از قديم الايام انسان ها براي چرخه حيات و كنار آمدن با پديده ها، مبادرت به تأسيس و گسترش سازمان ها كرده اند تا از طريق آن بتوانند اهداف و نيازهاي خود را محقق سازند. با وجود پيشرفت هاي عظيم اخير در عرصه هاي مختلف انسان ها همچنان مهره هاي اصلي سازمان را تشكيل مي دهند به طوري كه موفقيت سازمان ها در جهت تحقق اهدافشان وابسته به نحوه نگرش آنان نسبت به انسان و چگونگي به كارگيري اين نيروهاست.
روابط انساني و توجه به شخصيت انساني از قرن ها پيش مطرح بوده اما تا قبل از قرن بيستم پديده اي گمنام و ناشناخته بود .زيرا قبل از انقلاب صنعتي،ارزش انسان؛ ماشين آلات و ابزار مكانيكي برابر دانسته مي شد . «در اين دوره روابطي كه بين كارگران و كارفرمايان وجود داشت بسيار سهل و ساده بود و معمولاً كارفرمايان آنچه را كه خواستار آن بودند به كارگران تحميل مي كردند.» (پرهيزگار، ص ۵۹).
مقدمه شكل گيري علمي پديده ناشناخته دانش روابط انساني از تاريخ (۱۹۲۷) تا (۱۹۵۰) به طور مستدل و مستند انجام پذيرفت. اما زمينه ظهور اين دانش به مدت ها قبل برمي گردد. به طوري كه در سال ۱۸۰۰ م، «رابرت آون» به نقش روابط انساني در سازمان ها توجه كرد. پس از او در سال ۱۸۳۵ م، شخص ديگري به نام «آندرواور» عامل انساني را در امر توليد مورد بحث قرارداد و اهميت آن را تشريح كرد (آهنچيان، ش ۱۵). پس از اين دو دانشمند «وينسون» نكات مهمي را بر بنياد ريشه اي روابط انساني افزون نموده است. وي معتقد بود تنها تمركز بر روي جنبه هاي مادي صحيح نيست بلكه مي  بايستي بر روي روحيات و درون كارگران بيشتر تأمل و تعمق نمود. قبل از پرداختن به بحث روابط انساني بهتر است ديدگاه مكاتب كلاسيك را نسبت به اين موضوع بررسي كنيم:
-1 بوروكراسي: «وبر» برپايه اين اعتقاد كه منطق و عقلانيت در رفتار انسان مطلوب است بوروكراسي را وسيله اي براي نيل به عقلانيت در امور و فعاليت هاي سازمان يافته تلقي كرد و در سال ۱۹۰۹ خصوصيات بوروكراسي را ارائه داد. بوروكراسي با توجه به ويژگي هايي كه دارد (تقسيم كار و تخصص، سلسله مراتب، قواعد و مقررات و...) آشكارا جنبه غيررسمي سازمان را ناديده گرفته و سازمان رسمي را مورد تأكيد قرار مي دهد. بوروكراسي، نظام اداري با سازمان بزرگ و گسترده است كه با عده كثيري ارباب رجوع  سروكار دارد. بوروكراسي با داشتن جنبه هاي مثبت فراوان بسيار مورد انتقاد قرار گرفته است.
سازمان هاي مبتني بر بوروكراسي با نوعي سرخوردگي ارباب رجوع، تمركز قدرت، از خود بيگانگي كاركنان، محيطي خشك و... مواجه مي شوند و گاهي با پايبندي و توجه بيش از حد به قانون و مقررات، هدف اصلي سازمان ناديده گرفته مي شود .مثلاً در يك بيمارستان آنقدر به قانون و مقررات توجه مي شود، به طوري كه هدف اصلي بيمارستان كه بازگرداندن سلامت به بيماران است مورد غفلت قرار مي گيرد و بيمار جان خود را از دست مي دهد.
-2 مديريت علمي: «فردريك تيلور» باني اين مكتب، چاره عدم كارآيي هاي سازمان ها را اعمال مديريت علمي (روش منظم) مي داند نه استفاده از آدمهاي خارق العاده. در اين نظريه، رفتار انساني و متغيرهاي روانشناختي و جامعه شناسي جايگاه پراهميتي ندارد. سازمان رسمي شرط لازم و كافي براي كارآيي تلقي گرديده است. به طور كلي، اين نظريه، برداشت محدودي از انسان دارد و در فراگرد توليد، او را همچون چرخ دندانه داري از يك ماشين بزرگ تلقي مي كند، نياز او را صرفاً از ديد اقتصادي مي نگرد و به نيازهاي ديگر او بي اعتناست (علاقه بند، ۱۳۷۸).
-3 مديريت اداري: در ميان مديران صنعتي و صاحبان منصب دولتي و اداري «هنري فايول» فرانسوي شهرت فراوان يافته است. فايول نيز مانند تيلور روش هاي علمي را مورد تأكيد قرار داد. اين نگرش نيز آشكارا جوانب رسمي سازمان را مورد توجه قرار داده است. از اين ديدگاه راه حل مشكل اصلي مديريت آن است كه كاركردها يا وظايف لازم براي تحقق هدف هاي سازماني را تشخيص داده ،آنها را به صورتي گروه بندي كند تا حداكثر توليد و كارآيي با كمترين هزينه، حاصل شود.
