مترجم: اميرحسين ملكوتي
منبع: اينترنت 
«جنگ قرن براي آب رخ خواهد داد».
دوست داريم بپذيريم كه ذخاير نامحدودي از آب در كره زمين وجود دارد اما متأسفانه اين فرضيه كاملاً غلط است. ميزان آب شيرين موجود كمتر از نيم درصد كل آب كره زمين است و مابقي يا در درياها و يا به صورت يخ در قطب وجود دارند. ميزان آب شيرين تنها با چهل تا پنجاه هزار كيلومتر مكعب بارش باران در هر سال قابل تجديد است. در حال حاضر در نتيجه گسترش شهرسازي، قطع درختان جنگلي، كشاورزي صنعتي و سدسازي، بيش از حد سطح زمين خشك شده است. با اصرار بر چنين روش هايي كم كم در همه قاره ها حوضه هاي رودخانه اي از آب تهي خواهند شد.
مصرف جهاني آب هر سال حدود ۲ درصد افزايش مي يابد كه بيشتر از دو برابر نرخ رشد جمعيت است. براساس گزارش سازمان ملل متحد بيشتر از يك ميليارد نفر در روي زمين از كمبود آب شيرين آشاميدني رنج مي برند. با اصرار بر روش هاي رايج مصرف انتظار مي رود ميزان آب مورد نياز مردم زمين در سال ۲۰۲۵ تا ۵۶ درصد نسبت به نياز كنوني افزايش يابد. با افزايش بحران آب دولت هاي سراسر جهان از راه حل اساسي خصوصي سازي و تعديل در استفاده از منابع آب حمايت مي كنند. براساس نظرات تحليلگران اينچنين سيستمي تنها راه توزيع آب براي تشنگان دنيا است. اگرچه نتايج تحقيقات نشان مي دهد كه فروش آب در بازار آزاد نيازهاي مردم تشنه و فقير را برآورده نمي سازد ولي در مقابل براي كساني كه توانايي پرداخت هزينه براي آب را دارند نظير بسياري از شهرنشينان و ثروتمندان و نيز صنايع و بخش كشاورزي كه نياز زيادي به آب دارند خصوصي سازي آب مفيد است.
اصرار براي استفاده بهينه از آب زماني كه اثرات اجتماعي، سياسي و اقتصادي كمبود آب همراه با تنش هاي مربوط به آن در سراسر دنيا به عنوان يك عامل بي ثبات كننده به چشم مي آيد، ضروري به نظر مي رسد. به عنوان مثال، مالزي كه تأمين كننده نيمي از نيازهاي آب سنگاپور به شمار مي رود، پس از انتقادهاي سنگاپور از سياست هاي دولت مالزي در سال ۱۹۹۷ تهديد به قطع ذخاير آب كرد. يا در آفريقا مناسبات بوتسوانا و ناميبيا با برنامه هاي ناميبيا براي ساخت يك خط لوله براي انحراف آب رودخانه «اوكاونگو» به شرق ناميبيا به تيرگي گراييده است.
شهردار سابق مكزيكوسيتي پيش بيني كرده است اگر به زودي راه حلي براي بحران آب شهر ارائه نشود، در آينده نزديك جنگ داخلي رخ خواهد داد. مطالب زيادي درباره پتانسيل موجود براي جنگ بر سر آب در خاورميانه، منطقه اي كه در آن منابع آب شديداً محدود است به رشته تحرير درآمده است. شاه اردن در جايي گفته است تنها موضوعي كه ممكن است بين ما و اسرائيل جنگ به وجود آورد آب است چرا كه اسرائيل كنترل منابع آب اردن را در دست دارد، ضمناً آينده اساسي ترين منابع آب زمين توسط كساني تعيين و اداره مي شود كه از استفاده مفرط، نادرست و نامحدود آن سود مي برند. تعدادي از شركت هاي كشورهاي چند مليتي متجاوزانه مديريت سرويس هاي عمومي آب كشورهاي در حال توسعه را به عهده گرفته اند و متأسفانه قيمت آب را براي ساكنان محلي افزايش داده اند و از تلاش هاي نااميدانه كشورهاي جهان سوم براي رهايي از بحران آب سود مي برند. برنامه عمده اين شركت ها عرضه آب زلال است كه با آن نظير ديگر كالاهاي تجاري و طبق قوانين بازار رفتار مي كنند.
در همين زمان دولت ها در يك توافقنامه تجاري (NAFTA) كنترل بر مصارف آب خانگي را تصويب كردند. سازمان منطقه آزاد تجاري آمريكا و نيز سازمان تجارت جهاني پيشنهادكننده اين طرح بودند. اين مؤسسات اختيارات بي سابقه اي براي دسترسي به آب كشورهاي امضاكننده طرح به شركت هاي بين المللي فوق الذكر دادند.
همچنين اين شركت ها تقاضا كرده اند تا به منابع آب خانگي هم دسترسي داشته باشند. به عنوان مثال شركت كاليفرنيايي Sun Belt تحت قرارداد NAFTA از دولت كانادا به دليل قطع صادرات آب بريتيش كلمبيا (منطقه اي در جنوب غربي كانادا) چنين تقاضايي كرده است. اين كمپاني ادعا كرده است كه قانون حاكم بر منابع آب در بريتيش كلمبيا تعدادي از سرمايه گذاري هايي كه براساس قرارداد NAFTA انجام شده بود را مختل كرده و ۱۰ ميليارد دلار براي جبران سودهاي از دست رفته غرامت خواسته است.
با حمايت از اين توافقنامه تجاري بين المللي، شركت ها اهداف خود را بر انتقال آب يا سدسازي، انحراف مسير آب يا از طريق تانكرهاي عظيم متمركز كرده اند.
تعدادي از شركت ها، در حال توسعه تكنولوژي هايي هستند كه به موجب آنها مقادير زيادي از آب شيرين در بسته بندي هايي بزرگ و درزگيري شده پر مي شود و براي فروش در اقيانوس حمل مي شوند. فروش آب به خريدارهاي بزرگ و ثروتمند تنها اثرات بد بحران جهاني آب را تشديد مي كند.
بسياري از تحقيقات و سازمان هاي حمايت از محيط زيست نظير گروه زيست محيطي سازمان ملل اين زنگ خطر را به صدا درآورده اند كه اگر استفاده از منابع آب با سرعت فعلي بيشتر از يك دهه افزايش و ادامه پيدا كند نتايج آن زمين و ساكنان آن را نابود خواهد كرد.
گروه هايي نظير شبكه بين المللي رودخانه ها، سازمان صلح سبز، شبكه آب هاي پاك و طرفداران زمين در قالب هزاران گروه و اجتماع در سراسر جهان در مقابل ساخت سدهاي جديد براي نجات رودخانه ها و زمين هاي مرطوب آسيب ديده، مقابله با صنايع آلاينده آب و محافظت از نهنگ ها و ديگر گونه هاي آبزي در مقابل شكار گردهم آمده و تلاش مي كنند.
در تعدادي از كشورها متخصصان راه حل هاي جالب و مؤثري براي اين مشكلات مطرح كرده اند اما ارائه و استفاده از اين راه حل ها كار بسيار سختي است كه همچنان به تلاش هاي بيشتري در جهت ايجاد تعادل و تناسب در زمينه هاي بيشتري از اقتصاد جهاني و نقش آن در پيشرفت خصوصي سازي و اصلاح مصرف نياز دارد.
مالك آب  
آيا اصولاً كسي اين حق را دارد كه آب را از آنِ خود بداند؛ آيا آب بايد خصوصي شود؟ آيا بايد آب را مانند يك كالا در بازار آزاد معامله كرد؟ چه قوانيني براي محافظت از آب نياز داريم؟ نقش دولت ها چيست؟
كشورهايي كه از نظر آب غني هستند چه كارهايي بايد براي كشورهاي كم آب انجام دهند؛ چه كسي متولي خون حياتي طبيعت است؟ شهروندان عادي در اين بين چه نقشي دارند؟
بررسي ها و پيشنهادهاي اين گزارش بر اصولي بنا شده كه طبق آنها آب بخشي از ميراث زمين است و بايد در همه مكان ها و زمان ها با قوانين محلي، ملي و بين المللي قوي از آن محافظت شود. در مجموع آب بايد به عنوان ميراث طبيعي و سهم  هر انسان شناخته شود كه بايد براي نسل هاي آينده حفظ شود.
انجمن هاي محلي بايد محافظ آبراه ها باشند و قوانيني را وضع كنند و بر نحوه استفاده از اين منابع گرانبها نظارت كنند.
بايد باور كرد كه دسترسي به آب پاك و زلال براي نيازهاي اساسي به جاي فروش اين منابع گرانبها و حياتي به خريداران ثروتمند يكي از ملزومات اصلي بشر است. تمامي نسل هاي انسان بايد مراقب باشند تا كيفيت و كميت آب در نتيجه فعاليت هاي آنها تقليل پيدا نكند. همچنين بايد تلاش هاي بسياري در جهت بهبود اكوسيستم هاي آبزي كه با خطر كاهش جمعيت و انقراض مواجه هستند انجام گيرد. در حال حاضر نياز به بازسازي جوامع و نحوه زندگي مان براي جبران آب هاي شيرين كاهش يافته و نيز به آموزش نحوه زندگي با اكوسيستم هاي آبي كه براي حمايت از زندگي ما شناخته شده اند نياز است. بايد استفاده غلط، بي دقت و بي رويه از منابع گرانبهاي آب جهان را ترك كرده و با استفاده از تكنولوژي هاي نوين آب را بهينه مصرف كرد.
بايد توجه داشت كه براي سرزمين هاي بدون آب هيچ تكنولوژي نمي تواند مؤثر باشد. به طور عمومي فرض بر اين است كه ذخاير آب زمين بسيار عظيم و نامحدود است كه اين فرضيه اي غلط است. در حقيقت منابع آب بسيار بسيار محدود هستند.
آلرواستيكر اكولوژيست هلندي مي گويد-: «موضوعي كه مطرح است اين كه تنها منبع قابل تجديد آب شيرين، بارش هاي اقليمي است و جمعيت جهان در هر سال ۸۵ ميليون نفر افزايش مي يابد. در نتيجه سرانه آب شيرين هر فرد به سرعت رو به كاهش است».
متأسفانه ما انسان ها با سرعت حيرت آوري منابع محدود آب را منحرف و آلوده كرده و آنها را به پايان مي رسانيم.
يك ميليارد تشنه 
بنابر گزارش هاي سازمان ملل متحد امروزه ۳۱ كشور جهان با كمبود آب مواجه هستند و بيشتر از يك ميليارد نفر به آب آشاميدني كافي دسترسي ندارند. در سال ۲۰۲۵ ميلادي دو سوم جمعيت جهان- كه پيش بيني مي شود ۶/۲ ميليارد نفر به جمعيت فعلي اضافه شود- در شرايطي زندگي خواهند كرد كه كمبود آب را كاملاً جدي احساس خواهند كرد و يك سوم ديگر در شرايط كميابي مطلق آب زندگي خواهند كرد.
براساس برنامه زيست محيطي انتشار يافته سازمان ملل، بانك جهاني و ديگر سازمان هاي بين المللي به طور جدي چنين هشدار داده اند: «بسيار محتمل است كه بي آبي و تشنگي دنيا يكي از مهمترين پيامدهاي ناشي از قرن بيست و يكم شود». در بعضي موارد ايجاد مجدد منابع تأمين آب بسيار گران است در حالي كه منابع سطحي زمين بسيار كم شده اند و خالي شدن منابع آب زيرزميني بسيار سريع تر از آن است كه با بارش هاي سالانه كسري آنها جبران شود».
پمپاژ مفرط آب هاي زيرزميني و خالي شدن آنها يكي از مهمترين مشكلات در مناطق زراعي است. ۲۱ درصد از عمليات آبياري در ايالات متحده از طريق پمپاژ آب هاي زيرزميني و با سرعتي بسيار بيشتر از توانايي منابع براي بازيابي و پر شدن مجدد صورت مي گيرد. بيشتر آب استفاده شده براي آبياري ديگر قابليت برگشت به چرخه محيط زيست را ندارند. در شبه جزيره عربستان ميزان استفاده از آب هاي زيرزميني سه برابر بيشتر از توليد مجدد آنها است. اين گونه استفاده از منابع آب زيرزميني باعث مي شود تا عربستان در ۵۰ سال آينده دچار قحطي كامل آب شود. كمبود آب غيرقابل جايگزين در آفريقا حدود ۱۰ ميليارد مترمكعب در هر سال تخمين زده شده است، ذخاير آب در سراسر هند تنزل پيدا كرده اند و زمين هاي پست بانكوك به دليل پمپاژ مفرط آب هاي زيرزميني كاملاً نشست كرده اند. اين موارد بيانگر اين مهم است كه بشر به جاي اين كه در جهت حفظ منابع آب تلاش كند آنها را كاهش مي دهد كه اين امر باعث قحطي آب مي شود.
ساندراپوستل از سازمان جهاني آب مي گويد: «استخراج آب هاي زيرزميني علاوه بر كاهش منابع باعث تجاوز آب شور به منابع آب شيرين و از بين بردن آنها مي شود» (اتفاقي كه در بسياري از دشت هاي ايران نيز در حال رخ دادن است).
در موارد ديگر استخراج آب هاي زيرزميني دائماً ظرفيت زمين را براي ذخيره آب كاهش مي دهد. به عنوان مثال در كاليفرنيا استفاده بيش از حد منابع آب زيرزميني سبب كاهش بيش از ۴۰ درصد از كل مخازن آبي كه در ايالات متحده ساخته شده، گرديده است. در سال ۱۹۹۸ گروه منابع آب كاليفرنيا اعلام كرده است اگر تا سال ۲۰۲۰ منابع آب جديدي پيدا نشود تمام شهرهاي اين ايالت با كمبود شديد آب روبه رو خواهند شد.
توسعه جهاني استخراج آب هاي زيرزميني، خطر آلودگي اين منابع را نيز افزايش داده است. در بيشتر كشورهاي آسيايي اين منابع بيشتر از ۵۰ درصد مصارف آب خانگي را تأمين مي كنند.
سازمان منابع جهاني آب گزارش مي دهد صنعتي سازي، در كشورهاي در حال توسعه به وجود آورنده فلزهاي سنگين، اسيدها و آلاينده هاي آلي مي باشند كه منابع آب را آلوده مي كنند. در همين زمان استفاده بيش از حد از رودخانه هاي مهم زمين، ديگر منابع محدود آب را نيز تهديد مي كند. رودخانه هاي نيل در مصر، گنگ در جنوب آسيا، رود زرد در چين و رودخانه كلرادو در آمريكا، كرخه و كارون در ايران از جمله مهمترين رودخانه هايي هستند كه آنها را منحرف كرده اند، بر روي آنها سد ساخته اند و بيش از حد مورد بهره برداري قرار گرفته اند كه در نهايت مقدار كمي آب شيرين در طول زمان در آنها باقي مي ماند. در حقيقت رودخانه كلرادو با طي بيشترين مسير در هفت ايالت آمريكا عملاً چيزي براي ريختن به دريا ندارد.
در نهايت بايد گفت هيچ راهي براي جلوگيري از بحران كنوني آب در سياره زمين وجود ندارد. چرا كه امروزه كساني بر مسند قدرت در دنيا قرار دارند كه مي توانند دنيا را به سمت آينده اي بدون آب هدايت كنند.