شنبه ۳ اسفند ۱۳۸۱ - سال يازدهم - شماره ۲۹۸۶- Feb.22,2003
شوراها
Front Page

شوراهاي اسلامي ؛ خيزش دوم
001480.jpg

تب و تاب پاي نهادن به دوره اي ديگر از فعاليت شوراها آنچنان مشهود است كه به بيان نياز ندارد. تجربه آغازين دوره نخست، با همه فراز و فرودهايش كم بها نبود. نوزاد نحيف شوراها در اين چهار سال اول، همتش را بر اين گذاشت كه راه رفتن را بيازمايد و افتان و خيزان قدم برداشت تا استخوان هايش قوام يابد. گاهي هم ليز خورد و پايش در چاله هاي خود و ديگران گير كرد؛ اما نماند و باز هم رفت و سكون را جا گذاشت و اگرچه زخم برداشت ولي با همه پيرايه هايي كه بر او بسته بود، نرم  و آرام آمد و به خوان دوم رسيد. حالا كمي چشم انداز دور و برش روشن تر شده، مهياي خيزي ديگر به جلو، به مستقبل، به آنچه
رسيد نيست. با اين همه، شوراها هنوز جاي تفسير دارند و به راهبردهايي سازنده نيازمند. عمارت نوين شوراها، منزلگاه تمرين دموكراسي است كه مدنيت با حضور فعال آنها نمود مي يابد. در اين مسير هر كسي مي تواند از ظن- صيقل يافته- خود، به قصد ياري اين طفل چهارساله راه و چاه نشان دهد و از اين باب حاصل ضرب نكاتي كه صاحب نظران گوشزد مي كنند، مي تواند چراغي باشد فراراه شوراها، براي فردايي كه زود خواهد آمد. خبرنگاران ما در شيراز، اصفهان و همدان بر همين پايه نظرات چند تن از صاحبان انديشه را جويا شده اند.
دكتر مسعود سپهر استاد دانشگاه شيراز: به خاطر داشته باشيم كه نماينده مردم در درجه اول سخنگوي مردم و از جنس مردم و مورد اعتماد آنها بايد باشد. بهترين متخصص اگر فاقد اين ويژگي ها باشد، مصداق «چو دزدي با چراغ آيد، گزيده تر برد كالا» خواهد بود. در شوراي شهر بيش از آن كه تخصص ويژه اي مورد نظر باشد، سابقه مديريت كلان و بينش وسيع و فهم عمومي فرد مهم است. ممكن است شخص در رشته هوافضا داراي درجه دكترا و عالي ترين مرتبه تخصصي باشد اما بديهي است كه چنين شغلي مصداق تخصص مورد نياز شورا نيست. به نظر مي رسد بهترين گزينه كساني هستند كه نه تنها مدرك دانشگاهي يا مشابه آن را دارند بلكه براي سال هاي طولاني در همان شهر حوزه انتخابيه، يك مجموعه بزرگ شهري، آموزشي، اداري، صنعتي يا بازرگاني را با درايت و موفقيت و نيكنامي اداره كرده اند. در عين حال تنوع افراد در شورا مهم است. وجود پزشك يا فرهنگي باسابقه درخشان در شورا كارساز است اما شورا نبايد تبديل به پلي كلينيك يا دفتر دبيران مدرسه شود. همچنين دركارهايي مثل نمايندگي مجلس يا شورا بينش از دانش مهم تر است. براي شوراي شهر بايد نمايندگاني انتخاب كنيم كه ديد وسيع دارند. كليت را مي فهمند و وجود درختان آنها را از مشاهده جنگل بازنمي دارد.
دكتر عبدالحسين ساسان عضو هيأت علمي دانشگاه اصفهان: در فعاليتهاي مقدماتي انتخابات دور اول شوراها اين نكته مطرح بود كه اكثر كانديداها فاقد تخصص هاي مورد نياز شوراهاي شهر هستند و صرفا به دلايلي مانند اعتماد مردم، شهرت، وابستگي به گروهها و يا موقعيت سياسي در فهرست جناحهاي گوناگون قرار گرفته بودند. به همين سبب زمان نياز داشت تا همگان دريابند كه تخصص  در شوراهاي شهر و روستا حرف اول را مي زند. از سوي ديگر هنگامي كه كميسيونهاي شوراي شهر شكل گرفت، اكثر شوراهاي شهرها داراي ۳ كميسيون تخصصي به شرح زير شدند:
۱- كميسيون امور فرهنگي، اجتماعي.۲- كميسيون عمران و حمل و نقل و محيط زيست. ۳- كميسيون اقتصاد،  برنامه ريزي، حقوقي و اداري.