به طور كلي، نظريه پردازان كلاسيك، سازمان را به منزله ماشين عظيم مي ديدند. كشف قوانين كلي حاكم بر اين ماشين مجموعه دانش و معرفت پايدار و تغييرناپذيري در ارتباط با فعاليت ها و عمليات سازمان بوجود آورد. شواهد تجربي نشان مي دهند كه به «سنجش كارآيي سازمان، علاوه بر ميزان توليد و هزينه هاي مادي،  بايد هزينه هاي رواني، يعني تدابير و فعاليت هاي حفظ انسجام اجتماعي گروه هاي كار نيز مدنظر قرار گيرند؛ زيرا علاوه بر فراگردهاي عقلاني، نيازهاي عاطفي نيز كارآيي را تحت تأثير قرار مي دهند. به همين ترتيب، نظريه كلاسيك از تشخيص و فهم تمايل افراد انساني به پذيرش مسئوليت و اثرات ناگوار نظارت و سرپرستي زياده از حد، عاجز ماند. امروزه تحقيقات علوم رفتاري امكانات اصلاح و تكميل مفروضات نظريه كلاسيك را فراهم كرده است. (علاقه بند، ص ۸۱).
از جمله دانشمندان ديگر اين دوره (كلاسيك) «هنري گانت» است كه با تيلور معاصر بود. او به خاطر اينكه تشخيص داده بود مهم ترين عامل توليدي «انسان» مي باشد، پژوهش هاي خود را به بررسي شناخت طبيعت انساني بالاخص درك انگيزه ها و روحيه كاركنان معطوف داشت. اثرات با ارزش هنري گانت در مورد ايجاد انگيزه كارگران و روحيه آنان با محيط كار ارزش و مقام خاصي را در تكوين دانش روابط انساني به خود اختصاص داده است (پرهيزگار۱۳۷۸،).
روابط انساني
زماني كه گانت و پژوهشگران ديگري نظير «گيلبرگ و دنيسون» همگي مسير پژوهشي زمينه هاي فكري خود را مي پيمودند و فقط به شناخت انگيزه ها و نيازهاي محرك دروني انسان ها مشغول بودند، دانشمندان ديگري بر آن شدند تا يك دوره فشرده تحقيقي را در اين باره شروع نمايند كه اثرات آن در دانش روابط انساني امروز باقي مانده است.
در ميان صاحبنظراني كه نسبت به ديدگاه يك سونگر نظريه هاي كلاسيك واكنش نشان دادند شايد خانم «ماري پاركر فالت» را بتوان مفسر دوره گذار از نظريه هاي كلاسيك به نظريه هاي رفتاري دانست. او معتقد بود كه مسأله اصلي در هر كار جمعي يا سازماني ايجاد و نگهداري روابط انساني و در عين حال هماهنگ است. اساس انديشه هاي فالت، فكر مشاركت در انجام كار و تأكيد بر اين عقيده است كه در جامعه آزادمنش، وظيفه مديريت فراهم ساختن موقعيتي است كه در آن افراد داوطلبانه آماده همكاري شوند (علاقه بند، ۱۳۷۸).
فالت اولين مفسر بزرگ نگرش روابط انساني بوده امّا در شرايطي كه لزوم توجه به جايگاه انسان در سازمان، تحولي اساسي را در زمينه روش هاي اداره ايجاب مي كرد، معرفي مكتب روابط انساني با مطالعات و بررسي هاي «هاثورن»(۱) آغاز گرديد. اين بررسي ها طي سالهاي ۱۹۲۴ تا ۱۹۳۲ م. به رهبري «التون مايو» و با مشاركت صاحبنظراني نظير «راتليسبرگر» و «ديكسون» انجام شد.
با پيدايش دانش روابط انساني روشن شد نظريه كلاسيك ها كه فرد را تنها از جنبه اقتصادي، مهم مي دانستند و كارگران را همانند ماشين هايي مي پنداشتند كه بايستي از نيروي آنها به عنوان يك انرژي مكانيكي در جهت بالا بردن سطح توليد استفاده نمود، ديگر اهميت چنداني ندارد و نمي تواند اثري در افزايش بازدهي كار و بالا بردن سطح توليد سازمان ها داشته باشد بلكه از طريق دانش روابط انساني است كه مي توان دريافت چه عواملي در چگونگي رفتار سازماني افراد، مؤثرند و مي توانند در كاهش يا افزايش بازدهي و توليد اثر بگذارد.
البته عده اي معتقدند كه در اصل پيدايش مكتب روابط انساني به وسيله التون مايو و دستيارانش اتفاقي بود! چرا كه وي و دستيارانش در ابتدا قصد نداشتند آزمايشاتي براي پيدا كردن روابط غيررسمي و سازمان غيررسمي و اهميت آن در سازمان رسمي انجام دهند، بلكه حسب اتفاق و در حين تحقيق علمي تجربي بر روي تأثير عوامل فيزيكي و مادي بر افزايش كارآيي در حمايت از مديريت علمي (تيلوريسم) به اين دستاورد عظيم جهاني رسيدند (سيدعلي اكبرافجه، ۱۳۸۰).
