دوشنبه ۵ خرداد ۱۳۸۲- سال يازدهم -شماره ۳۰۶۰ - May.26, 2003
محيط زيست
Front Page

سازمان بين المللي حفاظت از طبيعت
كوسه هاي اقيانوس اطلس در خطرند
015720.jpg
كوسه هاي اقيانوس اطلس شمالي در معرض يك مشكل جدي قرار گرفته اند. محققان دفتر چه هاي ثبت ماهيگيران را در پانزده سال گذشته به دقت مورد بررسي قرار داده اند و متوجه كاهش شديدي در جمعيت كوسه  ماهيها شده اند. در هفده نوع كوسه مورد مطالعه، بجز دو گونه جمعيت بقيه انواع، به كمتر از نصف در دو دهه گذشته كاهش يافته است. جوليا باوم؛ بيولوژيست دانشگاه دالهاسي نوواسكاتيا در كانادا به عنوان مسئول گروه اين مطالعه تأليف اين مقاله را به عهده داشته است و اين مقاله در تاريخ ۱۷ ژانويه در مجله Science چاپ شده است. به گفته وي اين گونه ها شديداً در معرض انقراض مي باشند و اين اتفاق خيلي سريع رخ خواهد داد. اين كاهش جمعيت خصوصاً در كوسه هاي سرچكشي مشاهده شده است كه جمعيت آنها از سال ۱۹۸۶ حدوداً ۸۹% كاهش يافته است.
به دام انداختن كوسه ها
سازمان شيلات آمريكا (NMFS) هم اين كاهش جمعيت كوسه ها در اقيانوس اطلس شمالي را به طور جدي مورد مطالعه قرار داده است، ولي همچنان وضعيت بعضي گونه هاي منفرد از جمله كوسه هاي سرچكشي در پرده ابهام مي باشد. همچنين كوسه هايي كه در درياهاي آزاد پرسه مي زنند و به عنوان كوسه هاي اقيانوس شناخته شده اند، در وضعيت ناشناخته اي قرار دارند. سازمان بين المللي حفاظت از طبيعت و منابع طبيعي (IUCN) يك «فهرست قرمز» از گونه هاي در معرض تهديد تهيه كرده است. به گفته باوم؛ از ۲۱ گونه كوسه شناخته شده در اقيانوس اطلس شمالي، بيست گونه آنهااز نظر روند رشد جمعيت در اين ليست در زير علامت سؤال قرار دارند. اين گروه براي نتيجه گيري در مورد شرايط كوسه ها كليه دفترچه هاي ثبت سازمان شيلات آمريكا را هم مورد ارزيابي قرار داده است. ناوگانهاي اقيانوس پيماي آمريكا و يا كشتي هايي كه عازم درياهاي آزاد مي شوند؛ ميزان ماهي هاي صيد شده خود را ثبت مي كنند. در اين كشتي صدها قلاب در قسمت جلو براي صيد اره ماهيها و ماهي  تن وجود دارد، ولي طبيعتاً كوسه ها هم در معرض صيد شدن قرار مي گيرند. ماهيگيران اين صيدهاي اتفاقي را هم به همراه صيدهاي روزمره شان ثبت نموده اند.
محققين همچنين از ديد مراقبان تعليم يافته كوسه ها كه در بعضي كشتي هاي ماهيگيري همراه مي شوند و جمعيت كوسه ها را مورد بررسي قرار مي دهند، مورد مطالعه قرار داده اند. پس از مطالعه پانزده سال مدارك ثبتي در مورد صيد و ميزان صيد كوسه ها در اين دفترچه ها و همچنين با در نظر گرفتن تغييرات فصلي و شرايط صيد مي تواند روي ميزان واقعي اين گزارشها تأثير گذاشته باشد، اين گروه با حقايق خوشايندي در رابطه با جمعيت كوسه ها مواجه شدند. هم اكنون اين آمار نقاط تاريك را روشن كرده است به گفته باوم، اين اولين بار است كه در رابطه با كوسه هاي جدا كننده و كوسه هاي سفيد چيزي ثبت شده است. تعداد كوسه هاي اين دو گروه كه هر دو از نوع اقيانوسي مي باشند به دو سوم كاهش يافته است. دو گونه كوسه ماكو، كه هر دو از گروه اقيانوسي مي باشند، تنها گونه هايي هستند كه كمتر از ۵۰% از بين رفته اند.كليه انواع كوسه ها به تدريج در گروه گونه هاي ساحلي قرار مي گيرند كه جمعيت آنها به كمتر از نصف كاهش يافته است.
