چهار شنبه ۲۰ فروردين ۱۳۸۲ - شماره ۳۰۱۷- April, 9, 2003
نگاهي به توان عملياتي هلي كوپترهاي آپاچي
ايستاده با ملخ
هلي كوپتر آپاچي ساخت كمپاني بوئينگ اساسي ترين هلي كوپتر نظامي ارتش ايالات متحده
و يك مجموعه تسليحاتي هوايي واكنش سريع است كه مي تواند از فاصله نزديك و در عمق استحكامات دشمن موجب ويراني از هم گسيختگي يا تأخير در حركت آنها شود
كيوان فيض اللهي
006295.jpg

از آغاز جنگ خليج فارس در بيست و يكم مارس تاكنون به دفعات نام آپاچي در خبرها شنيده مي شود. در بيست و نهم مارس هلي كوپترهاي آپاچي لشكر هوابرد صد و يكم ايالات متحده حمله شبانه اي را عليه نيروهاي عراقي در نزديكي كربلا تدارك ديدند. اين هلي كوپترها كه به مبالغه آنها را به «عقاب هاي جيغ زن» جنگ جهاني دوم نسبت مي دهند در هشت روز آغازين جنگ غايب بودند. در حمله آپاچي ها به كربلا در ۸۰ كيلومتري بغداد مواضع لشكر مدينه از گارد جمهوري صدام حسين مورد هجوم قرار گرفت. آپاچي ها در خلال جنگ خليج اول نيز عملكرد فوق العاده اي داشتند. اين هلي كوپترها در جريان آزادسازي كويت نقش عمده اي ايفا كردند. در بيستم نوامبر ۱۹۹۰ تيپ يازدهم هوايي براي استقرار در جنوب غربي آسيا به حالت آماده باش درآمد. اولين گروه از آنها چهار روز بعد از راه رسيد و تا پانزدهم ژانويه ۱۹۹۱ اين واحد ۱۴۶ هلي كوپتر، ۳۲۵ خودرو و ۱۴۶۶ سربازش را به منطقه منتقل كرد. آپاچي هاي اين تيپ هوايي بدون هيچ تلفات و خساراتي ۲۴۵ خودروي دشمن را نابود كردند. در هفدهم ژانويه ۱۹۹۱ دو گروه از آپاچي ها به رهبري چهار هلي كوپتر MH-53 از اسكادران بيستم عمليات هاي ويژه اولين يورش جنگ را رقم زدند. در واقع خلبانان اين دو گروه كه از هشت هلي كوپتر آپاچي AH-64 متعلق به لشكر هوابرد صد و يكم تشكيل شده بودند، اولين شليك عمليات توفان صحرا را انجام دادند. اين عمليات كه به يادبود اسكادران صد و يكم «عقاب هاي جيغ زن» در جنگ جهاني دوم با رمز «نورماندي» نامگذاري شد، مأموريت خطرناكي بود كه شامل حمله همزمان براي نابودي دو مركز راداري كليدي در غرب عراق بود. هر دو تأسيسات كه هركدام از آنها توسط چهار آپاچي مورد هجوم قرار گرفته بودند، در مدت ۵/۴ دقيقه به كلي ويران شدند. در واقع در اين حمله هدف اوليه هر خلبان به هدف دوم براي اعضاي تيم آپاچي مجاور تبديل شده بود. خدمه هاي اين آپاچي ده ثانيه پيش از شليك ۲۶ موشك «آتش جهنم» كه در هر تأسيسات ۱۶ الي ۱۸ هدف را نابود كرد، شاهد قطع ارتباط راديويي بودند. اين عمليات تقريبا كامل يك راهرو به عرض ۳۰ كيلومتر را به سوي بغداد باز كرد. لحظاتي بعد يكصد فروند از جت هاي نيروي هوايي ايالات متحده به نشانه آغاز يورش هوايي عمليات توفان صحرا و بمباران مخفيانه عراق از مرز عراق گذشتند. با پايان يافتن آن روز ۹۰۰ هواپيماي نيروهاي متحد از ميان آن راهرو عبور كردند. در عمليات توفان صحرا ويراني بيشتر از ۵۰۰ تانك و هزاران خودرو زرهي به آپاچي ها نسبت داده شد.
