چهارم چشم انتظار چشم
چهره هزار قاتل
دستاورد
دانشمند نگاه
چهارم چشم انتظار چشم
فرهاديان سليمان
بود خواهيم قادر تلسكوپ اين با ما آنوقت است حركت حال در ماه كره در اتومبيلي كنيد فرض
بخوانيم زمين كره از را اتومبيل اين شماره
بهعنوان رسما بنابراين و درآمد ستارهشناسي بزرگ باشگاه عضويت به گذشته هفته طي بريتانيا
در موسسه اين در بريتانيا عضويت.شد شناخته (ESO) جنوبي اروپاي رصدخانه موسسه اعضاي از يكي
.گرفت قرار تاييد مورد شد برگزار لندن در اخيرا كه ESO سالانه جلسه
پرهزينه بسيار كه رصدخانه اين مزاياي از دارد نظر در انگلستان كه است آن بيانگر اقدامات اين
تجهيزات اينشود بهرهمند ميپروراند ، سر در را بلندپروازانهاي اهداف حال عين در و است
و اوضاع بررسي براي مكان ايدهآلترين شيلي كه چرا نصبشده ، شيلي كشور در ستارهشناسي مدرن
.است آسمان احوال
چرا شود تعبير كشور اين سياستهاي در تغيير نوعي به ميتواند بريتانيا كار اين حال عين در
يكباره به ميداد ، انجام كشورها مشاركتساير بدون و تنهايي به كه تحقيق دهه چهار از بعد كه
كشور چندين مشاركت با و گرفته نام (VLT) كه جهان تلسكوپ بزرگترين تجهيزات گرفتاز تصميم
.كند ميشوداستفاده نصب آتاكاما صحراي در ساختهو اروپايي
برسد پايان به آن ساخت كه زماني اما دارد بر در هزينه پوند ميليون حدود 500 تلسكوپ اين ساخت
.بود خواهد جهان رصدخانه مجهزترين و بزرگترين
خود (VLT) بزرگ بسيار تلسكوپ بلكه ندارد تلسكوپ يك رصدخانه اين كه باشيد داشته توجه البته
اين براي شيلي كشور چرا اما.است شيلي كشور نيز آن نصب مكان و است متري تلسكوپ 2/8 چهار شامل
جهان مناطق خشكترين از ميشود نصب آن در تلسكوپ اين كه منطقهاي زيرا است؟ شده انتخاب كار
زحمت به اما ميشود ساخته صعبالعبور و دورافتاده نقطهاي در رصدخانه اين كه چند هر.است
.كرد انتخاب كار اين براي بهتري مكان بتوان
حدود 110 شهر نزديكترين از و دارد ارتفاع متر ميشود 2635 نصب آن روي تلسكوپ اين كه كوهي
اين همه به توجه با.است كيلومتر حدود 13 نيز اطلس اقيانوس از آن فاصله و است دور كيلومتر
اكثر در نيز هوا وضعيت و است عالي بسيار ميرسد تلسكوپ به كه نوري كيفيت گفت ميتوان مسائل
.است پايدار سال اوقات
كه هرچند.است صفر تقريبا نيز هوا رطوبت و ابر بدون و صاف آسمان شب حدود 330 سال طول در
قابل ميزان كه داشت نظر در بايد اما است مفيد انسان و جانوران گياهان ، زندگي براي آب بخار
.ميكند ايجاد تداخل قرمز زير موجهاي طول در مخصوصا خوبي به مشاهدات انجام در آب بخار توجه
دكتر.باشد داشته را رطوبت كمترين كه است جايي تلسكوپها گونه اين براي مكان بهترين يعني
شرايط مورد در دارد عهده بر را VLT بهرهبرداري امور كه پارانال رصدخانه مدير گيلموزي روبرتو
و اقامت براي مناسب ، نجومي مطالعات براي اينجا شرايط كه قدر همان":ميگويد منطقه هوايي و آب
".است ناگوار و سخت ستارهشناسان زندگي
و تازه فناوريهاي از بسياري VLT ساخت در گفت بايد تلسكوپها اين فني مشخصات مورد در اما
سنج تداخل به مجهز نوري بزرگ تلسكوپ اولين اين.است گرفته قرار استفاده مورد پيشرفته بسيار
.است
نهايت در و شده تلفيق يكديگر با تلسكوپ چهار از شده دريافت نور كه معناست اين به گفته اين
دوقسمت تاكنون.داريد انتظار بزرگ بسيار منفرد تلسكوپ يك از شما كه ميكند ايجاد را تصويري
هر كه وقتي حال عين در.است كرده ارائه را مطلوبي بسيار نتايج آنها با كار شدهكه ساخته VLT
نوري تلسكوپ بهترين قطعا گيرد قرار بهرهبرداري مورد همزمان بهطور شده آماده تلسكوپ چهار
.بود خواهد جهان در موجود قرمز زير _
جادويي تونل
اين وسيله به شده تهيه تصاوير كيفيت مورد در پارانال مهندسي بخش رئيس تاماي روبرتو دكتر
يك از را تصاوير اين شما اينكه مثل درست است ، واضح بسيار تلسكوپ اين تصاوير ميگويد تلسكوپ
.كردهباشيد تهيه متري تلسكوپ 200
كره در اتومبيلي كنيد فرض:ميگويد تلسكوپ اين تصاوير كيفيت و قدرت تشريح در ادامه در وي
كره از را اتومبيل اين شماره بود خواهيم قادر تلسكوپ اين با ما آنوقت است حركت حال در ماه
تونل به كه است قسمتي داشتن دليل به مزايا اين همه كه بدانيد است جالببخوانيم زمين
چهار از شده جمع نور تا دارد وظيفه بزرگ بسيار و زيرزميني تونل اين.است موسوم تداخلسنجي
مشاهده است قرار كه جسمي نور.كند تهيه واضح تصوير يك نيز نهايت در و كرده پردازش را تلسكوپ
.است ناچيز بسيار اختلاف اين كه هرچند ميرسد VLT جداگانه بخشهاي به مختلف زمانهاي در شود
.دارند قرار متفاوتي موقعيتهاي در تلسكوپ چهار اين از هركدام كه است اين نيز امر اين دليل
نيز تا به 16 آنها تعداد است ممكن كه) آينهها از سري يك شامل كه تونل يك به امواج بنابراين
اتلاف از كه است آن نيز كار اين از هدف.گيرند قرار "تاخير خط"مسير در تا ميشود هدايت (برسد
تاخير خطوط اين حقيقت در.گردد جبران ميشود مختلفناشي مسيرهاي از نور عبور از كه وقتي
به سپس و شده هماهنگ يكديگر با رسيدهاند مختلف تلسكوپهاي به كه ميشودامواجي باعث
.شوند منتقل مركزي آزمايشگاه
داراي كه را نهايي تصوير تا شده تلفيق شدند ، هماهنگ يكديگر با كاملا پرتوها اين كه وقتي
.كنند استتوليد باورنكردني و زياد بسيار جزئيات
اما ميشد تلفيق يكديگر با پيش سالها از تلسكوپها راديو امواج كه است ذكر به لازم البته
با نيز نور موج طول حد در كوتاهتر موجهاي طول كه بود لازم دقيقتر آزمايشات انجام براي
.گيرند قرار تداخلسنجي بررسيهاي مورد و شده تلفيق يكديگر
كه حالي در":ميگويد اخترشناسي آينده مطالعات در VLT نقش زمينه در گيلموزي روبرتو دكتر
اين VLT داشتن با امروزه بود ، آمريكا ستارهشناسي دنبالهرو گذشته قرن طي اروپا اخترشناسي
.باشد ما پيرو بايد كه آمريكاست
بيشتري ستارهشناسان آينده در تا داريم انتظار ما و دارد منحصربهفردي قابليتهاي VLT
.كنند استفاده آن امكانات از بتوانند
.برد خواهد فراوان بهرههاي همكاري اين مزاياي از نيز ESO كه كرد تاكيد بايد حال عين در
و مفاهيم آنان كه چرا است مناسبي بسيار موقعيت مجمع اين در بريتانيايي دانشمندان حضور
در درخشاني سابقه بريتانيايي دانشمندان.ميآورند همراه به خود با را نويي بسيار ايدههاي
نهايت خود تجربيات از بتوانند آنها كه است مناسبي مكان اينجا و دارند تلسكوپ تجهيزات ساخت
".ببرند را استفاده
مورد در است كار به مشغول شيلي در واقع ESO در كه دانشمنداني از يكي اليسون سارا دكتر
.دارد بريتانيا اخترشناسي آينده در مهمي بسيار تاثير كار اين ميگويد ESO به بريتانيا پيوستن
و باشند ESO عضو كه است يار كساني با بخت امروزه.است ضروري بسيار امر يك اينجا در عضويت
در عضويت كرد خاطرنشان بايد پايان در البته.برخوردارند بخت اين از بريتانيايي ستارهشناسان
را هزينهها از درصد حدود 20 بايد كشور اين زيرا نشد تمام ارزان هم چندان بريتانيا براي ESO
.دارد قرار سوم رتبه در آلمان و فرانسه از بعد لحاظ اين از و بپردازد
را پرتغال و دانمارك ، سوئد ، سوئيس ، بلژيك هلند ، بايدايتاليا ، سازمان اين ديگر اعضاي از
.ميشود محسوب سازمان اين ديگر عضو است رصدخانه اين ميزبان آنكه دليل به نيز شيلي.برد نام
چهره هزار قاتل
آريزا ميگوئل لوئيس
رنجبر طاهره:ترجمه
تقريبا و شده خون جريان وارد تريپانوزوم انگلميشود آغاز تسهتسه مگس نيش با مهلك عفونت
را بيمار و ميماند خون در سالها حتي يا ماهها انگل اين.ميشود تقسيم يكبار ساعت هر 8
به منجر و كرده حمله مركزي عصبي دستگاه به انگل زود ، يا دير.ميكند سردرد يا تب حمله دچار
جريان در طولاني مدتي براي ميتواند دليل اين به تكسلولي آغازي اين.ميشود مرگ و اغما حالت
توسط آن كني ريشه و تشخيص نتيجه در و ميدهد تغيير را خود هويت مرتب كه بماند باقي خون
جسم يك در خود قيافه تغيير در انگل اين توانايي آنكه شگفتآور.ميشود غيرممكن ايمني دستگاه
.است شده كشف آغازي اين هسته در كه است نهفته نسخهبردار
.ميدهد تغيير (VSG) سطحي متغير پروتئين گليكو نام به پروتئيني تغيير با را خود پوشش انگل ،
مختلف كروموزمهاي روي جايگاه در 20 كه مختلف ژن از 1000 ميتواند پروتئين نوع اين
و انگلشناسي CSIC انستيتو در اكنون كه (M.Navarro) ناوارو ميگوئل.شود بيان پراكندهاند ،
در منچستر دانشگاه از (K.Gull) گال كيت و است مشغول اسپانيا در واقع گرانادا ، در زيستپزشكي
پلير CD يك ليزر مانند درست شده كشف تازه نسخهبردار اجسام كه رسيدند نتيجه اين به انگستان
يكي نماينده ژن هر.ميخوانند را ژنها اين از يكي ميخواند ، دوباره ديسك روي از را آهنگي كه
ناوارو.كند بيان را آن ميتواند آغازي كه است - متفاوت ترانه يك - VSG مختلف حالتهاي از
هر در و دارد عهده به را ژنها بيان كار فرد به منحصر جسم يك كه معتقديم ما" ميدهد توضيح
".ميكند نسخهبرداري را VSG نوع يك تنها كروموزومي ، جايگاههاي از يك هر به اتصال با بار
در آن موقعيت تعيين به موفق فلورسنت پروتئين نشانگرهاي از استفاده با پژوهشي تيم كه جسم ، اين
.باشد خون جريان در انگل كه ميشود داده تشخيص هنگامي تنها شدند هسته
يوكاريوتها تمام.است تريپانوزوم توسط VSG ژنهاي DNA خواندن چگونگي آن از عجيبتر
از ميشوند بيان پروتئين به كه ژنهايي خواندن براي (است هستهدار سلولهايشان كه جانداراني)
ميليون كه 300 تريپانوزوم.ميكنند استفاده II پليمراز RNA نام به مولكولي مترجم آنزيم يك
گال و ناوارو.است شكسته را جهاني قانون اين شده منشعب ديگر يوكاريوتهاي از پيش سال
پليمراز RNA نام به آنزيمي از VSG ژنهاي خواندن براي انگل اين نسخهبردار جسم كه دريافتند
ژنها I پليمراز RNA كه است نشده ديده هرگز تاكنون.ندارد چنداني رواج كه ميكنند استفاده I
RNA توليد براي فقط را آنزيم اين ديگر يوكاريوتهاي تمام - بخواند پروتئين توليد براي را
.ميسازند (سلول پروتئينسازي كارخانههاي) ريبوزوم كه ميبرند كار به ريبوزومي
.باشد داشته را هستهاي جسم اين از مشابهي نوع است ممكن انسان ناوارو ، نظر به
پروتئين يك خود سطح روي بار هر تريپانوزوم ، VSG پوشش مانند نيز ايمني دستگاه B لنفوسيتهاي
متفاوتي بسيار ژنهاي سطحي پروتئينهاي براي B سلول هر.ميكنند بيان را (گلوبولين ايمونو)
.شوند خوانده مشابهي شيوه به است ممكن نيز بويايي سلول گيرندههاي ژن.دارد
داراي انسان سلولهاي كه ايده اين درباره بروكسل آزاد دانشگاه انگلشناس (E.Pays) پيس اتين
جسمي چنين وجود كه ميكند اشاره نكته اين به او.دارد ترديد هستند ، جديدي نسخهبردار جسم
رود كار به نيز نرمال ژنهاي نسخهبرداري براي I پليمراز كه است انتظار مورد شرطي به تنها"
،(P.Cook) كوك پيتر گفته به اين بر علاوه ".است نشده مشاهده نوع اين از مثالي تاكنون و
ساختار اين كه ببينيم ميخواهيم ما" آكسفورد ، دانشگاه در مولكولي نسخهبرداري كارشناس
پليمراز تجمع تنها است ممكن ساختار اين صورت اين غير در.است شكلي چه الكتروني زيرميكروسكوپ
".هستهباشد مناطق ساير شبيه و وابسته ژنهاي و
.ميكشد تصوير به انگل اين هسته از را يافته سازمان كاملا تصويري پژوهش اين همه اين با
.باشد داشته گستردهاي كاربردهاي انگلي بيماري اين موثرتر درمان براي است ممكن اين بر علاوه
اكنون امااست آنزيم و ژن از پر بستهاي هسته كه ميپنداشتيم تاكنون" ميكند اشاره كوك
با آن طريق از و كنيم كار ساختار اين با مستقيما ميتوانيم ما و هستند هم ديگري ساختارهاي
".شويم آشنا بيشتر مرگبار انگل اين كاركرد
: منبع
Scientific American, May 2002
مرگبار خواب
حدود 66000 سالانه خواب ، بيماري انگل تريپانوزوم ، كه ميكند برآورد جهاني بهداشت سازمان
آلوده هستند ، فقيرنشين و روستايي مناطق ساكن بيشترشان كه را نفر و 500000 كشته را آفريقايي
جمعيت از درصد تا 50 خواب 20 بيماري سودان ، جنوب و كنگو آنگولا ، روستاهاي از بعضي در.ميكند
مراحل در موجود داروهايميآيد شمار به مير و مرگ عامل مهمترين ايدز از پس و ساخته مبتلا را
پيشرفت اوليه مراحل در بيماري تشخيص كه است حالي در اين اما دارند ، را تاثير بيشترين ابتدايي
.است دشوار اغلب آن
دستاورد
خيانت بوي
Polistes انگل زنبور اما.ميشوند بدبو و كهنه روز سه گذشت از پس مهمان و ماهي معمولا
لانه است ، ميزبانانش خوشايند كه بويي اقتباس با ميتواند مشابهي زمان مدت در درست sulcifer
به را شيوهاي مركزي آسياي در واقع خزر حوزه بومي انگل زنبور.درآورد خود تسخير به را آنها
.بازميشناسند دشمن از را دوست آن وسيله به اجتماعي حشرات از بسياري كه ميگيرد كار
آن حقيقي صاحبان از را كلني اختصاصي بسيار بوهاي موفقيتآميز تقليد با مهاجم زنبورهاي اين
