يكشنبه ۴ خرداد ۱۳۸۲ - شماره ۳۰۵۹- May, 25, 2003
نگاهي به رقابت سوني و مايكروسافت در عرصه بازي هاي رايانه اي
دو غول، دو بازي
ميزان فروش دستگاه هاي X-box (دستگاه هاي بازي رايانه اي ساخت شركت مايكروسافت) چندان خوب نيست. خسارات توليدكنندگان اين دستگاه نيز در حال افزايش است. در اين ميان مايكروسافت براي بهبود وضعيت بازار خويش وعده محصولاتي جديد را مي دهد. سوني نيز براي مقابله با رقيب قول مجموعه اي از محصولات را براي سال ۲۰۰۴ داده است. ظاهراً مديران سوني قصد دارند كفه ترازو در عرصه بازي هاي رايانه اي را كاملاً به نفع سوني كج كرده و بدين ترتيب ارزش سهام اين شركت ژاپني را بالا ببرند.
ترجمه: عباس فتاح زاده
012780.jpg
كن كوتاراگي، مدير شركت سوني، دستگاه پلي استيشن جيبي را نمايش مي دهد

بازار ايكس باكس (X-box) چندان پررونق نيست، با وجود اين مايكروسافت خاطرنشان مي كند كه در سال گذشته اين دستگاه به اولين موفقيت هاي قابل توجه خويش دست يافت. سعي بر آن است تا با توسل به جنگ قيمت ها و پايين آوردن قيمت ايكس باكس اين دستگاه از محصولي محبوب اما گران به كالايي قابل رقابت بدل شود. با اين حال ايكس باكس به لحاظ قيمت هنوز به اندازه كافي قادر به رقابت نيست.
رقباي اصلي ايكس باكس «گيم كيوب» و «پلي استيشن» هستند. گيم كيوب تقريباً همزمان با ايكس باكس مطرح و فروش آن آغاز شد. پلي استيشن نيز كه ساخت شركت سوني است، قبل از آنكه حتي ايكس باكس ساخته شود بيش از ده ميليون دستگاه فروش داشته است. اين وضعيت موجب شده تا پلي استيشن برتري قابل توجهي نسبت به دستگاه ساخت مايكروسافت داشته باشد. تاكنون دست اندركاران مايكروسافت هر چقدر تلاش كرده اند نتوانسته اند به برتري فوق الذكر خاتمه دهند. بيل گيتس، بنيانگذار مايكروسافت و همكارانش با تاسف شاهدند كه روزانه شش برابر بيش از دستگاه ساخت آنها پلي استيشن روانه قفسه فروشگاه ها مي شود.
ارقام منفي براي مايكروسافت
ضعف مايكروسافت در قبال سوني به هيچ وجه به لحاظ فني نيست، بلكه برعكس مايكروسافت از نظر فني برتر از سوني هم هست. علت اصلي برتري پلي استيشن نسبت به ايكس باكس به اعتقاد ناظران تعداد فراوان بازي هايي است كه براي دستگاه ساخت سوني وجود دارد. در مقابل ايكس باكس در اين زمينه محدوديت دارد. به اعتقاد كارشناسان اين بيشتر تعداد بازي ها هستند كه خريداران را جذب مي كنند و نه خود دستگاه. استراتژيست هاي مايكروسافت اخيراً براي غلبه بر ضعف خويش راه حل ارائه خدمات مستقيم از طريق اينترنت به صاحبان دستگاه هاي ايكس باكس را مطرح كرده اند. مدتي است كه اين راه حل به اجرا گذاشته شده، اما تغيير چنداني در بازار ايجاد نكرده است. حدود نيم ميليون نفر از طرفداران ايكس باكس كه با قيمت نسبتاً گراني اين دستگاه را خريده اند از خدمات مايكروسافت در اين زمينه در اينترنت استفاده مي كنند، اما در شبكه مذكور هم نمي توانند به بازي هاي زيادي دست پيدا كنند. خدماتي كه به صورت زنده در اينترنت ارائه مي شوند عمدتاً در حد وعده و وعيدهايي براي آينده هستند. در مقابل سوني از هنگام فروش پلي استيشن۲ تقريباً هيچ وعده اي در مورد آينده نداده است، چرا كه محصول جديدش در هر حالتي به فروش مي رود. همان طور كه در بالا اشاره شد علت اصلي اين موضوع تعداد بي شمار فيلم هايي است كه براي دستگاه هاي پلي استيشن وجود دارد.