هلي كوپتر AH-64 در ابتدا با نام YAH-64 Hughes مشهور شد. برنامه هلي كوپتر نظامي پيشرفته (AAH) ايالات متحده رقابتي بود كه به منظور طراحي هلي كوپتري براي انجام عمليات  ضدزرهي در شب، روز و شرايط ناسازگار جوي از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۶ اجرا شد. اين برنامه به زودي و پس از حذف طرح AH-54 Cheyenne كمپاني لاكهيد مارتين، آغاز شد. برنامه AAH منعكس كننده بازنگري در تفكرات ارتش پس از تجربه جنگي در ويتنام بود. هر دو رقيب براي جايزه اين برنامه يعني YAH-64 Hughes و YAH-64 Bell اولين بار در سپتامبر ۱۹۶۵ پرواز كردند و دو نمونه اوليه از هركدام در ماه مه ۱۹۶۶ براي ارزيابي به ارتش ايالات متحده تحويل شد. ارتش در دسامبر ۱۹۶۶ طرح Hughes را برگزيد و سرانجام ساخت آپاچي در سال ۱۹۸۲ آغاز شد و اولين واحد از آنها در سال ۱۹۸۶ مستقر شد. تا سال ،۱۹۹۳ ۸۰۶ آپاچي به ارتش تحويل شد و آخرين سري تحويل آپاچي ها دسامبر ۱۹۹۵ بود. هم اكنون ارتش ايالات متحده فراهم كردن ۸۲۴ آپاچي براي پشتيباني از ساختار نيروي جديدي متشكل از ۲۵ گردان است كه براي هركدام از آنها ۲۴ هلي كوپتر در نظر گرفته شده است. ارتش واحدهاي آماده به رزم AH-64A را در ايالات متحده، آلمان و كره يعني جاهايي كه آنها نقش عمده اي در انجام مأموريت هاي امنيتي ايفا مي كنند، مستقر كرده است.
هلي كوپتر آپاچي AH-64A ساخت كمپاني بوئينگ (مك دانل داگلاس) اساسي ترين هلي كوپتر نظامي ارتش ايالات متحده است. آپاچي يك مجموعه تسليحاتي هوايي واكنش سريع است كه مي تواند از فاصله نزديك و در عمق استحكامات دشمن موجب ويراني، از هم گسيختگي يا تأخير در حركت آنها شود. آپاچي براي نبرد و فعاليت در شب، روز و شرايط ناسازگار جوي در سراسر دنيا طراحي شده است. مأموريت اصلي آپاچي ويراني اهداف فوق العاده ارزشمند دشمن با استفاده از موشك است. همچنين اين هلي كوپتر قادر است تا از مسلسل ۳۰ ميلي متري M230 و راكت هاي هيدرا ۶۰ كه در برابر گستره وسيعي از اهداف كاملا مرگبار هستند نيز استفاده كند. آپاچي داراي تجهيزات فراواني براي مقاومت است و توانايي آن را دارد كه در مناطق بحراني در برابر ضربات گلوله هايي با كاليبر بيشتر از ۲۳ ميلي متر نيز مقاومت كند. آپاچي AH-64 يك هلي كوپتر هجومي دو موتوره با ملخ چهارپره اي چند مأموريتي است كه به عنوان يك پايگاه هوايي محكم براي شليك جنگ افزارهاي گوناگون طراحي شده است. آپاچي با دو صندلي پشت هم براي خدمه ـ خلبان در اتاقك عقب و مسئول شليك در جلو ـ هلي كوپتري با مقاومت بسيار بالاست كه مي تواند آرايشي از مهمات جنگي مرگبار را در صحنه كارزار به نمايش درآورد. از جمله ويژگي هاي بارز آنها مي توان به سيستم هاي نشانه روي تعيين حركت هدف (TADS) و سنسور ديد در شب خلبان كه خدمه را قادر مي كند تا در شب، روز و شرايط بد جوي حملات دقيقي را رهبري كنند، اشاره كرد.
