سه شنبه ۹ ارديبهشت ۱۳۸۲
شماره ۳۰۳۶- April, 29, 2003
اقتصاد
Front Page

آقاي وزير پدر داماد
رضا زندي
009630.jpg

بيژن نامدار زنگنه، وزير نفت، به هنگام بازديد از هشتمين نمايشگاه نفت، گاز، پتروشيمي وقتي به غرفه كمپاني هلندي ـ انگليسي «شل» رسيد در پاسخ به سخنان روبرت وينر، مديرعامل بخش ايران شركت نفتي شل مبني بر آمادگي اين شركت براي سرمايه گذاري بيشتر در ايران گفت: «ما مثل پدر داماديم و شما مثل پدر عروس. » بعد هم روبرت وينر به نشانه دريافت پيام ظريف وزير لبخندي زد و زنگنه نيز در دومين روز حضورش مشغول بازديد از ساير غرفه هاي نمايشگاه شد. اين جمله كوتاه گرچه توجه كسي را جلب نكرد اما قطعاً حامل پيام مهمي بود. فرداي آن روز به اتفاق مسئول بخش خارجي شل كه قرار شد مترجم هم زمانمان باشد داخل اتاقك غرفه اي شديم كه امسال شركت شل آن را تدارك ديده بود. شايد وينر خودش را براي پاسخگويي به سوالاتي آماده كرده بود كه اين روزها خبرنگاران متعددي تكرارش مي كردند. سوال اول را كه پرسيدم كمي متعجب شد و بيش از يك دقيقه با صداي بلند خنديد و اين لبخند تقريباً تا انتهاي مصاحبه ادامه داشت. اما هرگز فراموش نكرد كه به سوالات پاسخ هاي زيركانه دهد. با هر سوال روبرت وينر فكورانه تر پاسخ مي گفت:
• نظرتان راجع به اين جمله وزير كه خطاب به شما گفت: «من مثل پدر دامادم و شما مثل پدر عروس» چيست؟
(مي خندد) بسيار جمله جالب و بانمكي بود. اگر من پدرعروس باشم دخترم را حتماً به چنين دامادهاي زيبايي مي دهم.
• دختران شما، تكنولوژي، سرمايه و دانش فني است و پسران زنگنه چاه هاي نفت و صنايع نفتي ايران، اين ازدواج را چگونه مي بيند؟
در هر ازدواجي بايد هر دو طرف منافعشان را تقسيم كنند اما من به عنوان پدر عروس هر چه در اختيار داشته باشم در اختيار پدر داماد قرار مي دهم.
• آيا پدر عروس مهريه زيادي را براي اين پيوند مقرر نخواهد كرد؟
پدر داماد چون پسرهاي زيادي دارد مطئن باشيد كه از عهده اش برمي آيد. ضمن اينكه پدر داماد مهارت زيادي در اين خصوص دارد و با مشكلي روبه رو نخواهد شد.
• جهيزيه خوبي براي اين زندگي مشترك تدارك خواهيد ديد؟
شما از اين جهت خيالتان راحت باشد. پدر داماد آن قدر زرنگ هست كه از خانواده اي عروس بگيرد كه جهيزيه خوبي به او بدهند. ما براي اين ازدواج خانه و لوازام منزل را تهيه مي كنيم. به افراد منزل هم مي آموزيم كه چه طور از اين لوازم استفاده كنند و وقتي همه چيز آماده شد كليد را تحويل مي دهيم و مي گوييم بفرماييد.
• به عنوان پدر عروس مي پرسم بهترين ازدواج، بايد چه شرايطي داشته باشد؟
به نظر من بهترين ازدواج ها زماني صورت مي گيرد كه بزرگ ترهاي هر دو طرف راضي باشند.
• اگر همسايه هاي اين خانواده در روابط في مابين شان دخالت كنند چه موضعي اتخاذ مي كنيد؟
. . . آقاي وينر از پاسخگويي به اين سوال امتناع كرد. شايد او در اوضاع و احوال كنوني جهان حساسيت اين سوال را درك مي كرد. بنابراين سعي نمود از كنار آن با سكوت بگذرد و از من خواست تا سوالاتم را ادامه بدهم. در حال حاضر شركت شل در طرح توسعه ميدان هاي نفتي سروش و نوروز طرف قرارداد شركت نفت فلات قاره است. سهم شل در اين قراردادهاي بيع متقابل براي برداشت از مخازن ۶۰ درصد است و مبلغ آن نيز ۸۹۰ ميليون دلار تخمين زده شده كه قرار است تا پايان آذر ماه سال جاري توليد نفت از اين ميدان ها به ۱۹۰ هزار بشكه در روز برسد. به گفته مدير عامل شركت نفت فلات قاره بناست ضريب برداشت از اين ميدان ها از ۵ درصد به ۳۵ درصد برسد.
• آقاي وينر! پروژه سروش و نوروز به كجا رسيد. آيا با جنگي كه در عراق اتفاق افتاد به موقع به پايان قرارداد مي رسيد؟
در پروژه سروش و نوروز كه براي توسعه اين ميدان هاست ما يك همكاري بسيار عالي با شركت نفت داشتيم و در تمام زمينه ها به خصوص در تدارك قراردادها و اجراي پروژه بسيار راضي هستيم. اين دو ميدان قبلاً هم توليد داشتند اما بسيار اندك. ما براساس قراردادي كه با شركت فلات قاره داريم تا پايان سال جاري ميلادي توليد اين ميدان ها را به ۱۹۰ هزار بشكه در روز خواهيم رساند.
