مقامات آمريكايي از پايان جنگ خبر مي دهند
اما كارگردانان صنعت جهانگردي اعتقاد دارند كه خطر تروريسم نه تنها كاهش نيافته بلكه به نوعي تشديد هم شده است 
چرا كه اگر واقعا ايالات متحده به تروريسم حمله كرده باشد، بازماندگان آنان زخم خورده اند و اگر تروريست ها در امان باشند، خطر آنان هم چنان باقي است 
روزهاي دشوار براي صنعت توريسم
ديگر از توريست هاي خارجي با آن كلاه ها و دوربين ها خبري نيست. مراكز جهانگردي و هتل ها حتي با تخفيفات ويژه نيز نمي توانند جهانگردان را به كشور خود بياورند.
همه چيز از آن روز كذايي شروع شد،  روزي كه دو هواپيماي مسافربري به برج هاي دوقلو برخورد كردند و پس از آن براي مدتي كليه  پروازهاي مسافري ايالات متحده لغو شد. ديگر كسي براي خروج از شهر و كشور رغبتي از خود نشان نمي داد.
دومين ضربه به صنعت توريسم در جهان را انفجار جزيره بالي اندونزي وارد كرد. در اين انفجار وحشيانه كه بيش از ۲۰۰ كشته برجاي گذاشت، نه تنها به اقتصاد اندونزي آسيبي جدي وارد شد بلكه باز هم صنعت توريسم را دچار افت شديدي ساخت.
اما در سال ۲۰۰۳ در حالي كه آرام آرام تهديدات القاعده فروكش مي كرد و هتل داران سراسر جهان در انتظار ورود خيل جهانگردان به سر مي بردند، جنگي ديگر آغاز شد كه آغاز آن به تنهايي كافي بود تا مردم را از مسافرت منصرف كند.
جنگ موجب شد كه مردم به طور كامل از فكر سفر به منطقه خاورميانه منصرف شوند و در خانه هاي خود بمانند. يكي ديگر از مسائلي كه در روزهاي اخير ضربه سختي به پيكر اين صنعت وارد كرد ويروس موسوم به «سارس»مي باشد كه در شرق آسيا خصوصا مناطقي چون هنگ كنگ و سنگاپور شيوع پيدا كرده است. خطر اين بيماري به حدي بوده كه بسياري از كشورها از جمله بريتانيا اتباع خود را از سفر به اين منطقه نهي كرده اند.
اما اين موضوع شايد براي آمريكاييان ملموس تر باشد چرا كه آنها علاوه بر ترس از سفر به شرق دور، چندان تمايلي براي سفر به اروپا نيز از خود نشان نمي دهند چرا كه مخالفان جنگ كه تعداد آنها در كشورهاي اروپايي چندان هم كم نيست، رفتاري دوستانه با آمريكاييان ندارند و آنان ترجيح مي دهند تا زمان دوستانه تر شدن رفتارها اندكي صبر كنند. در همين زمينه يك توريست آمريكايي با اشاره به مخالفت بسياري از دولت هاي اروپايي با جنگ گفت: من ترجيح مي دهم تا بهبود اوضاع به اروپا سفر نكنم.
به گزارش بلومبرگ از آغاز جنگ تاكنون تعداد جهانگردان آمريكايي كه از ايتاليا ديدن كرده اند روز به روز كاهش يافته و آژانس هاي مسافرتي منطقه مديترانه از كاهش شديد رزرو هتل ها و بليت  هواپيماها خبر مي دهند تا جايي كه در روزهاي اخير هواپيمايي KLM همزمان با كاهش فروش صندلي بيش از ۳ هزار تن از كاركنان خود را اخراج كرد.
به عقيده اروپاييان مردم آمريكا با به تعويق انداختن مسافرت هاي خود به اروپا به اقتصاد درحال ركود آنها ضربه مي زنند، دقيقا به همان شكلي كه دولت اين كشور با حمله به عراق به اقتصاد اين كشورها ضربه زد.