اين تقسيم بندي با عناوين و اسامي متفاوتي در آئين نامه داخلي همه شوراهاي شهر شكل گرفت. بنابراين آنچه اهميت دارد آن است كه منتخبين مردم بتوانند در كميسيونهاي تخصصي ايفاي نقش كنند. به پشتوانه تجربه دور اول شوراها به اعتقاد من شوراهاي شهر به تخصصهاي زير نيازمندند:
۱- حمل و نقل و ترافيك. ۲- برنامه ريزي شهري. ۳- زيباسازي. ۴- عمران. ۵- تأسيسات. ۶- اقتصاد.۷- امور مالي (مديريت مالي). ۸- حقوق. ۹- مديريت شهري. -۱۰- حقوق اداري. هر گونه كمبودي در فهرست متخصصين مورد نياز بر كارآيي و عملكرد شوراها تأثير منفي مي گذارد. بنابراين رأي دهندگان بايد به اين واقعيت مهم توجه داشته باشند.
دكتر علي مؤمن استاد دانشگاه و عضو هيأت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان: از آنجا كه شورا عملا به معناي توزيع قدرت بين مردم و شوراست لذا بايد كانديداها از توان مديريت اجرايي بالايي برخوردار باشند كه اين توانايي را مي توان از طريق بررسي عملكرد گذشته يك فرد تشخيص داد. كانديداها نبايد دچار بازيهاي حزبي، محفلي و در يك كلام دچار سياست زدگي شوند بلكه بايد مردمي باشند و در فكر خدمت به مردم باشند. با توجه به كاركردهاي متفاوت فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي تعريف شده در قانون، بهره مندي از تخصص و تحصيلات در زمينه هاي مختلف براي اعضاي شورا ضروري است. شورا محل شور و مشورت است لذا كانديدا بايد از روحيه مشاركت پذيري و كار جمعي برخوردار باشد و توانايي پذيرش انتقاد را داشته باشد. همچنين بايد روحيه پيگيري مسائل براي حل مشكلات مردم و خدمت به آنان و دنبال كردن موضوعهاي مختلف براي اجراي مصوبات را داشته باشد.
خسرو نصري زاده دبير كل مجمع متخصصين ايران: حضور فعال و باشكوه متخصصين و دانش آموختگان در انتخابات شوراهاي اسلامي شهر و روستا مي تواند گامي مؤثر در توسعه پايدار باشد. از همين رو شركت متخصصين و دانش آموختگان در به دست آوردن كرسي هاي نمايندگي شوراهاي اسلامي شهر و روستا با توجه به لزوم برخورداري از تفكر علمي و تخصصي جهت شناخت كمبودها، نيازها و نارسايي هاي موجود در عرصه هاي اجتماعي، فرهنگي، آموزشي، اقتصادي، عمراني، بهداشتي و ساير امور رفاهي و ارائه طرح ها و پيشنهادهاي اصلاحي و كاربردي به مسئولان اجرايي و نيز نظارت بر عملكرد آنها ضمن تقويت مشاركت همگاني در سطوح ملي و منطقه اي مي تواند باعث ترقي و تعالي اهداف تبيين شده براي شوراهاي اسلامي شهر و روستا و توسعه مدني در ايران اسلامي شود.
