Hamshahri Newspaper

اشاره: تهران از معدود شهرهاي جهان است كه از سالها پيش بدون داشتن طرح هاي جامع و راهبردي مؤثر در هدايت و كنترل تحولات شهري اداره مي شود و همين امر معضلات اجتماعي ،فرهنگي، اقتصادي و زيست محيطي فراواني را در پي داشته است.

به بيان ديگر تهران سالهاست به رغم مهاجرت هاي گسترده و افزايش جمعيت فاقد يك چشم انداز روشن براي آينده است و با سرعتي سرسام آور به سوي ناكجا آباد حركت مي كند.
مديران شهري در اين مدت بدون اين كه سند كارآمدي براي مهار تحولات عظيم شهري در اختيار داشته باشند، تهران را با ۱۰ درصد جمعيت و ۳۵ درصد اقتصاد كشور به سليقه خود اداره كرده اند.
از اين رو هر چند تاكنون طرح هاي بزرگ عمراني و خدماتي در شهر اجرا شده است ولي در حال حاضر رسيدگي به معضلات از جمله احياء و نوسازي بافت هاي فرسوده كه به نوعي با جان مردم سروكار دارد بايد در اولويت قرار گيرد.
علاوه بر اين ناهماهنگي ميان سازمانها و مراكز خدماتي و تصميم گيري در مورد مسائل شهري باعث هدر رفتن منابع مالي و فرصت ها، دوباره كاري ها، عدم اقدام به موقع در ارتباط با حل مشكلات و معضلات شهري مي باشد و به رغم اين كه بارها از واگذاري امور به مردم و شهرداري ها و نيز شكل گيري مديريت واحد شهري سخن به ميان آمده ولي تاكنون گام جدي در اين باره برداشته نشده است.
براي آشنايي بيشتر با مسائل و مشكلات پايتخت گفت وگويي با مهندس حسن بيادي- نايب رئيس شوراي اسلامي شهر تهران ـ انجام شده است كه از نظر خوانندگان گرامي مي گذرد:
غلامرضا رفيع
* از آنجا كه هر نهاد و سازماني بايد براساس يك سري اصول شخصي و مدون اداره شود، طرح هاي راهبردي براي اداره تهران چيست؟
- يكي از برنامه هاي راهبردي كلان شهر تهران بحث مديريت واحد شهري است و البته در اين رابطه دولت هم تاكنون به فكر بوده و الان درصدد واگذاري ۲۳ وظيفه شهري به شهرداري هاست، ولي متأسفانه با توجه به اين كه بسترسازي مناسب و ايجاد فرهنگ لازم صورت نگرفته، قبول آن از سوي شهرداري ها بسيار دشوار است. با اين حال ايجاب مي كند كه ابرشهري مانند تهران از يك مديريت واحد شهري برخوردار شود.
* بالاخره تهران براساس كدام سند بالادستي اداره مي شود؟
- وجود طرح جامع براي اداره شهر تهران ضروري است ولي تاكنون وزارت مسكن طرح جديد را ارائه نكرده است و با طرح هاي قبلي هم شاهد معضلات كنوني هستيم. الان تهران با بحران مواجه است. ما بايد يك سري كارهاي اضطراري انجام دهيم كه تهران از اين حالت بيرون بيايد. همين مديريت برخورد با بحران هم خودش يك برنامه راهبردي بسيار دقيق و جامع مي خواهد. حالا اين كه اين شهر بايد به چه صورت در بيايد فعلاً رؤياست. من بهترين شيوه اداره شهر را مديريت مردمي مي دانم.
متأسفانه در طرح ها و برنامه هايي كه تاكنون ارائه گرديده مشاركت هاي مردمي ناديده گرفته شده و فقط حرف آن زده مي شود. اگر از مشاركت هاي مردمي به شكل واقعي استفاده كنيم مطمئناً شيوه مديريتي شهر آسانتر و تصميم گيري بهتر خواهد بود. تا زماني كه مردم مديريت كارها را خودشان به عهده نگيرندمعضلات همچنان باقي خواهد ماند چرا كه خيلي از مديريت هاي دولتي سليقه اي است و در آن اختلاف نظر وجود دارد و يا سياسي، حزبي و گروهي است كه اينها وقتي در مديريت دخيل مي شود مديريت به شكل بحراني در مي آيد.
* با توجه به طرح مجموعه شهري تهران و دادن اختيارات ويژه به استاندار كه واكنش هاي متفاوتي را هم در پي داشت از نظر شما به عنوان نايب رئيس شوراي شهر، چه ايرادهايي به اين طرح وارد است؟
- وقتي مصوبات مربوط به شهر از سوي شوراي شهر ارائه مي شود استاندار چطور مي تواند در مصوبات دخالت بكند، مگر رد كردن آن براساس قانون باشد. البته استاندار براي مديريت شهرها بايد كار بكند. زيرا براي مثال بين تهران و كرج، تهران و دماوند و يا بين تهران و شهرك هاي اقماري و لواسانات و رودبار قصران ارتباط هايي وجود دارد. اينها مشكلاتي دارند كه بايد استاندار هماهنگ كننده امور اين شهرها باشد. در سياست هاي كلان شهر، مانند امنيت حتماً نظارت استاندار ضروري است ولي صرف پرداختن به مسائل شهر و نيز مديريت واحد شهري در تهران و كلان شهرها بايد توسط شوراي شهر صورت گيرد. البته اين مغايرتي ندارد كه شوراي شهر با استاندار در مسير قانوني با هم هماهنگ بوده و همكاري مستقيم داشته باشند.
* با توجه به لزوم شكل گيري مديريت واحد شهري و آمادگي دولت براي واگذاري تصدي گري ها، به نظر شما اين طرح چه تأثيري در واگذاري امور و سياستگذاري به شوراها به عنوان نمايندگان مردم دارد؟
- اين مصوبه مربوط به مدتها قبل و زمان جنگ و هنگامي بوده كه شوراها وجود نداشته اند و واقعاً اين ضرورت را ايجاب مي كرده است. حتي سازمان شهرداري ها هم به همين دليل به وجود آمده است. بنابراين وقتي شوراها حركت و فعاليت خود را آغاز نمودند ديگر قايم مقامي شوراي شهر هم ضرورتي ندارد. در هر صورت هنوز ادارات و معاونت هايي در بعضي وزارتخانه ها وجود دارد كه در مورد شهر تهران تصميم مي گيرند كه اين مسئله بايد حل شود. البته در نبود شوراي شهر بايد استانداري وظيفه را به عهده داشته باشد، چون مسئول سياسي شهر استاندار و فرماندار است.
* در حال حاضر يكي از معضلات تهران كه همواره كارشناسان به آن اشاره مي كنند و نسبت به آن هشدار مي دهند، ضرورت احياي بافت هاي فرسوده است، شوراي شهر چه برنامه اي را در اين باره دنبال مي كند؟
- به نظر من يكي از بزرگترين و ضروري ترين كارهايي كه شوراي شهر آن را پيگيري مي كند مسئله بافت هاي فرسوده است، زيرا با اينكه سازمان ها و مراكز تحقيقاتي خطر زلزله در تهران را جدي اعلام كرده اند، متأسفانه در رابطه با پيشگيري خطرات آن از سوي مراكز ذي ربط فقط حرف زده مي شود و مي خواهند اين حادثه بزرگ را با مديريت بحران حل كنند در حالي كه اين نوع مديريت فقط براي بعد از زلزله تصميم مي گيرد. براي بازسازي و احياي بافت هاي فرسوده بايد تصميمات شهرداري ،مصوبات مجلس و شوراي عالي شهرسازي و كمك هاي دولت به شكل كاربردي درآيد. بافت هاي فرسوده ارتباط مستقيم يا زلزله دارد وخسارت هاي جبران ناپذير به ويژه انساني در پي خواهد داشت. بنابراين ايجاب مي كند كه دولت و حتي سران سه قوه و نيز وزارت كشور، وزارت مسكن و شهرسازي، شوراي شهر شهرداري، به سرعت در اين باره تصميم گيري كنند.
* شوراي شهر تاكنون چه كاري در اين رابطه انجام داده و يا برنامه اي دارد؟
- ۲۰۰ ميليون دلار بايد از سوي دولت به طور مستقيم در اختيار شهرداري تهران قرار مي گرفته كه هنوز قرار نگرفته است و شهرداري هم در اين رابطه درخواست خود را داده است.
اين پول از طريق وزارت كشور قرار شده در اختيار شهرداري تهران قرار گيرد. مجلس اختصاص ۲۰۰ ميليون دلار را براي بافت هاي فرسوده تهران تصويب كرده ولي هنوز پولي در اختيار شهرداري قرار نگرفته است.

با اين حال از موقعي كه شوراي شهر بافت هاي فرسوده را مورد توجه قرار داد، سازمان هاي ذيربط به ويژه مجلس و نمايندگان تهران همكاري خوبي داشته اند. البته شوراي عالي شهرسازي و معماري هم درصد رفع اين معضل است. ولي با اين حال مصوبه جديد اين شورا براي بافت هاي فرسوده ايستايي ايجاد كرده است. در جاهايي مردم حاضر به تجميع سازي شده اند ولي با اين قانون تطبيق نمي كند زيرا با شرايط موجود تا ۲ طبقه امكان پذير است. در صورتي كه براي نمونه مناطق ۱۰ و ۱۷ حدود ۸۰ درصد ساختمانها زير ۱۰۰ متر مساحت دارند.
احياي بافت هاي فرسوده نياز به تشويق و ترغيب دارد در حالي كه اين موضوع با خوف و ترس از زلزله همراه شد و هيچ نتيجه مثبتي تاكنون در پي نداشته است.
الان روزي نيست كه يكي از اين خانه ها فرو نريزد. با اين حال شهرداري دنبال طرح تفصيلي تهران است كه در صورت تصويب آن در كميسيون ماده پنج حتماً اجرا خواهد كرد، زيرا ما نمي توانيم دست روي دست بگذاريم و بافت هاي فرسوده همين طور بلاتكليف بماند. يعني اگر شوراي عالي شهرسازي، مجلس دولت، وزارت كشور سريعاً تصميم نگيرند شهرداري مجبور است براي جلوگيري از خسارت هاي احتمالي يك كاري انجام دهد.
* شوراي شهر جديد تاكنون مصوباتي درباره تهران داشته است ولي با اين حال از نظر شما به عنوان نايب رييس شورا مهمترين مصوبه در ارتباط با معضلات تهران كدام است؟
- البته در شوراي قبل نيز كارهاي خوبي انجام شده است و بسياري از مصوبات الان وجود دارد. ما درصدد كاربردي كردن مصوبات قبلي هستيم. شهردار تهران نيز الان دنبال اين است تا بسياري از مصوباتي را كه به نفع مردم و شهر مي باشد كاربردي و اجرايي كند.
در ارتباط با مسايل ترافيك مصوبه اي داشته ايم كه تاكنون شهرداري در اين زمينه فعال عمل كرده است. يكي از دلايلي كه ترافيك ايجاد مي شد.چاله هاي موجود در معابر شهر بود كه به نظر من تا حالا ۷۵ درصد آنها برطرف و حداقل خيابانهاي اصلي بازسازي شده است.
* البته اعضاي شورا از جمله خود شما چندي پيش در ارتباط با ساماندهي ترافيك طرحي را مبني بر اخذ عوارض از خودروهايي كه در تهران شماره گذاري مي شوند با قيد فوريت ارائه داديد ولي خودتان مجدداً اين طرح را از دستور خارج كرديد، دليل خارج شدن اين طرح از دستور جلسه شورا چه بود؟
- طرح را ما امضا كرده بوديم ولي اصلاً قرار نبود مطرح شود. البته آن را قبول داريم ولي با توجه به تبعات آن بايد ابتدا بسترهايي فراهم شود بعد آن را مطرح كنيم. براي نمونه بايد دسترسي آسان و گسترده به شبكه حمل و نقل عمومي از جمله ناوگان اتوبوسراني براي استفاده مردم فراهم شود و يا اين كه تاكسي هاي خطي افزايش يابد زيرا مردم استفاده از آنها را ترجيح مي دهند. در بعضي جاها تاكسي هاي گردشي خود عامل ترافيك هستند. ناوگان تاكسيراني بايد نوسازي و ماشين هاي مدل بالا وارد شبكه شود با تسهيلات و با قيمت هايي كه رانندگان فعلي بتوانند آن را خريداري كنند.