بيش از ۶ درصد توليد ناخالص داخلي اتحاديه اروپا از توريسم تأمين مي شود و اين امر مطمئنا ضربه اي سهمگين به اين كشورها وارد مي كند. پيش از اين كميسيون اروپايي پيش بيني رشد اقتصادي اين منطقه را براي سال ۲۰۰۳ از
۸/۱ به يك درصد كاهش داده بود. اين جنگ براي شركت هاي هواپيمايي اروپا تنها دو ميليارد و ۵۰۰ ميليون دلار زيان به همراه داشته است. فرانسه و آلمان از مهمترين مخالفان جنگ با عراق بودند و ايتالياي برلوسكوني يكي از موافقان اين جنگ به شمار مي آيد. در حالي كه در ميلان، دومين شهر بزرگ ايتاليا، پرچم هايي با نشان صلح از هزاران پنجره آويزان است، در شرايطي كه مقامات آم-ريكايي از پايان جنگ خبر مي دهند. اما كارگردانان صنعت جهانگردي از ناكافي بودن پايان جنگ خبر مي دهند و اعتقاد دارند كه خطر تروريسم نه تنها كاهش نيافته بلكه به نوعي تشديد هم شده است. چرا كه اگر واقعا ايالات متحده به تروريسم حمله كرده باشد، بازماندگان آنان زخم خورده اند و اگر تروريست ها در امان باشند، خطر آنان هم چنان باقي است.
در بين كشورهاي اروپايي بيشترين زيان متوجه فرانسه شده است. اين كشور كه بزرگترين مقصد توريست ها است، در روزهاي اخير نگراني هاي بيشتري دارد. چرا كه جهانگردان آمريكايي ترجيح مي دهند به جاي برخورد با فرانسويان ناراضي از جنگ، برج ايفل رااز تلويزيون تماشا كنند، برج ايفلي كه جذابيت بسياري براي مردم ينگه دنيا دارد، آنان ديگر تمايلي به خوردن پنير فرانسوي در پاريس نيز نخواهند داشت و ترجيح مي دهند آن را در درون خانه خود ميل كنند.
اكنون ۵۴ درصد آژانس هاي مسافرتي فرانسه از كاهش رزرو هتل ها و صندلي هاي مسافري در سال جاري خبر مي دهند و كارشناسان معتقدند تعداد توريست هاي خارجي كه از فرانسه بازديد مي كنند از ۷۶ ميليون و ۷۰۰ هزار نفر سال گذشته به مراتب كمتر خواهد بود.
در روزهاي اخير «تي يو آي» بزرگترين آژانس مسافرتي اروپا از وخامت اوضاع در سال جاري و همين طور از كاهش ۲۰ درصدي رزرو هتل ها در سال جاري خبر داد. اين در حالي است كه «رايول توماس كوك»،  دومين شركت مسافرتي اروپا نيز از كاهش ۱۰ درصدي رزرو هتل در سال ۲۰۰۳ ابراز نگراني كرد.
تركيه نيز يكي از كشورهايي است كه در سال هاي اخير سرمايه گذاري هاي عظيمي در بخش جهانگردي و جذب توريست به انجام رسانده و در ماه هاي گذشته آسيب فراواني از رهگذر جنگ و ناامني در منطقه متحمل شده است.
براساس آخرين آمارها جنگ با تروريسم يك ميليارد و پانصد تا دو ميليارد دلار هزينه به بخش جهانگردي انگلستان وارد كرده است كه در اين بين عدم حضور توريست هاي آمريكايي در كشورهاي توريست پذير بيش از اتباع ديگر كشورها، تكان دهنده است. چرا كه آمارها حاكي از آن است كه سرانه مصرف جهانگردان آمريكايي بسيار بيشتر از جهانگردان ديگر كشورها است.
زنگ خطر براي هتل داران
كاهش تعداد توريست به زنجيره اي از مشاغل و خدمات، صدمات اساسي وارد مي كند كه در اين زنجيره هتل ها و هتل داران از اهميت ويژه اي برخوردارند.
به گزارش بي بي سي در پي كاهش شديد مسافران در سال هاي اخير شركت هتل هاي زنجيره اي «اينتر كنتيننتال» از اخراج تعدادي از كاركنان خود در ۱۸ ماه آينده و تلاش اين شركت براي صرفه جويي يك صد ميليون دلار در سال خبر داد. بنابر اين گزارش، احتمال اخراج بخشي از دو هزار و ۷۰۰ كارمند اين هتل زنجيره اي وجود دارد، در اين بين اخراج كاركنان بخش حسابداري و آي تي از ديگر بخش ها محتمل تر به نظر مي رسد. اين گزارش مي افزايد احتمالا تعداد كاركنان اخراج شده به حدود ۸۰۰ نفر خواهد رسيد.
سخنگوي اين شركت نيز در اين مورد گفت: ما براي قرن بيست و يكم در حال بازسازي و نوسازي تشكيلات خود هستيم. قرن جديد، امكانات جديد، تفكرات جديد و سياست هاي جديد مي طلبد كه در اين بين تعديل كاركنان تنها بخشي از آن است.