در مطالعه اوليه هاثورن، متخصصان كارآيي فرض رابرآن گذاشتند كه افزايش روشنايي باعث افزايش بازده مي شود. محققان در جريان انجام آزمايشات دريافتند كه افزايش نور محيط كار، كارآيي را چند برابر افزايش مي دهد، اما به عنوان يك تحقيق مناسب آنها سعي كردند برعكس اين حالت را هم تجربه كنند، يعني فرض اين بود كه با كاهش نور محيط كار، بازده نيز كاهش مي يابد اما اين بار متخصصان كارآيي شگفت زده شدند، آنها با كمال تعجب دريافتند كه با وجود كاهش نور بازهم كارآيي افزايش يافت، آنها تصميم گرفتند تحقيقات خود را گسترش دهند. زيرا اين امر بيانگر آن بود كه آنها دريافتند عامل ديگري در كار دخالت دارد كه بايد آن عامل را پيدا مي كردند بنابر اين التون مايو و همكارانش را به همكاري دعوت كردند.
مايو و گروه تجربي او تجربه هاي خود را با يك گروه از دختراني كه دستگاه هاي تقويتي تلفن مونتاژ مي كردند، آغاز كردند و آنان نيز نظير متخصصان كارآيي به نتايج شگفت آوري رسيدند. آنان در طول يك سال و نيم با اقدام به نوآوري هايي نظير ساعات استراحت، دادن ناهار و نوشيدني و هفته كار كوتاه تر شرايط كار را بهبود بخشيدند. پژوهشگران كه از نتايج كار سردرگم بودند ناگهان تصميم گرفتند كه همين شرايط را حذف كنند، انتظار مي رفت كه اين تغيير شديد و ناگهاني تأثير رواني و خارق العاده اي بر دختران بگذارد و بازده كار آنها را كاهش دهد. اما در عوض بازده آنها باز هم به صورت ركورد جديدي بالا رفت. چرا چنين چيزي اتفاق افتاد؟ (پال هرسي و بلانچارد، ۱۳۷۵).
در پاسخ به اين سؤال بود كه جنبه مهم انساني سازمان ها كشف گرديد. گروه تحقيق پس از اجراي پرسشنامه و انجام مصاحبه سرانجام از كارگران نيز خواستند هرآنچه را كه دوست دارند و مي خواهند بگويند، بيان كنند. نتيجه اين شد كارگران از اين كه در هنگام كار مورد توجه قرار گرفته بودند خوشحال بودند و همين امر باعث افزايش كارآيي شده بود، البته پاسخ اين سؤال در طول تقريباً ده سال و طي مصاحبه هاي آزادي كه تقريباً با بيست هزار نفر از كاركنان همه بخش هاي مختلف كارخانه به عمل آمد، معلوم گرديد.
به تعبير ديگري، مطالعات هاثورن به اين نتيجه رسيد كه «بهره وري صرفاً يك پديده فني نيست، بلكه يك فرايند اجتماعي هم هست و در واقع اين نگرش كارگران نسبت به كار و همكاران و سرپرستان است كه بهره وري را تعيين مي كند »(دكتر سرمد، ۱۳۷۸) .ديگر پيامد مطالعات هاثورن نياز مديران را به درك روابط انساني آشكار كرد. مايو همچنين كشف كرد مهم ترين عامل مؤثر بر قابليت توليد سازماني، صرفاً مزد و شرايط كار نيست بلكه روابط و مناسبات متقابلي است كه ميان افراد بوجود مي آيد. اين يافته ها همچنين مديريت را تشويق مي كرد تا كارگران را در برنامه ريزي، سازماندهي و كنترل كار خود مشاركت دهد تا همكاري مؤثر آنها را جلب نمايد.
امروزه مديراني كه از زاويه مكاتب كلاسيك نسبت به انسان مي نگرند با افراد انساني مانند ماشين هاي غيرحساسي كه صرفاً منافع شخصي اقتصادي دارند رفتار مي كنند و شأن و منزلت انسان را در سازمان ناديده مي گيرند و با مفروضات ناگوار خود، بيش از حد به جنبه هاي رسمي سازمان توجه كرده و نسبت به جنبه غيررسمي سازمان، نيازهاي عاطفي، احترام، خوديابي و صدها مسايل ديگر انساني غفلت مي ورزند. نتيجه چنين برداشتي از انسان باعث مي شود كه روحيه همكاري و گروهي مورد تهديد قرار گيرد و انسان ها فقط به فكر خود باشند، هزينه هاي كار افزايش يابد، روحيه پايين، اعتراضات زياد، كارشكني فراوان، بي انگيزگي و فردسودگي شغلي و غيره بروز كند. البته نظريه هاي روابط انساني نيز نسبت به جنبه رسمي سازمان غفلت ورزيده و با انتقادهاي شديدي روبه رو شده است اما از آنجا كه اساس فلسفي نظريه روابط انساني براين انديشه استوار است كه حرمت و شأن انسان در سازمان مورد توجه قرار گيرد كاملاً درخور توجه است و نمي توان آن را كنار گذاشت.