طبيعتاً اين موضوع براي مايكروسافت بي ضرر نيست. غول بزرگ نرم افزارسازي دنيا در پايان هر فصل شاهد كاهش فروش خويش در زمينه ايكس باكس است. در سه ماهه اول سال ۲۰۰۳ در بخش مربوط به دستگاه فوق، مايكروسافت ۱۹۰ ميليون دلار خسارت ديد. اين در حالي بود كه در سه ماهه نخست سال ۲۰۰۲ خسارات در اين زمينه ۹۶ ميليون دلار بود. همچنين در سه ماهه نخست سال ميلادي جاري بازار ايكس باكس ۴۵۳ ميليون دلار بود در حالي كه در همين فاصله زماني در سال ۲۰۰۲ اين بازار به ۶۶۸ ميليون دلار رسيده بود.
مضاف بر اين بايد گفت كه قيمت هر دستگاه ايكس باكس امروز ۱۹۹ دلار است كه نسبت به سال گذشته ۱۰۰ دلار كاهش نشان مي دهد. حتي گفته مي شود كه مايكروسافت قصد دارد باز هم از قيمت ايكس باكس بكاهد. بدين ترتيب سود حاصل از فروش دستگاه هاي مذكور به حداقل مي رسد.
موسيقي به جاي صحنه هاي نبرد
012785.jpg
رابي باچ، مدير پروژه X--box در شركت مايكرو سافت

رابي باچ، مدير پروژه ايكس باكس در مايكروسافت، مي گويد: جنگ قيمت ها عامل اصلي ارقام منفي است. به گفته وي شركت روز به روز بيش از گذشته پول صرف تبليغات مي كند و همين موضوع نيز از جمله عوامل افزايش هزينه ها و ارقام منفي است. باچ اگر چه اين كار را به منظور حفظ جايگاه ايكس باكس در بازار مفيد مي داند، اما جنبه منفي اين قضيه را هم قابل توجه تلقي مي كند. مايكروسافت طرحي را در دست بررسي دارد كه براساس آن به تمامي خريداران ايكس باكس هديه ها و شكلات هايي مخصوص داده مي شود. كاهش قيمت خدمات زنده از طريق اينترنت نيز در دستور كار قرار دارد. توليد بازي هاي گروهي، ايجاد ارتباط ميان خريداران ايكس باكس از طريق اينترنت و فراهم آوردن امكان بازي و رقابت بين خريداران از طريق همين شبكه از جمله تدابيري هستند كه مدنظر قرار دارند. براي كساني هم كه به شبكه دسترسي ندارند، با اصرار شخص بيل گيتس مجموعه اي سرگرم كننده حاوي تصاوير فراوان و موسيقي ضميمه دستگاه هاي ايكس باكس مي شود. يك «ميكسر موسيقي» نيز مجموعه ايكس باكس را به يك دستگاه تمام استريو جهت پخش موسيقي بدل مي سازد. قيمت دستگاه اخير تنها ۴۰ دلار است. البته تحليلگران معتقدند همچنان كمبود اصلي ايكس باكس پابرجا خواهد ماند: در زمينه مجموعه بازي ها ضعف وجود دارد. حتي باچ، مدير پروژه ايكس باكس، هم اعتراف مي كند كه دستگاه «ميكسر موسيقي» نمي تواند دستاوردهاي قابل توجهي براي مايكروسافت داشته باشد: «ما انتظار نداريم كه اين دستگاه جديد فروشمان را صدها هزار عدد افزايش دهد. »
اقدام بعدي سوني: دستگاه پلي استيشن جيبي
پلي استيشن - ۲ ساخت شركت سوني در فروش خويش هيچ گونه مشكلي ندارد. مديران سوني در ژاپن با خيال راحت در جريان نمايشگاه بازي هاي رايانه اي موسوم به E-3 به نمايش محصولات خود پرداخته اند. مدل هاي بعدي دستگاه هاي بازي در شركت در حال تهيه هستند. سوني اعلام كرده است كه محصول جديدي را در سال ۲۰۰۴ روانه بازار مي كند. اين محصول كه اختصاراً پي اس پي (مخفف عبارت «پلي استيشن پرتابل» نام دارد، به لحاظ فني شباهت زيادي با پلي استيشن - ۲ دارد. پي اس پي بسيار كوچك بوده و همانند يك تلفن همراه به راحتي قابل جابه جايي است. اين دستگاه نه تنها مي تواند در اتوبوس و قطار مورد استفاده قرار گرفته و زمان هاي طولاني را براي مسافران كوتاه كند، بلكه از طريق اينترنت ميان صاحبان پلي استيشن نيز ارتباط برقرار مي كند.
