تهاجمي پراگماتيست‌هاي
آمريكا در نئومحافظه‌كاران و انگليس در محافظه‌كاران ديدگاههاي تقابل بر تاملي
;اشاره
نوسانات دچار مدام بشري جامعه كه است معتقد آمريكايي محافظه‌كار جامعه‌شناس سوروكين
تاثير تحت سپس و رسيده اوج به كرده ، ظهور تمدني بشر زندگي تاريخ در همواره.است چرخه‌اي
.دارد وجود مسلط تمدن يك هميشه اما است شده زوال يا ركود دچار بيرون و درون از نيروهايي
وجود مسلطي تمدن واقعا آيا است؟ ارزش‌هايي چه به متكي و است؟ تمدني چه امروز مسلط تمدن
دارد؟
.امورند در پيچيدگي از جلوه‌اي كه برمي‌خوريم متعارضي پديده‌هاي به جهاني جامعه در اكنون
پديده‌ها معلولي و علت رابطه يافتن پي در همواره كه خطي برداشت‌هاي و علي تحليل‌هاي
در كنوني جهان در سياسي پديده‌هاي.دهند ارائه كننده قانع پاسخي نمي‌توانند ديگر هستند
و متقابل تاثرهاي و تاثير انواع با تنيده ودرهم شبكه‌اي رابطه‌اي
.دارند قرار مختلف مسائل با پيچيده
افراطگرايي ، مدرنيسم ، اخلاق ، دموكراسي ، بشر ، حقوق امپرياليسم ، استعمار ، مدرن ، پست
جامعه‌شناسي ، سياسي ، مختلف حوزه‌هاي با مرتبط واژه‌هايي..و اصول‌گرايي خشونت ،
و فكري حوزه به هريك ظاهرا كه فلسفه‌اند و اخلاق بين‌المللي ، روابط و معرفت‌شناسي
به شده‌اند تنيده هم در پيچيده شكلي به حوزه‌ها اين همه اما.دارند تعلق خاصي فرهنگي
مدرنيسم ، پست. (1)است تازه‌اي ادراكي نظام نيازمند امروز بشر كاپرا ، قول به كه گونه‌اي
آمده بيرون مدرنيسم دل از كه است بشر علمي و سياسي فلسفي ، تفكر مسير در تحول از نمادي
و مدرنيته در ترديد متضمن كه است كنايه و ابهام به آميخته عصري بيانگر دوران اين.است
هنر ، ادبيات ، حوزه‌هاي در مدرنيسم پست تاكنون.است آن به اعتقاد دادن دست از
نظر به اكنون اما است گرفته قرار نظري چالش‌هاي و بررسي مورد فلسفه و جامعه‌شناسي
است ديدگاههايي بيشتر اغتشاش مويد بين‌الملل ، روابط و سياست حوزه به آن ورود كه مي‌رسد
بتوان ، آن براساس تا مي‌كند طلب را جديدي ادراكي و معنايي نظام به دستيابي واقعا كه
.داد قرار فهم و بررسي مورد را جديد دكترين‌هاي بخصوص سياسي ، حوزه در متعارض موضوعات
و شناور ستيز ، سنت طعنه‌آميز ، مدرنيسم پست جهاني حوزه":مي‌گويد احمد.س.اكبر پروفسور
حوزه ويژگي‌هاي به بايد بپذيريم تسامح نوعي با را ويژگي‌ها اين اگر (2)"است انعطاف‌پذير
مشاور) كوپر رابرتبيافزائيم نيز را گذشته ، به رجعت نوعي بين‌الملل روابط و سياست
پست روش و شيوه به بايد را جهان است معتقد انگليس وزير نخست (بلر توني ارشد و بانفوذ
.كرد تقسيم مدرن
دوران در كشورهايي.دارند قرار مدرن قبل ما دوره در كه هستند كشورهايي كنوني جهان در
اين با برخورد شيوه مي‌كنند ، تجربه را مدرن پست دوران نيز كشورها برخي و هستند مدرن
كه قبلي شيوه‌هاي با نمي‌تواند برجهان ، حاكم و برتر تمدن و مسلط قدرت‌هاي سوي از كشورها
طرح با كه برخورد شيوه اين تدريجي شدن عملي.باشد يكسان است مدرنيسم به متعلق
نيوت از آمريكايي تمدن ويژگي‌هاي هانتينگتون ، ساموئل از تمدن‌ها نبرد چون دكترين‌هايي
محافظه‌كاران) دفاعي استعمار و(آمريكا در نو محافظه‌كاران) انساني امپرياليسم گينگريج ،
.است داده قرار تاثير تحت را بين‌المللي روابط است ، گرفته خود به عملي شكل ،(انگليس
يازدهم حوادث از بعد آمريكا نئوكنسرواتيست‌هاي دكترين بخصوص ديدگاهها ، اين آزمون شتاب
تغيير را (مدرنيسم) سرد جنگ دوران رايج سنتي روال و بين‌الملل روابط تنها نه سپتامبر
آمريكا ، و اروپا ميان جدي و نظري معارضه و تقابل نوعي آن متن و بطن در بلكه است داده
و سياسي حوزه‌هاي در معارضه‌ها اين تاثيرگذاري است ، گرفته شكل نيز سنتي ، متحدان اين
اين طرح با كه است الزامي و جدي ضرورتي آن در تامل كه است گونه‌اي به بين‌الملل روابط
را ما بحث‌ها پيچيدگيبگيرد صورت جدي‌تري كنكاش‌هاي تا بود اميدوار مي‌توان مباحث
كنيم ، بسنده ديدگاهها اين اصول و ويژگي از برخي رئوس طرح به كه‌تنها وامي‌دارد
و سياسي روانشناسي و جامعه‌شناسي فلسفه ، معرفت‌شناسي ، حوزه‌هاي با مباحث اين آميختگي
.است اصولي‌تري و جدي‌تر ارزيابي‌هاي نيازمند تاريخ ، فلسفه عمده مباحث حتي
از متشكل بوش جرج تيم است معتقد فرانسه دفاعي و خارجي سياست انستيتو مدير روژه فرانسوا
دكترين دارند سعي (ميانه‌رو محافظه‌كاران) واردها تازه و (نئوكنسرواتيست‌ها) قديمي گارد
:از است عبارت آن كلي اصول كه كنند آزمايش را جديدي
-سرد30 جنگ دوران بين‌المللي تعهدات برداشتن -متحدان20 با روابط در تجديدنظر -1
را روشن كاملا وجه سه دكترين اين.(3)تروريسم با مبارزه گسترش -نظامي40 بودجه افزايش
:بر است مبتني كه مي‌گيرد بر در
سياسي ، از اعم عرصه‌ها همه در كامل سيطره تضمين -ملي20 منافع به دادن اولويت -1
.آن جهاني سيطره تضمين و آمريكايي تمدن احياي -اقتصادي30 و تكنولوژيك
با روژه.ندارد مطلوبيت و كارآمدي گذشته ، دكترين‌هاي و سياست‌ها هدف‌ها ، اين تحقق براي
عملكرد (نئوكنسرواتيست‌ها) آنها نظر از است معتقد آن كلي اصول و سياست‌ها اين جمع‌بندي
رسيده نتيجه اين به آمريكا اكنونباشد ملي منافع با ارتباط در فقط و فقط بايد آمريكا
را اعمالي همه فرماندهي بايد آمريكاكرد تقسيم دوباره را وظايف و نقش‌ها بايد كه است
كنند خدمت نمي‌توانند هستند كه آنگونه متحدانبگيرد برعهده است ملي امنيت به مربوط كه
سه يا دو درجه مي‌تواند تنها مشاركت ، .باشند داشته معنادار مشاركتي نمي‌توانند ضمن در و
حسب را خود شركاي و متحدان بايد كه است مصمم خود عقيده براين آمريكا نتيجه درباشد
(4).كند طبقه‌بندي موقعيت‌شان و خود نيازهاي
شكلي پذيرش سمت به آمريكا":مي‌گويد آمريكا در نو دكترين اين با ارتباط در كوپر رابرت
دوران امپراطوري همانند است روشن امپراطوري يك از سخن.مي‌شود داده سوق نو استعمار از
تجديد شكل نظركوپر از امپراطوري اين (5)."داشت خواهد قاطع و خشن برخوردهاي كه گذشته
عمل شيوه.است كامل سيطره و جنگ و خشونت بر مبتني نوعي به كه است باستان روم يافته حيات
از قبل دكترين اين به عمل.است نكته همين مويد سپتامبر يازدهم حوادث از بعد آمريكا
و اسلام تبديل سناريو تنظيم نظامي ، بودجه افزايش.شد آغاز سپتامبر يازدهم حوادث
عليه تبليغاتي جنگ سازماندهي آمريكا ، و غرب تمدن دشمن عنوان به اسلامي اصول‌گرايي
جريانات به زدن دامن اسرائيل ، در جنگ‌طلبان آمدن كار روي براي زمينه‌سازي مسلمانان ،
و روسيه با روابط در تغيير جامعه ، اين در شكاف و بحران ايجاد براي اروپا در افراطي
دامنه گسترش عراق ، و افغانستان مثل جهان بحراني نقاط در جنگ سازماندهي ناتو ، گسترش
و اجتماعي الگوهاي و فرهنگ اشاعه و گسترش براي رسانه‌اي وسيع پوشش اقتصاد ، جهاني‌سازي
را آن تاثيرات مي‌توان برنامه اين در كه است نكاتي برجسته‌ترين از آمريكايي ، ارزشهاي