• در حال حاضر از سروش و نوروز چه قدر برداشت مي كنيد؟
ما هم اكنون ۶۵ هزار بشكه توليد مي كنيم اما قطعاً به قرارداد مي رسيم.
• ساخت مجموعه LNG در عسلويه توسط شركت شل به كجا رسيد؟
هم در پروژه LNG و هم در پروژه L.T.G هم اكنون در حال مذاكره هستيم كه اميدوارم به نتايج مثبتي نيز دست يابيم.
• اجراي پروژه SMBS در چه وضعيتي قرار دارد. گويا كار جدي روي آن هنوز شروع نشده است؟
SMBS يكي از تكنيكي ترين پروژه هاست. با توجه به پيچيدگي هايي كه دارد بررسي هاي فراواني را مي طلبد. ارزيابي اوليه اين پروژه تمام شده و الان نيز در مرحله تجاري هستيم. دو طرف در اين مرحله بايد متقاعد شوند كه اجراي اين پروژه به نفعشان است.
• يعني هنوز شما در اين مورد به نتيجه اي نرسيده ايد؟
پيشرفتمان بسيار عالي بوده است. طبيعتاً ما مايليم در اين پروژه فعاليت كنيم اما بايد روي جزئيات به توافق برسيم. ما ۴۸ سال است كه بدون توقف در ايران حضور داريم. كشور شما براي سرمايه گذاري كشور جالبي است. امكانات بسيار زيادي هم دارد. ما نيز حاضريم تكنولوژي عرضه كنيم و اين امكانات را توسعه دهيم. اميدوارم ازدواج موفقي داشته باشيم.
گرچه پيش از شروع نمايشگاه هشتم شايعات بسياري مبني بر عدم حضور شركت هاي انگليسي بر سر زبان ها بود اما هم شركت شل و هم ديگر شركت هاي اروپايي در نمايشگاه هشتم حضور داشتند و شل در همان روز نخست يك قرارداد ۱۸۳ هزار دلاري با پژوهشگاه صنعت نفت براي امور پژوهشي و اكتشافي منعقد كرد تا ديگر هيچ حرف و حديثي نماند. در نمايشگاه هشتم علي رغم جنگ در عراق و اوضاع نامساعد منطقه ۳۵۰ شركت خارجي و ۵۵۰ شركت داخلي حضور يافتند. انگلستان، فرانسه، روسيه، ايتاليا، چين، آلمان، اتريش، ژاپن، كره جنوبي، نروژ، سوئد، هلند، كويت، قطر، كانادا، سوئيس، امارات متحده عربي و حتي چند شركت آمريكايي در كنار حضور گسترده شركت هاي ايراني سالن هاي نمايشگاهي را پر كردند. مدير اين نمايشگاه علت حضور گسترده شركت هاي خارجي را بازار شيرين ايران و امنيت موجود در كشور مي داند. وي به نكته جالبي اشاره مي كند: «خيلي از شركت هاي آمريكايي كالاهايشان را از طرف شركت ديگري به نمايشگاه فرستاده اند. » با پايان يافتن عمليات اجرايي ۱۰ طرح نفت، گاز و پتروشيمي در ميدان گازي پارس جنوبي، روزانه ۲۰ ميليون دلار به درآمدهاي ارزي كشور افزوده خواهد شد. » او در مصاحبه مطبوعاتي خود اعلام كرد: «وزارت نفت درصدد است در سال جاري هشت فاز جديد پارس جنوبي را به مناقصه بگذارد. » وي معتقد است نمايشگاه هشتم نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد رشد داشته و براي نمايشگاه نهم نيز برنامه هاي جديدي را مطرح مي كند. «بنا داريم براي سال آينده از وزراي نفت كشورهاي منطقه دعوت كنيم تا از نمايشگاه بازديد كنند. همين طور براي انعكاس هر چه بيشتر نمايشگاه در رسانه هاي خبري مي خواهيم يك تور مطبوعاتي از خبرنگاران خارجي به ايران بياوريم. »
كدهاي مراسم افتتاحيه
روبان هشتمين نمايشگاه بين المللي نفت، گاز و پتروشيمي عصر روز چهارشنبه ۲۶ فروردين ۸۲ به دست رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام بريده شد. وي پس از بازديد كوتاه از سالني كه عمدتاً شركت هاي داخلي حضور داشتند بلافاصله به سالن كنفرانس ميلاد آمد و در صندلي روبه روي جايگاه نشست تا پس از گزارش مدير نمايشگاه هشتم و سخنراني وزير نفت، با سخنان خود رسماً نمايشگاه را افتتاح كند. مقامات بسياري حضور داشتند. سفراي كشورهاي خارجي و مديران عالي رتبه شركت هاي بين المللي نفتي همه و همه منتظر نشسته بودند، تا به سخنان هاشمي رفسنجاني در شرايط بسيار حساس منطقه و جنگي عراق كه بسياري آن را جنگ نفت تعبير مي كردند گوش فرا دهند. رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام هم گويا فرصت را غنيمت شمرده و در افتتاحيه نمايشگاه نفت شركت كرده بود تا كدهاي مورد نظر جمهوري اسلامي را به گوش كشورهاي ديگر برساند. اشاره هايي كه در چنين شرايطي مي تواند بسيار مهم ارزيابي شود و مورد توجه شركت هاي خارجي قرار