بنابر اعلام سوني، پي اس پي تمام قابليت هاي پلي استيشن - ۲ را خواهد داشت. دستگاه جديد قادر است از يك ميني ديسك با ظرفيت ۸/۱ گيگا بايت كه تمامي مجموعه بازي ها بر روي آن ريخته مي شود، نيز استفاده كند. تازه يك سال ديگر نيز قرار است جانشين پلي استيشن - ۲ وارد بازار شود. پس از اعلام خبر ورود قريب الوقوع محصولات سوني ارزش سهام شركت نينتندو، شركت رقيب سوني، يازده درصد كاهش يافت و در مقابل سهام سوني پنج درصد با افزايش قيمت روبه رو شد.
منبع: اشپيگل

بزرگ ترين چپاولگر قرن
دو روز پيش از آغاز تهاجمات هوايي آمريكا عليه عراق يكي از پسران صدام حسين به نام قصي با اخذ دستور از سوي ديكتاتور عراق اقدام به گشودن گاوصندوق هاي بانك مركزي اين كشور در بغداد كرد
012790.jpg
ترجمه: يونس دقيق كيا
اين بزرگ ترين سرقت قرن بود. در ساعت ۴ بامداد روز ۱۸ مارس، دو روز پيش از آغاز تهاجمات هوايي آمريكا عليه عراق، يكي از پسران صدام حسين به نام قصي، با اخذ دستور از سوي ديكتاتور عراق، اقدام به گشودن گاوصندوق هاي بانك مركزي اين كشور در بغداد كرد. او دستور داد تا مبلغ بي سابقه اي كه حدود ۱ ميليارد دلار پول نقد بود (شامل ۹۰ ميليون دلار اسكناس ۱۰۰ دلاري و مابقي به يورو) در كاميون ها تخليه شود. پس از اين سرقت، ديگر كسي اثري از قصي نديده است. اين ماجرا ابتدا توسط نيويورك تايمز در ۵ ماه مه فاش و سپس توسط بانك مركزي آمريكا تاييد شد. سرقت اين مبلغ عظيم ثابت مي كند كه رژيم سابق صدام حسين تا چه حد چپاولگر بوده است.
در طول چندين دهه، شخص ديكتاتور و نزديكان او همواره به غارت منابع كشور ادامه دادند و گفته مي شود كه ثروتي بالغ بر ۲۰ ميليارد دلار براي خود اندوخته اند. آنان شركت هاي عراقي را وادار مي كردند تا از طريق «دوستان» واسطه گر، مانند شركت الهدر (AL HODAR) در بغداد، گلوبال تريدينگ اينترنشنال در لبنان و الدحمه
(AL Dahmaشa) در اردن، اجناس خود را وارد كشور نمايند. آنان مشتريان بين المللي نفت عراق را مجبور مي كردند بين ۲۰ تا ۶۰ سنت «هزينه اضافي» در ازاي هر بشكه نفت پرداخت كنند، و مبالغ حاصله نيز عمدتاً به بانك هاي سوئيس و يا بانك ملي اردن در امان واريز مي شد. آنان اقدام به قاچاق نفت خام از طريق اردن، سوريه، كردستان و تركيه مي كردند. كنترل واردات غيرقانوني اتومبيل، از جمله ورود ۳۰ هزار تويوتا از قطر و نيز واردات ميليون ها نخ سيگار آمريكايي از طريق كردستان، در اختيار آنان بود. باند قدرت در عراق، همچنين به هنگام تنظيم بودجه هاي رفاهي، ۱۰ درصد كميسيون دريافت مي كردند، كه آن را به طرز وقيحانه اي «هزينه تعميرات عمومي و خدمات» مي ناميدند. كارشناسان «دفتر حسابرسي عمومي»
(General Accounting Office) كه در واقع ديوان محاسبات آمريكاست، در گزارشي كه در ماه مه ۲۰۰۲ منتشر كردند، ارزيابي كردند كه در فاصله سال هاي ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ فقط از محل عقد قراردادهاي نفتي، ۶/۶ ميليارد دلار از دارايي هاي مردم عراق به يغما رفته است.
احتمالاً بخشي از اين پول ها به طور مخفيانه صرف خريد سلاح شده است. بخشي ديگر، صرف ريخت و پاش ها در قالب ساختن كاخ ها و خريد اتومبيل هاي مجلل و كشتي هاي تفريحي شده است. در يكي از كاخ هاي رياست جمهوري در بغداد، سربازان ائتلاف آمريكايي ـ انگليسي موفق به كشف ۶۵۰ ميليون دلار پول نقد شدند كه احتمالاً به پسر ديگر صدام يعني عدي تعلق داشته است؛ او به خاطر تجمل گرايي و علاقه شديد به اتومبيل هاي زرد فراري زبانزد عام و خاص بود. اما بخش اصلي پول هاي چپاول شده، در گوشه و كنار جهان، در گاوصندوق هاي بانك ها و تحت اسامي مستعار، پنهان است.
روند دشوار رديابي اين ميلياردها دلار پول پنهان از مدتي پيش آغاز شده است. جان اسنو، وزير خزانه داري آمريكا، روز ۲۱ مارس اعلام كرد كه «جهانيان بايد پول هاي ملت عراق را كشف و ضبط نمايند و آنها را به اين ملت بازگردانند. » از ميان ۵۵ رهبر رژيم سابق كه تحت تعقيب وزارت دفاع آمريكا قرار دارند، يك نفر به نام برزن التكريتي كه در روز ۱۶ آوريل در بغداد به دام افتاده، گويا حاضر شده است در مقابل مصونيت قضايي، برخي اطلاعات مربوط به محل اختفاي پول ها را در اختيار آمريكايي ها قرار دهد. التكريتي، رئيس سابق استخبارات عراق و يكي از مسئولين قتل عام كردها و نماينده رسمي عراق در سازمان ملل بود كه پس از اقامت در ژنو از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۸ سرانجام به عنوان يك «مشاور» ساده رئيس جمهور به بغداد بازگشت. در واقع، اين ديپلمات عراقي از سوي برادر ناتني صدام حسين ماموريت يافته بود كه مجموعه اي از چندين شركت استخراج نفت فراساحلي تاسيس نمايد و بخشي از پول هاي حاصله را صرف خريد اسلحه و بخش ديگر را پولشويي كند. بنا بر تحقيقي كه در سال ۱۹۹۱ توسط آژانس كارآگاهي كرول در آمريكا صورت گرفت، ميزان پول هاي اندوخته شده در اين زمان به ۱۰ ميليارد دلار بالغ مي شد، قسمتي از اين دارايي ها به صورت ۶۵ تن طلا به بانك هاي سوئيس سپرده شده بودند و قسمتي ديگر نيز به سرمايه گذاري در گروه هاي صنعتي مانند دايملر ـ بنز يا گروه رسانه اي هاشت، در قالب خريد سهام در بورس، اختصاص يافته است.
شركت پانامايي «مونتانا منجمنت» كه در سال ۱۹۸۴ تاسيس شد و رياست آن به عهده يك بازرگان بغدادي نزديك به صدام، يعني خلاف الدوليمي بود، حدود شصت ميليون يورو در گروه رسانه اي هاشت سرمايه گذاري كرده بود. رئيس هاشت، ژان ـ لوك لاگاردر، در آن زمان به لطف فروش اسلحه به عراق، رونق خاصي به شركت خود بخشيده بود. ژول كرول در يك برنامه تلويزيوني در شبكه CBS، در سال ،۱۹۹۱ روساي هاشت را در مظان اتهام قرار داد، اما آنان در پاسخ، از نيات خيرخواهانه خود سخن گفتند. در پي تصويب قطعنامه هاي سازمان ملل، سهامي كه در اختيار شركت مونتانا بود و نيز ۵/۲ ميليارد دلار دارايي هاي رسمي دولت عراق در سراسر جهان بلوكه شده است. فيليپ دوبوكار، وكيل سابق شركت مونتانا، در اثر فشارهاي آمريكا، از مدافعات خود دست كشيد و اعلام كرد: «من ديگر روي اين پرونده كار نمي كنم. »
روابط سودآور با مسكو
شركت ديگري به نام ميدكو فايننشال كه همانند مونتانا تحت رياست خلاف الدوليمي بود و كاركرد مشابهي داشت در ۲۹ مارس ۱۹۹۹ منحل گشت. اين شركت مالي، نقشي بسيار اسرارآميز داشت. برونو بوهلر كه از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۸ سرگرم رسيدگي به حساب هاي ميدكو فايننشال بود، اكنون مي گويد: «اين شركت فقط اعتبارهاي محدودي براي افراد اعطا مي كرد. » كارآگاهان كرول كه در سال ۲۰۰۱ تحقيقات خود پيرامون سامان غيردولتي انگليسي ـ آمريكايي اينديكت (Indict) را دنبال مي كردند، به برونو بوهلر ظنين هستند كه گويا او يكي از افراد اصلي نزديك به خاندان حسين بوده است. اما او با رد اين ادعا به مجله اكسپرس گفته است: «من با آنها هيچ ارتباطي ندارم، من هيچ گاه برزن التكريتي را نديده ام. »
آيا اين يك سرنخ انحرافي است؟ بايد گفت كه الزاماً اين گونه نيست. زيرا نزديكان صدام حسين همواره مراقب بودند تا شبكه خود را به قسمت هاي كاملاً مجزا تبديل نمايند. ضمناً، پس از جنگ خليج فارس در سال ۱۹۹۱ و اعمال تحريم هاي اقتصادي عليه عراق، صدام حسين چرخه جديدي از اختلاس ها، به ويژه به نفع فرزندانش قصي و عدي، به راه انداخت. به نظر مي آيد كه نقش برزن التكريتي در اين زمان تغيير كرده باشد، زيرا روابط او با عدي هرازگاهي رو به تيرگي مي نهاده است. اما او در فاصله ژوئن تا اكتبر سال ۲۰۰۲ در ژنو اقامت داشته است. به اعتقاد شركت كارآگاهي كرول، برخي از بازرگانان عراقي مانند حسين رسام و بهمن بختيار در سوئيس و عوانيس آرتين اوهانس، جواهرشناس در ايالات متحده، همچنان به ارتباط خود با التكريتي ادامه مي داده اند.
در اين ميان، صدام حسين روابط سودآوري با دوستان خود در مسكو، از جمله با اوگني پريماكف (مشاور پوتين)، برقرار كرده بود. پريماكف درست چند روز قبل از حملات آمريكا عليه عراق از بغداد ديدن كرد. در سال هاي اخير، دولت بغداد اغلب گروه هاي نفتي و گازي شوروي سابق (لوك اويل، TNK، زار و بزت نفت، روزنفت) و چند شركت واسطه اي روسي را براي عقد قراردادهايي كه در قالب برنامه «نفت در برابر غذا» مورد پذيرش سازمان ملل بود، انتخاب مي كرد. دليل اين توجه بغداد به شركت هاي روسي چه بود؟ يك كارشناس شركت هاي واسطه اي معتقد است: «پوتين با تكيه بر لابي نفتي خود از صدام حسين حمايت مي كرد. و شركت هاي روسي هيچ زياني به دليل پرداخت كميسيون هاي هنگفت به نزديكان ديكتاتور عراق متحمل نمي شدند. برخي شركت هاي سوئيسي و ليختن اشتايني انجام اين سوءاستفاده هاي مالي را تسهيل مي كردند.» اين پول هاي غيرقانوني اكنون يا در مسكو و يا در حساب هايي در بانك هاي سوئيس نهفته اند. سودهاي ناشي از قاچاق نفت و سيگارت نيز احتمالاً در برخي شركت هاي اردني، سوري، لبناني و مصري سرمايه گذاري شده اند. يكي از كارشناسان مبارزه عليه پولشويي، ابراز عقيده مي كند كه: «رديابي اين پول ها بسيار دشوار است چرا كه از يك سو كنترل چنداني بر بانك هاي خاورميانه اعمال نمي شود و از سوي ديگر، بخشي از مبالغ صرف پرداخت رشوه و جلب همدستي در منطقه شده است.»
ديپلمات هاي آمريكايي از چندين كشور، از جمله سوئيس و اتريش، درخواست كرده اند تا دارايي هاي صدام حسين را شناسايي و مسدود نمايند. اما هنوز مشروعيت قضايي اين درخواست به اثبات نرسيده است. و به نظر مي رسد كه كار كردن با كشورها و شركت هايي كه بستانكار عراق هستند و از سال ها پيش در انتظار دريافت مطالبات به سر مي برند، بسيار دشوارتر باشد. از سوي ديگر، هنوز فهرست مشروحي از اين دارايي ها تنظيم نشده است. وزارت دارايي آمريكا فهرستي از شركت ها، بانك ها و افرادي كه در سراسر جهان مظنون به داشتن رابطه با ديكتاتور سابق هستند تهيه كرده است. با اين حال، چنين فهرستي چندان قابل اعتماد نيست. تاكنون، تماس دوباره اي با شركت كارآگاهي كرول براي انجام تحقيقات جديد گرفته نشده است. يكي از مديران اين شركت در دفتر خود در لندن تصريح مي كند: «اگر چنين درخواستي از ما بشود، بلافاصله كار را شروع خواهيم كرد. »
منبع: لوموند

جهان در ۲۰۰۳
نگاهي آماري به چند كشور عربي
ترجمه: غلامرضا رضايي نصير
لبنان
توليد ناخالص داخلي: ۱۹ ميليارد دلار
سرانه توليد ناخالص داخلي: ۵۱۲۰ دلار
جمعيت: ۶/۳ ميليون نفر
رشد توليد ناخالص داخلي: ۶/۱ درصد
تورم: ۵/۲ درصد
جنگ قدرت بين دو مرد در راس هرم سياسي لبنان، يعني رفيق حريري، نخست وزير و اميل لحود، رئيس جمهور رو به وخامت است. تاكنون حريري در پيشبرد اصلاحات اقتصادي مورد نظر خود موفقيت هايي كسب كرده است. اما در سال ۲۰۰۳ اين امر دشوارتر خواهد شد. اگر چوب لاي چرخ او بگذارند، احتمال دارد كه استعفا دهد.
فروش قريب الوقوع دو امتياز عملياتي تلفن همراه كه انتظار مي رفت تا پايان سال ۲۰۰۲ كامل شود، چشم انداز برنامه خصوصي سازي و از اين رو سرمايه گذاري خارجي را روشن تر ساخته است. اگر برنامه هاي زماني تعيين شده رعايت شوند، كنفرانسي در مورد اعطاكنندگان كمك هاي خارجي ممكن است در نيمه اول سال ۲۰۰۳ در اين كشور برگزار گردد.
عربستان سعودي
توليد ناخالص داخلي: ۱۹۶ ميليارد دلار
سرانه توليد ناخالص داخلي: ۸۶۴۰ دلار
جمعيت: ۴/۲۲ ميليون نفر
رشد توليد ناخالص داخلي: ۸/۲ درصد
تورم: ۵/۱ درصد
روابط عربستان سعودي با ايالات متحده همچنان تيره باقي مي ماند؛ آمريكايي ها فراموش نخواهند كرد كه اكثر هواپيماربايان حوادث ۱۱ سپتامبر اهل كجا بوده اند. اما حداقل فعلاً، واشنگتن و رياض آن قدر به يكديگر نياز دارند كه اجازه نخواهند داد روابطشان به كلي قطع گردد. با پايان جنگ عراق روابط بين دو كشور تقويت مي شود (ظاهراً با توجه به اوضاع كنوني، اكونوميست در اين مورد هم اشتباه كرده است. م)
عربستان بزرگ ترين ذخاير نفتي جهان را دارا است و قادر است هر وقت بخواهد شيرهاي نفت را باز كند يا ببندد؛ از اين جهت براي آمريكا و كل جهان از اهميت فراواني برخوردار است. اما نبايد فراموش كرد كه عراق در اين زمينه رتبه دوم را در جهان دارد. اگر صدام حسين بر كنار شود و توليد نفت عراق افزايش يابد، قيمت نفت كاهش شديدي خواهد يافت و از نفوذ عربستان سعودي كاسته مي گردد. آيا نظم نوين نفتي جديدي در جهان حاكم خواهد شد؟
نكته ديگر اين كه شاه فهد به سختي بيمار است و طوفان جانشيني وي در راه. عبدالله، وليعهد وارث تاج و تخت و حاكم عملي عربستان طرفدار اصلاحات است، اما شاهزاده سلطان، وزير دفاع و برادر شاه فهد خيلي به اصلاحات علاقه اي ندارد.
كشورهاي حوزه خليج فارس
اگر قرار است دموكراسي به دنياي عرب قدم بگذارد، بهترين دروازه براي ورود آن، كشورهاي حوزه خليج فارس هستند. در سال ۲۰۰۳ بسياري از كشورهاي كوچك اين منطقه مدرنترين، مرفه ترين و بازترين كشورهاي جهان مسلمان خواهند بود و مطمئناً اوضاع آنها بهتر هم خواهد شد.
برخي از حكام اين منطقه كه از مشروعيت لرزان خود آگاه هستند، دست به تجاربي دموكراتيك خواهند زد. قانون اساسي جديد قطر راه را براي يك پارلمان منتخب با دندان هاي شيري هموار خواهد ساخت. پارلمان بحرين مي توانست دندان هاي قويتري داشته باشد، هر چند امير آنجا هنوز سعي دارد با استفاده از يك شوراي مشورتي كه «در كنار» پارلمان فعاليت خواهد كرد، به مجلس پوزبند بزند. ديگران همچنان سعي خواهند كرد با بريز و بپاش و صرف پول مشكل را مسكوت بگذارند. امارات متحده عربي همچنان استوار و ثابت قدم غيرسياسي باقي خواهد ماند و هيچ پارلماني در آنجا شكل نخواهد گرفت.
اما هتل هاي باشكوه جديد ساخته خواهد شد؛ مركز تجارت جهاني دوبي ميزبان وزيران اقتصاد و دارايي و بانكداران ارشد براي اجلاس سالانه صندوق بين المللي پول و بانك جهاني در اواخر سپتامبر خواهد بود. تظاهركنندگان و معترضين به جهاني سازي راهي به آنجا نخواهد يافت.
براي عربستان سعودي كه نسبت به بقيه كشورها فقيرتر است، تشكيل يك حكومت دموكراتيك در كشور بزرگ و عمدتاً شيعه عراق پس از رژيم صدام حسين همچون بختكي بر شانه شمالي اش خواهد بود. در مواجهه با رشد دموكراسي در جهان عرب، كارت هاي سياسي عربستان سعودي بين پسران سالخورده عبدالعزيز بُر خواهد خورد. مطمئناً شاهزاده عبدالله، وليعهد عربستان بدون دردسر تبديل به شاه عبدالله خواهد شد، اما نبردي براي جانشيني موقعيت فعلي او، هر چند دور از چشم ها، به درازا خواهد كشيد.
براي بسياري از كشورهاي حوزه خليج فارس گاز نفت جديد محسوب مي شود، بنابراين منتظر انبوهي از سرمايه گذاري ها در زيرساخت هاي جديد توليدگاز باشيد. حتي عربستان سعودي نيز، پس از تعلل فراوان، به شركت هاي خارجي اجازه خواهد داد كه ذخاير عظيم گازش را توسعه دهند. اما اين امر براي لشگر بيكاران جوان عربستان سعودي كه ممكن است هنوز براي آرزوهاي سياسي خود به عراق جديد در شمال كشور چشم داشته باشند، توفير چنداني ندارد.
توليد ناخالص داخلي درصد
۲۰۰۳
۲۰۰۲
۲۰۰۱
سال
۶/۳
۸/۳
۸/۴
بحرين
۶/۴
۰/۲-
۰/۱-
كويت
۹/۴
۴/۲
۹/۵
عمان
۵/۵
۲/۳
۲/۵
قطر
۸/۲
۴/۰
۲/۱
عربستان سعودي
۶/۳
۸/۳
۹/۲
امارات متحده عربي


حاشيه اقتصاد
• پروژه تسليحاتي جديد در اروپا
بزرگ ترين پروژه تسليحاتي اروپا، پس از مدت ها كشمكش در صحنه ملي و بين المللي، مي تواند آغاز گردد. آلمان با مبلغي حدود هشت ميليارد و سيصد ميليون يورو ۶۰ هواپيماي نظامي باربر از نوع Airbus A 400M خواهد خريد. با موافقت همه فراكسيون هاي مجلس نمايندگان مردم آلمان، اين كشور در پروژه ياد شده مشاركت خواهد كرد. اين هواپيما قرار است جايگزين هواپيماهاي قديمي از نوع سي ۱۶۰ ترانسال TRANSALLC160 شوند، كه بخشي از آنها بيش از ۳۰ سال است مورد استعمال بوده اند. نخستين هواپيماي نوع A400M در سال ۲۰۰۸ به آلمان تحويل داده خواهد شد. كشورهاي فرانسه، اسپانيا، بلژيك، لوگزامبورگ و تركيه در توليد اين محصول مشترك شركت خواهند داشت. آلمان بيشترين تعداد هواپيماها را دريافت خواهد كرد.

• بدهي هاي جديد دولت آلمان
صدراعظم آلمان گرهارد شرودر احتمال آن را مي بيند كه دولت آلمان در سال جديد بدهي جديدي در حدود ۳۸ ميليارد يورو خواهد داشت. شرودر دركنفرانس حزب سوسيال دموكرات آلمان در پوتسدام Potsdam گفت به بودجه اي مكمل نياز است كه تقريباً دو برابر ميزان بودجه اي است كه پيش از اين در نظر گرفته شده بود. وزير دارايي آلمان فدرال هانس آيشل در كميته بودجه مجلس نمايندگان مردم آلمان گفته بود كه وي تنها براي اجراي سياست هاي برنامه ريزي شده براي عرصه بازار كار نيازمند ده ميليارد يورو است. كميسر امور ارزي اتحاديه اروپا پدرو سولبز Pedro Solbes در بروكسل برنامه صرفه جويي دولت آلمان را ستود. وي گفت اما برنامه اصلاحاتي كه آلمان مي خواهد تا سال ۲۰۱۰ اجرا كند، كافي نيست.

• تأسيس بانك تجارت خارجي ايران
وزارت اقتصاد و دارايي ايران طرحي را تهيه كرده است كه بر اساس آن، با ادغام شعب بانك هاي ايراني در خارج از كشور، بانك جديدي موسوم به بانك «تجارت خارجي ايران» تأسيس مي شود. هدف از اين طرح برطرف كردن مشكلاتي است كه بانك هاي ايراني در خارج از كشور، به خصوص در بريتانيا، با آن مواجه بوده اند. در سال ،۱۹۹۹ سازمان نظارت بر بانك ها و موسسات مالي بريتانيا مهلت دو ساله به بانك مركزي ايران داد تا مشكلات و مسائل شعب بانك هاي ايراني در لندن را برطرف كند. به گزارش بي بي سي، سازمان نظارت بر بانك ها و موسسات مالي بريتانيا، با ذكر دلايلي توضيح داده بود كه شعب بانك هاي ايراني در لندن واجد شرايط لازم براي فعاليت به عنوان شعبه بانكي در آن شهر نيستند. مهم ترين مسئله مطرح شده در مورد دفاتر شعب بانك هاي ايراني در لندن به كافي نبودن سرمايه بانك هاي مادر اين شعب مربوط مي گشت كه با مقررات بانكداري اروپا ـ موسوم به مقررات بازل ـ همخوان نبوده است. مسئله ديگر شفاف نبودن سرفصل حساب ها بوده زيرا ايران، با اجراي عمليات بانكي بدون ربا، تغييراتي را در سرفصل هاي استاندارد حسابداري بانكي به وجود آورده است. مقام هاي بريتانيايي، با اشاره به عدم اطمينان و كفايت نظارت و كنترل بانك مركزي ايران در مورد بانك هاي داخلي، اعلام كرده بودند كه براي حصول اطمينان از رعايت استانداردهاي نظارتي، بايد امكان دسترسي سازمان نظارت بانكي آن كشور به حساب هاي بانك هاي ايراني وجود داشته باشد. نبود اختيارات لازم براي تصميم گيري در محل شعبه و عدم اطمينان نسبت به كارآمدي سيستم ها و مديريت بانك هاي مادر شعب ايراني در لندن، از مسائل ديگري بوده كه مقامات بريتانيايي به آن اشاره كرده بودند. با توجه به ضرب الاجلي كه از سوي مقامات بريتانيايي تعيين شده بود، مقام هاي بانكي ايران به بررسي موضوع پرداختند. در آخرين مذاكراتي كه رئيس كل بانك مركزي ايران با مقامات ايراني داشت پيشنهادي براي تبديل شخصيت شعب به واحد مستقل بانكي و تقليل تعداد آنها مطرح شد. براساس اين پيشنهاد، قرار بود بانك ملي و بانك سپه هر يك شعب خود را به بانك مستقل ثبت شده در بريتانيا تبديل كنند.
همچنين، دو شعبه بانك صادرات و بانك سرمايه گذاري خارجي ايران در يكديگر ادغام و يك بانك مستقل ثبت شده در بريتانيا به مالكيت اكثريت سهام بانك صادرات به وجود آيد. علاوه بر اين، مقرر شد شعب بانك هاي ملت و تجارت در يكديگر ادغام و بانك جديدي با سرمايه مشترك اين دو بانك در بريتانيا تاسيس شود. ناظران بانكي اجراي اين طرح را بدون مشكل ندانستند. از جمله، گفته شد كه اجراي طرح نياز به انتقال سرمايه نسبتاً سنگيني دارد. مشكل اصلي در اجراي اين شيوه اين بود كه با اجراي آن، ايراد عدم تطبيق با مقررات بازل منتفي نمي شد و شعب بانك هاي ايراني در ساير كشورهاي اروپايي نيز مي بايست راهي مشابه را طي كنند. به گفته كارشناسان، به كار بستن اين راه حل با توجه به حجم سرمايه گذاري بانك هاي ايراني در خارج در مقايسه با جذب سرمايه خارجي، اقدامي بود كه موجه به نظر نمي رسيد. با ايراداتي كه بر راه حل بانك مركزي وارد شد، تهيه كنندگان طرح جديد پيشنهاد كرده اند به جاي تلاش در تاسيس بانك هاي جديد ـ با شرايط و محدوديت هايي كه وجود دارد ـ بهتر است نسبت به تمركز و تجميع عمليات بانك ها در «بانك تجارت خارجي ايران» اقدام شود. براين اساس، بانك جديد هم داراي سرمايه كافي خواهد بود و هم با شرايط و مقررات بازل از لحاظ كفايت سرمايه و استانداردها انطباق خواهد يافت. با اجراي اين طرح، بانك ها خواهند توانست شعب موجود خود را حفظ و حتي شعب جديدي را در ديگر مناطق جهان ايجاد كنند. در اين طرح پيشنهاد شده است كه بانك جديد مي تواند شعباتي را در مراكز استان ها و شهرهاي مهم اقتصادي ايران هم تاسيس كند و به عمليات ارزي بپردازد. براساس اين طرح، بخشي از فعاليت هاي اجرايي ارزي بانك مركزي، كه جنبه رقابتي با بانك ها دارد نيز به اين بانك منتقل مي شود.
بانك هاي ايراني هفت شعبه در لندن دارند: بانك ملي دو شعبه و بانك هاي تجارت، صادرات، ملت، سپه هر كدام يك شعبه در لندن تاسيس كرده اند. بانك سرمايه گذاري خارجي ايران نيز، كه با مشاركت بانك هاي ايراني به صورت مستقل در لندن به ثبت رسيده، يك شعبه در اين شهر دارد.

اقتصاد
انديشه
ايران
جهان
زندگي
ورزش
هنر
|  اقتصاد  |  انديشه  |  ايران  |  جهان  |  زندگي  |  ورزش  |  هنر  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |