آمادگي سفينه فضايي Galex در مطالعه كهكشان
سفينه فضايي Galex، روز دوشنبه ۲۸ آوريل ۲۰۰۳ از ساحل فلوريدا به سوي ايستگاه فضايي هدايت گرديد. اين سفينه داراي يك تلسكوپ مدور است و مي تواند يك ميليون كهكشان را در عرض ده بيليون سال، تاريخ كائنات مشاهده نمايد. Galex به منجمان كمك مي كند تا منشاء تاريخي ستاره ها، سيارات و اجرام سماوي كه ما امروز آنها را مشاهده مي كنيم، شناسايي كند.
پس از جداشدن سومين راكت در ۱۱ دقيقه و ۵ ثانيه بعد از جدايي ايركرافت L-۱۰۱۱، Galex در مدار زمين در ارتفاع ۶۹۰ كيلومتري (۴۲۹ مايل) قرار گرفت.
اطلاعات بدست آمده از اين سفينه به دانشمندان كمك مي كند تا زمان بوجودآمدن كربن، اكسيژن و ديگر عناصر شيميايي را شناسايي كنند. به گفته آنان اكثر عناصري كه در بدن انسان وجود دارد از ستارگان منشاء مي گيرد.
نور نامرئي ماوراء بنفش كه سبب آفتاب سوختگي پوست بدن انسان مي شود، آخرين نور در طيف الكترو مغناطيس است. با نگاه كردن در اين نور، منجمان مي توانند كهكشانها را از نظر جوان بودن، داغ بودن و يا كم عمر بودن ستارگان، شناسايي كنند. اين نوع كهكشانها مي توانند دريچه اي به سوي تعيين تاريخ، مبدأ و علت تشكيل ستارگان در كهكشانها باشند.
قطعه مركزي سفينه، تلسكوپي ۵۰ سانتيمتري، مجهز به گيرنده هايي است كه مرتب تصاوير كهكشانها را در نور ماوراءبنفش گرفته و جهت مطالعه شكل، روشنايي و اندازه آنها جمع آوري مي كند. ابزاري به نام اسپكترومتر نيز نور را به رنگهاي آن همانند يك رنگين كمان تجزيه مي كند.
همچنين اين بررسي ها در تعيين مسافت كهكشانها به دانشمندان كمك مي كند.
شناسايي نوترونها توسط تلسكوپ يخي
با كارگذاري تلسكوپ آماندا (۲) در يخ هاي قطب جنوب، اولين نقشه از فضاي نوتروني بدست آمده است. منجمان با استفاده از اين تلسكوپ قادرند از اعماق يخهاي قطب جنوب اجزاء نوترونها را كه تاثيرات بسزايي در نظام آفرينش دارند شناسايي كنند.
در اثر فعل و انفعال نوترونها در يخ، نوري ايجاد مي شود كه تشعشعات بسيار گذرا و سريع السير آن توسط گيرنده هاي تلسكوپ مزبور رديابي مي شود. به نظر محققان اين تحقيقات مي تواند دريچه اي نوين در عالم كيهان باشد.
تلسكوپ آماندا (۲)، تلسكوپي كه در يخ هاي قطب جنوب قرار داده شده، برعكس تلسكوپ هاي ديگر نه به بالا بلكه به پايين نظر مي افكند، به طوري كه نگاه آن از قطب جنوب و از داخل زمين به سوي آسمان نيمكره شمالي است.
اين تلسكوپ داراي ۶۷۷ اتاقك مدور بصري شيشه اي است كه هر يك به اندازه يك توپ بولينگ بوده و طوري كنار هم قرار گرفته اند كه لوله اي يخي به طول ۵۰۰ متر و عرض ۱۲۰ متر تشكيل داده اند.
كار اتاقك هاي شيشه اي شناسايي رگه هاي نور ايجاد شده ناشي از تصادم و به هم خوردن نوترونها در يخ مي باشد.
نقشه نوتروني بدست آمده از اين تلسكوپ در مجمع اتحاديه بين المللي ستاره شناسي در سيدني استراليا مطرح گرديد.
شناسايي نوترونها علي رغم فراواني شان در جهان به علت اينكه بسيار فرار و روان هستند، مشكل است. اعتقاد بر اين است كه نوترونها از شديدترين وقايع نظام آفرينش، برخورد حفره هاي سياه، انفجار ستارگان و وقايع خشن در اعماق كهكشانهاي دوردست بوجود آمده اند.
به گفته «فرانسيس هالزن» از دانشگاه ويسكانسين، اين اولين اطلاعات به دست آمده از تلسكوپ نوتروني است. نقشه نوتروني، به دست آمده از تنها يك سال فعاليت تلسكوپ يخي است و محققان اميدوارند تا با گذشت زمان اطلاعات دقيق تر و مفصل تري از آماندا (۲) به دست آورند.
در نقشه به دست آمده از آماندا (۲)، نوترونها داراي انرژي بسيار زيادي مي باشند كه نشان مي دهد برخي از آنها ممكن است وقايع انرژي زايي را در جهان از خود بروز دهند.
تحقيقات در آينده شامل افزايش اندازه آماندا(۲) و رديابهاي آن مي باشد. طرح هاي جديدي نيز در دست است تا تلسكوپ بعدي به شكل مكعب باشد كه به نام مكعب يخي معرفي خواهد شد.
روبوت ها پابه پاي انسانها در راه پيمايي فضايي
«روبونات B» يكي از دو روبوت جديد ناسا است كه در مركز فضايي جانسون در انجام عمليات ويژه، خارج از فضاپيما به كار گرفته شده است.
تابستان جاري، روبوت ها پابه پاي انسانها در مركز فضايي جانسون در جهت كمك به سودمندي و پربار بودن فعاليت هاي فضانوردان در خارج از ايستگاه فضايي، ديگر سفاين فضايي و يا بر روي ديگر سيارات مورد آزمون قرار گرفته اند.
دكتر «رابرت آمبروس»، مدير مركز فضايي جانسون در اين زمينه مي گويد: «ما مايليم در تمامي فعاليت هاي گروه در خارج از فضاپيما به جاي خروج انسان با لباس فضانوردي از فضاپيما و راه پيمايي در فضا از روبوت هاي زبردست، روبوت هاي پرواز كننده و روبوت هاي جرثقيل در انجام اين كار استفاده كنيم.»
به گفته دكتر «آمبروس»، در حال حاضر مركز فضايي جانسون از دو ربوت استفاده مي كند كه همديگر را پشتيباني مي كنند: يك روبوت فضانورد در داخل فضاپيما و يك بازوي روبوتيك بسيار بزرگ در خارج از آن.
فضانورد «نانسي كوري» در يكي از آزمايشات فضايي به عنوان رهبر گروه شركت نمود در اين آزمايش وي مي بايستي با كمك همكار روبوتش يك پاي بست آلومينيومي را بر روي هم سوار كنند. او اين آزمايش را چندين بار انجام داد تا زمان انجام هر بار كوتاهتر شود.
پس از تكميل پاي بست آلومينيومي، وظيفه روبوت خارج كردن يك كابل الكتريكي خارج از فضاپيما و قراردادن آن به دور پاي بست و سپس باز گرداندن آن به فضانورد كوري مي باشد. پس از آن «كوري»، كابل را به يك هدايت كننده «الكتريكي» متصل مي كند. طي آزمايشات انجام شده، همچنين فرض بر اين شد كه لباس «كوري» با مواد شيميايي خطرناك آغشته مي گردد. در اين حال وي بايد بكارگيري برس هاي مخصوص مواد شيميايي را از لباس خود پاك كند و سپس برس را به روبوت دهد تا قسمت هايي را كه خود نمي تواند، به وسيله روبوت از لباسش پاك كند براي انجام اين آزمايش «كوري»، لباس فضانوردي كه وزن آن نصف وزن لباس استاندارد فضانوردي است بر تن كرد تا در جاذبه زمين انجام هر گونه مانور و حركتي براي وي آسان باشد.
به گفته فضانورد كوري با كمك روبونات، فضانورد مي تواند كارآيي بهتر داشته و مدت زماني را كه وي ناگزير است در محيط پرخطر خارج از فضاپيما به سر برد، كوتاهتر مي شود.
«كوري» در توضيحاتش اعلام داشت كه در صورت سفر به سياره مريخ، گروه جهت تطابق با محيط جاذبه سياره مريخ نياز به زمان خواهد داشت. با فرستادن روبوت ها به خارج از فضاپيما به عنوان مامورين اكتشاف، گروه فرصت خواهد داشت تا خود را با محيط وفق دهد.
همچنين روبوت هايي كه داراي بازوهاي قوي هستند، مي توانند كمك موثري براي انسان باشند. براي اين كار روبوت ها بايد مجهز به ابزارهاي استاندارد نظير چرخ هاي ضامن دار و طناب هاي قابل جمع شدن باشند.
در آينده روبوت ها مي توانند مانند يك پرستار كه در اتاق عمل ابزار مورد نياز پزشك را سريعاً در دست وي مي گذارد، ابزار مورد نياز فضانورد را براي وي فراهم كنند.
روبوت ها در آينده قادر خواهند بود تا مانند تلسكوپ ها، مشاهده گرهاي كنترل از راه زمين و وسايل حمل ونقل بين سياره اي عمل كنند.
آغاز ماموريت اولين ماهواره علمي كانادا
شصscisatشص، اولين ماهواره علمي كاناداست كه از سال ۱۹۷۱ توسط ناسا طراحي گرديد و در ۴ فوريه ۱۹۹۹ ماموريت آن از سوي دولت كانادا آزمايش شيمي اتمسفر اعلام شد.
هدف اصلي اين ماموريت ارزيابي و شناسايي فرآيندهاي شيميايي ناشي از انتشار ازن در اتمسفر زمين به خصوص در ارتفاع بالاست. اطلاعات بدست آمده به دانشمندان كمك خواهد كرد تا بتوانند خط مشي هاي محيطي را تدوين كرده و به سالم سازي اتمسفر زمين و جلوگيري از سوراخ شدن بيشتر لايه ازن كمك كنند.
اين ماموريت توسط دكتر پيتر برناث رئيس بخش شيمي دانشگاه واترلو رهبري خواهد شد. افراد اين تيم دانشمنداني از كشورهاي كانادا، ايالات متحده، بلژيك، ژاپن، فرانسه و سوئد مي باشند.