بحران در صنايع هواپيمايي، عادتي هميشگي
هواپيماهاي مسافربري مدتي است كه در فرودگاه هاي آمريكايي و اروپايي خاك مي خورند. شركت هاي هواپيمايي مدتي است كه وضعيت بحراني دارند، تا جايي كه مردم ديگر از شنيدن اوضاع وخيم اين صنايع چندان دلگير نمي شوند. حوادث ۱۱ سپتامبر، جنگ با افغانستان، جنگ با عراق و ويروس سارس همه و همه دست به دست هم داد تا بار ديگر مشكلات اين بخش عظيم در صدر اخبار اقتصادي جهان قرار گيرد.
پيش از آغاز حمله به عراق، صنايع هواپيمايي با اخراج كاركنان، تغيير برنامه پروازها به نقاط كم مسافر و همين طور تغيير مديريت ها در تلاش براي تطبيق شرايط با وضعيت موجود بودند كه ناگهان جنگ آغاز شد. پس از آن «ياتا» از ميلياردها دلار خسارت جنگ به اين بخش صنعتي ابراز نگراني كرد. اين نگراني ها تا جايي ادامه يافت كه اتحاديه اروپا خواستار برگزاري نشست سران كشورهاي اقتصادي جهان براي بررسي مشكلات اين صنعت شد.
به گزارش بي بي سي از زمان شروع جنگ عراق به دليل هزينه هاي كنسلي بليت ها و همين طور كاهش تعداد مسافران، بيش از ۱۰ ميليارد دلار خسارت به اين بخش وارد شده است. ويروس سارس نيز در هفته هاي اخير مسافران شرق آسيا را به شدت كاهش داده است، به گونه اي كه شركت هايي مانند گروه بين المللي آمريكا كه بزرگترين شركت بيمه اي جهان است و بانك سرمايه گذاري گلدمن ساچس، از كارمندان خود خواسته اند تا از سفر به چين، هنگ كنگ و ويتنام خودداري كنند.
شركت هاي مسافري نيز هر يك به فراخور حال و موقعيت خود در حال اصلاحات ساختاري شديدي هستند كه مهمترين آنها اخراج كاركنان و تعديل نيروها است.
شركت بريتيش ايرويز كه بزرگترين شركت هواپيمايي اروپاست، اعلام كرده است در واكنش نسبت به آثار جنگ عراق، برنامه هاي خود براي كاهش نيروي انساني شاغل در اين شركت را شش ماه پيش از موعد قبلي به اجرا مي گذارد.
اين شركت همچنين شمار پروازهاي خود به خاورميانه و ايالات متحده را كاهش مي دهد.
بريتيش ايرويز گفته است كه اين اقدام به دليل كاهش كنوني و پيش بيني شده در تقاضا براي سفرهاي هوايي اتخاذ شده است.
اين شركت در ماه مارس ۱۱ درصد پروازهاي خود را كاهش داد و قصد دارد در ماه هاي آوريل و مه ۴/۰ درصد از ظرفيت خود را كاهش دهد كه اين ميزان معادل ۱۳۰ هزار صندلي است. علاوه بر اين بيش از ۱۳ هزار نفر از كاركنان اين شركت نيز اخراج خواهند شد. اين شركت در ادامه سياست هاي خود يكي از ۷ پرواز روزانه از هيترو به نيويورك را تا پايان ماه «مه» به حالت تعليق درآورد و يكي از دو پرواز اين شركت از فرودگاه هيترو به شيكاگو را تا ۸ آوريل كنسل اعلام كرد. پروازهاي لندن- كويت كماكان به حال تعليق است و خدمات اين شركت در مسير لندن دبي نيز كاهش خواهد يافت. اين درحالي است كه در ديگر مسيرها نيز اين شركت از هواپيماهاي كوچكتر استفاده خواهد كرد. شركت آلماني «لوفتهانزا» نيز چندي پيش اعلام كرد كاهش شديد مسافران احتمالا سود عملياتي اين شركت در ۳ ماه اول سال ۲۰۰۳ را شديدا كاهش خواهد داد. به گزارش بي بي سي اين شركت همچنين در راستاي كاهش هزينه ها و جبران كسري خود تعداد بيشتري از كاركنانش را اخراج كرده و تغييرات عمده اي در برنامه ريزي پروازهاي خود انجام خواهد داد. در ادامه اين خط هوايي ساعت كار هفتگي كاركنان زميني خود را از ۱۵ آوريل با ۵/۱ ساعت كاهش به ۳۶ ساعت در هفته خواهد رساند.