به عنوان ختم كلام مي توان گفت به نظر مي رسد كه بزرگترين سرمايه سازمان هاي موفق در آينده سرمايه انساني است. بدون در نظر گرفتن نيازهاي نيروي انساني نمي توان انرژي و منابع سازمان را در جهتي هدايت كرد كه به اهداف مورد نظر دست يابد.
محمد بهرامي
كارشناس ارشد مديريت آموزشي

پانوشت:
۱- كارخانه  هاثورن، كمپاني وسترن الكتريك در ايلينويز آمريكاست.
منابع:
۱- روابط انساني در مديريت، كمال پرهيزگار، تهران، باستان ۱۳۶۸.
۲- مديريت آموزش، امان الله قرائي مقدم، تهران، ابجد، ۱۳۷۵.
۳- فصلنامه مديريت در آموزش و پرورش، محمدرضا آهنچيان، شماره مسلسل ۱۵.
۴- مباني نظري و اصول مديريت آموزشي، دكتر علي علاقه بند، تهران، روان، ۱۳۷۸.
۵- مديريت رفتار سازماني، تأليف: پال هرسي و كنث بلانچارد، ترجمه دكتر علي علاقه بند، تهران، اميركبير ۱۳۷۵.
۶- مباني فلسفي و تئوريهاي رهبري و رفتار سازماني، دكتر سيدعلي اكبر افجه، تهران، سمت، ۱۳۸۰.
۷- روابط انساني در سازمان هاي آموزشي، دكتر غلامعلي سرمد، تهران، سمت ۱۳۷۸ .

گروه اجتماعي:  براساس  تازه ترين  آمار سازمان  ملل    نزديك  به ۱۷۵ ميليون  نفر مهاجر در جهان  زندگي  مي كنند كه  ۱۶ ميليون  نفر از آنان  را پناهندگان  تشكيل  مي دهند.
براساس  اين  آمار در سال  ۲۰۰۰، ۱۰۴ ميليون  و ۱۱۹ نفر در مناطق  توسعه يافته ، ۷۰ هزار و ۶۶۲ نفر در مناطق  كمتر توسعه  يافته  و بيش  از
۱۰هزار نفر در كشورهاي  عقب  نگاهداشته  شده  زندگي  مي كردند.
از نظر توزيع  جغرافيايي  مهاجرين ، اروپا با ۵۶ ميليون  و ۱۰۰ هزار نفر، مهاجرپذيرترين  منطقه  جهان  است  و به  دنبال  آن آسيا با ۴۹ ميليون  و ۷۸۱هزار نفر و آمريكاي  شمالي  با ۴۰ ميليون  و ۸۴۴ هزار نفر قرار دارد و شمار مهاجرين  در آفريقا ۱۶ ميليون  و ۲۷۷ هزار نفر و در اقيانوسيه  ۵ ميليون  و۵۸۳ هزار نفر قرار دارد.
آمريكا در سال  ۲۰۰۰ با ۳۴ ميليون  و ۹۸۸ هزار نفر، مهاجر پذيرترين  كشورجهان  بود و پس  از آن فدراسيون  روسيه  با ۱۳ ميليون  و ۲۵۹ هزار نفر و آلمان  با ۷ ميليون  و ۳۴۹ هزار نفر قرار داشتند.
ديگر كشورهاي  مهاجر پذيرجهان  در سال  ۲۰۰۰ را اوكراين  (۶ ميليون  و ۹۴۷هزار نفر)، فرانسه  ( ۶ ميليون  و ۲۷۷ هزار نفر )، هندوستان  (۶ ميليون  و ۲۷۱هزارنفر)، كانادا (۵ ميليون  و ۸۲۶ هزار نفر)، عربستان سعودي (۵ ميليون و ۲۵۵ هزار نفر)، استراليا (۴ ميليون و ۷۰۵ هزار نفر) و پاكستان ۴ ميليون و ۲۴۳ هزار نفر تشكيل مي دادند.
همچنين شمار مهاجرين در اين سال در انگليس (۴ ميليون و ۲۹ هزار نفر)، قزاقستان (۳ ميليون و ۲۸ هزار نفر)، ساحل عاج (۲ ميليون و ۳۳۶ هزار نفر)، جمهوري اسلامي ايران
(۲ ميليون و ۳۳۶ هزار نفر)، لهستان (۲ ميليون و ۸۸ هزار نفر)، اردن
(يك ميليون و ۹۴۵ هزار نفر)، امارات متحده عربي (يك ميليون و ۹۲۲ هزار نفر)، سوئيس يك ميليون و ۸۰۱ هزار نفر و ايتاليا (يك ميليون و ۶۳۴ هزار نفر) از ديگر كشورها و نقاطي بودند كه بيشترين مهاجرين جهان در آنها زندگي مي كردند.
براساس اين گزارش شمار مهاجرين بين المللي از سال ۱۹۷۵ تاكنون دو برابر شده است كه ۶۰ درصد از آنان در كشورهاي توسعه يافته تر و ۴۰ درصد در مناطق كمتر توسعه يافته زندگي مي كنند. يك نفر از هر ۱۰ نفر در كشورهاي توسعه يافته و يك نفر از هر ۷۰ نفر را در كشورهاي كمتر توسعه يافته مهاجرين تشكيل مي دهند.
سازمان ملل در گزارش خود از وضعيت مهاجرين يادآور شده است كه در پايان سال ۲۰۰۰ ميلادي، ۹ درصد از مهاجران را پناهندگان جهان تشكيل مي دادند كه ۹ ميليون پناهنده در آسيا و ۴ميليون پناهنده در آفريقا زندگي مي كردند.
در اين سال۳ ميليون از پناهندگان جهان در كشورهاي توسعه يافته و
۱۳ ميليون نفر در كشورهاي در حال توسعه زندگي مي كردند.

گروه اجتماعي: رئيس مركز مبارزه با مواد مخدر ناجا از «ستاد مبارزه با مواد مخدر» به دليل «عدم موفقيت در ايجاد هماهنگي بين مسئولان»، انتقاد كرد.
سردار ابويي به ايسنا گفت: معتادان در خيابان ها رها شده اند و مواد مخدر آشكارا مصرف مي شود. اين مسأله قبح اعتياد را در جامعه شكسته و زمينه گرايش افراد به اين آسيب را فراهم آورده است.
وي ساماندهي معتادان را وظيفه وزارت بهداشت، سازمان بهزيستي و نظارت بر امر ساماندهي را برعهده ستاد مبارزه با موادمخدر دانست و افزود: نيروي انتظامي در چرخه ساماندهي هيچ وظيفه اي برعهده ندارد و تنها عهده دار جمع آوري معتادان است.
رئيس مركز مبارزه با موادمخدر ناجا، درباره ورود و توزيع موادمخدر شيميايي، صنعتي و توهم زا در كشور گفت: توليد و توزيع موادمخدر در چرخه اي مافيايي صورت مي گيرد و بر همين اساس باندهاي موادمخدر به موازات تلاش نيروي انتظامي در كنترل مرزها، كاهش ورود موادمخدر به كشور و وجود تقاضا، براي حفظ بازار، در تلاشند توليد موادمخدر سنتي را كاهش داده، موادمخدر صنعتي را جايگزين كنند.
وي افزود: در حال حاضر موادمخدر صنعتي به دليل قيمت بالا، در ايران استفاده كمتري دارد، اما هشدار و خطري جدي است كه بايد از گسترش مصرف آن پيشگيري كرد.
سردار ابويي با اعتقاد به توقف رشد اعتياد در كشور طي دهه ۸۰ به استناد داده ها و ارزيابي ها، در عين حال تصريح كرد: البته اين امر به معناي افزايش نيافتن آمار معتادان نيست.
رئيس مركز مبارزه مواد مخدر ناجا با اشاره به دستگيري افرادي درخصوص توزيع موادمخدر صنعتي در كشور، در ادامه به ذكر كشفيات موادمخدر طي چهارماهه اول سال جاري پرداخت و آن را نسبت به سال گذشته، داراي ۳۰ درصد رشد عنوان كرد.
وي اعلام كرد: در اين مدت بيش از ۵۸ تن موادمخدر، كشف و ۳۸ هزار قاچاقچي و ۹۲ هزار و ۶۰۰ معتاد دستگير شده اند.
به گفته وي، همچنين ۳۱۲ عمليات كويري و مرزي در شرق كشور انجام شده كه ۱۰۶ مورد از آن به درگيري با قاچاقچيان انجاميده است و طي اين مدت، با شهادت يازده تن از مأموران نيروي انتظامي، ۷۳ قاچاقچي كشته و ۳۰۸ نفر نيز دستگير شده اند.
سردار ابويي از كمبود اعتبارات نيروي انتظامي در مبارزه با موادمخدر انتقاد كرد و افزود: علاوه بر اقدامات انتظامي در مرزهاي شرقي كشور، دولت بايد فعاليت هايي را انجام دهد تا با توسعه فرهنگي و اقتصادي در مرزها و تشويق مرزنشينان به مبارزه با موادمخدر، بستر گرايش به فروش موادمخدر كاهش يابد.
سردار ابويي همچنين كمك هاي بين المللي به ايران براي مبارزه با موادمخدر را ناچيز دانست و كل بودجه اختصاص يافته در اين خصوص را ۱۳ ميليون دلار اعلام كرد و گفت: تنها بخشي از اين رقم تاكنون پرداخت شده است.

ايرنا: بحران هاي  پي  در پي  اقتصادي  در تركيه  طي  چند سال  اخير، جامعه  اين  كشوررا با «آسيب هاي  اجتماعي  زنجيره اي» مواجه  كرده  است .
افزايش  تعداد بيكاران ، قرار گرفتن  درصد بيشتري  از جمعيت  اين  كشور زيرخط فقر، افزايش  اعتياد به  مشروبات الكلي  و همچنين  افزايش  آمار طلاق  و تعداددختران  فراري ، تنها بخشي  از آسيب هاي  زنجيره اي  است  كه  امروزه  جامعه  تركيه با آن دست  و پنجه نرم  مي كند.با گسترش  بحران  مالي  تركيه  در سال  ۲۰۰۰ ميلادي ، اقتصاد اين  كشور نيز بحران  زده  شد به  نحوي  كه  اين  كشور در سال  ۲۰۰۱، با رشد اقتصادي  منفي  ۶/ ۹درصد مواجه  شد.
كارشناسان  اقتصادي  علت  اصلي  اين  بحران هارا لگام گسيختگي  اقتصادي  تركيه در دو دهه  اخير دانسته  و معتقدند كه  رشد مبتني  بر تورم زايي  و افزايش  فسادو تخلفات  اداري  و مالي  و به  ويژه  افزايش  حجم  بدهي هاي  داخلي  و خارجي  اين كشور به  حدود ۲۵۰ ميليارد دلار، اقتصاد و جامعه  تركيه  را آسيب  پذير كرده است .
طبق  جديدترين  آمار رسمي ، نرخ  بيكاري  در كشور تركيه  حدود ۱۱ درصد است كه  با احتساب  نيروي  كار ۲۳ ميليوني  اين  كشور، در حال  حاضر حدود ۲ ميليون نفر در تركيه  بيكار هستند.
گزارش  اخير برنامه  توسعه  سازمان  ملل  متحد (يو.ان .دي .پي ) نيز حكايت  ازآن  دارد كه  تركيه  از نظر شاخصهاي  توسعه  انساني  نسبت  به  سال  گذشته  ۱۱ رتبه افت  كرده  و در رديف  ۹۶ جهاني  قرار گرفته  است .
طبق  اين  گزارش  بيش  از ۱۰ درصد جمعيت  تركيه ، يعني  حدود هفت  ميليون نفر، روزانه  فقط با ۲ دلار، گذران  زندگي  مي كنند.اين  گزارش  همچنين  حاكي  است  كه  حدود يك  ميليون  و ۳۰۰ هزار نفر در تركيه ، روزانه  فقط يك  دلار درآمد دارند.
خط فقر در كشور تركيه  براي  هر خانواده  چهار نفره ، هزار دلار عنوان  شده و خط فقر مطلق  نيز در اين  كشور ۴۰۰ دلار است .
بيكاري  و فقر به  عنوان  دو مقوله  تاثيرگذار، زمينه  بروز ديگر آسيب هاي  اجتماعي  را در كشور تركيه  فراهم  كرده است .
اعتياد و طلاق ، به  عنوان  دو آسيب  اجتماعي  مهم  از جمله  دستاوردهاي بيكاري  و فقر است .طبق  جديدترين  آمار، حدود
۲۵ ميليون  نفر از جمعيت  ۷۰ ميليون  نفري  تركيه مشروبات  الكلي  مصرف  مي كنند.
هر چند در اين  كشور فروش  مشروبات  الكلي  به  افرادي  كه  كمتر از ۱۸ سال سن  دارند، ممنوع  است  ولي  گزارش هاي  رسمي حاكي  از آن است  كه  برخي  كودكان تركيه  از سن  ۸ سالگي  اقدام  به  مصرف  اينگونه  مشروبات  مي كنند.ميزان  مصرف  مشروبات  الكلي  در اين  كشور طي  سالهاي  اخير افزايش  يافته است  و آمار دولتي  نشان  مي دهد كه  تركها در سال  ۱۹۹۸ميلادي  ۸۷۵ ميليون  ليتر،در سال  ۱۹۹۹ ، ۹۰۵ ميليون  ليتر و در سال  ۲۰۰۰ ميلادي  ۹۱۶ ميليون  ليتر مشروبات  الكلي  مصرف  كرده اند.
آمار طلاق  نيز به  عنوان  يك  آسيب  اجتماعي ، در اين  كشور رو به  فزوني  است .
طبق  گزارش  اداره  آمار دولتي  تركيه ، ميزان  طلاق  در سال  ۲۰۰۰ ميلادي  نسبت به  سال  ۱۹۹۰ به  ميزان  ۳۶ درصد رشد كرده  است .
بنا بر اين  گزارش ، ميزان  طلاق  در تركيه  در سال  ۱۹۹۰ ميلادي  ۲۵ هزار و۷۱۲ مورد بوده  است  كه  در سال  ۲۰۰۰ اين  رقم  به  ۳۴ هزار و ۸۶۲ مورد افزايش يافته  است .
بيكاري ، فقر، اعتياد به  مصرف  مشروبات  الكلي  و خشونت  از جمله  عوامل اصلي  اين  طلاقها عنوان  شده  است .
با قرار گرفتن  پديده  زنان  و دختران  فراري  در كنار ديگر پديده هاي اجتماعي  تركيه ، بخشي  از زنجيره  آسيب هاي  اجتماعي  اين  كشور تكميل  مي شود.
به نوشته  مطبوعات  تركيه  ميزان  فرار از خانه  در ميان  زنان  و دختران شهرهاي  بزرگ  تركيه  رو به  افزايش  است .بر اساس  اطلاعات  ثبت  شده ، طي  هشت  ماه  گذشته  تنها در شهر استانبول  ۱۵۲زن  و دختر از خانه هاي  خود فرار كرده اند.حدود ۹۰ درصد از فراريان  از خانه  را دختران  جواني  تشكيل  مي دهند كه كمتر از ۲۵ سال  سن  دارند.
زنان  و دختران  فراري ، فقر و طلاق  را از جمله  عوامل  اصلي  فرار خودبرشمرده اند.
در كنار عوامل  اقتصادي  و اجتماعي ، نفوذ فرهنگ  غربي  و شكسته  شدن  سنت هاي  خانوادگي  از جمله  عوامل  ديگر فرار زنان  و دختران  از خانه  ذكر شده  است .
تبليغات  افراطي  شبكه هاي  تلويزيوني تركيه  روي  هنرپيشگان  و خوانندگان اين  كشور نيز علت  ديگر انحراف  اين  زنان  و دختران ، عنوان  شده  است .
كارشناسان  معتقدند كه  اينگونه  آسيب هاي  اجتماعي  از جمله  ويژگيهاي  جوامع درحال  گذار است  و وظيفه  دولتمردان  است  كه  با برنامه ريزي  دقيق  از دامنه  آن بكاهند.

ايرنا:  براساس  آخرين  آمار سازمان  آموزشي  ، علمي  و فرهنگي  سازمان  ملل  (يونسكو) با وجود آنكه  تقريبا در ۴۰ كشور جهان  ميزان  سوادآموزي  زنان  در مقايسه  با مردان  در دهه  ۱۹۹۰ از سرعت  بيشتري  برخوردار بوده  است،  با اين  حال  دو سوم از بيسوادان  جهان  را زنان  تشكيل  مي دهند.
يونسكو در اطلاعيه اي  كه  روز پنجشنبه  در مقر سازمان  ملل  در نيويورك  منتشرشد، اعلام كرد: در حال حاضر يك نفر از هر پنج نفر جمعيت بزرگسال جهان و يا ۸۶۰ ميليون نفر را بيسوادان تشكيل مي دهند كه حدود ۷۰درصد از آنان در آفريقاي زير صحرا، جنوب و غرب آسيا، كشورهاي عرب و شمال آفريقا زندگي مي كنند.
براساس اين اطلاعيه، مجموع بي سوادان شرق آسيا و منطقه آرام ۱۸۵ ميليون نفر و كشورهاي آمريكاي لاتين و منطقه كارائيب ۲۹ ميليون نفر و يا ۱۱درصد از بيسوادان جهان را به خود اختصاص مي دهند.
براساس اطلاعيه يونسكو در صورتي كه تلاشهاي سوادآموزي شتاب نگيرد در سال ۲۰۱۵ شمار بيسوادان جهان به ۸۰۰ ميليون نفر خواهد رسيد.
سال ۲۰۱۵ سالي است كه از سوي سران شركت كننده در نشست مجمع عمومي سازمان ملل در سال ۲۰۰۰ بعنوان كاهش شمار بيسوادان به نصف تعيين شده است.

گروه اجتماعي: مسئول  ستاد حوادث  غيرمترقبه  استان  مازندران  در مورد احتمال  طغيان  رودخانه ها و جاري شدن  سيلاب  در نتيجه  تغييرات  جوي  در روزهاي  آينده  هشدار داد.
«بهزاد پورمحمد» ديروز  در گزارشي  به  ايرنا افزود: بر اساس  گزارشهاي  هواشناسي  پيش بيني  مي شود از اواخر امروز (شنبه)  شاهد ابري بودن، كاهش  محسوس  دما، بارش  شديد باران  و وزش  باد و مواج شدن  دريا در استان  مازندران باشيم .
وي  با اشاره  به  احتمال  طغيان  رودخانه ها، توفاني  شدن  درياي  خزر و آبگرفتگي  معابر از مردم  و بويژه  مسافران  درخواست  كرد ضمن  رعايت  نكات  ايمني  از اقامت  و بيتوته  در بستر و حريم  رودخانه ها و مسيلها بويژه  در شب هنگام  خودداري  كنند.
پورمحمد از مسافران  و شهروندان  مازندراني  خواست  در هنگام  توفاني  بودن دريا از ورود به  دريا و شنا كردن  به  طور جدي  خودداري  كنند.

ايرنا:  معاون  قوه  قضائيه  و رئيس  سازمان  زندانها و اقدامات  تاميني  و تربيتي  كشور گفت : به  زندانياني  كه  موفق  به  دريافت  گواهينامه  آموزش  فني  و حرفه اي  شوند ۱۵ ميليون  ريال  وام  پرداخت  مي شود.
«سيد مرتضي  بختياري» روز چهارشنبه  در بوشهر افزود: هم اكنون  ۱۵۷ هزار زنداني  در كشور وجود دارد كه  ۸۸ هزار نفر آنان  را زندانيان  مواد مخدر تشكيل  مي دهند. وي  گفت : در حالي  كه  برابر متوسط (نرم ) جهاني  ميزان  زندانياني  كه  با ارتكاب  مجدد جرم  به  زندانها بر مي گردند ۴۰ درصد است ، اين  آمار در مورد زندانياني  كه  در برابر آموزشهاي  روان  درماني  قرار گرفته اند به  ۲۷ درصد در كشور رسيده  است .
بختياري  تصريح  كرد: همچنين  اين  آمار در مورد زندانياني  كه  آموزشهاي  فني و حرفه اي  را در زندان  فراگرفته اند به  ۲ درصد رسيده  است .
وي  با اشاره  به  اينكه  دوهزار نيروي  ويژه  زندانباني  در اختيار سازمان  زندانهاي  كشور مي باشد، افزود: كمبود اعتبارات  باعث  شده  تا سازمان  زندانها موفق  به  برگزاري  دوره هاي  آموزش  زندانباني  نشود و اميد است  سال  آينده  با تامين  اعتبار مورد نياز اين  موضوع  تحقق  پيدا كند.

ايرنا: زمين لرزه اي به بزرگي ۵/۳ درجه در مقياس ريشتر ساعت ۹ و ۲۵ دقيقه صبح روز جمعه شهر كاشمر را لرزاند.
شبكه لرزه نگاري خراسان وابسته به موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران مركز سطحي اين زمين لرزه را در فاصله ۱۵۰ كيلومتري جنوب غربي مشهد در حوالي كاشمر تعيين كرد.
كاشمر در ۲۲۰ كيلومتري جنوب غربي مشهد واقع شده است.
به گفته مسئولان اين شهرستان اين زمين لرزه خسارتي در بر نداشته است.

گروه علمي فرهنگي: بزرگترين مجموعه علمي - پژوهشي شمال شرق كشور در محوطه تاريخي ربع رشيدي شهر تبريز احداث مي شود.
به گزارش ميراث خبر، با تشكيل هيات  امناي مجتمع ربع رشيدي با حضور وزراي فرهنگ و ارشاد اسلامي، علوم، بهداشت و رؤساي سازمان اوقاف، ميراث فرهنگي و سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور، بحث هاي اجرايي براي تملك زمين هاي اطراف آن و احياي مجدد اين مجموعه علمي ۸۰۰ ساله آغاز شده است.
به گفته ساعد هدايي، معاون ميراث فرهنگي استان آذربايجان شرقي، اين شهرك علمي كه تا سال ۷۱۸ هجري قمري رونق داشت براساس منابع تاريخي موجود و با توجه به ساز و كارها و نيازهاي امروزي يك مجموعه علمي، دوباره احيا خواهد شد.
پيش از اين، بنا بود براساس برنامه هاي مصوب ميراث فرهنگي آذربايجان شرقي، كاوش هاي باستان شناسي اين محوطه تاريخي در سال جاري انجام شود، اما هنوز هيچ فردي براي سرپرستي هيات كاوش ربع رشيدي مشخص نشده و به همين دليل اين كاوش ها تاكنون سر نگرفته است.
هدايي در اين باره گفت: كاوش باستان شناسي ربع رشيدي جزو برنامه هاي مصوب سال جاري بود و حتي اعتبار آن نيز تامين شده است. در همين حال مسئولان ميراث فرهنگي استان پيگير اين مساله هستند، اما متاسفانه هنوز فرد باستان شناسي كه به دوران تاريخ اسلامي اين منطقه مسلط باشد، از سوي پژوهشكده باستان شناسي كشور به ما معرفي نشده است.
ربع رشيدي كه در حال حاضر از آن جز تپه و بقاياي يكي از برج ها، چيزي بر جا نمانده است، به دستور خواجه رشيد الدين فضل الله همداني وزير دانشمند و پرقدرت سلطان محمود غازان خان در دوران بارويي در دامنه كوه سرخاب و در زميني بلند ساخته شد.
مجموعه بناهاي ربع رشيدي يكي از معماري هاي شگفت انگيز قرن هفتم هجري محسوب مي شود. اين مجموعه در واقع بنيادي فرهنگي و دانشگاهي بود و هزاران نفر در آنجا به تحصيل مشغول بودند.
به نوشته حمدالله مستوفي در نزهة القلوب اين مجموعه شامل مدرسه، دارالشفا، مسجد، كتابخانه، ضرابخانه، خانقاه، دارالصنايع، كارخانه بافندگي، كاغذسازي، رنگ سازي، گرمابه، ۲۴ كاروانسرا، ۱۵۰۰ دكان، ۳۰ هزار خانه، آسياب، باغ ها و بستان هاي متعدد و آرامگاهي براي خود خواجه بود. آرامگاه خواجه با معماري خاص آن دوران و مزين به كاشي هاي معرق و طاق هاي بلند پوشيده از سنگ هاي مرمر ساخته شده بود.
اين مجموعه علمي - پژوهشي عظيم پس از قتل خواجه رشيد الدين فضل الله در سال ۷۱۸ هجري قمري از سوي دشمنان وي ويران شد و هر آنچه در آن موجود بود به غارت رفت.