناطق متراكم بافت از بخش‌هايي شناسايي -7
موسسات جلب طريق از شهري ، مساله‌دار بافت‌هاي ساماندهي و احيا نوسازي ،
(.مضاعف تشويقي ضوابط و معيارها) سرمايه‌گذاري
خود مجرد حالت از تراكم مساله طرح رايج جريان راهكارها ، اين به عمل با است اميد
و شهر در مطلوب فضايي سازمان يك به دستيابي جهت در مناسب راه‌حل‌هاي و شده خارج
.آيد حاصل (بعدي خسارات و مقطعي درآمد نه)شهروندان و شهر ماندگار منافع تضمين
مدت ميان اقدامات برنامه
حوزه مدت ميان برنامه اميدواريم ،(مهرماه به منتهي)جاري ماهه شش اقدامات پي در
:سازيم محقق زير ترتيب به محور سه در را معماري و شهرسازي
مقياس دو در بزرگ تهران كالبدي تحولات كنترل و هدايت برنامه‌هاي و طرحها تهيه (1
پايه تفصيلي طرح شامل)محلي و (توسعه راهبردهاي بيانگر تهران استراتژيك طرح)كلان
...و شهري محيط كيفيت ارتقاي فرايند نياز مورد گوناگون موضعي و موضوعي طرحهاي مناطق
معاونت حوزه با تنهايي به طرحها اين مجموعه تهيه مسئوليت گذشته ، روال خلاف بر:(
كلان مقياس طرحهاي تهيه متولي حوزه اين بلكه بود ، نخواهد (مركز) معماري و شهرسازي
واگذار مناطق معماري و شهرسازي معاونتهاي به محلي طرحهاي تهيه مسئوليت و بوده
آن تشكيل كه) تهران كالبدي توسعه كنترل و هدايت اسناد توليد مركزي ستاد.شد خواهد
مسئوليت مذكور طرحهاي هماهنگ‌كننده ارگان عنوان به (است فوري اقدامات جمله از
.داشت خواهد
و برنامه‌ها و طرحها بر نظارت براي (مناطق و مركز)معماري و شهرسازي حوزه تجهيز (2
جاري و روزمره امور از مدت ميان در بايد حوزه اين اركان:آنها ادواري بازنگري
ضروري جهت بدان تكامل و دگرگوني اين.شوند تبديل نظارتي مراكز به و يافته رهايي
تحولات با را خود و بوده انعطاف‌پذير بايد امروزي طرحهاي و برنامه‌ها كه است
و محوري فعاليت دو بازنگري و نظارت اين‌رو از.دهند انطباق شهر كلان شده پيش‌بيني
دقيق‌سازي حال در اقدام اين جزئيات.بود خواهند مناطق و مركز در معاونت حوزه اساسي
.شد خواهد مطرح آينده كارشناسي بحث‌هاي در و است
تمامي توسعه‌يافته ، كلان‌شهرهاي از بسياري خلاف بر:مشاركت فرايند راه‌اندازي (3
مسئوليتهاي و وظايف دايره در بزرگ تهران نيازهاي تامين و اداره فعاليتهاي و امور
حدود 27 موجود ، مقررات و قوانين چارچوب در و حاضر شرايط در.ندارد قرار شهرداري
گروي در شهر كلان اين ساماندهي رو ، اين از.دارند سروكار بزرگ تحولات با ارگان
رفع براي منسجم و هماهنگ برنامه يك تدوين و ارگان‌هاست اين مستمر همكاري
اين ، بر علاوه.دارد ضرورت مطلوب ، آينده سوي به تهران هدايت و موجود نابساماني‌هاي
بررسي.داشته‌اند قرار انفعالي وضعيتي در تاكنون نيز مردمي تشكل‌هاي و شهروندان
تنها شهري كلان تحولات وكنترل هدايت پيچيده فرايند كه است اين از حاكي جهاني تجارب
جلب اين ، بنابر.است امكان‌پذير مداخله‌گر نيروهاي كليه كردن همسو و تجميع با
و حرفه‌اي نهادهاي با عمومي ، و دولتي سازمانهاي با:است الزامي مقياس سه در مشاركت
.مردمي تشكل‌هاي با و تخصصي
بلندمدت اقدامات برنامه
عدم و سو يك از تحولات ، سرعت و وسعت شد ، عنوان گزارش اين آغاز در كه همانگونه
ديگر ، سوي از آن ، بر حاكم مقررات و قوانين نيز و شهرداري تشكيلات و تحول‌سازمان
گونه‌اي به وسيع دگرگوني ايجاد جهت ، همين به.شده‌اند موجب را فعلي بحراني شرايط
برنامه ديگر ، عبارت به.است الزامي شد ذكر ميان‌مدت و فوري اقدامات چارچوب در كه
شودو تدوين نزديك آينده يافته تحول شرايط به توجه با مي‌بايست بلندمدت اقدامات
.سازد محدود را ما چشم‌انداز نبايد جاري نارساييهاي
اقدامات هدايت‌گر زير اصلي محور دو گفته ، پيش برنامه‌هاي تحقق صورت در و رو اين از
:بود خواهد حوزه اين بلندمدت
و نظارت و كنترل هماهنگ و جامع برنامه يك چارچوب در تمركز عدم سياست گسترش (1
از بسياري در مهم اين:خصوصي بخش تشكل‌هاي و مدني نهادهاي به اجرايي امور واگذاري
.است يافته تحقق كلان‌شهرها
اين:محيطشهري كيفيت مستمر ارتقاي برنامه‌هاي تنظيم و كميتي كاستيهاي بر غلبه (2
ميسر را آن همگاني مشاركت و تلاش ليكن بنمايد ، نيافتني دست امروز شايد چشم‌انداز
.ساخت خواهد
نشر آيينه در محيطزيست و شهر
شهر
اجتماعي فصلنامه
تابستان1381 -شماره 22
تراكم ، فروش شد؟ باب چطور اضافي تراكم فروش و چيست تراكم:شماره اين مهم عناوين
براي (تراكم فروش) طرح موضوع چطور.مي‌كند گران نمي‌كند ، ارزان را مسكن و زمين
تهران ، شهرداري درآمد ساله روند20 به نگاهي شد؟ تبديل بغرنج مساله يك به تهران
پيامدهاي بررسي شهرسازي ، و مسكن وزارت به مسكن و آباداني وزارت نام تغيير قانون
...و زمين سياست خالي جاي ساختماني ، تراكم افزايش
شهرسازي و معماري
و65 شماره64
در تجددگرايي بررسي منطقه‌اي ، بحران‌هاي و جهاني تكثرگرايي معماري ، :مهم عناوين
فضاي ايران ، شهرسازي آينده روانپزشكي مراكز در معماري فضاهاي ايران ، معاصر معماري
...و حصار در عمومي
شهرداري‌ها
.سوم سال -شماره 36 شهري مديريت برنامه‌ريزي ، اطلاع‌رساني ، آموزشي ، پژوهشي ، ماهنامه
شهري عنصر سبزراه ، -توهمات و واقعيات شهري ، عمومي نقل و حمل:شماره اين مهم عناوين
شوراها ، تاسيس سالگرد سومين -مقياس بزرگ نقل و حمل توسعه حل ، راه تنها -چندمنظوره
جهاني راه در مسكو مردم ، با برنامه‌ريزي مشاركتي ، شهرسازي -قضاوت براي كوتاه زماني
...و پاسخگوست؟ گزينه كدام در شهرها ترافيك كور گره -شدن
|
