دوشنبه ۲ تير ۱۳۸۲- سا ل يازدهم - شماره ۳۰۸۵ - jun . 23, 2003
علمي فرهنگي
Front Page

۷۲ سال باستان شناسي در مجموعه تخت جمشيد
گروه علمي فرهنگي: ۲۰ هزار عكس، نگاتيو و اسلايد تخت جمشيد كه از سال ۱۳۱۰ تاكنون تصويربرداري شده از سوي بخش آرشيو بنياد پژوهشي پارسه - پاسارگاد جمع آوري و طبقه بندي شد.
000570.jpg

به گزارش ميراث خبر، قديمي ترين عكسهاي اين مجموعه چند عكس هوايي متعلق به دوره پژوهش هاي هرتسفلد و اشميت (۱۳۱۸-۱۳۱۰) در تخت جمشيد است.
همچنين چهار هزار عكس متعلق به سالهاي ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۶ ، دو هزار اسلايد، ۱۰ هزار نگاتيو ۱۳۵ و چهار هزار نگاتيو ۶*۶ كه در سالهاي پس از انقلاب تهيه شده اند پس از مرمت و حفاظت، طبقه بندي شده است.
تمام اين تصاوير اسكن شده و آرشيو رايانه اي آنها نيز تهيه شده است.
در آرشيو بنياد پژوهشي پارسه - پاسارگاد، نامه هاي ارزشمند اداري نيز كه از سال ۱۳۱۰ تاكنون نگاشته شده اند، نگهداري مي شدند، در ميان اين نامه ها، نامه هاي مربوط به شرح آثار و اشياي كشف شده در تخت جمشيد و نامه هاي درخواست كمكهاي مالي در دوره هاي مختلف به چشم مي خورد. ۲۰ دفتر يادبود نيز كه شخصيت هاي برجسته اي كه از تخت جمشيد بازديد كرده اند در آن يادبود نوشته اند در اين آرشيو نگهداري مي شوند.
000580.jpg

عكس هاي آرشيو، بنياد پژوهشي پارسه - پاسارگاد بر روي سايت اينترنتي اين بنياد نيز قرار خواهد گرفت و مسئولان اين بنياد در تلاش هستند تا نامه هاي اداري و دفاتر يادبود آرشيو را نيز در مراكز استاني به نمايش بگذارند.

توسط دفتر تأليف و برنامه ريزي كتابهاي درسي
فارسي دوم هم تغيير كرد
گروه علمي فرهنگي: مدير كل  دفتر آموزش  و پرورش  ابتدايي  گفت : كتاب  «بخوانيم  و بنويسيم» در سال  تحصيلي  ۱۳۸۳ - ۱۳۸۲ در پايه  دوم  ابتدايي  نيز تدريس  مي شود.
000575.jpg

«بخوانيم  و بنويسيم» كتاب  جديدالتاليف  وزارت  آموزش  و پرورش  است  كه تدريس  آن از سال  تحصيلي  گذشته  در پايه  اول  ابتدايي  آغاز شد و در سال تحصيلي  پيش  رو، براي  دانش آموزان  پايه  دوم  ابتدايي  نيز در نظر گرفته شده است .
«عباس  حاجي  آقالو» روز يكشنبه به ايرنا افزود: مدرسين  استانها كه  از تجربه  و تحصيلات  بالاتر برخوردارند،تيرماه  امسال  براي  آشنايي  با چگونگي  روش  تدريس  اين  كتاب  در كلاسهاي  آموزشي كه  در تهران  تشكيل  مي شود، شركت  خواهند كرد. وي  اظهارداشت : اين  مدرسان  پس  از شركت  در اين  كلاسها، مرداد و شهريورماه كلاسهاي  آموزشي  فراگيري  كتاب  بخوانيم  و بنويسيم  را در استانهاي  محل  سكونت خود براي  معلمان  اين  مقطع  برپا خواهند كرد.
000585.jpg

حاجي  آقالو تأكيد كرد: درصورت  تشكيل  كامل  اين  كلاس ها و شركت  مدرسان  ومعلمان  در اين  كلاسها، «كتاب  بخوانيم  و بنويسيم » در سال  تحصيلي  آينده در پايه  دوم  ابتدايي  سراسر كشور تدريس  خواهد شد.طرح جديد وزارت آموزش و پرورش در زمينه گرايش دانش آموزان به نوشتن مي تواند بستر آگاه سازي عمومي را فراهم آورد.

سمينار بين المللي گفت وگوي تمدنها از ديدگاه دانش آموزان به كار خود پايان داد
گروه علمي فرهنگي: نخستين سمينار بين المللي گفت وگوي تمدنها از ديدگاه دانش آموزي كه به همت سرپرستي مدارس جمهوري اسلامي ايران در شبه قاره هند در شهر اسلام آباد پاكستان برگزار شده بود به كار خود پايان داد.
به گزارش روابط عمومي وزارت آموزش و پرورش، دكتر عطاءالله مهاجراني، رئيس مركز گفت و گوي تمدنها در اين سمينار طي سخناني گفت: گفت وگو يك امر حاشيه اي و تزئيني در كنار هويت انساني نيست، بلكه جزو هويت و ذات انسان است به گونه اي كه مي توان گفت ما هستيم، چون گفت وگو مي كنيم.
وي افزود: انسان، زماني گفت وگو مي كند كه حريم انديشه و شخصيت و سليقه ديگري را به رسميت بشناسد، اما به رسميت شناختن به معناي پذيرفتن اعتقادات ديگري نيست.
بنابراين گزارش آقاي رئيس منيراحمد، وزير اطلاعات، جوانان و ورزش پاكستان نيز در اين سمينار با اشاره به لزوم شناساندن فرهنگ و تمدن ملي شرقي و اسلامي به جوانان گفت: هر فرهنگي در گفت وگو غني تر و پرمحتواتر باشد، پيروز و پايدار مي ماند.

قدرداني وزير فرهنگ افغانستان از ايران براي بازگرداندن آثار تاريخي اين كشور
گروه علمي فرهنگي: سيد مخدوم  رهين  وزير اطلاعات  و فرهنگ  افغانستان  از اقدام  جمهوري  اسلامي ايران  در بازگرداندن  ۲۹۸ قطعه  اثر و گنجينه  باستاني  ايــن  كشور بــه  دولت افغانستان  قدرداني  كرد.
وي  روز يكشنبه  در يك  گفت  وگوي  راديويي  اعــلام  كرد: جمهوري  اسلامي  ايران در سفر هفته  گذشته  حامد كرزاي  رييس  دولت  انتقالي  افغانستان  بــه  تهران ،تعداد ۲۹۸ قطعه  آثار باستاني  و ميراث  فرهنگي  افغانستان  را كه  توســط پليس ايران  از قاچاقچيان  كشف  شده  بود، به  آقاي  كرزاي  تحويل  داد.
دكتر رهين  اظهار داشت :دولت  انتقالي  افغانستان  از اين اقدام  نيك  و احساس پاك  برادران  ايراني  سپاسگزار است.
اين  تعداد اشيـاي عتيقه  و آثار تاريخي  افغانستان  كه  طي  ده  سال  گذشته  كه به  طور امانت  در موزه  كاخ  نياوران  نگهداري  مي شد در سفر اخير حامد كرزاي رييس  دولت  انتقالي  افغانستان  به  تهران  به  مقامات  اين  كشور تحويل  شد.
اين  آثار كه  شامل  ۱۶۹ قطعه  سكه  مسي  و مفرغي  و تعدادي  اثر سنگي  و اشيـاي تزئيني  و كاربردي  است ، مربوط به  دوره هاي  باستان  و اسلامي  است.
وزير اطلاعات  و فرهنگ  افغانستان  ابراز اميدواري  كرد، ساير كشورهاي  جهان نيز همانند جمهوري  اسلامي  با بازگرداندن  ميراث  كهن  و گرانبهاي  اين  كشــور،به  دولت  افغانستان  در احياي  موزه ها و گنجينه هاي  به  غارت  رفته ياري  رسانند.
وي  از پليس  اسكاتلنديارد انگليس  نيز خواست ، آثار باستاني  افغانستان  راكه  از قاچاقچيان  كشف  كرده  است ، به  اين  كشور بازگرداند.

۱۰ هزار دانش آموز دبيرستاني گواهينامه بين المللي دريافت مي كنند
گروه علمي فرهنگي: مشاور وزير و رئيس سازمان دانش آموزي اعلام كرد:
۱۰هزار نفر از دانش آموزان دبيرستاني كشور گواهينامه بين المللي مهارت فني و حرفه اي دريافت مي كنند.
«محمدمهدي شاه حسيني» روز يكشنبه به ايرنا گفت: اين دانش آموزان امسال با شركت در دوره هاي مختلف آموزشگاه هاي كشور مهارتهاي لازم در رشته هاي مختلف فني و حرفه اي را كسب خواهند كرد.
وي افزود: امسال همچنين براي نخستين بار اردوي دانش آموزان فارسي زبان كشورهاي آسيايي در شيراز برگزار مي شود.

اختيار توسعه آموزشهاي فني و حرفه  اي به استانها واگذار شد
گروه علمي فرهنگي: وزارت  آموزش  و پرورش ، اختيار توسعه  آموزشهاي  فني  و حرفه اي  را از امسال  به  سازمانهاي   اين  وزارتخانه  در استانها واگذار كرد.
مدير كل  آموزش  و پرورش  فني  و حرفه اي  وزارت  آموزش  و پرورش  به  ايرنا گفت : براساس  ماده  ۷۸ قانون  برنامه سوم  توسعه ، اعتبارات  فصل  آموزش  فني  و حرفه اي  در بودجه  استانها لحاظ شده  و توسعه  رشته ها و هنرستانها به  استانهاي  كشور واگذار شده  است .
رضا رسول زاده  افزود:  اين  دفتر از اين  پس  نقش  سياستگذاري ، هدايت  و نظارت  بر عملكرد آموزشهاي  فني  و حرفه اي  مدارس  كشور را بر عهده  خواهدداشت . وي  اظهار داشت : با اجراي   اين  طرح ، استانها مي توانند با توجه  به  شرايط اقليمي و جغرافيايي  و نياز منطقه  و بازار كار نسبت  به  توسعه  رشته هاي  فني و حرفه اي  اقدام  كنند و اين  امر مي تواند تأثير مطلوبي  در روند آموزش  و اشتغال   اين  رشته ها داشته  باشد.

نشست مديران فرهنگي دانشگاههاي كشور
گره علمي فرهنگي: نشست  مديران  فرهنگي  دانشگاه هاي  منطقه  سه  كشور روز يكشنبه  در دانشگاه مازندران  در بابلسر برگزار شد. «پيمان  مغاره » مديركل  امورفرهنگي  وزارت  علوم  وتحقيقات  ، فناوري  دراين نشست  گفت  طرحهايي  مورد حمايت  اداره  كل  فرهنگي  قرارمي گيرد كه  بتواند به آسيب  شناسي  اجتماعي  و نشاط دانشجويي  بپردازد.

قوانين آموزش و پرورش كارآمد نيست
گروه علمي فرهنگي: مشاور هماهنگي  و پيگيري  قوانين  معاونت  آموزش  عمومي  و امور تربيتي وزارت  آموزش  و پرورش  گفت : بسياري  از قوانين  و مقرارت  فعلي  به  دليل  انعطاف ناپذير بودن ، غير مناسب  و ناكارآمد مي باشد.
عليرضا براتيان  يكشنبه  درشيراز
به  خبرگزاري  جمهوري  اسلامي  گفت : متاسفانه  نظام  اداري  ما بسته  عمل  مي كند و قوانين  و مقرارتي  كه  مربوط به  سالهاي گذشته  هستند با توجه  به  سير شتابنده  تحولات  امروز ديگر جوابگو نيست  و دربرابر هر نوع  تغييري  ايجاد مانع  مي كند.
وي  گفت : در قانون  اهداف  و وظايف  آموزش  وپرورش  پيش  بيني  شده  است  كه آيين نامه  اين  قانون  به  تصويب  هيات  دولت  برسد، اين  قانون  در سال  ۶۶ به  تصويب رسيده  اما تاكنون  آيين نامه  آن  به  تصويب  هيات  دولت  نرسيده  است .

گفت وگو با دكتر ناصر اقبالي رئيس دانشكده روانشناسي دانشگاه آزاد اسلامي
فرهنگ، شهر و روستا
مشكلات كلان شهرها از جمله تهران را نمي توان در خود شهر حل كرد بلكه در ابتدا بايد مشكلات محيط هاي روستايي را حل كنيم
000690.jpg

اشاره: دكتر ناصر اقبالي داراي مدرك دكتراي جغرافياي شهري و برنامه ريزي شهري و منطقه اي است. وي از سال ۱۳۶۸ با دانشگاه آزاد اسلامي همكاري داشته و در حال حاضر رئيس دانشكده علوم اجتماعي و روانشناسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركز است.
اقبالي، داراي مقالات و طرح هاي بسياري در زمينه هاي گوناگون است كه «تبيين و علل توسعه مناطق آزاد تجاري آبادان» از جمله طرح هاي اوست.
* مي گويند شهرسازي كنوني منجر به جدايي مردم از يكديگر شده است، شما چه نظري داريد؟
- براي تحليل مسايل شهري بهتر است در ابتدا به مهمترين مشخصه هاي آن كه «جمعيت زياد»، «تراكم» و «گوناگوني جمعيت» است، توجه كنيم. ببينيد جوامع شهري محيط بسيار مطبوعي براي رشد و شكوفايي استعدادها و خلاقيت ها است و اكثر اختراعات، نگرش هاي نو و پيشرفت ها در شهرها بوجود مي آيد، اما اگر شهري از لحاظ جمعيت، تراكم و گوناگوني گسترش پيدا كند، طبيعتاً باعث مشكلاتي خواهد شد. اين مشكلات بعد از صنعتي شدن دو چندان شده كه در نتيجه انفصال فرهنگي به وجود مي آيد و حس همكاري و نزديكي از بين مي رود و انسان تبديل به فردي مي شود كه در يك محيط چند هزار نفري احساس تنهايي مي كند.
مازلو در خصوص نيازهاي بشر طبقه بندي اي دارد كه اين طبقه بندي كاربرد بسيار زيادي در تحليل مسايل شهري و اجتماعي دارد. او معتقد است كه انسان براي اين كه به تبلور و شكوفايي استعدادهايش دست يابد، بايد عده اي را دوست داشته باشد و به آنها عشق بورزد و آن عده هم به وي عشق بورزند، در حالي كه در كلان شهرها، اين خصوصيات كمرنگ شده است و در نتيجه افراد احساس گمنامي كرده و گاهي به دليل كاهش شديد دوستي ها، تحمل محيط شهر براي اشخاص سخت مي شود.
بسياري از متخصصان مسايل شهري در حال بررسي راههاي كاهش صدمات مردم شهرها هستند و در واقع مي خواهند خيابان ها و محله ها را به گونه اي طراحي كنند كه مردم بتوانند با يكديگر ارتباط نزديك تري داشته باشند. براي عملي شدن اين امر بايد دو عامل «جلوگيري از كاهش ارتباطات و روابط اجتماعي» و «دسترسي انسان به طبيعت» را مورد توجه قرار داد. توجه به اين عوامل، باعث شده است طرح و نظريه هاي جديدي از جمله «نظريه  باغ شهرها» بوجود آيد. براساس اين نظريه مردم بيشتر با هم در ارتباط و تعامل خواهند بود و به اين ترتيب روحيه همسايه گري به وجود مي آيد و باعث از بين رفتن نواقص زندگي صنعتي مي شود. از جمله محلاتي كه در تهران طبق اين نظريه در گذشته بوجود آمده است محله نارمك است. بافت اين محله به اين شكل است كه هر محله داراي يك ميدان و كوچه هاي بن بست منتهي به ميدان و يك خيابان اصلي است. ميدان هر محله محيطي سرسبز است كه نياز افراد محله به فضاي سبز را تأمين مي كند و افراد محله در اين ميدان، همديگر را ملاقات مي كنند و با هم آشنا مي شوند. در اين محلات فضاهاي تجاري، آموزشي و غيرمسكوني در خيابان اصلي متمركز است. اين نوع بافت ايجاد جرم و جنايت را كمتر مي كند. متأسفانه امروزه محله ها براساس اين نظريه نبوده و تغييرات تراكم باعث شده فضاهاي اين گونه از بين بروند.
* فرهنگ شهر نشيني از چه دوره اي در ايران دچار تحول ساختاري شده است؟
- اگر بخواهيم براي تغييرات اجتماعي در شهرها نقطه عطفي پيدا كنيم، بايد به سال ۱۲۹۹ اشاره كرد. در اين سال رضاخان قدرت را از دست قاجار گرفت و شعار «ايجاد تغيير و دگرگوني» در شهرها را سر لوحه برنامه هاي خود قرار داد كه به مرور باعث تغيير دكوراسيون شهرها شد. همچنين اين تغيير، منجر به انتقال چرخه اقتصادي كشور از كشاورزي به صنعت و سبب بوجود آمدن كارخانه ها در شهرها بخصوص شهر تهران شد كه اين مسايل مهاجرت روستائيان به شهرها از جمله تهران و در پي آن گسترش بي رويه شهرها از نظر طولي و جمعيتي را به دنبال داشت.
با ورود دلارهاي نفتي در زمان پهلوي دوم اين روند تسريع پيدا كرد و بخش عمده اي از بودجه كشور صرف عمران شهري و به دنبال آن افزايش فاصله مناطق شهري از مناطق روستايي شد. متأسفانه بعد از انقلاب نيز علي رغم برنامه هاي اعلام شده، روستاها به نفع مناطق شهري تخريب شدند.
* آيا فرهنگ حاكم بر شهرها يكسان است. يعني تمام مردم ساكن در كلان شهرها داراي يك فرهنگ مشترك هستند؟
- هر شهري متشكل از خرده فرهنگ هايي است كه باعث پيدايش فرهنگ جديد مي شود. شهرهايي كه بافت متفاوت دارند، از لحاظ فرهنگي هم متفاوت هستند. به عنوان مثال آبادان شهري صنعتي است، بنابر اين فرهنگ حاكمه برآن نيز صنعتي است. شهر تهران نيز تحت تأثير عوامل مختلفي از جمله تمركز مراكز فرهنگي، دانشگاهي، درماني و تشكل هايي سياسي فرهنگ خاص خود را داراست و به همين دليل شاهد بالاترين ميزان ثروت و سواد در اين شهر هستيم. شهرهاي كوچك و بزرگ نيز از لحاظ فرهنگي با هم متفاوت هستند. چون شهرهاي كوچك شهرهايي هستند كه بر اثر گسترش مناطق روستايي يا آباديهاي بزرگ بوجود آمده اند كه به همين علت بافت اصلي اين شهرها تحت تأثير جمعيت روستايي است.
000685.jpg

* يكي از بحث هايي كه در زمينه شهري مطرح است، هماهنگي قوانين با شرايط شهرهاست به نظر شما آيا قوانين و حقوق حاكم بر شهرها متأثر از شرايط شهرنشيني ما بوده است؟
- يك سري حقوق و قوانيني در شهرهاي ما وجود دارد كه متأثر از شرايط ملي ما نبوده، بلكه بعد از صنعتي شدن اروپا و ايجاد مناطق صنعتي در اروپا بوجود آمده است.
اين يكي از عواملي است كه شهروندان ما را دچار مشكل كرده است. چون قوانين تحت شرايط خاص اروپائيان بوجود آمده است و براي شهروندان ما چندان قابل فهم نيست. مثل قوانين حمل و نقل و ترافيك كه در جامعه ما قوانين آنان قابل درك نيست چون شهر ما نتوانسته شهروندي را در خود جاي دهد كه از قبل آموزش ديده باشد.
* چگونه مي توان مشكلات كلان شهرها را حل كرد؟
- مشكلات كلان شهرها از جمله تهران را نمي توان در خود شهر حل كرد، بلكه در ابتدا بايد مشكلات محيط هاي روستايي را حل كنيم. در بررسي مسايل شهري و اجتماعي در سطح ملي بايد بدانيم اسكان فرع بر اشتغال است. به عبارتي ديگر اگر در روستاها ايجاد اشتغال كنيم، ديگر مهاجرت بي رويه به شهرها را نخواهيم داشت در آن صورت مشكلات همه كمتر خواهد شد. در ضمن بايد به اين موضوع هم توجه داشت كه كشورها از نظر جغرافيايي در يك منطقه خشك قرار گرفته و براي حل اين مشكل بايد از تجمع افراد در يك منطقه جلوگيري كنيم. در غير اين صورت دچار مشكلات بي شماري از جمله مشكلاتي در جهت تأمين آب شرب خواهيم شد.
* آيا مي توان انتظار داشت در حال حاضر يا آينده تركيبي از فرهنگ شهري و روستايي در جامعه اي اتفاق افتد؟
- اين اتفاق افتاده است و در برخي از شهرها، تركيبي از فرهنگ هاي روستايي منطقه ايجاد شده است، به طوري كه اين فرهنگ جا افتاده و فرهنگ خاص مردم آن منطقه شده است، مثل خوزستان كه فرهنگ عشاير عرب و بختياري با هم تركيب شده و منجر به ايجاد فرهنگ جديدي شده است. در واقع شهرها محل ذوب خرده فرهنگ هاي روستايي است.
گفت وگو: مريم حسيني نژاد

تيرانا، پس از ۳۰ سال زنده شد
000680.jpg
كتاب تيرانا- گزيده نثر ادبي مرحوم مهرداد اوستا- با ويرايش و بازنگري دكتر محمدرضا تركي منتشر شد. اصل اين كتاب كه مهمترين اثر نثر استاد اوستا محسوب مي شود، در سال ۱۳۵۱ با تيراژ محدود به چاپ رسيد و اكنون پس از سي سال توسط شركت انتشارات سوره در اختيار ادب دوستان قرار گرفته است.
دكتر محمدرضا تركي كه اين كتاب را آماده انتشار كرده است، مي گويد: اين كتاب قبل از انقلاب به دليل محتواي سياسي اش با محدوديتهايي مواجه شد. استاد اوستا قبل از فوتش تصميم به بازنگري و چاپ مجدد آن داشت كه اجل مهلتش نداد، اما بعد از انقلاب، حوزه هنري تصميم به چاپ آثار وي گرفت كه در اين راستا كتابهاي پاليزبان، از امروز تا هرگز و حماسه آرش از آثار اوستا به چاپ رسيد و كتاب تيرانا نيز هم اكنون منتشر شده است.
وي افزود: اين كتاب به سه دليل داراي اهميت است. نخست آن كه نثر اين اثر به قدري روان و زيباست كه مي توان آن را شعر منثور ناميد. اوستا در اين اثر همانطور كه خودش گفته هم متاثر از نثر ابوالفضل بيهقي است و هم به آثار معاصران خويش نظر داشته است. دوم، استاد اوستا در اين كتاب شرح حال مشاهير و جريانهاي ادبي هم عصر خويش را آورده كه داراي اهميت تاريخي است و سوم آن كه در بخشي از اين كتاب، اوستا، حسب حال و زندگينامه خود را نيز نقل كرده است كه براي علاقه مندان ادبيات داراي اهميت است.
به گفته دكتر تركي، كتاب تيرانا در واقع مقدمه اي است كه استاد اوستا بر ديوان شعر خود با عنوان «شراب خانگي ترس محتسب خورده» نگاشته است. اوستا با نوشتن اين مقدمه، قصد داشته تا خوانندگان اين ديوان شعر را با آراء و نظرات سياسي و اجتماعي خويش آشنا سازد.
اين كتاب در اصل ۵۰۰ صفحه بوده كه ۲۲۰ صفحه آن توسط دكتر تركي برگزيده شده است. اين برگزيده شامل جذاب ترين و مفيدترين بخشهاي كتاب است و قسمتهاي حذف شده عمدتاً مربوط به اوضاع و احوال اجتماعي سياسي دهه ۵۰ است كه اكنون چندان قابل استفاده نيست.

داشته ها و نداشته ها
000675.jpg
«داشته ها و نداشته ها» عنوان كتابي است كه در آمريكا منتشرشده و جزو پرفروش ترين كتاب هاي سال اين كشور به شمار مي رود.
نويسنده اين كتاب «جان گري» و مترجم آن «مهدي مجردزاده كرماني» است كه از سوي مؤسسه فرهنگي راه بين منتشرشده است. در اين كتاب اين مسأله القاء شده كه مشكل واقعي زندگي، تنها اين نيست كه آن چه را دوست داريد به دست آوريد، بلكه اين است كه داشته هاي خود را همچنان دوست بداريد. اين كتاب با اشاره به اصولي، به موفقيت فردي مي پردازد. معيار موفقيت هم در اين كتاب، آن است كه از شخصيت خود، دارايي ها و كارهايي كه انجام داده ايم تا چه حد راضي هستيم.

|   اجتماعي    |    اقتصادي    |    انديشه    |    خارجي    |    سياسي    |    شهري    |
|   علمي فرهنگي    |    محيط زيست    |    ورزش    |    ورزش جهان    |    صفحه آخر    |

|    صفحه اول    |    آرشيو    |    شناسنامه    |    بازگشت    |