بر سيطره كه دارد قرار مبنا اين بر نئوكنسرواتيست‌ها دكترين اساس.داد قرار توجه مورد
يعني سرد جنگ دوران شيوه‌هاي.آمريكاست منافع تامين ضامن تنها و الزامي امر يك جهان
عنصر و است كارايي فاقد مسالمت‌آميز رويه‌هاي و بشر حقوق اجراي براي تشويق و دموكراسي
پذيرش قالب در بوش تهاجمي پراگماتيسم كه است علت همين به.دارد موثرتري نقش زور و اجبار
با ابتدا در گرچه آمريكا در دكترين اين.است كرده جلوه نو استعمار و امپرياليسم نوعي
جنگ و فارس خليج در نفت جنگ مثل بحران با مقابله عرصه‌هاي برخي در اروپايي همگرايي
دكترين ، اين درازمدت و راهبردي نتايج از ناخشنودي اما كرد جلوه تروريسم و افغانستان
آمريكا سنتي متحد انگلستان ميان اين در.است واداشته فكر به را آمريكا متحدان اصلي‌ترين
از نيز اوليه و نظري تعارض‌هاي.است آينده وضعيت نگران اروپايي كشورهاي ديگر از بيش
به‌نام نويني دكترين ارائه با توني‌بلر مشاور كوپر رابرت.است گرفته شكل جا همين
تحول پذيرش و نئوكنسرواتيست‌ها دكترين اساس با همنوايي ضمن دارد سعي دفاعي استعمار
تضمين را غرب دنياي در جهاني اجماع كه كند پيشنهاد را راهي سياسي ، مفاهيم در راهبردي
آمريكا در نو محافظه‌كاران انزواي زمينه‌هاي ديدگاه اين بطن در حال عين در و مي‌كند
.دارد وجود
را مي‌شود تلقي انگليس در ميانه‌رو محافظه‌كاران خواست از نمادي كه كوپر ديدگاههاي اصول
:كرد خلاصه زير بشرح مي‌توان
.كرد تقسيم فعلي موقعيت و سطح و مفهومي نظر از دوباره بايد را كنوني جهان كوپر عقيده به
:مدرن ماقبل كشورهاي:اول گروه:هستيم مواجه كشورها از دسته سه با ما كه است معتقد وي
معناي به حكومت كشورها اين در.دارند غيرپيشرفته و متمركز اقتصاد كه هستند كشورهايي
از مطلوب سطحي نمي‌توانند چون فاسد يا و هستند ناتوان يا حكومت‌ها.ندارد وجود واقعي
دست در حكومت جوامع اين در.آورند بوجود خود مردم براي را خرسندي و آزادي رفاه ،
و طبقاتي تضادهاي از كاملي سطح.است قبيله‌اي گروه‌هاي يا مافيا مخدر ، مواد قاچاقچيان
اين لذاحكمفرماست آن در جنگل قانون و است ناآرامي دستخوش آنها مرزهاي.دارد وجود فقر
كه مي‌دهند توسعه جهان در را بي‌نظمي نوعي و هستند خشونت و نابساماني دستخوش جوامع
.هستند مدرن جوامع دوم ، دسته جوامعاست بشري حيات تخريب و نابساماني جنگ ، آورنده بوجود
و بشر حقوق رعايت آزاد ، اقتصاد مثل مثبت ويژگي‌هاي از برخي وجود رغم به جوامع اين در
و داخلي تعارض‌هاي كامل حل به قادر كه دارند وجود ملي دولتهاي -علمي پيشرفتهاي
آمريكا جامعه وي.است افراطي ملي‌گرايي نوعي سوي به آنها حركت روند و نيستند بين‌المللي
نئوكنسرواتيست‌ها كه افراطي ملي‌گرايي كه است معتقد و مي‌دهد قرار جوامع اين زمره در را
اولويت آنها براي ملي منافع كه است دليل اين به.است ويژگي همين از ناشي هستند آن مبلغ
به براي تلاش متحدان ، مشاركت و نقش گرفتن ناديده و بين‌المللي تعهدات از خروج با و دارد
به را خود اراده دارند سعي ملل سازمان مسئوليت نفي و جهاني تحولات فرماندهي گرفتن دست
تحميل تهاجمي شيوه به هم آن جهان بر است برتر تمدني از ناشي كه برتر اراده تنها عنوان
.نمايند
اتحاديه وي عقيده به كه جوامع اين ويژگياست مدرن پست سوم ، جوامع نوع جامعه
:از است عبارت دارند قرار آن بطن در (كشورهاي 12گانه)اروپا
;است جهاني تمدن تحولات روند با هماهنگ -
;است ديگران حريم به تجاوز و كشورگشايي براي تمايل فاقد -
;مي‌كند تبعيت مشترك قوانين حاكميت از -
;است بين‌المللي مشترك پيمان‌هاي به معترف و معتقد و مي‌پذپرد را بين‌المللي نهادهاي -
;است فرامليتي نهادهاي به ملي حاكميت از بخشي سپردن خواهان -
;اولويت‌هاست از جزيي بخشي استحكام في‌مابين حتي و تجاري روابط در -
جمعي منافع از فارغ ملي منافع به‌نام چيزي و مي‌شود انجام سهولت به اطلاعات تبادل -
;ندارد وجود
.است خشونت و تحكم از عاري روابط -
يا مجموعه اين كه چرا داشت ، نخواهند وجود مدرن كشورهاي آينده در كوپر ، رابرت عقيده به
لذا.مي‌پذيرند را مدرن ماقبل جوامع ويژگي‌هاي كه اين يا و مي‌شوند پست‌مدرن دنياي وارد
شود تنظيم گونه‌اي به بايد مدرن ماقبل و مدرن پست كشورهاي ارتباط برقراري اصلي چارچوب
احياي كوپر ، نظر از دكترين اين.شود فراهم مدرن پست جوامع به كشورها اين تبديل امكان كه
و پراگماتيستي كه آمريكايي كنسرواتيست‌هاي شيوه به استعمار نه است ، نو استعمار نوعي
همان يعني است نيت حسن و اخلاق عنصر دربرگيرنده كه دفاعي استعمار بلكه.است تهاجمي
.شود مي تلقي آن سمبل و نماد انگلستان كه ويكتوريا عصر استعمار چارچوب
:است اصول اين بر مبتني ويكتوريا عصر استعمار يا دفاعي استعمار نظريه
كشورهاي در سياسي روابط و اجتماعي فرهنگ اقتصاد ، بازسازي استعمار هدف -1
.است مدرن ماقبل
تسهيل براي.كنند بازسازي را خود اقتصاد تا مي‌كند كمك كشورها اين به اقتصاد جهاني‌سازي
از بخشي واگذاري با و بپذيرند را اقتصادي شدن جهاني روند بايد كشورها اين روند اين
اتحاديه آن برجسته نماد امروز كه دهند تن وضعيتي به فرامليتي شركت‌هاي به خود حاكميت
.اروپاست
بر مبتني و سنتي قانون ، مدرن ، ماقبل كشورهاي در.است مهم اصل يك قانون حاكميت -2
يعني.است جنگل قانون كوپر ، تعبير به و است انساني و عمومي اصول فاقد فرهنگي ويژگي‌هاي
تك‌تك در مي‌كند ، اعمال را خود خاص قانون فرهنگي چه و اقتصادي و سياسي چه قدرت ، گروه هر
.ندارد وجود يكسان قوانين آنها ، مجموعه در و كشورها اين
عقب آنها اجتماعي فرهنگي ساختارهاي و دارند دوگانه استانداردهاي مدرن ماقبل كشورهاي -3
و آورد بوجود عامي و يكسان فرهنگ بايد ارتباطي رسانه‌هاي توسعه با.است قديمي و مانده
.داد تغيير را آنان اجتماعي ساختارهاي
اين در كوپر.است شيوه مطلوبترين ويكتوريا عصر استعماري شيوه تغييرات ، اين اعمال براي
:كه مي‌كند توصيه دكترين
آنها همانند مدرن ماقبل كشورهاي با يعني.كرد پيروي دوگانه استانداردهاي از بايد -1
.كرد رفتار
.پذيرفت را قانوني آپارتايد و تبعيض -2
اما جست ، سود غيره و بشر حقوق دموكراسي ، مثل مسالمت‌جويانه شيوه‌هاي از امر بدو در -3
كه خشونتي.جست بهره سياست‌ها اين اعمال براي نيز خشونت و زور از مي‌توان حال عين در
و نظم بازگرداندن.كشورهاست اين در خشونت و بي‌نظمي نابساماني ، با معارضه تنها آن هدف
.نيست ممكن مدرن پست جوامع بر حاكم قوانين اتكاي به مدرن ماقبل كشورهاي در عمومي امنيت
.جست سود جنگل قانون از بايد جنگل قانون برابر در
ماقبل جوامع در نو استعمار سياست اصلي عنصر سه فريب و پيشگيرانه حملات زور ، به توسل -4
.است مدرن
يونسيان مجيد
دارد ادامه
:پانوشتها
ژانويه 1999 17-اينترنت -خوارزمي شهيندخت -بشري تمدن چرخش -1
چهار شماره.چهارم سال فرهنگ نامه -محمدآوينياحمد.س اكبر -اسلام و مدرنيسم پست -2
ص 48 -بهار 74
اينترنت -آوريل 2002 روژه 20 فرانسوا -3
همان -4
آوريل 2002.دفانسا -5
|