006310.jpg

احتمالا برنامه آپاچي به چهار مدل متفاوت كه همزمان به كار گرفته مي شوند، منجر خواهد شد. اين مدل ها همان
AH-64Aهاي فعلي هستند كه برخي اصلاحات مورد نياز در آنها شكل مي گيرد. از ديگر مدل هاي آپاچي،
AH-64B است كه براي ارتقاي موقتي ۲۵۴ فروند مدل A با سيستم GPS، راديوهاي جديد، تيغه ملخ جديد و سيستم هاي اصلاح شده جهت يابي در نظر گرفته شده بود. در نوامبر ۱۹۹۱ كنگره آمريكا بنا به پيشنهاد بودجه رئيس جمهور حدود ۸۲ ميليون دلار براي اصلاحات آپاچي AH-64A تصويب كرد. كنگره اعلام كرد هدف از اين سرمايه گذاري انجام اصلاحاتي است كه نياز به آنها از تجارب به دست آمده از عمليات توفان صحرا احساس شد. اما سرانجام اين برنامه كنار گذاشته شد. همچنين مدل AH-64D Longbow كه اتاقك خلبان آن ظاهري شيشه اي دارد مي توان در آن به تغييراتي از قبيل موتورهاي پيشرفته، تداخل سنج رادار و سيستم موشكي لانگ بو اشاره كرد. تقريبا يك سوم از ناوگان لانگ بو به رادار كنترل شليك امواج ميلي متري لانگ بو مجهز خواهند شد. تبديل يك مدل A به D در حدود ده ميليون دلار هزينه دارد كه افزودن رادار لانگ بو نيز ۶/۳ ميليون دلار به برچسب قيمت آن مي افزايد. به ارتش دستور داده شد تا به عنوان كاهش بخشي از خريدهاي برنامه ريزي شده هلي كوپتر كمانچي در اواخر سال ،۲۰۰۲ برنامه اي براي افزايش عمر خدمت آپاچي ها تدوين كند. اگرچه وزارت دفاع آمريكا تاريخ به خصوصي را براي پايان كار آپاچي ها ذكر نكرده است اما مدل AH-64Longbow مي تواند تا سال ۲۰۳۰ به خدمت گرفته شود.
آپاچي مي تواند ۱۶ موشك ليزري «آتش جهنم» را حمل كند. اين موشك ها با بردي بيش از ۸ كيلومتر به طور عمده براي نابود كردن تانك ها، خودروهاي زرهي و ديگر اهداف مستحكم استفاده مي شوند. همچنين آپاچي قادر است ۶۶ راكت باله تاشو ۸/۶ سانتي متري شليك كند كه عليه افراد دشمن، خودروهاي زرهي سبك و ديگر اهدافي كه پوشش نرم تري دارند به كار مي رود. سرانجام ۱۲۰۰ گلوله كه مهمات سيستم جنگ افزارهاي هوايي (AWS) آن، مسلسل خودكار ۳۰ ميلي متري، است ضربه مرگبار آپاچي را كامل مي كند. يك دستگاه ضبط تصوير كه داخل هلي كوپتر نصب شده است، ظرفيت ضبط ۶۲ دقيقه تصاوير منتخب خلبان يا ماهواره هاي GPS را دارد كه ابزار فوق العاده ارزشمندي براي برآورد خسارات و شناسايي است. تجهيزات جهت يابي آپاچي شامل يك سيستم جهت يابي دوپلري مي شود و بيشتر آنها مجهز به گيرنده ماهواره GPS هستند. آپاچي براساس وضعيت نور مي تواند از سه سنسور مختلف تعيين هدف استفاده كند. اولين سنسور، DayTV، تصاوير سياه و سفيد را در خلال روز و هنگامي كه نور ضعيف باشد نشان مي دهد. TADS-FLIR در روز، شب و شرايط بد جوي تصاوير حرارتي را چه در اندازه واقعي و چه بزرگ شده، نشان مي دهد و بالاخره DVO كه در خلال روز و ساعت هاي اوليه شب تصاوير واقعي يا بزرگ شده تمام رنگي نشان مي دهد. خلبانان AH-64 كه از كلاه خود مجتمع و سيستم نمايش ديد (IHADSS) استفاده مي كنند كه اين تنها كلاه خود تصويب شده براي AH-64 ها است و از ۲۰ سال پيش تاكنون مورد استفاده قرار گرفته است.
آپاچي در هر طرف خود دو دكل مفصلي حمل سلاح دارد كه محفظه هاي خارجي سوخت و سلاح هاي گوناگون مي توانند روي آن سوار شوند. همچنين اين هلي كوپتر از سيستم
LRF/D برخوردار است كه براي سيستم موشكي «آتش جهنم» و نيز تهيه اطلاعات مربوط به برد هدف براي محاسبات كامپيوتري كنترل شليك پرتابه اي مورد استفاده قرار مي گيرد. با وجود اين سيستم، شناسايي خطر توسط دشمن بسيار دشوار مي شود. اگرچه خدمه AH-64 به سادگي نشانه هاي حرارتي يك خودرو را مي يابند اما ممكن است قادر به تشخيص اينكه خودي هستند يا دشمن، نباشند. سيستم مادون قرمز در جلوي هلي كوپتر تفاوت موجود در تابش حرارت اشيا را كشف مي كند اما در يك روز داغ ممكن است زمين حرارت بيشتري نسبت به اهداف مشكوك تابش يا بازتابش كند. در چنين موردي محيط گرم و هدف سرد خواهد بود. چنانچه هوا در شب سرد شود هدف حرارتش را احتمالا از دست خواهد داد يا با نرخ پايين تري نسبت به محيط اطرافش تابش مي كند كه در اين مورد احتمالا تابش حرارت از محيط و از هدف مساوي خواهند بود. اين مسئله تعيين و رديابي هدف را دشوار مي كند. البته اين وضعيت اكثرا در مواقعي كه محيط مرطوب باشد، اتفاق مي افتد چرا كه آب موجود در هوا به عنوان سپري در برابر تابش اجسام مقاومت مي كند. در واقع اين محدوديت براي تمام سيستم هايي كه از FLR براي تعيين هدف استفاده مي كنند وجود دارد. پوشش هاي ابري كم ارتفاع زمان كافي براي قفل شدن جست وجوگر موشك هاي «آتش جهنم» روي هدف را از آن سلب مي كند يا ممكن است موجب شكسته شدن حالت قفل پس از تعيين هدف شود. همچنين سنسور ديد در شب خلبان قادر به شناسايي سيم ها يا ساير موانع كوچك نيست. عمليات روي آب نيز توانايي سيستم هاي جهت يابي هلي كوپترهايي كه به GPS مجهز نيستند را به شدت كاهش مي دهد. با وجود اين حتي هلي كوپترهاي كاملا توانا به انجام عمليات در آب و هواي ساحلي نيز با كاهش جدي در مشخصات عملكردي شان مواجه مي شوند. به طور مثال ميدان ديد به كمتر از ۳ كيلومتر كاهش مي يابد و عمليات بايد در زير يك ارتفاع ۱۵۰ متري انجام شود. به دليل خط سير خاص موشك هاي «آتش جهنم» ، در هجوم هاي زير ارتفاع ۱۵۰ متر هلي كوپتر بايد براي جلوگيري از هدر رفتن موشك خيلي به هدف مورد نظر نزديك شود. همچنين ميدان ديد كمتر از ۳ كيلومتر موجب مي شود تا هلي كوپتر هنگام حمله در تيررس سيستم هاي پدافندي دشمن قرار گيرد. برخي موانع ديگر نيز مي توانند از رسيدن انرژي ليزر به هدف جلوگيري كنند و هدف را از چشم ردياب ها مخفي نگه دارند. غبار، مه، باران، برف و ديگر مواد ذره اي مي توانند قابليت ديد و كارايي سنسورها را محدود كنند.