گيرد. رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام، ايران را مطمئن ترين و مناسب ترين مركز صنايع نفت، گاز و پتروشيمي دانست. به نظر مي رسد در شرايط بحراني منطقه اين جمله تضمين كافي براي سرمايه گذاري هاي گسترده خارجي در صنايع نفت ايران ارزيابي شود. وي همچنين افزود: «اگر بخواهيم طبيعي ترين، كوتاه ترين و امن ترين مسير عبور لوله هاي نفت و گاز را بيابيم بايد آن را در ايران جست وجو كنيم. » آقاي هاشمي رفسنجاني براي اثبات مدعاي خود در خصوص امنيت كامل ايران براي سرمايه گذاري شركت هاي نفتي به اشاره يادآوري كوتاهي مي كند: «جمهوري اسلامي ايران از لحاظ مسئوليت تامين امنيت منابع خود داراي تجربه گرانبهايي است و در اين زمينه امتحان خود را به خوبي پس داده است. دنيا بايد اين مسئوليت پذيري را درك كند. »
009636.jpg

مقصود او حفظ امنيت تنگه هرمز و انتقال نفت علي رغم تهديدهاي فراوان در دوران جنگ تحميلي است. اين تاكيد در شرايطي كه كشور همسايه دچار هرج ومرج شده و آينده منطقه در ابهام قرار گرفته است و شركت هاي نفتي نيز به دنبال جاي امني براي سرمايه گذاري هستند مي تواند قابل تامل باشد. رئيس مجمع تشخيص مصلحت فرصت را غنيمت شمرده و گريزي نيز به اهداف لشكركشي آمريكا به عراق مي زند. او به خوبي مي داند به چه مسائلي در جمع مديران نفتي اشاره كند: «هيچ كس باور نمي كند كه آمريكا و انگليس براي مسائل انساني، حقوق بشر، مبارزه با ديكتاتوري و نيز سلاح هاي كشتارجمعي به عراق حمله كرده باشند. چرا كه بيشترين سلاح هاي كشتارجمعي در اختيار رژيم صهيونيستي است و حقوق بشر در فلسطين نقض مي شود و از سوي ديگر ديكتاتورها را خود استعمارگران خلق مي كنند.» هاشمي رفسنجاني نمي تواند نگراني خود را از شرايط جاري منطقه و بحران عراق پنهان كند. «شرايطي كه در حال حاضر در عراق حكمفرماست ثبات منطقه را براي مدت طولاني ناآرام خواهد كرد.» رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام در سخنان خود يك پيش بيني مي كند: «در آينده، منطقه خاورميانه، خليج فارس و درياي خزر بر محوريت نفت داراي چالش هاي فراواني خواهد بود.» اين فراز از سخنان آقاي هاشمي را مي توان به حمايت از فعاليت هاي اخير وزارت نفت در عقد قراردادهاي بيع متقابل و ايجاد فضا براي حضور گسترده شركت هاي خارجي از سوي مسئولان ارشد نظام تعبير كرد. رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام در اين مراسم به شكل گيري شركت هاي پيمانكاري و مشاوره اي در زمينه نفت، گاز و پتروشيمي اشاره كرد و آنان را قابل اعتماد دانست. وي تشكيل اين گونه شركت هاي پيمانكاري را در مقياس كشورهاي جهان سوم ندانست. آيت الله هاشمي رفسنجاني از يك افق گسترده تر نيز سخن گفت. كارشناسان داخلي و خارجي به تجربه مي دانند كه براي برنامه ريزي هاي آينده خود سخنان رئيس مجمع تشخيص مصلحت را بايد به طور جدي تجزيه و تحليل كنند. وي خواهان تبديل ايران به مركز بورس هاي اصلي صنايع نفت، گاز و پتروشيمي و چهارراه منابع انرژي در سطح جهان شد. هاشمي رفسنجاني نمايشگاه را خوب و پيشرفته ارزيابي كرد و از اينكه نتوانسته به خاطر جلسه بسيار مهمي كه با سران سه قوه دارد وقت بيشتري براي بازديد اختصاص دهد اظهار تاسف كرد و براي اينكه بيژن زنگنه را نيز مورد تفقد قرار دهد از گزارش وي در مراسم افتتاحيه ابراز خشنودي كرد. بلافاصله پس از ايراد سخنراني، رئيس مجمع تشخيص مصلحت خارج شد تا در ارتباط مستقيمي كه شبكه خبر صدا و سيما تدارك ديده بود، شركت كند. هاشمي رفسنجاني ۵ دقيقه در كنار خبرنگار شبكه خبر منتظر ماند اما آنتن شبكه در اختيارش قرار نگرفت و خبرنگار مجبور شد تا مصاحبه را ضبط كند. نكته مهمي كه پس از اتمام مصاحبه تلويزيوني مطرح كرد حمايت از انسجام اوپك بود. در شرايطي كه برخي معتقدند آمريكا در پي تصرف عراق با خروج اين كشور از اوپك به اين سازمان فشار خواهد آورد، آقاي هاشمي رفسنجاني يك پيام ديگر فرستاد: «اوپك جاي مناسبي است براي تعامل توليدكنندگان و مصرف كنندگان نفت و اگر اوپك تضعيف شود در درازمدت همه ضرر مي كنند.»
رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام فاصله سالن كنفرانس تا طبقه همكف را با آسانسور طي كرد و در مراسم افتتاحيه نمايشگاه پيش از سخنان آقاي هاشمي رفسنجاني، وزير نفت سخنراني كرد. بيژن نامدار زنگنه در اين مراسم استراتژي صنعت نفت در سال ۸۲ را اين گونه طرح كرد: «سال ۸۲ سال افزايش توليد نفت، گاز و پتروشيمي و نيز تقاضا براي تجهيزات و خدمات صنعتي در اين بخش است. » اين جمله وزير به معناي آن است كه در سال جاري ايران بازار گسترده اي را براي حضور شركت هاي داخلي و خارجي در زمينه انتقال دانش فني و تجهيزات ايجاد خواهد كرد. زنگنه به ۲۰ ميليارد دلار قرارداد در پنج سال اخير براي افزايش توليد نفت، گاز و مواد پتروشيمي اشاره كرد و قول داد علاوه بر ۵۰ ميليون متر مكعب گازي كه سال گذشته در پارس جنوبي به بهره برداري رسيد امسال نيز ۵۰ ميليون متر مكعب گاز از اين ميدان استحصال شود. وي طرح هايي كه بناست در سال جاري افتتاح شود را چنين معرفي كرد: «فاز ۱ پارس جنوبي و نيز ميدان تابناك و پالايشگاه وابسته به آن به نام پارسيان در جنوب استان فارس و طرح هاي عظيم پتروشيمي در منطقه ويژه بندر امام، طرح هاي MTBE، متانول سوم، آروماتيك سوم، پليمرهاي مهندسي، بخش اعظم اولفين هفتم و طرح هايي در اراك، تبريز و بجنورد به اضافه دو كارخانه ۱۲۰۰ و ۱۳۰۰ ان. جي. ال كه حدود ۴۰ هزار بشكه در روز خوراك جديد براي پتروشيمي بندر امام تامين مي كند طرح هايي است كه در سال ۸۲ مورد بهره برداري قرار خواهد گرفت. » زنگنه درباره آخرين وضعيت فعاليت ايران در دومين ميدان گازي جهان گفت: «در سال جاري طرح توسعه فازهاي ۴ و ۵ پارس جنوبي به اوج فعاليت خواهد رسيد و فعاليت فازهاي ،۶ ۶ و ۸ اين ميدان به طور جدي در دريا و خشكي پيگيري مي شود. همچنين امسال فعاليت احداث فازهاي ۹ و ۱۰ نيز آغاز خواهد شد.» وزير نفت سهم ايران را در فازهاي پارس جنوبي كمتر از ۵۰ درصد ندانست و به مردم ايران قول حداقل ۶ ميليارد دلار افزايش درآمد ساليانه را داد. «فقط ۱۰ فاز از ميدان پارس جنوبي به طور مستقيم براي كشور در كمترين روش محاسبه حداقل در سال ۶ ميليارد دلار درآمد ارزي ايجاد مي كند. »
سخنان زنگنه كه بسيار تند و سريع ايراد شد با اشاره به مناقصه، توسعه لايه نفتي پارس جنوبي و طرح جمع آوري گازهاي همراه نفت از مناطق خارك و سيري به پايان رسيد. آنچه از سخنراني هاي مراسم افتتاحيه استنباط شد اين بود كه مسئولان براي سرمايه گذاري هاي بيشتر در صنعت نفت، شركت هاي داخلي و به ويژه خارجي را ترغيب مي كنند. براي مديران نفتي و كارشناسان خارجي و داخلي كه در مراسم شركت كرده بودند سخنراني هاي مراسم افتتاحيه و نمايشگاه هشتم نفت، گاز و پتروشيمي شرايط به خصوصي داشت. به خوبي مي توان بين اعلام استراتژي سال ۸۲ وزير نفت در خصوص افزايش توليد و سخنان رئيس مجمع تشخيص مصلحت مبني بر امن بودن ايران ارتباط معنايي برقرار كرد.