بسياري از مردم كوسه ها را به عنوان وحشتناك ترين ماهي دريا مي شناسند. باوم گفته است: ما هم بر اين باور هستيم كه كوسه  درنده ترين شكارچي است و براستي هم  اين چنين مي باشند، چرا كه در رأس چرخه غذايي هم قرار دارند، ولي به همان نسبت هم آسيب پذير مي باشند. اين موجودات هميشه دهشت انگيز درياها، خيلي به آهستگي رشد پيدا مي كنند و سالها طول مي كشد تا به سن بلوغ برسند. يك كوسه در تمام طول عمرش در مقايسه با ساير ماهيها تعداد كاملاً محدودي بچه دار مي شود و همين باعث مي شود كه نتوان اميدي به جهش در جمعيت روبه كاهش آنها داشت. در حالي كه كوسه ها براي ميليونها سال به عنوان پادشاه درياها بقا يافته اند، اين افزايش جمعيت كندشان آنها را در برابر شكارچي جديد «انسان» كاملاً آسيب پذير كرده است.
كوسه ها به عنوان يك محصول فرعي در صيد ساير ماهيها به دام مي افتند. در ضمن اينكه آنها بازار خودشان را دارند. ماهيگيرهاي تجارتي بعضي از گونه هاي آنها را براي تزيين ميز غذا صيد مي كنند. باله كوسه به عنوان يك مزه دهنده خوشمزه در سوپ باله كوسه مورد استفاده قرار مي گيرد و فروش آن در بازارهاي آسيايي منافع مالي فراواني به همراه دارد. به تازگي كانادا و آمريكا صيد كوسه  را ممنوع كرده اند، ولي اين به اين معنا نمي باشد كه تجارت باله كوسه متوقف شده است.مناطق حفاظت شده براي چندين گونه شديدا در معرض خطر، مي تواند پناهگاه مناسبي براي گونه هاي در معرض انقراض باشد. به گفته باوم: اين ذخاير مي توانند نقش مهمي ايفا كنند ولي آنچه كه واقعا مهم است كاهش صيد مي باشد.
منبع: National Geography
مترجم: فريبا پوركاشاني

اروپا همچنان با واردات محصولات بيوتكنولوژي آمريكا مخالفت مي كند
محصولات ژنتيك پشت مرزهاي اروپا
015715.jpg
در حالي كه كشورهاي اتحاديه اروپا همچنان به دلايل زيست محيطي از واردات محصولات كشاورزي تغيير ژنتيك يافته آمريكا مقاومت مي كنند و صدها تشكل زيست محيطي را در سراسر جهان با خود همراه ساخته اندمقامات آمريكايي هشدار داده اند، قصد دارند به خاطر منع واردات اين قبيل فرآورده ها به مجامع حقوقي بين المللي مراجعه كنند، مگر اين كه اتحاديه اروپا به فوريت بازار خود را به روي ميليونها دلار توليدات موادغذايي تغيير ژنتيك يافته آمريكاباز كند، اين مقامات در عين حال اطمينان داده اند كه چندان نگران وخامت مناسبات قدرت هاي دوسوي اقيانوس اطلس نيستند.
به گزارش خبرگزاري رويتر از واشنگتن، كانادا، آرژانتين و مصرنيز در اين مورد با آمريكا همصدا شده اند و قصد دارند از سازمان تجارت جهاني بخواهند در دعوايي كه بر سر محصولات بيوتكنولوژي پيش آمده و هر سال براي كشاورزان آمريكايي ۳۰۰ ميليون دلار زيان در بر دارد، مداخله كند. اين هزينه، درآمد از دست رفته اي است كه بر اثر صادر نكردن ذرت تغييرژنتيك يافته آمريكايي به اروپا، به صورت زيان انباشته مي شود. «رابرت زوليك» نماينده تجاري آمريكا به تازگي گفته است رد مواد غذايي تغيير ژنتيك يافته جديد از سوي اتحاديه اروپا «نقض كامل قوانين تجارت بين الملل است.» وزير كشاورزي آمريكا هم خاطرنشان كرده است كه تعداد ديگري از كشورهاي جهان از جمله استراليا، شيلي، كلمبيا، السالوادر، هندوراس، مكزيك، نيوزيلند، پرو و اروگوئه موافقت خود را براي مبادلات آزادانه محصولات كشاورزي تغيير ژنتيك يافته اعلام كرده اند.
فرآورده هاي تغيير ژنتيك يافته طوري ساخته شده اند كه حشرات گياهخوار را دفع كرده و در برابر كاربري علف كشها بهتر مقاومت مي كنند. منتقدان مي گويند به دليل تغييراتي كه در قانونمندي ژن اين محصولات رخ داده است، آنها مي توانند سلامت انسان را به خطر اندازند و آسيب غيرقابل پيش بيني به محيط زيست وارد كنند. برخي كارشناسان هشدار داده اند كه استفاده از محصولات تغيير ژنتيك يافته، خطرات غير قابل جبراني بر روي نسل هاي آينده دارد.
آمريكا از توليدكنندگان عمده در بخش بيوتكنولوژي (محصولات كشاورزي تغيير ژنتيك يافته است) و در اين زمينه رشد سريعي دارد. در حال حاضر ۷۵ درصد سويا، ۳۴ درصد ذرت و ۷۱ درصد از محصول پنبه تغيير ژنتيك يافته جهان را آمريكا توليد مي كند و طبق آخرين يافته هاي آماري از هر سه هكتار زير كشت در آمريكا يك هكتار به توليد فرآورده هاي تغيير ژنتيك يافته اختصاص يافته است. گروههاي مصرف كننده و زيست محيطي به سرعت تهديد به تعقيب قضايي را نقد كردند و ايمني و سلامت فرآورده هاي تغيير ژنتيك يافته را زير سئوال بردند و گفتند: «اروپاييان بايد اجازه داشته باشند خودشان تصميم بگيرند كه اين گونه فرآورده ها را قبول  كنند يا نه.»
موضعگيري جديد ايالات متحده آمريكا عليه اتحاديه اروپا در خصوص محصولات كشاورزي تغيير ژنتيك يافته با واكنش تند تشكل هاي زيست محيطي و مصرف كنندگان اروپايي روبرو شده است. سخنگوي يك تشكل زيست محيطي در اروپا گفته است: اين حق مردم اروپاست كه از واردات محصولات تغيير ژنتيك يافته كه براي سلامتي بشر مضر تشخيص داده شده است. سرباز زنند و مقامات آمريكايي هم بهتر است پيش از انجام اقدامات تند قضايي عليه اروپا، به بررسي نقد اصولي دانشمندان در مورد اين محصولات بپردازد. سخنگوي يك تشكل مردمي با نام «جمعيت شهروندان» كه در واشنگتن مستقر مي باشد با نوميدي گفته است: مقاومت اروپائيان در برابر محصولات زيان آور بيوتكنولوژي آمريكا ستودني است. اما متأسفانه توليدكنندگان با نفوذ اين محصولات آموخته اند كه چگونه با بهره گيري از نظام نيرومند بحث و جدل سرانجام سيلاب اين محصولات را به سوي قاره اروپا روانه كنند! تشكل دوستان زمين نيز موضع گيري اخير ايالات متحده در مورد محصولات تغيير ژنتيك يافته را گام ديگري از سوي دولت بوش عليه سلامت شهروندان و محيط زيست تعبير كرده است.
در اين ميان كشورهاي اروپايي، فرانسه يكي از سرسخت ترين مخالفان واردات محصولات بيوتكنولوژي آمريكا به قاره آمريكا مي باشد و مردم اين كشور در اين خصوص حساسيت بيشتري از خود نشان داده اند.
ترجمه: سعيد علوي نائيني

|   اجتماعي    |    اقتصادي    |    انديشه    |    خارجي    |    سياسي    |    سينما    |
|   شهري    |    علمي    |    علمي فرهنگي    |    محيط زيست    |    ورزش    |    ورزش جهان    |
|   يادداشت    |    صفحه آخر    |

|    صفحه اول    |    آرشيو    |    شناسنامه    |    بازگشت    |