مشاور عالي اتاق بازرگاني ايران:
اجراي برنامه خصوصي سازي از سوي دولت موفق نبوده است
شيوه اتخاذ شده از سوي دولت براي اجراي برنامه خصوصي سازي، نه تنها موجب كوچك تر شدن اندام فربه دولت نشد، بلكه بخش خصوصي را كوچكتر كرد .
دكتر اميرهوشنگ اميني- مشاور عالي اتاق بازرگاني و رئيس مركز تحقيقات اتاق بازرگاني ايران- در گفت وگو با خبرنگار ما افزود: حتي مرور كوتاه حركت آغازين خصوصي سازي كه تنها به واگذاري محدود مالكيت و سهام دولت در شركت ها و مؤسسات اقتصادي به غيردولت خلاصه مي شود، گوياي آن است كه عملكرد اجراي اين برنامه كه بايستي منجر به كوچك شدن اندام فربه دولت، رها شدن دولت از تحمل بار هزينه هاي تصدي گري اقتصادي و كاهش كسري بودجه هاي سالانه كل كشور شود، تحقق نيافت. برعكس واگذاري مالكيت و سهام دولت در شركت ها و مؤسسات اقتصادي، بابت استرداد وجوه استقراضي دولت در سال هاي گذشته به مؤسساتي مانند سازمان تأمين اجتماعي، صندوق بازنشستگي نفت، سازمان بازنشستگي كشوري يا اخيرا صندوق ذخيره فرهنگيان و... كه براي پوشش كسري بودجه هاي سالانه كل كشور ايجاد شده بود، همچنان ادامه دارد. با اين كار، عملا اندام دولت بيش از پيش فربه شده و بخش خصوصي هم بيش از پيش كوچك تر و به مراتب ناتوان تر شده است. به بياني، طبقه متوسط كه به حكم علم و تجربه در كليه جوامع انساني، شريف ترين طبقه اجتماعي و به نسبت عاري از فساد و تباهي و طبقه مولد جامعه است، كوچك تر شده و به باور برخي در مرز نابودي قرار گرفته است.
مشاور عالي اتاق بازرگاني معتقد است عملكرد ناموفق برنامه خصوصي سازي در دولت، معلول دو علت اساسي است.
وي در اين زمينه اظهار داشت: علت اول، برخورد آغازين برخي از مسؤولان و كارگزاران اقتصادي به پيشنهادهاي ارائه شده درخصوص نحوه درست و سنجيده خصوصي سازي، از جمله پيشنهاد تشكيل يك هيأت خصوصي سازي متشكل از يك گروه ۱۲ نفري بود. اين هيأت بنا به پيشنهاد رئيس جمهور و تصويب قوه مقننه تشكيل مي شد و براي مدت حداكثر دو سال و تحت نظارت نمايندگاني از سه قوه برنامه خصوصي سازي را با روشي ساده و با مكانيزمي ويژه به موقع اجرا مي گذاشت.
او افزود: به جاي توجه به اين پيشنهاد كه متكي به تجارب موفق ديگر كشورها است، موضوع ايجاد سازمان خصوصي سازي در وزارت امور اقتصادي و دارايي و تشكيل شركت هاي مادر تخصصي در برنامه قرار گرفت و مقرر شد كه ۵۰ درصد وجوه حاصل از واگذاري مالكيت يا سهام به خزانه واريز شود و ۵۰ درصد ديگر در دستگاه يا شركت مادر تخصصي قرار بگيرد.
رئيس مركز تحقيقات اتاق بازرگاني ايران در ادامه در خصوص دليل دوم گفت: عملكرد همين شيوه منتخب نيز گوياي آن است كه باور لازم در انجام كار وجود ندارد. زيرا صرف نظر از آنچه به گونه اي غيرعلمي و غيرتجربي، توسط دستگاه هاي اقتصادي براي خصوصي سازي تهيه و به تصويب رسيده، دستگاه هاي مربوط از انجام كار در همين حد نيز شانه خالي مي كنند.
وي افزود: با مرور عملكرد برنامه واگذاري ها، ملاحظه مي شود كه نه سازمان خصوصي سازي به نحوي كه تاكنون عمل كرده، قادر به انجام خصوصي سازي در معناي درست كلام است و نه اين كه شركت هاي مادر تخصصي از توان، شرايط و امكان لازم براي به پايان بردن كار برخوردار هستند كما اين كه تاكنون نه تنها اساسنامه شركت هاي مادرتخصصي تهيه و تصويب نشده، بلكه دستگاه هاي ذي ربط نيز اقدام در خور توجهي در اين زمينه به عمل نياورده اند.
اميني تصريح كرد: عملكرد سازمان خصوصي سازي كه عهده دار مسؤوليت واگذاري مالكيت و سهام در اختيار دولت است نشان مي دهد كه مالكيت و سهام دولت در بيش از يكصد و پنجاه شركت به طور كل بابت ديون دولت به سازمان تأمين اجتماعي، سازمان بازنشستگي كشوري و صندوق ذخيره فرهنگيان واگذار شده است. اقدامي كه در سال گذشته نيز به همين صورت انجام پذيرفت و به جاي آن كه مالكيت و سهام دولت به اشخاص اعم از حقيقي و حقوقي خصوصي در حرفه هاي مربوطه واگذار شود؛ سهام و مالكيت آنها به سازمان هاي مورد اشاره واگذار شد؛ روشي كه در آينده نيز همچنان ادامه خواهد داشت.
وي در پايان گفت: اما روش واگذاري سهام و مالكيت دولت از طريق مزايده و يا عرضه توسط سازمان بورس نيز به گونه اي است كه تنها سازمان هايي مانند تأمين اجتماعي و سازمان بازنشستگي كشوري و يا ساير صندوق ها از توان مشاركت در كسب آنها برخوردارند و فعالان و دست اندركار در حرفه، به علت شرايط سخت واگذاري، قادر به مشاركت در مزايده هاي مربوطه نيستند. زيرا سازمان خصوصي سازي يا هيأت واگذاري از فروش اقساطي به نحو پيش بيني شده در قانون خودداري ورزيده و در نتيجه به جاي آن كه سهام و مالكيت هاي دولتي به اشخاص خصوصي در حرفه واگذار شود، اين سهام در يد سازمان هايي مانند تأمين اجتماعي و غيره كه در حرفه نيستند، قرار مي گيرد. درحالي كه هدف جز اين بوده است.
|