بازديد بي سابقه زنگنه
آنچه در اكثر بازديدهاي وزير مطرح شد حمايت وي از مشاركت كمپاني هاي خارجي، داخلي و حضور در پروژه هاي مختلف بود. زنگنه علاوه بر بازديد از غرفه شركت هاي بزرگي چون توتال، استات اويل، بي پي، شل بي جي، لوك اويل، اني و... از شركت هاي كوچك تر خارجي شركت كننده در نمايشگاه نيز ديدن كرد. مهدي هاشمي، رئيس سازمان بهينه سازي و نعمت زاده مديرعامل شركت ملي پتروشيمي تا توانستند توضيحات لازم را به وزير ارائه كردند. در مابقي موارد هم آنجا كه لازم بود محمدتقي امانپور، مشاور وزير و مديرعامل شركت پشتيباني، ساخت و تهيه كالاي نفت تهران اطلاعات را در اختيار زنگنه قرار مي داد. در اين سه روز خبرنگاران هر جا كه توانستند به دور زنگنه حلقه زدند و سوالات بي شماري از وي پرسيدند. چنان كه به نظر مي رسد تا هفته هاي آينده مطلب نگفته اي باقي نمانده باشد. در روز دوم نمايشگاه اتفاق جالبي افتاد. بيژن نامدار زنگنه گرچه پرسش مرا در خصوص ميزان كاهش توليد اوپك به برگزاري اجلاس و مشورت با همكاران خود موكول كرد، اما در پاسخ به سوال يك خبرنگار خارجي گفت: جمله وزير توسط «اگر لازم باشد اوپك درباره كاهش توليد خود تصميم خواهد گرفت. » خبرنگاران همچنان در حال پرسش از وزير نفت بودند كه جمله وزير توسط تلفن همراه به مركز خبري در لندن مخابره شد. همين جمله كوتاه بلافاصله قيمت نفت را ۲۸ سنت در بازارهاي جهاني افزايش داد. زنگنه در خصوص بحران عراق و احتمال خروج اين كشور از اوپك گفت: «ماندن در اوپك به نفع عراق است و اگر اين كشور از اوپك خارج شود، هم به خودش هم به اعضاي اوپك لطمه خواهد زد.»
زنگنه منافع بلندمدت اوپك را با وجود احتمال خروج عراق مورد تهديد ارزيابي كرد. ولي در عين حال اوپك را از مقتدرترين سازمان هاي اقتصادي جهان سوم دانست و عزم كشورهاي عضو را براي فعاليت قدرتمندانه اين سازمان يادآور شد.
وزير نفت درباره قراردادهاي مشاركت شركت هاي خارجي در توليد گفت: «ما آمادگي چنين قراردادهايي را تنها در درياي خزر خواهيم داشت. » وي قراردادهاي بيع متقابل را تجربه اي موفق دانست كه در سايه آن مي توان با جذب منابع خارجي، منافع ملي را تامين كرد. وزير نفت در پاسخ به پرسشي در خصوص تاثير حضور آمريكا در منطقه بر سرمايه گذاري شركت هاي خارجي در كشور گفت: «اين حضور در سرمايه گذاري ها تاثير مشهودي نداشته است. » بيژن زنگنه خصوصي سازي را در وزارت نفت جدي توصيف كرد و افزود: «هم اكنون آماده واگذاري برخي پالايشگاه هاي كوچك به بخش خصوصي هستيم.» خبرنگاري از زنگنه پرسيد مديرعامل شركت ملي حفاري در مقابل خصوصي سازي اين شركت نظر منفي دارد نظر شما در اين باره چيست؟ زنگنه نيز با جديت گفت: «آنها اين نظر را دارند. اما نظر من اين است كه بايد اين شركت به بخش خصوصي واگذار شود. » وزير نفت چونان گذشته مي بايست از پيمانكاران عمومي كه بارزترين نوع آن پتروپارس و پتروايران هستند حمايت كند. بنابراين از فرصت استفاده كرد: «ايجاد يك بازار پايدار رقابتي براي تامين تجهيزات مورد نياز نفت ضروري است. شركت هاي (EPC) بايد در ايران ايجاد و تقويت شود و ما در اين زمينه از پيمانكاران عمومي و بخش خصوصي حمايت مي كنيم.» زنگنه از اين هم فراتر رفت و با اشاره به اينكه شركت هاي مشترك داخلي و خارجي و همكاري هاي مشترك آنها بايد تشويق شوند اظهار داشت: «ما بايد به بازار منطقه توجه بيشتري كنيم. » به نظر مي رسد اگر بخش نظارتي حاكميت به اين فكر وزير نفت روي خوش تري نشان دهد روياي آقاي وزير براي دستيابي به بازارهاي منطقه با توجه به مزيت هاي نسبي فراوان در طولاني مدت دور از دسترس نباشد. وزير نفت درباره پروژه هاي پايين دستي نفت نيز بر اين باور است كه سرمايه گذاران خارجي مي توانند در اين بخش به طور مستقيم سرمايه گذاري نمايند. وي افزود: «خارجي ها مي توانند به عنوان مالك در مديريت طرح ها نقش داشته باشند.» بيژن نامدار زنگنه درباره مبلغ قراردادهايي كه در سال جاري توسط وزارت نفت امضا مي شود گفت: «امسال قرارداد عمليات اجرايي طرح هاي جديد به ارزش ۱۵ ميليارد دلار در بخش هاي مختلف نفت، گاز و پتروشيمي منعقد مي شود. » وي ميزان سرمايه گذاري در بخش هاي مختلف صنعت نفت را تاكنون ۲۰ ميليارد دلار ذكر كرد و گفت: «از اين ميزان ۸ ميليارد دلار هزينه شده كه حدود يك ميليارد دلار آن سهم پيمانكاران ايراني و بخش هاي مهندسي داخلي بوده است.» از ميان پرسش هاي متفاوتي كه در سه روز حضور آقاي وزير در نمايشگاه از سوي خبرنگاران طرح شد، علاوه بر پرسش هاي مربوط به اوضاع اوپك و وضعيت بازار نفت يك پرسش از اهميت زيادي برخوردار بود و آن در خصوص معرفي نامزد جديد ايران براي پست دبيركل اوپك بود. وي تاكيد كرد هادي نژادحسينيان را كه هم اكنون معاون بين المللي وزير است براي تصدي دبيركلي وزير اوپك نامزد كرده است. پس از اينكه در دوره گذشته كاظم پوراردبيلي با وجود اعتبار بين المللي اش نتوانست آراي لازم را براي دبيركلي اوپك كسب كند، اين بار نژادحسينيان كه زماني هم در سازمان ملل نماينده ايران بوده شانس خود را آزمايش مي كند. با توجه به اينكه براساس مقررات و قوانين اوپك انتصاب دبيركل بايد با اجماع و توافق همه اعضا باشد، معلوم نيست لابي قدرتمند خارج از اوپك چه قدر به نماينده ايران اجازه عرض اندام خواهد داد...
ادامه دارد

حاشيه اقتصاد

• رودربايستي رئيس با معاون و وزير
گفته مي شود كه رايزني ها براي انتخاب رئيس كل بانك مركزي چند روزي است كه نهايي شده است و مشاركتي ها بر سر رياست مسعود نيلي به توافق نهايي رسيدند. شنيده شده كه نماينده رئيس جمهوري نيز گفت وگو و ديداري با مسعود نيلي داشته و رئيس جمهور نيز نسبت به ايشان تمايل پيدا كرده است. محمد ستاري فر رئيس سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور نيز مشكلات گذشته خود را با نيلي حل شده اعلام كرد و يكي از كساني است كه مصر است نيلي به رياست بانك مركزي گمارده شود. اما گره مشكل انتخاب نيلي در جاي ديگري است. وزير اقتصاد و دارايي و دكتر عارف معاول اول رئيس جمهور از مخالفان جدي نيلي براي احراز اين پست قلمداد مي شوند. از همين رو علي رغم پيش بيني هايي كه تا هفته پيش وجود داشت مبني بر اينكه رئيس كل بانك مركزي معرفي خواهد شد، هنوز دولت به جمع بندي نهايي نرسيده است. براساس قانون موجود رئيس كل بانك مركزي را بايد وزير امور اقتصادي و دارايي پيشنهاد كند تا پس از تصويب تاييد رئيس جمهور و هيأت دولت بتواند به كار خود مشغول شود. شنيده شده كه تمايل وزير امور اقتصاد و دارايي و عارف معاون رئيس جمهور به دكتر شيباني دبيركل فعلي بانك مركزي است. برخي از كارشناسان بر اين باورند كه اگر مسعود نيلي برگزيده شود احتمال گرايش بانك مركزي به استقلال بيشتر از دولت تقويت خواهد شد و در غير اين صورت، وزير اقتصاد سايه خود را بر بانك مركزي پررنگ تر خواهد كرد. عارف و شيباني هر دو از اهالي يزد هستند.

• نيروگاه هسته اي روسي براي اندونزي
روسيه براي اندونزي نيروگاه هسته اي متحرك احداث مي كند. «World news» از راديو استراليا به نقل از «هتا راچاسا» وزير تحقيقات اندونزي ضمن اعلام اين مطلب افزود: «اندونزي پيشنهاد روسيه را مبني بر احداث يك نيروگاه هسته اي ۴۰ مگاواتي كه قابليت استفاده در بسياري از ايالات و مناطق را داشته باشد پذيرفته است.»
وي افزود: «بهره گيري از اين نيروگاه قابل حركت مي تواند كمبود يا بحران انرژي بسياري از مناطق در مواقع ضروري را جبران كند.»

• افزايش توليد LNG در كارائيب
عمده صادركننده گاز مايع طبيعي به آمريكا، واحدهاي توليدي خود را براي توليد سالانه ۶/۹ ميليون تن تقويت كرد. مجله تخصصي گاز و نفت نوشت: «كار ساخت واحد سوم نيروگاه «LNG » آتلانتيك با ظرفيت توليد سالانه ۳/۳ ميليون تن گاز مايع طبيعي به اتمام رسيد.» مدير عامل اين شركت كه در جنوب غربي ساحل «كارائيب» جزيره «ترينيداد» واقع است در گفت وگو با «Oil & Gas Journal » اعلام كرد: «واحد ۳ آتلانتيك در هفته اول مه براي جبران افزايش تقاضاي جهاني آغاز به كار مي كند.» مقرر شده است، بخش اعظم «LNG » توليد شده در واحد ۳ نيروگاه آتلانتيك به اسپانيا صادر شود. گفتني است واحدهاي يك، دو و سه نيروگاه آتلانتيك جمعاً ظرفيت توليد سالانه ۶/۹ ميليون تن «LNG » را دارند و اين شركت در حال حاضر بزرگ ترين صادركننده گاز مايع طبيعي به آمريكا است.

• نخستين قايق خورشيدي مالزي
نخستين قايق خورشيدي مالزي در آب هاي اين كشور به حركت در آمد. به گزارش «تايمز آن لاين» اين قايق در حال حاضر از ژاپن به سمت بندر «كلانگ» در حركت است و تا پايان ماه به اين بندر مي رسد. برپايه اين گزارش، اين قايق بعد از رسيدن به اين بندر براي گسترش صنعت گردشگري مالزي در بزرگ ترين پارك ملي اين كشور مورد بهره برداري قرار خواهد گرفت. گفتني است، اين قايق با انرژي خورشيد در تمام طول روز و با انرژي ذخيره شده از خورشيد تمام شب قابليت حركت داشته و هيچ نوعي آلايندگي در آب دريا و هوا ايجاد نمي كند.

