آمريكا و تركيه همواره مي كوشند روابط خود را استراتژيك و بي خدشه نشان دهند. رهبران واشنگتن انتظار دارند تركيه به عنوان تنها عضو غيرغربي سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) در برابر خطراتي كه منافع غرب به ويژه امنيت اسرائيل را در منطقه خاورميانه، شمال آفريقا و خليج فارس تهديد مي كند، به عنوان نوار امنيتي عمل كند. پيمان امنيتي تركيه، اسرائيل و جمهوري آذربايجان چند سال پيش در چارچوب همين هدف مشترك تنظيم و امضا شد. متقابلا ترك ها از آمريكا انتظار دارند آنها را براي پيگيري چند هدف استراتژيك از جمله اعاده حاكميت بر قبرس، تقويت موضع آنكارا در برابر كشورهاي منطقه و ورود تركيه به اتحاديه اروپا كمك كند.
اين پيوند استراتژيك برخلاف خواسته آنكارا و واشنگتن، در ماه هاي اخير با چالش هايي جدي روبه رو شده است. چالش هاي اين دو متحد ريشه اي چندساله دارد و به انتقادهاي ادواري آمريكا از وضع حقوق بشر در تركيه مربوط مي شود اما نقطه اوج آن به سه ماه پيش باز مي گردد كه تركيه حاضر نشد خاك خود را براي حمله به عراق در اختيار آمريكا بگذارد.
پنج روز پيش كه آمريكايي ها ۱۱ نظامي تركيه را در سليمانيه بازداشت كردند، ترك ها با زباني كه در ميان متحدان رايج نيست با آمريكا سخن گفتند و از «ايجاد بي اعتمادي در روابط ارتش هاي آمريكا و تركيه» سخن گفتند.
پرسشي كه درباره روابط كنوني آمريكا و تركيه اين روزها به وجود آمده اين است كه چرا اين دو متحد استراتژيك به رغم نيازهاي دوجانبه فراوان، در جريان جنگ عراق و مسائل پس از آن به تفاهم مورد انتظار نرسيدند؟
۱- منظر تركيه: تركيه اميدوار بود با بحراني شدن اوضاع عراق به منافعي در اين كشور دست يابد، اما اين منافع با استراتژي آمريكا در عراق تعارض دارد.
رهبران آنكارا اميدوار بودند در جريان اين بحران با اتكا به اقليت ترك در كركوك كه از مناطق نفت خيز اصلي عراق است، نفوذ خود را در اين منطقه گسترش دهند تا هم از عوايد اقتصادي شمال عراق بهره مند شوند و هم با بهره گيري از اهرم ترك ها و تركمن هاي اين منطقه از نفوذ كردهاي معارض خود بكاهند. حزب كارگران كرد تركيه (پ.ك.ك) بزرگترين معارض داخلي اين كشور است كه براي خودمختاري مناطق شرقي اين كشور مي جنگد.
تركيه علاوه بر چالش كنوني خود، به علت داعيه تاريخي اش بر مناطق ترك نشين شمال عراق مورد سوءظن آمريكاست. اين سوءظن ماه گذشته در جريان خلع سلاح گروه هاي مسلح عراق به خوبي خود را نشان داد. در آن زمان تركيه اميدوار بود با تكيه بر نيازهاي آمريكا، اين كشور را متقاعد كند نيروهاي منظم خود و يا وابستگان عراقي اش را به صورت مسلح نگه دارد اما آمريكايي ها با اين خواسته موافقت نكردند. آمريكا در اين مورد حتي گامي فراتر نهاد و با مسلح ماندن كردهاي عراق كه با وجود پاره اي رقابت ها، با حزب كارگران كرد تركيه خويشاوندي هاي ايدئولوژيك و علايق مشترك دارند، موافقت كرد. اين شيوه آرايش نيروها در شمال عراق، فاصله تركيه را با رؤياي احياي پان تركيسم بيشتر مي كند.
۲- منظر آمريكا: آمريكا در مورد رابطه تركيه چند ملاحظه دارد و همين ملاحظات مانع همگرايي مطلق مورد انتظار ترك ها مي شود. در تركيه اسلامگرايان نفوذ زيادي دارند و حتي وقتي كه رسما اعلام مي كنند به قوانين و قواعد حكومت لائيك اين كشور پايبندند، غرب با بدگماني به آن مي نگرد. دولت كنوني تركيه با وجود آن كه از نخستين ساعات پيروزي حزب «عدالت و توسعه» رسما اعلام كرد قصد تغيير ساختار غيرديني اين كشور را ندارد، هنوز نتوانسته است اعتماد كامل آمريكا را جلب كند. علاوه بر اين آمريكايي ها با پاره اي از نگراني هاي اروپا درباره تركيه همسو هستند. اقليت كرد تركيه در اروپاي غربي به ويژه آلمان پايگاه نيرومندي دارد و واسطه هاي پرقدرت اين جريان، اروپا را متقاعد كرده اند كه همگرايي بيشتر با تركيه را به حفظ حقوق كردها مشروط كند. آمريكا - اگرچه با شدتي كمتر از اروپا - از منتقدان هميشگي سركوب كردهاي تركيه است.آمريكايي ها براي آن كه به متحدان اروپايي خود بقبولانند تا با عضويت تركيه در اتحاديه اروپا موافقت كنند، ناگزيرند به دولت آنكارا در اين زمينه فشار بياورند.مجموعه اين ملاحظات و منظرهاي متفاوت تركيه با غرب باعث شده است كه رهبران آنكارا از همنشيني با اردوگاه غرب بسيار كمتر از آنچه انتظار دارند به دست آورند و بر همين اساس مي توان پيش بيني كرد هشدار رئيس ستاد ارتش تركيه قرين واقعيت است كه رويش بي اعتمادي بين آنكارا و واشنگتن آغاز شده است.