ارائه ضرورت دادن نشان براي ايتاليا فلورانس دانشگاه از همكارانش و اسلج ماتيو.ميربايند
زنبور شاخصاش ، قربانيان توسط شدن پذيرفته منظور به P.sulcifer انگل زنبور توسط درست بوي
هم انگل زنبورهاي شامل زنبورها از متفاوت گروه چند تهاجم معرض در را قربانيان ،P.dominulus
آغشته P.dominulus مرده ملكههاي) طعمهها و كارگرها و بيگانه انگلهاي كارگرهايشان ، و لانه
گرفته كار به زنبورهاي انواع از يك هر كوتيكولهاي از حاصل هيدروكربني مولكولهاي عصاره به
.قراردادند (آزمايش در
آشنا بوي با طعمههايي يا و هملانهايها به ندرت به بود شده حمله آنها به كه زنبورهايي
رفتار ناآشنا بوي با طعمههايي و زنبورها به نسبت توجهي قابل طور به عوض در ميشدند حملهور
.بروزميدادند تهاجمي
اما.ميكنند توليد را ميزبان بوي مشابه بوهايي طريقي چه به انگلها كه نيست معلوم درستي به
هيدروكربنهاي خودشان ، خاص شيميايي مواد توليد جاي به مهاجمان كه ميزنند حدس پژوهشگران
به آنها لانه در موجود مواد از حتي يا و غذايي تبادل و جوريدن طريق از را P dominulus
.دستميآورند
بررسي مورد دانشمندان توسط تاكنون باشند داشته انگلها اين عليه بر دفاعي ميزبانان اگر حتي
.نگرفتهاست قرار
دانشمند نگاه
انسان تكاملي آينده
پيشرفت به زيستشناختي نگرش
داوكينز ريچارد
فيضاللهي كاوه:ترجمه
را خويش راه مهارناپذير شكلي به كه ميشود پنداشته پيشروندهاي نيروي گسترده طور به تكامل
تصور محسوس اميدي همچون ما آشوبزده گونه براي است ممكن اين و ميگشايد اصلاحنژاد سوي به
تكامل كه نيست معلوم هيچ آنكه نخست.است بدفهمي دو بر مبتني فكر طرز اين متاسفانه.باشد شده
زماني مقياس در مهم تغييرات است ، پيشرونده تكامل كه هنگامي حتي دوم ، .باشد پيشرونده الزاما
چندين ميكنند ، راحتي احساس آن با تاريخدانان كه سال صدها يا دهها مقياس از كه ميدهند روي
.است بلندتر تواني درجه
بدون يا با يعني - كرد تعريف غيرارزشمدار و ارزشمدار شيوه دو به را تكاملي پيشرفت ميتوان
آيا كه ميكند مشخص ارزشمدار تعريف.است بد چيزي چه و خوب چيزي چه اينكه به توجه با ساختار
مطلوب ديگر ، چيز هر يا بدني قدرت هنري ، خلاقيت هوش ، يا باشد مغز حجم خواه بررسي ، مورد عامل
تعريف براساس اما.ميآيد شمار به پيشرفت يابد افزايش مطلوب عامل يك اگر.نامطلوب يا است
به پيشرفت وجه هيچ به تغييري هيچ دهد ، ادامه خويش روند به تغيير كه زماني تا غيرارزشمدار ،
يكسري - ميگيرد نظر در زماني توالي يك در را موجود سه تنها تعريفي چنين.نميآيد شمار
آيا كه ميپرسد و - بناميد جديد و مياني اوليه ، را آنها و كنيد تصور را نياكاني سنگوارههاي
مثبت پاسخ اگر.است بوده يكي جديد به مياني از تغيير جهت با مياني به اوليه از تغيير جهت
را آن ما كه عاملي كه است غيرارزشمدار علت آن به تعريف اين.است پيشرونده تغيير آن باشد ،
يا تنبلي مانند - ميدانيم بد را آن ما كه باشد چيزي ميتواند ميدهيم تشخيص "پيشرونده"
بود ، خواهد پيشرونده مغز حجم كاهش جهت در پيوستهاي روند غيرارزشمدار ، مفهوم اين در.كودني
چيزي تنها.است پيشرونده اندازه همان به درست نيز مغز حجم افزايش جهت در روندي ديگر سوي از
.است معكوس روند بود ، نخواهد پيشرونده كه
دو طول.بود زمانها تمام در گوزن بزرگترين شده ، منقرض (Megaceros giganteus) ايرلندي گوزن
.ميرسيد متر تا 5/3 افراد بزرگترين در آن سرشاخهاي
.بود متداول زيستشناسان ميان در (Orthogenesis) *"راستزايي" نام به چيزي به اعتقاد زماني
پيش به خود حركت اندازه به و بوده پيشران نيروي يك داراي تكاملي روندهاي نظريه اين براساس
انقراض پرتگاه به آسايش غول شاخهاي توسط ايرلندي گوزن كه ميشود پنداشته چنين.ميروند
.است شده بزرگتر راستزايانه نيروي يك تاثير تحت ميشد تصور خود نوبه به كه است شده كشانده
هنگامي اماشد آغاز روند اين شكل اين به و داشت وجود بزرگتر شاخ در امتيازها ابتدا در شايد
شكلي به شاخها نسلها ، گذشت با و داشت را خود دروني توقفناپذيري روند اين شد ، آغاز كه
.كشاندند انقراض به را گونه اين تا دادند ادامه خود رشد به مهارناپذير
مشاهده شاخ اندازه افزايش جهت در روندي اگر.است نادرست ما نظر از زايي راست نظريه اكنون
كه نري گوزنهاي.ميدهد ترجيح را بزرگتر شاخ طبيعي انتخاب كه است آن علتش ميشود ،
بر خود از بيشتري فرزندان داشتند ، متوسط شاخ كه نري گوزنهاي به نسبت بود بزرگ شاخهايشان
بسيار آن احتمال) ميشد بهتر بقاي موجب بزرگتر شاخ كه است آن يا امر اين علتگذاشتند جاي
رقيبان وحشت موجب بيشتر آنكه يا (است نامربوط احتمالا) ميكرد جذب را مادهها يا (است ضعيف
شواهد در طولاني مدتي براي روند اين كه ميرسد نظر به اگر(است بيشتر آن احتمال كه) ميشد
جهت همين در مدت اين تمام در طبيعي انتخاب كه است آن نشاندهنده مييابد ، ادامه سنگوارهاي
هيچ ديگر "مهارناپذير حركت اندازه" و "دروني نيروي" نظير استعارههايي.است آورده فشار
.ندارند اعتباري
پيشرونده تكامل باشيم داشته انتظار آن براساس كه ندارد وجود جامعي دليل هيچ ميرسد نظر به
ديگر زماني و مطلوب اندام يك اندازه افزايش زماني.غيرارزشمدار ضعيف مفهوم در حتي - باشد
دو هر و شده برگزيده جمعيت در متوسط افراد اوقات ، بيشتر در اما.است مطلوب آن اندازه كاهش
يعني) تكاملي ايستايي اندازهگيري مورد عامل نظر از جمعيت دوران اين دركرد خواهند ضرر كران
خاصي ، ابعاد در و داشته اختيار در كاملي سنگوارهاي شواهد ما اگر.ميدهد نشان (تغيير عدم
كه باشيم تغيير بدون دورههايي شاهد داشت خواهيم انتظار باشيم ، روندهايي دنبال پا ، طول نظير
مانند - ميشوند يكديگر جانشين جهت ، شدن معكوس يا بريده بريده سرگيريهاي از با منظم طور به
.طوفاني و متغير هواي در بادنما يك
دارد ادامه
:منبع
Economist Vol و328,09-11-1493,p87
:پينوشت
ميماند ثابت نسبتا طولاني زماني دورههاي در كه ميشود گفته تكامل در روندهايي به ارتوژنر
پديده ، اين.ميانجامد آنها فرزندان به مستقيما نياكاني جانداران از ظاهرا رو اين از و
.ميشد تبيين جانداران خود درون در "نياز" يا داخلي جهتدهنده نيروهاي نتيجه عنوان به زماني
.است شده متافيزيكي تفسيرهاي چنين جانشين "طبيعي انتخاب" و "انتخاب راست" مفاهيم امروزه
|