فرزند مشروطيت
روز چهاردهم شهريور سال ۱۲۹۹، حاج مخبرالسلطنه هدايت كه وزارت ماليه را به عهده داشت توسط مشيرالدوله، نخست وزير وقت، با اختيارات كامل والي آذربايجان شد تا به قيام شيخ محمد خياباني خاتمه دهد.
خياباني از آزاديخواهان معروف ايران در عهد مشروطيت بود. از آنجا كه پدرش با روسيه تجارت مي كرد، در جواني مدتي در روسيه زيسته بود. سپس به تبريز، زادگاهش بازگشت و به تحصيل علم پرداخت. مدتي در مسجد كريم خان در محله خيابان تبريز امام جماعت بود. او در ميان تبريزيان به زهد و وطن دوستي و مردم داري شهره بود، چنانكه ايشان وكالت خود در دور دوم مجلس را به خياباني سپردند. شيخ، بعد از انفصال مجلس، به روسيه رفت و در بازگشت، مقيم تبريز شد. پس از انقلاب روسيه، فرقه دموكرات آذربايجان را كه پنج سالي تعطيل شده بود، احياء كرد و به انتشار روزنامه «تجدد» همت گمارد.
خياباني در انتخابات دوره چهارم مجلس، باز هم به وكالت رسيد، اما به مجلس نرفت. او پس از انعقاد قرارداد ننگين ۱۹۱۹ توسط وثوق الدوله و هنگامي كه وثوق در پي فراهم آوردن مقدمات اجراي آن بود در اعتراض به اين اقدام در تبريز قيام كرد و اين شهر را به تصرف درآورد. در اين ميان دولت وثوق الدوله سقوط كرد و مشيرالدوله روي كار آمد.
حاج مخبرالسلطنه كه از سوي نخست وزير تازه مأمور سركوب قيام شيخ شده بود، به آذربايجان رفت و با كمك نيروهاي قزاق و ژاندارمري او را شكست داد و به محاصره در آورد. از خياباني كه در خانه آشنايي از بزرگان شهر پناه گرفته بود نقل شده است كه: من كشته شدن را به تسليم ترجيح مي دهم. پيش دشمن زانو به زمين نمي زنم. من فرزند انقلاب مشروطيت ايرانم.
مي گويند هنگامي كه مهاجمان مسلح با وي مواجه شدند، به احترام صاحبخانه از شليك گلوله در آن منزل خودداري كرد و بي دفاع كشته شد.
چراغ برق به سلامت شما آسيب نمي رساند
روز چهارم سپتامبر سال ۱۸۸۲،
۱۲۱ سال پيش در چنين روزي، شركت روشنايي الكتريكي اديسون در نيويورك آغاز به كار كرد. اين نخستين مؤسسه ارائه كننده انرژي الكتريكي در جهان بود كه تنها براي روشن كردن ۸۰۰ لامپ در سراسر نيويورك، طراحي شده بود.
بيرون اطاق هايي كه لامپ الكتريكي شركت اديسون در آن ها قرار داشت، تابلويي نصب شده بود كه روي آن اين نوشته به چشم مي خورد:
«اين اطاق به چراغ الكتريكي اديسون مجهز شده است. براي روشن كردن چراغ از كبريت استفاده نكنيد. تنها كافي است كليدي كه روي ديوار، كنار در نصب شده را بچرخانيد. استفاده از الكتريسيته براي روشنايي، به سلامت شما آسيب نمي رساند و صدايي كه مزاحم خواب شما باشد ايجاد نمي كند.»
مي توان نگاه ناباور مهماناني را كه به اين اطاق ها وارد مي شدند تجسم كرد. لابد خيلي از ديرباورها، آن را شعبده مي پنداشتند. به نظر مي رسد شايعاتي هم درباره احتمال زيانبار بودن استفاده از چراغ الكتريكي وجود داشته است. پيداست ترس از پديده هاي نو چيز تازه اي نيست. اما اين پديده ها سرانجام خود را تحميل مي كنند و اين هم چيز تازه اي نيست. ۱۴ ماه پس از افتتاح شركت روشنايي الكتريكي اديسون، تعداد مشتركان آن در نيويورك به ۵۰۸ رسيده و چراغ هاي تحت پوشش آن از ۸۰۰ به ۷۳۲/۱۲ افزايش يافته بود.
به ياد آوردن اين نكته كه چند هفته پيش در همين نيويورك قطع برق چه الم شنگه اي به پا كرد هم البته خالي از لطف نيست.
تصاوير كشتي افسانه اي
نخستين تصاوير از بقاياي كشتي افسانه اي تايتانيك در كف اقيانوس، پس از گذشت ۷۳ سال از غرق آن كه به مرگ بيش از ۱۵۰۰ تن انجاميد، چهارم سپتامبر ۱۹۸۵ منتشر شد.
بقاياي تايتانيك ۳ روز پيش از آن توسط يك گروه تحقيقاتي آمريكايي - فرانسوي به رياست دكتر رابرت بالارد كشف شده بود.
تايتانيك در عمق چهاركيلومتري اقيانوس آرميده بود و تصوير آن توسط زيردريايي آرگو ثبت شده بود.
ساخت فيلم معروف تايتانيك، چند سال بعد با الهام از همين تصاوير آغاز شد و قسمت كوتاهي از آن در كنار تصاوير تازه از بقاياي كشتي كه بعدا گرفته شد در فيلم به كار رفت.