نعمت الله سليماني دشتكي كارشناس ارتباطات و تكنولوژي اطلاعات: در شورا و هر انجمن ديگري كه ما در آن نماينده خواهيم داشت بايد قبل از انتخاب به فلسفه وجودي آن توجه داشته باشيم و بر اين اساس بايد بدانيم مبناي شوراهاي شهر و روستا چيست، وظايف آنها كدام است و چه ابزار و اختيارات قانوني در جهت ايفاي وظايف خود دارند. اگر به آنها به عنوان يك مجمع مشورتي بدون داشتن اختيارات اجرايي و نظارتي نگاه شود، پس بايد افرادي كه در اين مجمع و يا شورا عضويت مي يابند افرادي تحصيلكرده و متخصص براي دادن نظرات مشورتي لازم باشند، اين امر باعث مي شود كه با ديد درست به تجزيه و تحليل اطلاعات شهري پرداخته و با نتيجه گيري منطقي پاسخگوي انتظارات، بر اساس امكانات باشند.اما اگر به اعضاي شوراها به عنوان افرادي نظارتي و تا حدودي اجرايي نگاه شود، غير از اين كه تك تك افراد بايد از لحاظ توانائيها ارزيابي شوند بايد تركيب شورا از حيث افراد تشكيل دهنده نيز در نظر گرفته شود كه تركيبي باشد از افرادي روشنفكر و آشنا به بدنه اجتماع كه بتوانند حقيقت جامعه را درك كنند و به دور از ايده  آل گرايي هاي افراطي تصميم گيري كنند و در حقيقت تركيبي باشند كه در تمام ابعاد بتوانند در يك مجموعه ،قدرت چانه زني و بحث بر اساس تخصص را داشته باشند و اين انتخاب و ديدگاه در محيطهاي كوچكتر، مانند روستا و بزرگتر، مثل شهرها البته بايد متفاوت باشد، زيرا در روستا در مورد افراد مختلف كه حداقل شناخت نسبي از آنها وجود دارد امكان انتخاب اصلح راحت تر است ولي در شهرها به علت گستردگي و وسعت، احراز صلاحيت اشخاص از سوي انتخاب كنندگان به روش سنتي عملا وجود ندارد. به همين دليل كسب اطلاع از اهداف و برنامه هاي جناحهاي مختلف (گروههاي فكري موجود در جامعه) راحت تر است. پيشنهادم اين است كه از كانديداهاي حزبي مورد تأييد حمايت شود. چون اولا به دلايل گفته شده شناخت نسبي از برنامه  هاي حزب قابل دسترس تر است و دوم اين كه تعهد افراد منتخب نسبت به حزب آنها را در برابر تصميمات پاسخگو تر مي كند. البته ذكر اين نكته نيز ضروري است كه در اين زمينه احزاب و جناحها هم بايد افرادي را كه داراي صلاحيت لازم براي مديريت شهري و برنامه ريزي و درك واقعيتهاي شهري باشند معرفي كنند.
امير فلاح نيا رئيس مسكن و شهرسازي فارس: منتخبان مي بايست اين توانمندي و جامع نگري را داشته باشند كه بتوانند به طيف وسيع وظايف و اختيارات شوراها پاسخ گويند و اهل كار جمعي و تصميم گيري جمعي نيز باشند. تصميم گيران براي تصميم گيري در زمينه هاي مختلف توسعه مي بايست مسائل را از وجوه علمي و فني ببينند و از امكانات بالقوه تخصصي شهر و حتي كشور به صورت هاي مختلف مثلا مهندسان مشاور، كارشناسان سازمان نظام مهندسي و دانشگاهيان حداكثر بهره را در جريان توسعه ببرند. اعضاي شوراها مي بايست تخصص هاي لازم و تجربه كاري را در زمينه هاي مورد اشاره داشته باشند؛ نمي توان راجع به كاربري اراضي، تراكم، حدود شهر، مناطق استحفاظي و غيره اظهارنظر كرد بدون اين كه كمترين اطلاعي در اين خصوص داشت. كمبود خدمات و زيرساخت هاي شهري، مشكل ترافيك، مهاجرت و پديده نامطلوب حاشيه نشيني، مشكل بافتهاي فرسوده شهري، كاهش كيفيت محيط زيست و كاهش كيفيت زيست و رفاه شهري، عواملي همچون گراني زمين و مسكن، كمبود فضاي سبز، برنامه ريزي براي اوقات فراغت در شهرها و ده ها مشكل ديگر و تشخيص نيازها و درخواستهاي متنوع گروه هاي مختلف جامعه، مصلحت عمومي، عدالت اجتماعي، توسعه كالبدي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و تعيين راه هاي جديد براي تأمين يا تقويت منابع مالي شهرداري نيازمند تخصصهاي گوناگون و تجارب كافي قبلي مي باشد تا با نگاهي آسيب شناسانه و با صبر و حوصله كافي ابتدا نسبت به شناخت وريشه يابي مشكلات اقدام و راهكارهاي علمي، منطقي و عملي با توجه به منابع و امكانات موجود جست و جو شود.
عسگري فقيه معاون استاندار همدان: عملكرد مديريتي يك داوطلب در گذشته بسيار مهم و ضروري است .ديگر زمان آزمايش و خطا به سر آمده است وبايد افراد توانمند باسابقه كار مديريتي وارد صحنه شوند . داوطلب بايد از شعور و بينش اجتماعي بالايي برخوردار باشد و توانايي درك صحيح مسائل و خدمت به مردم را دارا باشد. بهره مندي از تجربه و تخصص بسيار مهم است البته تجربه و تخصص همراه با تعهد مورد نياز امروز جامعه ماست. در عين حال صداقت كاري، بهره مندي از روحيه مشاركت پذيري، پرهيز از فرد گرايي و عملكرد فردي بايد مورد توجه قرار گيرد. همچنين بايد توجه داشت كه كانديداي مورد نظر چند شغلي آن هم در سمت هاي مديريتي و حساس نباشد چرا كه چند شغلي بودن مانع از توجه و دقت در همه امور بر عهده گرفته شده مي شود.
دكتر عبدالملكي كارشناس روابط اجتماعي: شورا پل ارتباطي بين مردم و دولت است پس فرد كانديدا در صورتي موفق خواهد بود كه ۱- سابقه كار مديريتي همراه با كار اجرايي داشته باشد ۲- صداقت، تعهد، مشاركت پذيري، شجاعت در ريسك كردن و شهامت در پيگيري مسائل داشته باشد. ۳- داراي تخصص و تجربه باشد. ۴- برنامه هاي خود را به طور دقيق، منظم و منسجم به آگاهي مردم برساند. ۵- ترجيحا مردمي باشد و از طبقات مرفه جامعه نباشد. ۶- برخوردار از شم اقتصادي قوي براي تجزيه و تحليل مسائل و بهره گيري از منابع مالي براي افزايش درآمدها باشد. ۷- در پاسداري از منافع مردمي و احقاق حقوق شهروندي كوشا باشد.
دكتر سعيد زاهد زاهداني مدرس دانشگاه شيراز: با توجه به اين كه شوراهاي شهر تمامي امور قانونگذاري و مديريت شهري را زير نظر دارند، لازم است كساني به عنوان نمايندگان شوراها انتخاب شوند كه هم قدرت مديريت و سرپرستي شهر و هم تخصص هاي لازم براي اداره امور شهري را داشته باشند. امور شهر در درجه اول سازماندهي مديريت و در مراتب بعد جامعه شناسي شهري، شناخت مسائل شهري و نهايتا طراحي و برنامه ريزي شهري است. بنابراين كساني كه عضو شورا مي شوند بايد از ويژگي ها و تخصص هاي يادشده برخوردار باشند. علاوه بر اين ها چون سرنوشت شهر در اختيار شوراي شهر قرار مي گيرد، از لحاظ تعهد و اخلاق اجتماعي بايد نمايندگان شوراي شهر از سطح بالايي برخوردار بوده و افراد مورد اعتماد و اطميناني باشند كه مردم بتوانند سرنوشت امور شهري خويش را به دست آنان بسپارند. با توجه به اين كه وظايف شوراي شهر روز به روز در حال گسترش است توجه به قابليت هاي نمايندگان شوراي شهر از ضرورت بيشتري برخوردار مي شود. براي مثال اگر امور آموزش و پرورش همان طور كه در ديگر كشورها در اختيار شوراي شهر است در ايران هم به شوراي شهر واگذار شود، افراد قابل و مورد اعتمادي بايد انتخاب شوند تا بتوانيم مقدرات فرزندان خويش را به دست آنان بسپاريم. بنابراين دقت مضاعف درخصوص مشخصات فوق و ارزش هاي اخلاقي نمايندگان بايد مبذول شود.
دكتر  سيد محمد اميري رئيس دانشگاه آزاد نجف آباد: يكي از مهمترين عواملي كه مي تواند نقش كارساز، راه گشا و مؤثر شوراها را به اثبات برساند حضور افراد كاردان، كارآمد و متخصص در شوراها است. رأي دهندگان در انتخابات شوراها بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه آشنايي اعضاي شورا با مسائل شهري و روستايي و شناخت واقعي از معضلات اجتماعي و اطلاع از ظرفيتهاي حوزه انتخابيه خود، اعضا را در اتخاذ تصميمات صحيح ياري مي دهد.ضمن اينكه توجه به تخصص و سابقه علمي و اجرايي افراد نبايد ما را از بررسي تعهد افراد غافل كند، تعهد اخلاقي افراد در انتخاب،يك اصل است، چرا كه تعهد اخلاقي امكان استفاده سازنده و مفيد تر از تخصص آنان را فراهم مي آورد.
دكتر اكرم محمدي استاد دانشگاه و عضو هيأت علمي دانشگاه بوعلي سيناي همدان: در جهان امروز رويكرد به نظام شورايي رويكردي گريز ناپذير است و عالي ترين پاسخ به نيازهاي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و سياسي جامعه از طريق نظام شورايي محقق مي شود. شوراها نيازمند ساماندهي، تخصصي شدن و حمايت هاي مردمي و دولتي  اند، پس بايد افراد متخصص و كارآمد با توان مديريتي بالا وارد صحنه شوند. انتخاب بايد آگاهانه باشدو با اطمينان كامل از توانمنديهاي كانديدا، تعهد و روحيه خدمتگزاري انجام شود .زيرا ديگر زمان توجه به مسائل خانوادگي و قومي سرآمده است. در عين حال كانديداي مورد نظر بايد توان پيگيري امور و مصوبات و نيز توان دفاع و پاسداري از حقوق مردم را داشته باشد.
دكتر رحيم دلالي اصفهاني استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان: مستقل بودن كانديداها مي تواند نكته مثبتي براي كساني كه مي خواهند به عضويت شوراها درآيند به حساب آيد. همچنين دو معيار از نظر من بايد در انتخاب افراد در نظر گرفته شود، اول تخصص و دانش و دوم تركيب يك شورا. البته از نظر من تخصص صرفا داشتن مدرك نيست بلكه داشتن آگاهيهاي لازم از مسائل شهري اصل است و بر اين اساس اگر قرار باشد عده اي را انتخاب كنيم تركيبي از افراد، مهم است كه آن تركيب نيز بايد شامل تخصصهاي مختلف باشد. به اين مهم نيز بايد توجه داشت كه افراد آگاه براي عضويت در شورا بايد بي طرف باشند كه در غير اين صورت شورايي ناموفق خواهيم داشت.
دكتر فاميل روحاني استاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد ملاير: انتخابات شوراها درواقع تأمين كننده اقتدار ملي است كه مي تواند زمينه ساز استقرار حكومت مردم سالار و تقويت امنيت ملي و وفاق و همبستگي باشد. كانديداي شوراي شهر بايد در درجه اول ضمن قبول داشتن اصل نظام به قانون اساسي پايبند باشد، باورهاي مردمي را قبول داشته و همچنين از تجربه وتخصص و توانايي لازم در امور شهري برخوردار باشد. در همين زمينه اهتمام به اجراي قانون در انجام وظايف و احترام به نظر جمع بسيار مهم است. همچنين اعضاي شورا بايد توانايي تسري فضاي اعتماد و اعتماد سازي را داشته باشند و در مسائل شهري صاحب نظر و كارشناس باشند و به مشكلات شهري نظير ترافيك، مسكن وآلودگي محيط زيست واقف باشند.
غضنفرپور دبير كميسيون امور بانوان اصفهان: مردم بايد با دقت نظر و توجه به توانمنديهاي فردي و حرفه اي كانديداها، زمينه مشاركتهاي اجتماعي را براي شايستگان فراهم كنند. بديهي است جناحي بودن،  قوميت گرايي، تعصبات مذهبي صرف، گرايشهاي سياسي خاص و ارتباطات و انتصابات خانوادگي از عوامل ضد شايسته سالاري محسوب مي شوند. به نظر من كانديداهاي علاقه مند به حضور در شوراهاي اسلامي لازم است واجد صلاحيت ها و شايستگي هاي زير باشند: ۱- دينداري و پرهيزكاري و داراي منش انساني و خلقيات نيكو و خويشتن داري در امور مادي و معنوي و... ۲- توانمندي روحي و جسمي، داشتن تواضع، حسن خلق، رسيدگي به امور مردم و انصاف نسبت به آنها. ۳- رعايت مساوات و برابري بين مردم و كسب رضايت و اعتماد و اصلاح حال اقشار ضعيف جامعه. ۴- اعتقاد به حضور مردم و حقوق انساني آنها و تلاش در جهت اعاده حيثيت و حقوق از دست رفته مردم بويژه در امور شهري و روستايي. ۵- داشتن تخصص و توانمندي علمي نسبت به امور شهري و روستايي شامل امور عمراني، حمل و نقل و ترافيك، طراحي و شهرسازي، امور مالي و اداري، امور حقوقي، اجتماعي، فرهنگي و خدمات شهري.۶- داشتن تجربه و سابقه موفق كار اجرايي و متعهد و ملزم به كار جمعي و شورايي. ۷- داشتن مديريت قوي در برخورد با مشكلات و تلاش براي حل اختلافات از طريق اتخاذ تدابير پيشگيرانه. ۸- داشتن نگاه سيستمي و شبكه  اي و در نتيجه برقراري موازنه هاي معقول بين قابليتها،  امكانات و انتظارات و كوشش در جهت رفع موانع، تنگناها، محدوديتها و نارسائيها. ۹- معتقد و توانمند در بهره گيري از فن آوري اطلاعات و ارتباطات و توسعه معقول در ارتباط با جهان امروز. ۱۰- داشتن اعتقاد به نظارت قوي بر پيشرفت كارها، طراحي ها، برنامه هاي عملياتي، بودجه ها، هزينه ها  و پرداختن به موضوع هدايت راهبردي و مستمر.
دكتر ايزدي استاد دانشگاه و عضو هيأت علمي دانشگاه مهندسي همدان: شورا بسترساز توسعه كشور است و به عنوان نهادي مردمي در تعامل با مديريت شهري به منظور ايجاد زمينه مناسب در كاهش تصدي گري دولت در بهينه سازي مديريت امور شهري است. لذا بايد اعضاي شورا روحيه مسئوليت پذيري در برابر وظيفه اي كه مردم بر دوش آنها نهاده اند را داشته باشند. اعضاي شوراها ضمن برخورداري از تجربه و تخصص بايد بتوانند استعدادهاي مناطق را شناسايي كنند و با برنامه ريزي مناسب و استفاده بهينه از تجهيزات و نيروي انساني به حل معضلات و مشكلات بپردازند. همچنين قدرت مشاركت پذيري براي اتخاذ تصميم هاي اساسي و عملي در حل مشكلات را دارا باشند تا بتوانند از نظرات كارشناسان، پژوهشگران و ديگر اقشار جامعه استفاده كنند. همچنين صداقت، تعهد و تلاش در احقاق حقوق شهروندي از جمله ويژگي هاي يك كانديداي اصلح است.
دكتر محمدمهدي جعفري مدرس دانشگاه شيراز: به اعتقاد من مردم در درجه اول بايد توجه داشته باشند كه فرد انتخابي آنان پيش از هر چيز بايد به كار خود وارد و تخصص لازم را در زمينه هايي كه وظيفه اي را به عهده مي گيرد داشته باشد. در عين حال فرد مورد نظر جناح بندي هاي سياسي را در مسائل شهري دخالت ندهد و فرصت آن را داشته باشد تا بتواند در خدمت مردمي باشد كه او را برگزيده اند. همچنين براي عمران شهر و خدمات رساني به شهروندان حتما برنامه داشته باشد و بتواند برنامه هايش را با ساير اعضاي شورا هماهنگ كند.
پورمجاهد مديركل تعاون استان همدان: به اعتقاد من مردم در انتخاب اعضاي شوراها بايد توجه داشته باشند كه نامزدهاي مورد نظرشان روحيه مشاركت جويي و قدرت پذيرش نظرات جمع را داشته باشند. هوشيار، آگاه و دانا، متعهد، تحصيل كرده و متخصص باشند تا با شناخت مسائل روز در حل مشكلات گام بردارند. از شم اقتصادي و سياسي خوبي برخوردار باشند تا اولا در مسائل اقتصادي منابع درآمدي را خوب شناسايي كنند و هم در مسائل سياسي درگير نشوند و وقت خود را تلف نكنند. همچنين مردم دار و اجتماعي باشند. در امور شوراها تنها آشنايي به مسائل شهري و شهرسازي كافي نيست بلكه با توجه به وظايف شوراها در بخش هاي مختلف فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي بايد از حضور افراد باتجربه و تخصص هاي مختلف بهره گرفت.

گفت و گو
گزينه برتر

دومين دوره انتخابات شوراهاي اسلامي در روزهايي كه به نخستين دهه از واپسين ماه زمستان مي انجامد، چهره بر مردم شهر و روستا در جاي جاي اين سرزمين پهناور خواهد گشود. سالهايي كه مردم، آزموني نو اما دشوار را پس از انتظاري از سر جبر زمانه
- و نه غفلت- تجربه مي كردند، خود مجالي شد براي واكاوي هر آنچه كه از آن به نام «كاستي» تعبير مي شد. هر برگي از تقويم، انبان اندوخته هايي را فزوني مي داد كه مي بايست در نزد خردمندان انتخاب گر، حكمي قريب به يقين براي آزموني ديگر از آن استخراج شود و اين نمي شد مگر به مدد همان كاستي ها. ذهن جست وجوگر آناني كه در پيدا و پنهان نه به خود و خويشتن، كه به بقا و حيات شهر و شهروندانش مي انديشيدند، همواره درپي گرد كردن توشه براي روز واقعه بود و شگفت نيست كه اين توشه بيش از همه، از همين كاستي ها مهيا شد. باور داريم كه باد در دست هيچ كس نمي ماند، اما همين باد، پر است از حس بيداري، بيداري براي حضور، بودن، خواستن و شدن و هم، چگونه بودن، چگونه خواستن و چگونه شدن. خبرنگار ما در قم از همين منظر درباره مواردي كه بايد در انتخاب نامزدهاي عضويت در شوراها مورد توجه قرار گيرد با دكتر رضا دلاوري عضو هيأت علمي دانشگاه، مدرس علوم سياسي و كارشناس سازمان مديريت و برنامه ريزي به گفت وگو نشسته است.
* * *
*مي خواستم بدون مقدمه و به عنوان اولين سئوال بپرسم به نظر شما مردم در دومين انتخاب خود بايد به چه مواردي توجه كنند تا افرادي لايق را به شوراها بفرستند و اصولا پارامترهاي اين انتخاب كدامند؟
- توجه به مسأله تخصص لازم است البته نه فقط در بعد عمراني. مثلا برخي گروه ها با توجه به ماهيت عمراني شوراها همه كانديداهاي خود را از مهندسين معرفي مي كنند در حالي كه شوراها همانند يك تيم فوتبال به همه تخصص ها نياز دارند. عده اي ديگر نيز از آن طرف بام مي افتند و فهرست خود را به طور كلي از افراد سياسي انتخاب مي كنند و هيچ يك از اين دو صحيح نيست. با توجه به ۲۹ وظيفه شوراها مردم بايد افرادي را انتخاب كنند كه نسبت به كمبودها و نيازها شناخت داشته، به اصول برنامه ريزي خصوصا منطقه اي اعتقاد و آشنايي داشته باشند و واقعا به مردم سالاري و مشاركت مردم معتقد باشند همچنين به اصول بودجه ريزي و مسايل حقوقي مسلط باشند و البته حضور يك پزشك در هر شورا براي برنامه ريزي امور بهداشتي و درماني و نظارت برآن ضروري است.
* و فكر مي كنيد چه خصوصياتي را نبايد داشته باشند؟
- از نظر ويژگي هاي فردي، شخص منتخب نبايد گرفتار تنگ نظري باشد، متحجر و دچار تفكر جامد و بسته نباشد. به دور از روزمرگي باشد و مهمتر اين كه به عنوان نماينده افكار عمومي به نظرات مردم احترام بگذارد.
* تفاوت عمده انتخابات شوراها در دوره اول و دوم به نظر شما چه مواردي را شامل مي شود و آيا با توجه به تجربه دوره اول مي توان اميدوار بود انتخاب مردم در اين دوره فكورانه تر باشد؟
- در دوره اول، اين نهاد در سطح كشور نتوانست وظايف خود را به طور كامل انجام دهد،اما در دوره دوم مطمئنا مشاركت «تبعي» به مشاركت واقعي و «فعالانه» تبديل مي شود، به اين دليل كه نهادهاي مختلف مدني ايجاد شده و مردم به كاركرد شوراها آشنايي بيشتري پيدا كرده اند و البته نتيجه اين مشاركت فعالانه، كاهش شركت در انتخابات است و اين امري طبيعي است. قبلا ۹۰ درصد مردم به عنوان رأي تكليفي به صورت توده اي و عوامانه در انتخابات شركت مي كردند و اكنون در دوره دوم رياست جمهوري آقاي خاتمي اين مشاركت فعالانه و آگاهانه شده و در نتيجه تعداد شركت كنندگان كمتر خواهد بود، چون مردم به حد بالاتري از بلوغ فكري رسيده اند. به بيان ديگر در دوره اول، مشاركت مردم در تعيين سرنوشت خود صوري و تبعي بود و اكنون فعالانه و با ديد بازتر.
* استدلال شما در مورد كاهش مشاركت مردم خيلي پذيرفتني به نظر نمي رسد، مي توانيد بيشتر توضيح دهيد؟
- ببينيد اصولا دو نوع مشاركت وجود دارد: مشاركت «تبعي» و مشاركت «فعالانه». در مشاركت تبعي كه معمولا در كشورهاي در حال توسعه رخ مي دهد يك نفر «قيم» وجود دارد و بقيه به دنبال او حركت مي كنند و اين حاميان و يا پيروان، توده بزرگي از مردم را تشكيل مي دهند كه به صورت تكليفي مشاركت مي كنند و يك سري فرصت طلبها با عوام فريبي از اين خيل مردم سوءاستفاده مي كنند و مردم را به نفع خود به صحنه مي كشانند. اما در مشاركت فعالانه كه معمولا در كشورهاي توسعه يافته ديده مي شود، ممكن است ۵۰ يا ۶۰ درصد مردم در انتخابات شركت كنند و بقيه بي تفاوت هستند، اما آن عده كه مشاركت مي كنند داراي فرهنگ سياسي مشاركت هستند. در اين نوع مشاركت، مردم توجه دارند كه فرد منتخب تا چه حد مي تواند مطالبات و خواسته هاي آنها را عملي كند و اگر نتواند به مطالبات مردم جواب دهد به او رأي نمي دهند. برخلاف آن كه در تبليغات بيان مي شود ملاك انتخاب در اين كشورها مثلا زيبايي چهره نيست.
* شما به مشاركت فعالانه اشاره كرديد، لازمه اين نوع مشاركت شناخت واقعي از نامزدهاست، در صورتي كه با توجه به تعدد كانديداها امكان شناخت كامل آنها وجود ندارد. به عبارت ديگر زمينه مشاركت فراهم است اما نهادهاي لازم براي مشاركت «فعالانه» به وجود نيامده است و لذا گروه هاي سياسي بيشتر استقبال مي كنند و معمولا در انتخابات پيروز مي شوند. راهكار پيشنهادي شما در اين زمينه چيست؟
- همان طور كه گفتيد نهادهاي لازم بايد ايجاد شود كه تا حدودي اين كار انجام شده است. اما در كنار آن گروه هاي سياسي هم بايد در مورد افرادي فهرست بدهند كه به كاركرد شوراها نزديكتر و البته از نظر فكري به خودشان نزديكتر باشند. اين ايده آل و آرماني است كه گروه هاي سياسي براي چنين كانديداهايي تبليغات و آنها را به مردم معرفي كنند. اما اين كه مردم چگونه شناخت پيدا كنند بايد بگويم نسل اول و دوم انقلاب كه شخصيت آنها شكل گرفته تحت تأثير ارزش هاي انقلاب و اعتقاد به اصول قرار دارند و انتخاب خود را براين اساس انجام مي دهند، اما نسل سوم كه اكنون در حال رسيدن به بلوغ فكري هستند، برخلاف آنان تحت تأثير گرايشهاي سياسي افراطي قرار نمي گيرند. اين نسل مشاركت فعال را در خانواده و مدرسه تجربه كرده است. در خانواده ها پدرسالاري منسوخ شده و در مدارس شوراهاي دانش آموزي تشكيل مي شود و در دانشگاه مشاركت به اوج مي رسد. اين يك فرايند مثبت است و نسل سوم آگاهانه  تر تصميم مي گيرد و به سمت خرد دمكراتيك مي رود. لذا مي توان از اين روند استفاده كرد و مشاركت نسل سوم را فعالانه ساخت به شرط آن كه شوراها خيلي سياسي نشوند.
* با توجه به كاركردهاي احزاب در كشور به نظر شما احزاب در انتخابات شوراهاچه نقشي مي توانند ايفا كنند؟
- احزاب در صورتي موفق خواهند بود كه از پايين به بالا شكل بگيرند و به عنوان حلقه واسط بين حكومت و مردم عمل كنند. قبل و بعد از انقلاب، احزاب توسط صاحبان قدرت شكل گرفته اند و از بالا به پايين عمل كرده اند. حتي قبل از انقلاب برخي احزاب از خارج و توسط بيگانگان هدايت مي شدند. در حال حاضر هيچ يك از احزاب در عرصه هاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي و بويژه امور شهري داراي برنامه- كوتاه يا بلندمدت- نيستند . در صورتي كه نظام حزبي در ايران اصلاح و جايگاه احزاب مشخص شود مي توانند در امر شركت آگاهانه مردم موفق عمل كنند.

|   سياسي    |    خارجي    |    شوراها    |    انديشه    |    شهري    |    شهر    |
|   اجتماعي    |    اقتصادي    |    ورزش جهان    |    ورزش    |    علمي فرهنگي    |    موسيقي    |
|   صفحه آخر    |

|    صفحه اول    |    آرشيو    |    شناسنامه    |    بازگشت    |