• سرمايه گذاري براي گاز عربستان
عربستان شركت هاي بزرگ نفتي چند مليتي را براي شركت در كنسرسيوم احداث ۳ نيروگاه گازي پروژه «Ghawar » فرا خواند. لي ريموند، مديرعامل بزرگ ترين شركت نفتي جهان در گفت وگو با مجله «فوربس» در اين باره گفت: «اكسون موبيل بيشترين سرمايه را براي هزينه هاي ساخت اين ۳ نيروگاه اختصاص مي دهد.» رويترز نيز در اين باره گزارش داد: «اكسون موبيل و رويال داچ شل در راس سرمايه گذاران كنسرسيوم احداث ۳ نيروگاه گازي پروژه «Ghawar » قرار دارند كه به همراه «كونوكوفيليپس» ۱۵ ميليارد دلار براي اين پروژه سرمايه اختصاص مي دهند.» گفتني است، كل هزينه مورد نياز براي اتمام هزينه احداث نيروگاه هاي اين كنسرسيوم ۲۵ ميليارد دلار خواهد بود.

بازتاب

بازگشت به گزارش درج شده در روزنامه همشهري يكشنبه ۱۶ فروردين ماه ۸۲ با عنوان (عمليات بهسازي فرودگاه امسال به اتمام مي رسد) و اعلام فاقد توجيه فني و اقتصادي بودن فرودگاه بين المللي امام خميني (ره) به علت طولاني شدن دوره ساخت، توضيحات ذيل را به اطلاع مي رساند. عمليات اجرايي طرح فرودگاه بين المللي امام خميني(ره) هر چند در نيمه دوم دهه ۵۰ آغاز گرديد ولي به دلايل متعدد منجمله وقوع انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي عملاً فعاليت هاي اجرايي تا اوايل دهه ۶۰ متوقف بوده است به طوري كه هزينه صرف شده از ابتدا تا اين دوره، حدود ۲ درصد هزينه كلي احداث طرح را تشكيل مي دهد. مرحله واقعي احداث فرودگاه از سال ۱۳۶۵ با تغييرات كلي طرح جامع و طراحي جديد پايانه مسافري و ساير عناصر فرودگاه آغاز گرديده كه اميد مي رود در سال جاري مورد بهره برداري قرار گيرد. در اين مقطع از طراحي و اجراي تكنولوژي روز فرودگاهي دنيا مورد نظر بوده و از تجهيزات پيشرفته و مدرن استفاده شده است. با توجه به مراتب فوق به نظر مي رسد ارتباط دادن توجيه فني و اقتصادي اين طرح با طولاني شدن دوران ساخت منتفي بوده و داشتن توجيه فني و اقتصادي فرودگاه بايد از منظري ديگر مورد بررسي قرار گيرد. ضمناً يادآور مي شود فرودگاه هايي كه ظرفيت سالانه بيش از يك و نيم ميليون مسافر داشته باشند داراي توجيه اقتصادي هستند و فرودگاه حضرت امام در فاز اول داراي ظرفيت ۵/۶ ميليون مسافر در سال است.

جهان در سال ۲۰۰۳
جانشيني در اسپانيا
009633.jpg

ترجمه: غلامرضا رضايي نصير
در سال ،۲۰۰۳ خوزه ماريا ازنار، آخرين هشت سال نخست وزيري خود را در كاخ مونكلوا خواهد گذراند. اعلام بازنشستگي داوطلبانه وي در انتخابات آتي در مارس ۲۰۰۴ نبردي را براي جانشيني وي درون حزبش دامن خواهد زد. در تمام طول سال سه سوال مطرح خواهد شد. او پس از كناره گيري از كار دولتي چه خواهد كرد؟ آيا ديگر نخست وزيران مورد احترام مثل توني بلر در انگلستان و جان هوارد در استراليا از روش او پيروي كرده و پيش از آنكه چرخ روزگار عليه آن ها بچرخد، از كار كناره خواهند گرفت؟ و اين كه چه كسي نخست وزير بعدي اسپانيا خواهد شد؟
دو تاريخ مهم در سال ۲۰۰۳ وجود دارد كه آينده سياسي اسپانيا را رقم خواهد زد. در ماه مه انتخابات شهرداري برگزار خواهد شد و در ماه اكتبر دولت ايالت مهم كاتالونيا انتخاب مي شود. اين واقعه يك بازنشستگي مهم ديگر را به همراه خواهد داشت. خوردي پوخول، ملي گراي كاتالونيايي كه به مدت ۲۳ سال بر بارسلون حكم رانده است، از كار كناره گيري خواهد كرد.
كناره گيري اين دو شخصيت منفرد فرصتي براي حزب اپوزيسيون سوسياليست خواهد بود تا موقعيت خود را تحكيم بخشد. اين حزب تحت زعامت رودريگز زاپاترو، دبيركلش يك تغيير نسلي را از سر مي گذراند و فهرست كانديداهايش را بازنويسي مي كند. اين حزب براي كسب اداره كاتالونيا و بسياري از شهرداري هاي سراسر اسپانيا كه در حال حاضر در كنترل راست ها هستند، از شانس زيادي برخوردار است. اما براي حزب سوسياليست دشوار خواهد بود كه دولت ملي آينده را تشكيل دهد. در ضمن اين حزب حداقل در سال ۲۰۰۳ قادر نخواهد بود شهرداري مادريد را از حزب قدرتمند پارتيدو پوپولار (PP) بگيرد.
در سال ،۲۰۰۳ اسپانيا در مقايسه با هر كشور ديگري در اروپا، اقتصادي مدرن و موفق جلوه خواهد كرد. اين كشور دنياي سرزنده اي از ادبيات و فيلم دارد. رابطه اش با آمريكاي لاتين نيز به آن جلوه اي از انترناسيوناليسم مي دهد كه شايد در اتحاديه اروپا فقط بريتانيا از آن برخوردار باشد. به علاوه ورود اسپانيا به سال ۲۰۰۳ همراه با جهشي بزرگ خواهد بود و اين كشور به خود خواهد باليد كه اين همه را فقط در عرض ۲۶ سال پس از نابودي ديكتاتوري به دست آورده است. امكان اين وجود داشت كه اسپانيا نيز راه ايتاليا را در پيش بگيرد ـ گاهي اوقات رسوايي هاي مالي و روابط محفلي بين مردان اقتصاد و مردان سياست در اين كشور نيز به چشم مي خورد ـ اما در مجموع، اين كشور از اين چاه اجتناب كرده است.
ازنار رهبري تفرقه انگيز بوده است اما در عين حال سخت كوشي فوق العاده اي داشته است. در سال ۲۰۰۳ اقتصاد اسپانيا حدود ۸/۲ درصد رشد خواهد داشت كه از متوسط رشد اقتصادي اتحاديه اروپا بالاتر است. البته تورم و نرخ بيكاري هم در اين كشور، نسبت به متوسط اتحاديه اروپا بالاتر خواهد بود اما ديگر خبري از كسري بودجه به چشم نخواهد خورد و بدهي هاي آن نيز در حد معتدلي خواهد بود و همه اين ها مديون وزيري است كه سكان اقتصاد كشور را به دست داشته است، يعني رودريگو راتو. هيچ بعيد نيست كه او يكي از رقباي قدرتمند براي جانشيني ازنار باشد.
اما دو مشكل اسپانيا را به دردسر خواهد انداخت: هيچ يك از اين دو مشكل تازه نيستند و بعيد مي نمايد كه اسپانيا بتواند به زودي از شر آن ها خلاص شود. اولين و مهم ترين مشكل، از سرگيري عمليات تروريستي در منطقه باسك است. پنج سال پيش چنين به نظر مي رسيد كه اين مشكل به راه حلي سياسي رسيده است. اما در سال ۲۰۰۱ بار ديگر خشونت از سر گرفته شد. در سال ۲۰۰۳ نيز به رغم ممنوع اعلام كردن باتاسونا، شاخه سياسي سازمان تروريستي ETA، خشونت ها ادامه خواهد يافت. اين ممنوعيت، هر چند عمل مطلوبي است، ممكن است اعمال محدوديت بر آزادي هاي دموكراتيك تلقي شود. اما اين ممنوعيت پشتيباني دولت، اپوزيسيون سوسياليست، قوه قضاييه و افكار عمومي خارج از كشور باسك را با خود دارد. در داخل باسك، قضيه متفاوت است. نيمي از جامعه باسك طرفدار اتحاد منطقه با بقيه اسپانيا است، حال آنكه نيمي ديگر با اين مسئله مخالف است. تروريسم غيرمنطقي كه به هيچ وجه با جامعه مدرن اسپانيا همخواني ندارد، همچنان ادامه خواهد داشت.
مشكل دوم، مسئله همسايگان اسپانياست: مراكش و جبل الطارق. وضعيت نزديك به جنگ كه در سال ۲۰۰۲ با مراكش پيش آمد، يك مناقشه ارضي صرف بر سر جزاير لم يزرع نبود. دو كشور ارتباطات نزديكي با يكديگر دارند. صدها هزار مهاجر مراكشي در اسپانيا كار مي كنند. بيش از ۴۰ كارخانه نساجي اسپانيايي در مراكش فعاليت مي كنند و لوله گاز از الجزاير به اتحاديه اروپا، از اين دو كشور مي گذرد. بنابراين در سال ،۲۰۰۳ در تمام طول سال مشكلات بين مادريد و رباط ادامه خواهد داشت. گذشته از آن اسپانيا خواستار آن است كه بريتانيا مستعمره خود در جبل الطارق را به اين كشور واگذارد. در سال ۲۰۰۳ نيز مذاكرات در اين مورد ادامه خواهد داشت ولي به جايي نخواهد رسيد.
تمام اين مشكلات روي ميز جانشين ازنار و احتمالاً حتي جانشين او نيز قرار خواهد داشت. موضوع اينجا است كه بعضي مسائل راه حلي ندارند.

|  اقتصاد  |   ايران  |   جهان  |   زندگي  |   فرهنگ   |   ورزش  |
|  هنر  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |