مژگان جمشيدي
دو هفته قبل، يكي از كارشناسان حقوقي اداره كل محيط زيست استان فارس از تصرف ۲۵ هكتار از ارائه پارك ملي بمو توسط فرد با نفوذي خبر داد كه با در دست داشتن سند مالكيت، مدعي شده است بخش هايي از اراضي اين پارك به وي تعلق دارد.
به گفته اين كارشناس، گويا فرد مدعي پيش دستي كرده و عليه اداره كل محيط زيست استان فارس مبني بر «ممانعت از حق» به مراجع قضايي شكايت كرده است. در حالي كه پارك ملي بمو از سال ۱۳۴۱ به شكل منطقه ممنوعه و سپس به صورت پارك ملي در اختيار سازمان حفاظت محيط زيست قرار گرفته است.
وي خاطرنشان ساخت: اداره كل محيط زيست استان فارس نيز عليه اين فرد شكايت كرده و ابطال اسناد وي را از دادگاه خواستار شده است،  چرا كه اسناد وي ظرف ۳-۲ سال اخير صادر شده است.
جانمايه اين خبر هم، همچون ساير خبرها دخل و تصرف در اراضي ملي و تصرف غيرقانوني آنهاست كه گويا هرگز پايان نخواهد يافت و گويي جملگي افراد از حقيقي و حقوقي پيمان بسته اند كه تا تمامي اراضي ملي و حفاظت شده به زير ساخت و ساز نرفته، دست از تلاش نكشند.
اما وجه ديگر و قابل توجه اين خبر كه ما را بر آن داشت تا از زاويه اي ديگر به تصرف اراضي ملي بنگريم شكايت فرد مدعي عليه اداره كل محيط زيست استان فارس است كه اين پرسش را به ذهن متبادر مي سازد كه چگونه عده اي اينچنين عليه متوليان محيط زيست و حتي در برهه اي عليه طرفداران حفظ محيط زيست در مراجع قضايي اقامه دعوي مي  كنند؟! موضوع همچنان در دست بررسي است و نتيجه قطعي تا اطلاع ثانوي اعلام نخواهد شد، شايد پرونده پارك ملي بمو هم همچون سرخه حصار به طول بينجامد اما آنچه مهم است بهاي سنگيني است كه در همين مدت كوتاه براي آزادسازي پارك ملي بمو پرداخت شده است.
پارك ملي بمو تصرف شد اما انجمن دوستداران محيط زيست فارس به جرم تشويش اذهان عمومي محكوم شد! ابتداي سال ۸۱،  انجمن از تصرف ۲۵ هكتار از اين اراضي توسط يك شخصيت حقيقي مطلع شد و از آنجا كه تحقيق در مورد تمامي مسائل مربوط به تفكيك و تقسيم و تملك اراضي منابع طبيعي جزئي از اساسنامه اين گروه بود، لذا به دليل حساسيت موضوع و ارزش هاي اكولوژيكي انكارناپذير پارك ملي بمو، گروهي از اعضا پيگير قضيه شدند. محمدرضا بهار دبيرانجمن در تاريخ ۱۶ ارديبهشت ماه سال ۸۱ در نامه اي خطاب به مديركل محيط زيست استان فارس و رياست دادگستري استان، از تصرف بيش از ۲۰ هكتار از اراضي پارك ملي بمو متصل بر جنگل پالايشگاه مقابل پادگان احمدبن موسي (ع) توسط فردي به نام... خبر داد و از اين ادارات در خواست پيگيري قضيه كرد.
فرزين حقدل، مسئول شعبه تهران انجمن دوستداران محيط زيست فارس گفت: به محض اطلاع از اقدام اين فرد در تصرف و تفكيك اراضي پارك ملي بمو از اداره ثبت استعلام كرديم و مطمئن شديم كه اراضي مورد نظر متعلق به بمو است. اما بعد از مدتي مسئله تشويش اذهان عمومي را به ما چسباندند و يك جريمه نقدي و ۲ سال هم حبس تعليقي براي دبير انجمن در نظر گرفتند.
حقدل مي افزايد: پارك ملي بمو يكي از ۱۰ پارك نمونه دنيا است كه از نظر ذخاير ژنتيكي و حيات وحش يكي از بهترين پارك هاي ملي ايران نيز محسوب مي شود اما تاكنون ۷۰۰-۶۰۰ هكتار از زمين هاي آن در اختيار پادگان هاي نظامي قرار گرفته و بعضي از آقايان هم به دليل قدرتي كه داشتند بخش هاي ديگري از آن را تصرف كردند.
سرانجام با شكايت فردي كه مدعي مالكيت اراضي پارك ملي بمو شده بود، محمدرضا بهار دبير انجمن دوستداران محيط زيست فارس به اتهام تشويش اذهان عمومي در تاريخ ۱۴ مرداد سال ۸۱ به دادگاه فراخوانده شد. رأي دادگاه ۲ ماه بعد اعلام شد و وي با استناد به ماده ۶۹۸ و ۲۲ قانون مجازات اسلامي به لحاظ جوان بودن و فقدان سابقه كيفري به پرداخت ۴ ميليون ريال بدل از حبس يا شلاق در حق صندوق دولت محكوم شد.
حقدل، همچنين از امضاء يك تعهدنامه در دادگاه خبر داد كه در صورت تكرار مجرم (محمدرضا بهار) به ۲ سال حبس محكوم خواهد شد.
محمدرضا بهار در اعتراض به حكم صادره ضمن درخواست تجديدنظرخواهي،  همچنان پيگير قضيه بود اما اين بار درنامه اي كه به استانداري فارس و سازمان حفاظت محيط زيست فارس فرستاد خواستار روشن شدن جايگاه تشكل هاي غيردولتي زيست محيطي و توانمند سازيNGO  ها شد.
وي در شهريور سال گذشته خطاب به مديركل دفتر حقوقي سازمان حفاظت محيط زيست نوشت:  تحقيق در موردتمامي مسائل مربوط به تفكيك و تقسيم و تملك اراضي منابع طبيعي جزئي از وظايف مندرج در اساسنامه انجمن دوستداران محيط زيست فارس است كه با حضور بسياري از جوانان كوشا و تحصيل كرده عهده دار مسئوليت حساسي همچون حفظ محيط زيست استان فارس شده است.
لذا در اجراي سياست هاي دولت و فرامين مذهب و اصول قانون اساسي، اين تشكل به تحقيق در مورد شايعه تقسيم و تفكيك اراضي پارك ملي بمو توسط شخصي به نام آقاي... كه به زعم ايشان از صاحب منصبان رژيم سابق مي باشند پرداخته و تمامي دستگاههاي ذيربط را به تحقيق فراخوانده است نه عموم مردم را به تشويش؟!
بديهي است در پاسخ به اين فراخوان ارائه اطلاعاتي بعضا مخدوش  در ميان انبوه اطلاعات هيچ دور از انتظار نيست.
اما وي با دست گذاشتن بر روي همين اطلاعات محدود و با استناد به مواد قانوني كه به مجازات تشويش اذهان عمومي مي پردازد، با شكايت از انجمن دوستداران محيط زيست فارس خواستار تعقيب كيفري دبير انجمن شده و در حالي كه مدت اندكي است از اخذ سند اراضي مذكور مي گذرد وي با ادعاي داشتن اسنادي با قدمت چند دهه ضمن هماهنگي با آشنايان خود در ادارات مختلف و اخذ گواهي هايي خارج از حد انتظار و فراتر از قانون با ايجاد و مزاحمت هاي مداوم و صدور دستور مبني بر تنظيم ندامت نامه از سوي انجمن انواع تهمت ها و توهين ها را به جمعي جوان و دلسوز جامعه روا داشته و با بيان اينكه من از شهروندان آمريكايي هستم و هيچكس نمي تواند با من كاري داشته باشد، با شكايت به دادگاه و مراجع انتظامي قصد مجازات افرادي را دارند كه تنها جرم شان عمل به رسالتي اجتماعي است.
لذا از آن مقام درخواست مي شود با اتخاذ تصميمات مناسب و پيگيري هاي لازم جايگاه چنين تشكل هايي را در قانون مشخص نموده تا اينكه عزيزاني كه در مصدر قضاوت قرار دارند اين تشكل ها را همرديف گروه فشار قرار نداده و آنان را با اين القاب خطاب ننمايند.
با تلاش وكيل مدافع انجمن دوستداران محيط زيست فارس، شبكه جنوب كشور و اقدامات اداره كل محيط زيست فارس كه پيگير جريان  واگذاري ۲۵ هكتار از اراضي پارك ملي بمو شدند. و دقت نظر قاضي شعبه ۱۰ دادگاه تجديدنظر استان فارس، محمدرضا بهار با رأي دادگاه در تاريخ ۹ بهمن ماه از اتهامات وارده تبرئه شد.
محمدرضا بهار هفته گذشته در گفتگو با همشهري با انتقاد از ناملموس بودن وظايف NGO ها براي برخي گروههاي دولتي و دستگاه قضايي گفت: مراجع قانوني بايد شرح وظايف NGO ها را به شكل قانوني مشخص كنند، نه اينكه هر وقت احساس كردند حضور NGO ها به نفع شان نيست آنها را حذف كنند و يا محدود كنند.
انجمن دوستداران محيط زيست فارس از اتهامات وارده تبرئه شد، اما نتيجه منفي كه جريان اين پرونده بر نحوه عملكرد شهروندان و سايرNGO ها مي گذارد به راحتي فراموش شدني نيست. به راستي چه تضميني وجود دارد كه وقتي يك شهروند و يا يك تشكل غيردولتي زيست محيطي پيگير موارد تخريب محيط زيست شد خود تحت پيگرد قرار نگيرد. حق بايگاني شده شهروندان بر محيط زيست چه زماني از زير ضرب مهر بايگاني بيرون خواهد آمد و به آنها اجاره عمل و دفاع از حقوق شان را خواهد داد.
اين تشكل زيست محيطي كه قريب به يكسال درگير پرونده اي كيفري بود همان گروهي است كه ۲ سال پيش از آن به رسم معمول و به دور از هر گونه هياهوي تبليغاتي ناجي ۲۰۰ جوجه فلامينگودر بستر خشك بختگان بود.
وقتي كه خشكسالي و بي آبي برپيكره تالاب ها و درياچه هاي استان فارس سايه افكنده بود و از آبي نيلگون بختگان و كافتروارژن تنها يك بستر خشك و تفيده و شوره زار و با تلاقي مرگ آور بجا مانده بود و ميليون ها ماهي و هزاران پرنده  و دهها رأس از انواع گوناگون پستانداران از فرط تشنگي و گرسنگي در باتلاق هاي نمكي جان خود را از دست دادند. بيش از سه هزار جوجه فلامينگو تازه سر از تخم درآورده چنان در ميان باتلاقي از نمك فرورفته بودند كه هر لحظه كه مي گذشت امكان نجات آنها كمرنگ مي شد. در اين ميان اعضاي انجمن دوستداران محيط زيست به محض اطلاع از فاجعه، راهي بختگان شدند و بدون هرگونه امكانات و ابزار كمكي در ميان گل و لاي و نمك فرو رفتند تا جوجه فلامينگوها را از مرگ حتمي نجات دهند. تلاش شبانه روزي دوستداران محيط زيست فارس آن هم در شرايطي كه مسئولان نهاد متولي حفظ محيط زيست در پايتخت به درخواست آنها پاسخ مناسبي نداده بودند، منجر به نجات قريب به ۲۰۰ جوجه فلامينگو از ميان باتلاق بختگان شد و در نهايت ناباوري ۳۲۰۰ قطعه جوجه ديگر در ميان شوره زاري از نمك فرورفتند و جان باختند.
و نكته جالب توجه اينكه خبر اين واقعه توسط برخي از شبكه هاي خبري دنيا بر روي آنتن رفت اما در اين ينگه دنيا، تراژدي غم انگيز مرگ ۳۲۰۰ فلامينگو و تلاش دوستداران محيط زيست براي نجات جان آنها، اينقدر حائز اهميت نبود كه به يك سوژه داغ خبري براي رسانه ها تبديل شود و برخي مطبوعات نيز به درج يك پاورقي كوچك در اين خصوص اكتفا كردند.
محمدرضا بهار مي گويد: نجات جان فلامينگو و محكوميت موقت اين انجمن براي دفاع از حقوق محيط زيست و جلوگيري از تخريب و تصرف پارك ملي بمو نمادي از زيبايي ها و زشتي ها و به مثابه دو روي سكه محيط زيست در كشور است و بي توجهي به هر دو روي اين سكه نشان مي دهد كه هرآنچه كه در ارتباط با محيط زيست باشد چه زشت باشد و چه زيبا در نهايت محكوم به بايگاني است. اما ما باز هم به تلاش خود ادامه مي دهيم.

لستر براون
ترجمه: فرهاد رضايي
در سال ۱۹۹۱، هنگامي كه وزارت انرژي آمريكا در گزارشي با عنوان منابع باد ملي اعلام كرد كه انرژي بادي قابل كنترل در سه ايالت بادخيز داكوتا شمالي، كانزاس و تگزاس براي تأمين كل برق مورد نياز اين كشور كفايت مي كند، جهانيان به شدت حيرت زده شدند و اينك گزارش جديد ديگري كه توسط تيمي از مهندسان استانفورد انتشار يافته، نشان مي دهد كه پتانسيل انرژي بادي آمريكا بسيار بيشتر از آن چيزي است كه در سال ۱۹۹۱ برآورد شده بود.
پيشرفت هاي به دست آمده در طراحي توربين هاي بادي از سال ۹۱ تاكنون موجب شده است تا اين توربين ها بتوانند با بادهاي كم سرعت نيز به حركت درآيند و انرژي بادي بيشتري را مهار كنند و در مجموع منابع بادي قابل كنترل را به ميزان چشمگيري افزايش دهند. بر اساس برآوردهاي اخير از پتانسيل باد مناطق ساحلي و دريايي، عظمت اين منابع بيش از پيش نمايان شده، به طوري كه نيروي باد به تنها قادر به تأمين كل برق مورد نياز آمريكا است، بلكه مي تواند كل نيازهاي انرژي ايالات متحده را برآورده سازد.
بر اساس ارزيابي مشابهي كه توسط انجمن انرژي بادي اروپا و صلح سبز و با عنوان «نيروي باد-۱۲» از منابع بادي جهان صورت گرفته، فرض گذشته مبني بر قابل دسترس بودن انرژي بادي تنها در ۱۰ درصد خشكي هاي زمين مورد بازبيني قرار گرفته و اين ميزان در درونماي تأمين برق جهان تا سال ۲۰۲۰ به دو برابر افزايش يافته است. مطابق اين ارزيابي، مي توان مناطق بسيار زيادي را براي بهره گيري از انرژي بادي مورد استفاده قرار داد و با احتساب منابع بادي در مناطق دريايي و دور از ساحل به نظر مي رسد كه نيروي باد مي تواند علاوه بر تأمين كل برق مورد نياز جهان، براي برآورده ساختن كل نيازهاي انرژي جهانيان نيز كافي باشد.
باد در دهه گذشته سريع  الرشدترين منبع انرژي جهان بوده، به طوري كه از ميزان ظرفيت توليد ۴۸۰۰ مگاوات در سال ۱۹۹۵ به ۳۱۱۰۰ مگاوات در سال ۲۰۰۰ يعني تا ۶ برابر افزايش يافته است. به عبارت ديگر، توربين هاي بادي موجود در جهان هم اكنون قادر به تأمين جريان برق مورد نياز ۴۰ ميليون ساكن اروپا هستند.
منابع بادي جهان به لحاظ فراواني، ارزاني، پايان ناپذيري، گستردگي و پاكيزگي از اهميت والايي برخوردارند. هزينه برق توليدشده از اين منبع انرژي، از هر كيلووات ساعت معادل ۳۸سنت در اوايل دهه ۱۹۸۰ به هر كيلووات ساعت معادل ۴سنت كاهش يافته است و توافقات جديد آمريكا و انگلستان مي تواند در بلندمدت اين نرخ را به ۳ سنت كاهش دهد. «گزارش نيروي باد- ۱۲» ميانگين نرخ هر كيلووات ساعت جريان برق توليدي از انرژي باد را در سال ۲۰۱۰ در حدود ۶/۲ سنت و در سال ۲۰۲۰ حدود ۱/۲ سنت در نظر گرفته است و حتي برخي از كارشناسان معتقدند كه با بكارگيري تدابير مناسب مي توان اين قيمت را به ۱ تا ۲ سنت كاهش داد.
با وجود آن كه بهاي برق توليدي از باد تقريباً ارزان است، اين بها همچنان كاهش خواهد يافت و بر خلاف نفت هيچ سازمان اوپك يا سازمان مشابهي براي قيمت گذاري باد در جهان وجود ندارد. ويژگي ديگر اين منبع انرژي آن است كه تقريباً تمام كشورها مي توانند از اين منبع بهره مند شوند، در حالي كه نفت تنها در اختيار و كنترل كشورهاي معدودي قرار دارد.
دانمارك با ۲۰ درصد جريان برق توليد شده از باد، هم اكنون پيشاهنگ انرژي بادي در جهان است. برحسب ظرفيت توليد خالص نيز آلمان با ۱۲ هزار مگاوات، رهبري اين نهضت را
برعهده دارد و تا پايان سال ميلادي جاري مي تواند به هدف سال ۲۰۱۰ خود يعني توليد ۱۲۵۰۰ مگاوات برق دست يابد. آلمان در راستاي كاهش ۴۰ درصدي انتشار كربن تا سال ۲۰۲۰، توسعه منابع انرژِي باد را در محور فعاليت خويش قرار داده است.
رشد سريع بهره گيري از اين انرژي در جهان، سهيم شدن بسياري از كشورهاي ديگر را نيز در اين جنبش طلب مي كند و هم اكنون علاوه بر دانمارك، آلمان، اسپانيا و آمريكا، كشورهاي ديگري نظير انگلستان، فرانسه، برزيل و چين نيز به شدت در اين زمينه تلاش مي كنند. اروپا با جمعيت متراكم، بهره گيري از منابع بادي دريا و مناطق دور از ساحل را نيز در دستور كار دارد، به طوري كه هم اكنون دانمارك دومين نيروگاه دريايي خود را با ظرفيت توليد ۱۶۰ مگاوات راه اندازي كرده و آلمان توليد ۱۲ هزار مگاوات برق از منابع بادي دريايي را تحت بررسي دارد.
نيروي باد هم اكنون يك صنعت پايدار، نيرومند و سريع الرشد به شمار مي رود و مي توان اين نيروي ارزان را در توليد جريان برق و در الكتروليز آب و توليد هيدروژن مورد استفاده قرار داد. هيدروژن به نوبه خود سوخت مطلوب پيل هاي سوختي بسيار كارآمدي است كه در آينده در موتور اتومبيل ها و در توليد برق و گرم و سرد كردن ساختمان ها كاربرد بسيار وسيعي خواهند داشت. هيدروژن همچنين مي  تواند به عنوان شيوه اي براي ذخيره سازي انرژي بادي و انتقال كارآمد آن از طريق لوله يا كشتي مورد توجه قرار گيرد. رشد سرمايه گذاري هاي آتي در عرصه انرژي، در حوزه منابع بادي و هيدروژني و توليد برق ارزان از باد رخ خواهد داد. پيل هاي خورشيدي هم اكنون سالانه ۳۰ درصد رشد مي كنند و از آنها مي توان در تأمين برق مورد نياز ۷/۱ ميليارد انساني كه هنوز از دسترسي به برق محرومند، به ويژه در روستاهاي كشورهاي در حال توسعه بهره گرفت، اما استفاده از آنها هنوز هم بسيار پرهزينه است.
اقتصاد انرژي جهان طي قرن بيستم همراه با روي آوردن كشورها به نفت رشد فزاينده اي را پشت سر گذاشت و به سوي جهاني شدن پيش رفت، اما اين روند در قرن بيست و يكم تغيير خواهد يافت و با روي آوري به انرژي باد، انرژي خورشيدي و هيدروژن توليدي از نيروي باد، اقتصاد انرژي جهان به سوي محلي و منطقه اي شدن پيش خواهد رفت. باد و هيدروژن توليدي از نيروي باد در آينده نه تنها شاخه انرژي اقتصاد، بلكه كل اقتصاد جهاني را تغيير شكل خواهد داد. انرژي فردا، انرژي باد خواهد بود.

زوال تدريجي شمال
خسارات ناشي از تخريب جنگل هاي شمال ساليانه ۷۱۹۸ ميليارد ريال برآورده شده است.
براساس مطالعات انجام شده توسط دانشگاه تربيت مدرس، خسارات ناشي از تخريب جنگل هاي شمال ۷ برابر سهم بهره برداري تجاري از اين جنگل ها در توليد ناخالص ملي برآورد شده است.
اين گزارش حاكي است، در حالي كه كاركردهاي اقتصادي و زيست محيطي جنگل هاي شمال كشور سالانه بيش از ۱۶ هزار ميليارد ريال تخمين زده شده است سهم درآمد ناشي از فروش چوب براي دولت سالانه تنها ۱۰۰۰ ميليارد ريال است.

انسداد گلوگاه تنفسي شيراز
با واگذاري ۱۲۰۰ هكتار از اراضي منطقه برف فروشان شيراز به تعاوني هاي مسكن ارگان هاي دولتي احداث بزرگترين پارك طبيعت وگفت وگوي تمدن هاي ايران منتفي شد.
پيش از اين در كميته آمايش جمعيت و محيط زيست استانداري فارس مصوب شده بود منطقه برف فروشان واقع در شمال غرب شيراز به بزرگترين پارك طبيعت و مركز گفتگوي تمدن ها تبديل شود. طرفداران محيط زيست فارس اعلام داشتند: ساخت و ساز در اين منطقه علاوه بر آلودگي سفره هاي آب زيرزميني شيراز، ورودي هواي شهر شيراز را مسدود خواهد كرد و باعث افزايش آلودگي هوا در شهر مي شود.

بحران در ميانكاله
با صدور حكم محكوميت براي يكي از محيط بانان پناهگاه حيات وحش ميانكاله، سازمان حفاظت محيط زيست براي نقض حكم صادره به ديوان عالي كشور شكايت كرد.
به گفته مديركل محيط زيست استان مازندران اداره ثبت اسناد بدون استعلام از محيط زيست، براي بخش هايي از اراضي پناهگاه حيات وحش ميانكاله سند مالكيت خصوصي به نام برخي افراد صادر كرده است و محيط باني كه پيگير قضيه بوده تا منطقه از تخريب مصون بماند به ۳ ماه و يك روز زندان محكوم شده است.

ماراتن اروپا براي كاهش گرمايش جهاني
براي كاهش گرمايش جهاني شركت هاي اروپايي از رقباي آمريكايي سبقت گرفتند.
اتحاديه اروپا گزارش داد: در سال ۲۰۰۵ بيش از ۶ هزار شركت انرژي، كاغذسازي، آهن سازي و شيشه سازي اروپايي موظف به كنترل ميزان انتشارات آلاينده خود خواهند بود.