طول آپاچي ۶۳/،۱۶ ارتفاع آن ۶۴/۴ و طول بال هاي آن ۲۲۶/۵ متر است. همچنين سرعت عمودي صعود اين هلي كوپتر به ۶۶۳ متر بر دقيقه مي رسد. وزن ناخالص آپاچي با وجود دو موتور توربين گازي ساخت جنرال الكتريك كه هركدام با توان ۱۸۹۰ اسب بخار مي چرخند در حدود ۸ تن است. بيشينه سرعت اين هلي كوپتر ۲۳۵ كيلومتر بر ساعت است و مي تواند به مدت ۳ ساعت پرواز كند. AH-64 مي تواند با يك تانكر سوخت خارجي ۸۶۰ ليتري برد پروازش را در مأموريت هاي تهاجمي افزايش دهد. شعاع رزمي آپاچي تقريبا ۱۵۰ كيلومتر است كه با يك تانكر اضافي به دو برابر مي رسد. البته هر دو شعاع مذكور به عواملي چون دما، ارتفاع، فشار، نرخ مصرف سوخت و سرعت وابسته هستند. در واقع براي افزايش برد عمليات AH-64 به ازاي هر چهار موشك «آتش جهنم» مي توان يك تانكر خارجي سوخت را جانشين كرد. آپاچي از تمام بعد عمودي ميدان جنگ استفاده مي كند. هلي كوپترهاي مهاجم با سرعتي بيش از ۱۸۰ كيلومتر بر ساعت بر فراز ميدان جنگ حركت مي كنند. البته بسته به نوع مأموريت، دشمن، سربازها، زمين، زمان موجود و ملاحظات شخصي سرعت حركت آپاچي ها در روز بين ۱۸۵ تا ۲۳۲ و در شب بين ۱۴۸ تا ۱۸۵ كيلومتر بر ساعت است. سرعت حركت در آب و هواي ساحلي با توجه به شرايط غالب كاهش مي يابد. هلي كوپتر روسي Mi-24HIND نزديك ترين رقيب آپاچي است. روس ها شمار قابل توجهي از HINDها را در اروپا مستقر و همچنين به بسياري از كشورهاي جهان سوم نيز صادر كرده اند. هلي كوپتر ايتاليايي ماگنوستا A-129 نزديك ترين همكار آپاچي در ناتو است. آلماني ها و فرانسوي ها نيز در حال ساخت هلي كوپتر نظامي تايگر HAP-2 هستند كه از بسياري از قابليت هاي آپاچي برخوردار است.

ژن خودخواه
مارپيچ هاي ناميرا ـ ۶
ريچارد داوكينز
ترجمه: كاوه فيض اللهي
در مورد طول عمر يك واحد ژنتيكي كوچك تر، مثلا يك صدم طول كروموزوم a۸ شما چه طور؟ اين واحد نيز از پدر به شما رسيده اما به احتمال زياد براي نخستين بار در او سرهم نشده است. با توجه به استدلالي كه قبلا مطرح شد، ۹۹ درصد احتمال دارد كه او اين قطعه را دست نخورده و به شكل فعلي از يكي از والدينش دريافت كرده باشد. فرض كنيد كه اين قطعه متعلق به مادر او يعني مادربزرگ پدري شما باشد. باز هم ۹۹ درصد احتمال دارد كه او نيز اين قطعه را دست نخورده از يكي از والدينش به ارث برده باشد. سرانجام اگر در مسير اجدادي يك واحد ژنتيكي كوچك به اندازه كافي به عقب بازگرديم به نخستين آفريننده آن خواهيم رسيد. اين واحد در مقطعي بايد براي نخستين بار درون بيضه يا تخمدان يكي از نياكان شما پديد آمده باشد. اجازه دهيد مفهوم بسيار ويژه كلمه «آفريدن» را به آن معنايي كه به كار مي برم يك بار ديگر بازگو كنم. زيرواحدهاي كوچك تري كه واحد ژنتيكي موردنظر ما را مي سازند كاملا ممكن است كه از خيلي قبل تر وجود داشته باشند. واحد ژنتيكي ما تنها به اين مفهوم ممكن است در لحظه خاصي آفريده شود كه «آرايش» خاص زيرواحدها كه واحد ژنتيكي با آن تعريف مي شود پيش از آن لحظه هرگز وجود نداشته باشد. لحظه آفرينش ممكن است كاملا به تازگي فرارسيده باشد مثلا در يكي از پدربزرگ يا مادربزرگ هاي شما. اما اگر واحد ژنتيكي بسيار كوچكي را در نظر بگيريم، اين احتمال وجود دارد كه نخستين بار در يك نياي بسياربسيار دور، شايد يك نياي پيش از انسان انسانريخت مانند، مونتاژ شده باشد. علاوه بر اين، يك واحد ژنتيكي كوچك درون شما ممكن است به همين نسبت تا آينده اي دور تداوم يابد و به دودمان بلندي از فرزندان شما دست نخورده منتقل شود.
اين را نيز به ياد داشته باشيد كه فرزندان يك فرد نه يك خط راست بلكه شاخه اي منشعب را تشكيل مي دهند. آنكه يك قطعه كوتاه خاص از كروموزوم a۸ شما را «آفريده» هر يك از نياكان شما بوده به احتمال بسيار زياد علاوه بر شما فرزندان بسيار ديگري نيز دارد. يكي از واحدهاي ژنتيكي شما ممكن است در نوه عمه تان نيز حضور داشته باشد. شايد در من باشد، و در نخست وزير و در سگتان، چرا كه اگر به قدر كافي به گذشته بازگرديم همه ما نياكاني مشترك داريم. گذشته از اين، يك واحد كوچك ممكن است به طور تصادفي چندين بار مستقل از هم مونتاژ شده باشد: اگر واحد كوچك باشد، اين تصادف چندان نامحتمل نيست. اما امكان ندارد كه حتي خويشاوندي نزديك، در يك كروموزوم كامل دقيقا مانند شما باشد. واحد ژنتيكي هر چه كوچك تر باشد، اين احتمال كه فرد ديگري نيز از آن داشته باشد بيشتر است ـ احتمال اينكه در شكل نسخه هاي متعدد دفعات بسيار در جهان نمودار شود بيشتر مي شود.
تجمع تصادفي زيرواحدهاي از پيش موجود از طريق گراسينگ آور، شيوه عادي ساخته شدن يك واحد ژنتيكي جديد است. شيوه ديگر ـ كه با وجود نادر بودن از اهميت تكاملي زيادي برخوردار است ـ «جهش نقطه اي» ناميده مي شود. جهش نقطه  خطايي است معادل غلط چاپي يك حرف در يك كتاب. اين اتفاق بسيار نادر است، اما بديهي است كه هر چه طول يك واحد ژنتيكي بيشتر باشد، احتمال آنكه در جايي در طول آن توسط جهش تغيير ايجاد شود بيشتر است. نوع نادر ديگري از اشتباه يا جهش كه در بلندمدت داراي پيامدهاي مهمي است «وارونگي» ناميده مي شود. يك قطعه از كروموزوم خود را از دو انتها آزاد كرده، سر و ته مي چرخد و دوباره در وضعيت وارونه به كروموزوم متصل مي شود. اگر بخواهيم مسئله را در چارچوب تشبيه قبلي بيان كنيم، در صورت رخ دادن وارونگي لازم است كه صفحات از نو شماره گذاري شود. گاهي پيش مي آيد كه بخش هايي از كروموزوم علاوه بر وارونه شدن به ناحيه كاملا متفاوتي از آن كروموزوم يا حتي كروموزومي ديگر متصل مي شوند. اين معادل انتقال دسته اي از صفحات از يك جلد به جلد ديگر است. اهميت اين نوع اشتباه آن است كه گرچه معمولا فاجعه آميز است اما گاهي مي تواند منجر به «پيوستگي» نزديك قطعاتي از ماده ژنتيكي شود كه اتفاقا با هم بهتر كار مي كنند. شايد دو سيترون كه تنها هنگامي كه هر دو حاضر باشند تاثيري سودمند دارند ـ به طريقي يكديگر را تقويت يا كار هم را تكميل مي كنند ـ به وسيله وارونگي نزديك هم قرار گيرند. سپس انتخاب طبيعي ممكن است «واحد ژنتيكي» جديدي را كه به اين ترتيب ساخته شده برگزيند و اين واحد در جمعيت آينده انتشار خواهد يافت. اين احتمال وجود دارد كه كمپلكس هاي ژني در طول ساليان به اين شيوه به طور گسترده آرايش مجدد يافته يا «ويرايش» شده باشند.
يكي از شسته رفته ترين مثال هاي وارونگي به پديده اي معروف به «تقليد» مربوط مي شود. بعضي از پروانه ها بدمزه اند. آنها معمولا رنگ آميزي روشن و متمايزي دارند و پرنده ها ياد مي گيرند كه با ديدن اين علائم «هشداردهنده» از آنها دوري كنند. اكنون گونه هاي ديگري از پروانه ها كه بدمزه نيستند از اين مسئله به نفع خود بهره برداري مي كنند. آنها از پروانه هاي بدمزه «تقليد» مي كنند. آنها از نظر رنگ و شكل (اما نه مزه) شبيه بدمزه ها متولد مي شوند. آنها بارها طبيعي دانان را فريب داده اند و پرندگان را نيز فريب مي دهند. پرنده اي كه قبلا پروانه واقعا بدمزه را چشيده باشد، ترجيح مي دهد از تمام پروانه هايي كه همان شكلي هستند پرهيز كند. اين مقلدها را نيز در برمي گيرد و به اين ترتيب ژن هاي تقليد توسط انتخاب طبيعي برگزيده مي شوند. نحوه تكامل تقليد چنين است. گونه هاي مختلف بسياري از پروانه هاي بدمزه وجود دارند و همه آنها شبيه هم نيستند. مقلد نمي تواند شبيه همه آنها باشد: ناچار است سرنوشت خود را به دست يك گونه بدمزه خاص بسپارد. عموما هرگونه خاص از پروانه هاي مقلد متخصص تقليد از يك گونه بدمزه خاص است. اما گونه هايي از مقلدها وجود دارند كه كاري بسيار عجيب انجام مي دهند. بعضي افراد اين گونه از يك گونه بدمزه تقليد مي كنند و افراد ديگر از گونه بدمزه ديگر. هر فردي كه حدواسط باشد يا بكوشد از هر دو تقليد كند فورا خورده خواهد شد؛ اما چنين حدواسط هايي متولد نمي شوند. درست همان طور كه يك فرد يا قطعا نر يا قطعا ماده است، يك فرد پروانه نيز يا از يك گونه بدمزه تقليد مي كند يا از ديگري. يك پروانه ممكن است از گونه A تقليد كند در حالي كه برادرش از گونه B تقليد مي كند.
Dawkins,R.1999.the Selfish Gene. Oxford
خوانندگان در صورت تمايل مي توانند درباره اين ستون در آدرس زير اظهارنظر كنند:
selfish-gene1@hotmail.com

حاشيه علم
• ساعت هاي گياهي
006300.jpg

تحقيقات جديد دانشمندان آمريكايي نشان مي دهد كه گياهان نيز همانند حيوانات داراي يك ساعت زيستي ۲۴ ساعته هستند. به گفته اين دانشمندان همان گونه كه ساعت زيستي در بدن انسان ها موجب مي شود تا انسان ها هنگام صبح از خواب بيدار شوند ساعت زيستي گياهان نيز آنها را براي دريافت نور خورشيد در هنگام صبح آماده مي كند. به گفته محققان وزارت كشاورزي آمريكا، ساعت زيستي گياهان، ترشح نوعي آنزيم را كنترل مي كند كه اين آنزيم نيز خود وظيفه تعديل ميزان پروتئين موسوم به D1 را بر عهده دارد. پروتئين D1 در زمينه سوخت و ساز و جذب نور خورشيد در هنگام فتوسنتز نقش مهمي دارد. هنگامي كه اين پروتئين با فسفر تركيب مي شود، پروتئين اصلاح شده اي به وجود مي آيد كه سوخت و ساز گياه را تنظيم و گياه را در برابر تابش شديد خورشيد محافظت مي كند. ساعت زيستي گياهان در هنگام عصر و همزمان با پايين رفتن خورشيد خاموش و چنانچه گياه در هنگام شب در معرض نور مصنوعي قرار گيرد، ساعت زيستي همچنان خاموش باقي مي ماند. دانشمندان عقيده دارند كه يافته هاي جديد ممكن است در آينده موجب افزايش توليد محصولات كشاورزي شود.

• افزون تر از گذشته
سازمان بهداشت جهاني اعلام كرد تا سال ۲۰۲۰ ميلادي تعداد مبتلايان به انواع سرطان ۵۰درصد افزايش يافته و به رقم ۱۵ ميليون نفر خواهد رسيد. اين سازمان در گزارش خود تحت عنوان «گزارش جهاني سرطان» آورده است: ترك سيگار، رژيم غذايي مناسب، مصرف ميوه و سبزيجات و نيز روي آوردن به فعاليت هاي ورزشي و نيز انجام آزمايش هاي مربوط به سرطان سينه مي تواند روند اين افزايش را متوقف كند. در گزارش ۳۵۱ صفحه اي اين سازمان آمده است ترك سيگار كه مصرف آن در قرن بيستم موجب مرگ ۱۰۰ ميليون نفر شد مي تواند نقش موثري در اين زمينه داشته باشد. افزايش ۵۰ درصدي موارد جديد ابتلا به سرطان از ۱۰ ميليون نفر در سال ۲۰۰۰ به ۱۵ ميليون نفر در سال ،۲۰۲۰ عمدتا به دليل مسن بودن جمعيت كشورهاي در حال توسعه و توسعه يافته و همچنين گرايش كنوني اعتياد به سيگار است. در سال ،۲۰۰۰ انواع سرطان، ۱۲ درصد نزديك به ۵۶ ميليون مورد مرگ جهان را به خود اختصاص داد.

• بزرگترين ويروس جهان
006305.jpg

بزرگترين ويروسي كه تاكنون در جهان شناسايي شده درون يك برج خنك كننده در شهر برادفورد انگلستان شناسايي شد. اين ويروس در بدن جانداران تك سلولي موسوم به آميب كه در آب اين برج خنك كننده زندگي مي كردند مشاهده شده و احتمال بيماري زا بودن اين ويروس نيز وجود دارد. با وجود آنكه ويروس تازه كشف شده يك هزار بار از سر سوزن كوچكتر است اما با قطري در حدود ۴۰۰ نانومتر در دنياي ميكروب ها يك موجود غول پيكر محسوب مي شود. بيشتر ويروس ها داراي ابعادي بين ۱۰ تا ۱۰۰ نانومتر هستند وليكن اين ويروس حتي از برخي باكتري ها نيز بزرگتر است. دانشمندان انگليسي طي بررسي هاي خود متوجه شدند كه پوشش خارجي اين ويروس از لحاظ شيميايي به برخي باكتري ها شبيه است اما هيچ ژني در ارتباط با باكتري ها در آن مشاهده نمي شود. نهايتا، پژوهشگران با مقايسه ژن هاي اين ويروس با ژن هاي برخي ديگر از ويروس ها به اين نتيجه رسيدند كه اين موجود يك ويروس از خانواده ويروس هاي بزرگي نظير آبله است. به گفته دانشمندان اين ويروس، علاوه بر ابعاد فيزيكي، از لحاظ نقشه ژنتيكي نيز سرآمد ساير ويروس هاست به طوري كه نقشه ژنتيكي آن داراي ۸۰۰ هزار ژن است كه اين در ميان تمامي ويروس ها و حتي برخي باكتري ها كم نظير است.

• تهديدي ديگر
به گفته دانشمندان انگليسي، آلودگي شديد ناشي از به آتش كشيده شدن حفره هاي نفت در اطراف شهر بغداد، سلامتي ساكنان اين شهر را به شدت در معرض خطر قرار داده است. برخي تحقيقات نشان مي دهد كه اين آلودگي احتمالا باعث مرگ هزاران نفر خواهد شد. به گفته اين دانشمندان، اين آتش سوزي ها حجم زيادي از ذرات سرطان زاي موسوم به PM10 را در هوا پخش مي كنند. اين ذرات كه داراي ابعادي كمتر از ۱۰ ميكرومتر هستند به اعماق ريه انسان نفوذ كرده و موجب بروز بيماري هاي مرگبار مي شوند. ميزان پراكنش اين ذرات در هواي شهر بغداد در حال حاضر بسيار بالاتر از حد خطرناك تعيين شده توسط سازمان بهداشت جهاني و اتحاديه اروپاست. پژوهشگران پيش بيني مي كنند كه ذرات مذكور باعث تشديد ناراحتي هاي ريوي و مرگ ۱ تا ۵ هزار غيرنظامي در عراق خواهند شد. علاوه بر اين، اين آلودگي ها موجب انتشار مواد سرطان زاي موسوم به هيدروكربن هاي چند حلقه اي آروماتيك يا PAH مي شوند. اين مواد، هنگام سوخت ناقص زغال سنگ، نفت، گاز، زباله، تنباكو و ساير مواد با منشاء آلي توليد مي شوند و علاوه بر سرطان زا بودن، در زمينه توليدمثل نيز مشكلاتي را به دنبال دارند.

علم
ادبيات
اقتصاد
ايران
جهان
ورزش
هنر
|  ادبيات  |  اقتصاد  |  ايران  |  جهان  |  علم  |  ورزش  |  هنر  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |