فراهم شدن زمينه صدور گاز ايران به هندوستان از مسير زميني به اعتقاد كارشناسان زمينه بسيار مساعدي است تا غرب هندوستان انرژي اوليه خود را از منابع گازي ايران تأمين كند
فريد قادري
رئيس جمهور پاكستان درست چهار ماه پس از سفر رئيس جمهور هند به ايران، زمينه احداث خط لوله انتقال گاز طبيعي ايران به هند را مساعد خواند.
دوشنبه هفته گذشته پرويز مشرف در گفت وگوي خود با مدير شركت بي اچ پي بيلتون موافقت خود را براي عبور اين خط لوله اعلام كرد. اين در حالي بود كه در سمت ديگر اين گفت وگو، فيليپ آيكين از كامل شدن مطالعات فني طرح خبر داد.
وي در حالي خبر ارائه اين طرح به مقامات رسمي ايراني و هندي را به رئيس جمهور پاكستان اعلام كرد كه تا پيش از اين احداث اين خط لوله به دلايل عمدتاً امنيتي و سياسي به تعويق افتاده بود. خبرگزاري داوجونز كه منبع اصلي خبر ملاقات فوق بود در تيتر خبر خود آورده بود كه پاكستان مجوز عبور خط لوله گاز ايرانهندوستان را از سرزمين خود صادر كرد.
فراهم شدن زمينه صدور گاز ايران به هندوستان از مسير زميني به اعتقاد كارشناسان زمينه بسيار مساعدي است تا غرب هندوستان انرژي اوليه خود را از منابع گازي ايران تأمين كند. از فاز اول اين خط لوله روزانه ۳۲۰ ميليون فوت مكعب گاز طبيعي به هندوستان صادر خواهد شد و بنا به پيش بيني هاي طرح، اين رقم در فاز دوم به ۵۰۰ ميليون فوت مكعب در روز افزايش خواهد يافت.
جدا از مسأله صدور گاز طبيعي ايران كه به عنوان يك عامل مهم اقتصادي در منطقه مطرح خواهد شد، دستيابي ايران به بازار پرمصرف غرب هندوستان از طريق خط لوله، مزيتي مهم را براي كشور ما رقم خواهد زد.
در عين حال تلاش هايي كه براي تشكيل ناوگان حمل LNG (گاز طبيعي مايع شده) صورت گرفته، تاكنون به شكل رسمي اعلام نشده است. از اين رو موافقت سه جانبه ايران-پاكستان و هند براي احداث اين خط لوله گامي مهم در راستاي بهره برداري از ذخاير غني گاز ايران است.
در ابعاد سياسي و ديپلماتيك قضيه نيز احداث اين خط لوله، با توجه به تضميني كه دولت ها و به ويژه پاكستان و هند براي حفظ و نگاهداري از آن مي دهند، به بالابردن امنيت منطقه شبه قاره كمك خواهد كرد.
شركت مجري اين طرح نيز كه يك شركت با اكثريت سهام استراليايي است و علاقه مندي خود را براي توسعه طرح هاي نفت و گاز پاكستان اعلام كرده است، در اين زمينه سهيم خواهد بود.
اين شركت در برآورد خود اعلام كرده است كه فاز اول اين طرح براي عبور خط لوله از جنوب پاكستان ۱۵۰ ميليون دلار هزينه در بر خواهد داشت.
اگر چه تا زمان انتشار خبر ملاقات بي اچ پي بيلتون با پرويز مشرف خبري از اعلام نظر رسمي مقامات ايراني و هندي در مورد موافقت نهايي با پروژه پيشنهادي اين شركت منتشر نشده است، اما صراحت و شفافيت اظهارات طرف استراليايي حكايت از آن دارد كه اين شركت موافقت ضمني طرفين ايران و هند را جلب كرده است.
بي ترديد اين شركت فعال در صنايع نفت و گاز نيز درصدد افزايش سهم و درآمد خود است و تا زماني كه حداقلي از اطمينان را كسب نكرده باشد در اين خصوص اقدام نخواهد كرد.
در هر حال جدا از اظهارات برخي كارشناسان كه كشيده شدن ايران به سمت بازار شرق آسيا چه از طريق خط لوله و چه گاز طبيعي مايع شده (LNG) از سياست كشور روسيه براي دورشدن ايران از بازار اروپا حكايت دارد، اما به دست آوردن بازار بزرگ هند با قيمت كاملاً مناسب و با توجيه اقتصادي، كم ارزش تر از حضور در بازار اروپا نيست.
رئيس جمهور ايران چندي پيش اعلام كرد كه ايران آماده است تا به همه كشورهاي دنيا گاز صادر كند. رئيس جمهور پاكستان نيز اعلام كرد كه زمينه هاي عبور خط لوله را از سرزمين پاكستان فراهم كرده است. رئيس جمهور هندوستان نيز در سفر به ايران آمادگي كشورش را براي خريد گاز از ايران اعلام كرد. آيا اعلام نظر موافق روِساي جمهور سه كشور در نهايت به آرميدن خط لوله انتقال گاز ايران به هند در خاك پاكستان منجر خواهد شد؟
در سوي ديگر ابعاد اقتصادي و كسب درآمد ارزي براي ايران، انتقال گاز ايران از مسير زميني پاكستان به هندوستان برگ برنده اي در روابط ديپلماتيك ايران خواهد بود و در نهايت همراهي انرژي و ديپلماسي وزن سياسي ايران در منطقه را افزايش خواهد داد.