لوفتهانزا همچنين از مذاكره با خلبانان اين شركت براي بررسي راه هاي مقابله با بحران خبر داد. ارزش سهام اين شركت نيز در بازار بورس آلمان با ۶/۰ كاهش به ۵۳/۸ يورو رسيد.
شركت هواپيمايي كانتاس نيز از كاهش ۴درصدي تعداد كاركنان خود در پي كاهش تقاضا براي برخي سفرهاي بين المللي خبر داد. به گزارش بلومبرگ بزرگترين شركت هواپيمايي استراليا در حالي بيش از يك هزار و چهارصد تن از كاركنان خود را اخراج مي كند كه به علت ويروس  سارس و حمله به عراق، رزرو صندلي در اين شركت به شدت كاهش يافته و بسياري از پروازها كنسل شده است.
بنابر اين گزارش در حالي كه سهام اين شركت بيش از ۷/۴ درصد كاهش يافته است مسؤولان كانتاس در بيانيه اي اعلام كردند كه بيش از ۳۰۰ نفر از كاركنان تمام وقت اين شركت پاره وقت مي شوند و احتمالا در آينده تعدادي ديگر نيز اخراج خواهند شد.
ماه گذشته نيز كانتاس اعلام كرد ۶ پرواز هفتگي به هنگ كنگ، انجام نخواهد شد. اين شركت در ادامه از تعويق برخي پروازها به ژاپن، ۴ پرواز هفتگي به لندن و كاهش تعداد سفرها به رم، پاريس و لس آنجلس خبر داد. در شش ماه منتهي به ۳۱ دسامبر پروازهاي بين المللي بيش از ۵۷ درصد درآمدهاي كانتاس را تشكيل مي داد. در حالي كه پروازهاي داخلي تا ۴۳ درصد درآمد اين شركت را تشكيل مي دهد.
كانتاس در ادامه تغييرات انجام شده قصد دارد بسياري از هواپيماهاي خود را به خطوط داخلي باز گرداند.
كمك هاي پياپي  به صنعت هوانوردي آمريكا
در ايالات متحده همزمان با افزايش فشارها و بحران هاي بين المللي، دولت و كنگره اين كشور كمك هاي بسياري به خطوط معظم هواپيمايي كرده اند كه در آخرين مورد كنگره يك كمك ۳ ميليارد و ۲۰۰ ميليون دلاري را براي كمك به اين بخش تصويب كرد.
صنايع هوايي آمريكا از كاهش شديد فروش بليت و افزايش بهاي بنزين در ماه هاي اخير شكايت هاي بسياري كرده اند كه در مقابل كاخ سفيد با تأكيد بر كمك هاي بيشتر به آنان توصيه كرده در هزينه هاي خود تا حد امكان صرفه جويي كنند.
اين دومين كمك عمده دولت آمريكا به صنعت هواپيمايي پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به شمار مي رود. اولين كمك به اين بخش پس از اين حوادث و به ميزان ۱۵ ميليارد دلار بود. در ۱۸ ماه گذشته بيش از يكصد هزار نفر آمريكايي شاغل در شركت هاي هواپيمايي كار خود را از دست دادند و اين درحالي است كه اين شركت ها براي باقي ماندن در اين بازار آشفته به هر كاري دست مي زنند.
امريكن ايرلاينز، بزرگترين شركت هواپيمايي جهان در اين روزها هر روز از رهايي مجدد از ورشكستگي  خبر مي دهد. اين شركت كه در ماه هاي اخير وضعيت بسيار دشواري داشته به تازگي از دستيابي به توافق با اتحاديه كاركنان حمل و نقل خبر داد. اتحاديه خلبانان نيز كه بيش از ۱۳ هزار و ۵۰۰ عضو دارد از توافق ۶۶۰ ميليون دلاري با اين شركت خبر داد.
شركت هاي هواپيمايي آمريكا پس از حوادث ۱۱ سپتامبر بيش از ۳۰ ميليارد دلار خسارت متحمل شده اند و همه تلاش ها براي جلوگيري از سقوط بيشتر آنها انجام خواهد شد. به گزارش بي بي سي «يونايتد ايرلاينز» دومين شركت هواپيمايي جهان تنها در سال ۲۰۰۲ بيش از ۳ ميليارد و پانصد ميليون دلار زيان ديده است. اين شركت تنها در ماه فوريه ۱۳ ميليون دلار در روزخسارت متحمل شده است .
كاركنان اين شركت ها نيز با توجه به وخامت اوضاع در اين صنعت همكاري هاي لازم را با آنها به انجام مي رسانند. به طوري كه حدود ۷۰ درصد كاركنان اين شركت ها در ۱۵ روز گذشته با كاهش ۱۵ تا ۲۰ درصدي حقوق خود موافقت كردند. اين ميزان حدود يك ميليارد و ۸۰۰ ميليون دلار صرفه جويي براي اين بخش به همراه خواهد داشت. به عقيده تحليلگران به علت حمله به عراق و كاهش فروش بليت، شركت هاي هواپيمايي بيش از ۵ ميليون دلار در روز زيان متحمل مي شوند.
شركت كنتيننتال نيز كه پنجمين شركت عمده هواپيمايي ايالات متحده است اعلام كرد در راستاي صرفه جويي ۵۰۰ ميليون دلاري خود باز هم تعدادي بيشتر از كاركنان خود را اخراج خواهد كرد.
بي بي سي از قول مديران اين شركت گزارش داد كه علاوه بر اخراج يك هزار و ۲۰۰ نفر از كاركنان خود بيش از ۲۵ درصد از مديران كنتيننتال نيز بازنشسته خواهند شد.
شركت دلتا نيز از كاهش ۱۲ درصدي پروازهاي خود در دو سوي اقيانوس اطلس خبر داد. نورث وست ايرلاينز چهارمين شركت هواپيمايي جهان در همين راستا از اخراج ۴ هزار و ۹۰۰ نفر و به تعويق افتادن ۱۲ درصد پروازها خبر داد.
فين اير، متعلق به فنلاند، از اخراج ۱۰ درصد از كاركنان ۱۰ هزار و پانصد نفري خود خبر داد و ك.ال.ام نيز گزارش داد كه بيش از ۷ درصد از پروازهاي خود را كنسل كرده و هزاران نفر را از كار اخراج خواهد كرد. ايرفرانس و ايبريا نيز از كاهش ۷ درصدي و ۳ درصدي پروازهاي خود خبر دادند.
در همين حال هواپيماي هنگ كنگي «كتي پاسيفيك» از كاهش هفتگي ۴۷ پرواز خود در آسيا خبر داد. اما سودده ترين شركت هواپيمايي آسيا نيز از اين مشكلات در امان نبوده است. سنگاپور ايرلاينز به تازگي اعلام كرده كه ۶۰ پرواز هفتگي خود را كاهش خواهد داد.
در همين حال تركيش ايرلاينز از كاهش ۵۰ درصدي مسافران خود در سال جاري به علت مشكلات منطقه اي خبر داده است.
به هر شكل جنگ، تروريست و ركود اقتصادي همه دست به دست هم داده كه به نوعي تميزترين و سودآورترين صنعت جهان دچار مشكلات عديده اي شود. صنعت توريسم درون خود، شركت هاي هواپيمايي، آژانس هاي مسافرتي، هتل داري و هزاران شغل ديگر را مي پروراند و تمامي اين صنايع امروز با جنگ و تروريسم تهديد شده اند.
اما جهانگردان با بركناري صدام و حتي كشته شدن بن لادن خيالشان راحت نمي شود؛ شايد آنان در اين جهان ديگر هرگز فرصت استراحت در سواحل گرم مديترانه و آفتاب هاي داغ را نداشته باشند. آنان به خوبي مي دانند كه تروريسم يك شخص نيست كه با كشته شدن آن همه مردم به آرامي بيارامند. زادگاه و پناهگاه آنان يك كشور نيست كه با تسخير آن همگي به آرامي روزگار را سپري كنند. تروريسم يك دنيا است. امروز يك جهان تروريستي داريم. جهاني كه هر كجاي آن در هر روز و هر ساعت و هر ثانيه، تروريستي متولد مي شود. تروريستي كه شايد براي ستاندن حق خود و شايد براي گفتن حرف خود راهي جز تروريست بودن و ماندن نمي يابد. در جهان خاكي تا ظلم هست، تا مظلوم هست تا ظالم هست، تروريست هست.
تروريسم زاييده جهان پست مدرن ماست. تروريسم هست و شايد بايد باشد، تروريسم هست تا زماني كه فقر وجود دارد تا زماني كه نابرابري وجود دارد و تا زماني كه براي گفتن و بيان كردن بايد تاواني سخت داد.