مطلب ديگر اين كه خطوط مترو بايد گسترش يابد. زيرا از خطوط هفتگانه طراحي شده براي مترو تهران تاكنون ۲ خط آن راه اندازي شده ولي هنوز كامل نيست. بنابراين با تكميل دست كم ۴ خط مترو و خريد واگن و تجهيزات جانبي آن مي توان مردم را به استفاده از حمل و نقل عمومي ترغيب كرد.
وقتي تسهيلات گسترده حمل و نقل عمومي وجود داشته باشد در آن صورت كساني كه مي خواهند از وسيله شخصي استفاده كنند بايد اين عوارض را بدهند.
* شورا به عنوان سياستگذار و ناظر بر عملكرد شهرداري چه مكانيزم هايي را براي اعمال اين نظارت در اختيار دارد و اصولاً ساختار شهرداري تا چه اندازه نظارت پذير است؟
- سيستم نظارت بر شهرداري چندجور است، مثلاً ارگانهايي مثل سازمان بازرسي كل كشور بر همه جا از جمله شهرداري نظارت مي كنند، ولي نظارت شورا نظارت از طريق قوانيني است كه بايد در شهر اجرا شود. بنابراين طبق قانون اگر شورا تخلفي ببيند بايد به شهردار گزارش كند.
در قانون اين موضوع وجود دارد كه خود شهردار بايد با فرد خاطي برخورد و او را عزل يا به مراجع ذي صلاح معرفي كند.
* منظور بيشتر اهرم هايي است كه به طور سازمان يافته نظارت شورا را در پي داشته باشد؟
- بخشي از اين نظارت از طريق تصويب بودجه واعتبارات و هزينه ها اعمال مي شود. در بودجه سيستم گزارش دهي دوره اي براي شهرداري پيش بيني شده است. اهرم هاي ديگر اين كه اعضاي شورا با حضور در شهرداري مناطق، سازمانها و شركتها وابسته به شهرداري و از طريق ارتباطات مردمي و شوراياري ها روي مسائل كنترل دارد. اكثر كميسيون ها نيز كميته هايي را براي نظارت بر شهرداري و اجراي دقيق مصوبات پيش بيني كرده اند.
* ميزان نظارت پذيري شهرداري با توجه به ساختار دولتي كه در گذشته داشته است تا چه اندازه است؟
- به نظر من شهرداري نظارت پذير نبوده است. به همين دليل در بحث ذيحساب ها قرار است كميسيون برنامه و بودجه طرحي را براي ذيحسابي شهرداري و سازمانها و شركتهاي وابسته به آن ارائه دهد. زيرا كسي كه خودش هم دستور مي دهد و هم هزينه مي كند و ناظر هم مي باشد، در اين شيوه احتمال فساد و جود دارد. البته در اينجا قصد توهين به كسي نيست و ما داريم سيستم موجود را بيان مي كنيم.
* آيا ايرادهايي كه اعضاي شورا راجع به اين موضوع گرفتند رفع شده است؟
- دارند رفع مي كنند و اتفاقاً خود شهردار هم موافق اين كار است. يكي از شاهراههاي فساد در شهرداري ها همين نبود ذيحسابي مستقل است. يعني ذيحسابي كه شوراي شهر انتخاب كند و مورد تأييد شهردار هم باشد. قبلاً به دليل ناهماهنگي ها و نظارت ناپذيري شهرداري هر كس هر كاري را مي خواسته به دلخواه انجام مي داده است كه اثرات آن هم اكنون در شهر ديده مي شود.
* از آنجا كه اصولاً تغيير و تحول در سطوح مديريتي، تغييرات عملكردي را نيز در پي دارد به نظر شما با آغاز دومين دوره شوراي شهر چه تغيير محسوسي هم اكنون در اداره پايتخت ديده مي شود؟
- به نظر من از موقعي كه شوراي جديد فعاليت خود را آغاز كرد با توجه به اين كه اعضاء همفكر و هم عقيده و همراه با يكديگر هستند- نه اينكه از يكديگر انتقاد ندارند بلكه اختلاف ندارند- يكي از بزرگترين كارهايي كه كرده اند يك شهردار خوب با تفكر بسيجي و پاكدست براي شهر تهران انتخاب كردند و اين به لحاظ مسايل شهري باعث آرامش شهر شده است.
البته شهرداري مملو از نيروهاي متعهد و متخصص است و از وجود اينها بايد استفاده شود كه تاكنون به همين صورت بوده است. به نظر من رويكرد كاركنان محترم شهرداري در مسير نهضت خدمت رساني عوض شده است و اين براي مردم مشهود است.
* شما تاكنون انتقادهايي از مجموعه شهرداري داشته ايد ولي برخي معتقدند كه اين انتقادها چندان جدي نيست؟
- ما قانوناً نمي توانيم در ارتباط با عزل و نصب دخالت كنيم ولي مي توانيم بر كليه امور شهرداري نظارت داشته باشيم. بنده تاكنون چه در صحن علني شورا و چه در جلسات غيرعلني نسبت به اموري كه اعتراض داشته ام انتقاد كرده ام. دليل چنين برداشتي اين است كه ديدگاه ما درباره نماينده اشتباه است، آنهايي كه به انتقادكنندگان ايراد دارند از اين نگرانند كه مثلاً نكند مردم خداي ناكرده مأيوس شوند در حالي كه اينطور نيست. من اعتقاد دارم كه مردم بايد نماينده شان را ببينند و آنان را حس كنند و مورد سؤال قرار دهند و افكار آنها را بدانند.
بحثي را كه من داشتم متأسفانه اولين آن در ارتباط با همشهري بود. ما در كميسيون فرهنگي و اجتماعي شورا بيش از ۳۰۰ نفر ساعت در مورد مسايل همشهري و به همين اندازه درباره سازمان فرهنگي و هنري كار كارشناسي كرديم. از آنجا كه ما اين كار را به پيشنهاد خود آقاي شهردار انجام داديم . حتي ايشان از ما پيشنهاد خواسته بود پيشنهاد هم ارايه كرديم، ولي در هر صورت ايشان در انتخاب فرد مخير بودند ولي ما نيز حق داريم كه انتقاد بكنيم، اين حق كه از ما سلب نشده است. ما بحث مان اين است كه مي گوييم همشهري درست شده كه مسايل و مشكلات شهر را بررسي بكند. ولي اگر اصل موضوعات آن را بيشتر به مسايل سياسي و مسايل ديگر اختصاص دهيم از آن اهدافي كه خود همشهري از اول داشته دور مي شود كه مسئولين قبلي هم اعتقاد داشتند كه از مسير اصلي اش دور شده بود و الان هم همين است. من اعتقاد دارم كه همشهري بايد زودتر از شبكه پنج «برنامه در شهر» مسايل را بيان كند. درست نيست كه مثلاً روزنامه انتخاب، جوان و كيهان مسايل شهري را بيان بكنند ولي روزنامه همشهري به مسايل سياسي، سينماها، فيلم ها و يا چيزهايي بپردازد كه براي مردم غيرضروري است. مردم بايد بدانند در رابطه با بافت هاي فرسوده نظر نمايندگانشان چيست. براي مثال همشهري چقدر از مصوبات شورا را چاپ مي كند؟ ما ۶۵ جلسه كميسيون فرهنگي داشته ايم شما چند درصد آن را بيان كرده ايد. حداقل ۴۰ تا ۵۰ جلسه در كميسيون برنامه و بودجه و همين تعداد جلسه در كميسيون توسعه و عمران بوده در همشهري چقدر اين مسايل بيان شده است؟ مگر اين روزنامه مختص شهرداري و شهر تهران نيست.
اگر اين روزنامه خصوصي و شخصي است هركاري مي خواهد بكند. ولي اگر قرار شد معضلات و مشكلات ابرشهري مثل تهران را بدون در نظر گرفتن مسايل جناحي منعكس كند بايد مطالبات مردم را بيان كند، حتي اگر انتقاد از شهردار، مدير مسئول و يا سردبير باشد. ادامه دارد