سه سال پس از آن كه سيدني استراليا براي برپا ساختن نخستين بازي هاي «المپيك سبز» تحسين شد از هم اكنون، گروه هاي زيست محيطي المپيك آتن درسال ۲۰۰۴ را با يك كارنامه بد و غيرقابل دفاع در حوزه محيط زيست ارزيابي مي كنند.
به گزارش خبرگزاري رويتر از آتن، «ديميتريس كاراولاس» رئيس صندوق جهاني براي طبيعت شعبه يونان، گفت: «دولت يونان و كميته المپيك بين المللي هم اينك نخستين مدال طلاي بازيها را برده اند يعني: «جايزه براي از دست دادن فرصت ها درسال ۲۰۰۴ را! يونان ميزباني بازيهاي ۲۰۰۴ را به شرط بهبود كيفيت هوا و آب در مناطق شكننده و اعمال مديريت مطلوب ضايعات و ترافيك پذيرا شده است، اما معيارهاي بنيادين زيست محيطي مانند بهره برداري از نيروي خورشيدي، مصالح ساختماني غيرسمي، مديريت ضايعات و چرخه بازيافت به ويژه در مجتمع هاي بزرگ و دهكده المپيك رعايت نشده است.
كميته المپيك منشور بازي هاي المپيك را در سال ۱۹۹۴ بازنويسي كرد تا توسعه پايدار و مسئوليت موضوعات زيست محيطي را در آن بگنجاند.
اما به گفته هارالامبيديس كميته المپيك بين المللي در مورد رهنمودهاي زيست محيطي نرم رفتار كرده و فشاري به سازمان دهندگان يوناني وارد ننموده است.
نخستين برخورد
نخستين برخورد ميان گروه هاي زيست محيطي و كميته المپيك آتن برسر مكان مجتمع قايقراني و پاروزني در نوار ساحلي اسكينياس، شمال آتن رخ داد.
اين منطقه كه محل جنگ هاي شديد يوناني ها و ايراني ها در سال ۴۹۰ قبل از ميلاد مسيح و نبرد ماراتن بود براي انجام مسابقات ورزشي المپيك در نظر گرفته شده است. منتقدان برنامه  بازيهاي المپيك در آتن مي گويند؛ درياچه هاي مصنوعي به وجود آمده به جنگل كاج كمياب مديترانه اي و يك تالاب مهم محل تجمع پرندگان آسيب مي زند.
منتقدان مي گويند، راهكارهايي كه مسئولان شهر سيدني براي برگزاري بازي هاي المپيك در استراليا برگزيدند، مي توانست درس هاي گرانبهايي براي مسئولان شهر آتن به همراه داشته باشد. اما به اين دليل كه شهرداري و دست اندركاران بازي هاي المپيك در آتن هنوز به سامانه مناسبي براي دستيابي به سازوكارهاي مناسب زيست محيطي دست نيافته اند، چشم انداز آينده چندان روشن نيست. علاوه براين سيدني بيشتر بر مشاركت شهروندان و حمايت تشكل هاي غيردولتي متكي بود و از اين رهگذر سربلند بيرون آمد، اما در يونان فعلاً دو سال از زمان از دست رفته است. بي آنكه، نتايج درخشاني حاصل شده باشد. گروه هاي هوادار حفظ محيط زيست بيشتر از اين رو نگران اند كه اين بازي ها، تأثير زيانبار بر محيط زيست آسيب پذير شهر آتن داشته باشد.
علاوه بر معترضان داخلي، كميسيون محيط زيست اتحاديه اروپا نيز انتقادهايي از نحوه استفاده از مراكز طبيعي شهر آتن داشته است اما كميته المپيك آتن، حمايت كميسيون هاي محيط زيست اتحاديه اروپا را جلب كرده است. از سوي ديگر صندوق جهاني براي طبيعت و گروه صلح سبز ديدارهاي خود با برنامه ريزان بازي هاي المپيك در يونان به بهانه اين كه انتقادها را جدي نگرفته اند، قطع كرده اند.
يكي از موضوعات انتقادي طرفداران حفظ  محيط زيست، آسيب ديدگي احتمالي زيستبوم هاي طبيعي اطراف آتن است. از جمله گفته مي شود كه براي احداث يك ميدان بازي حدود ۶۰۰ درخت كهنسال زيتون كه ارزش بسياري داشته اند از جاي كنده شده اند. دست اندركاران بازيهاي المپيك مدعي اند كه براي جايگزيني درختان كنده شده، نهال هاي جوان زيتون كاشته اند. اما منتقدان مي گويند. قلع و قمع درختان كهنسال در يونان كم سابقه است و يك فاجعه زيست محيطي محسوب مي شود.
تشكل هاي زيست محيطي، نيز نگراني خود را از تبديل دهكده المپيك آتن پس از پايان بازي ها به يك شهرك مسكوني ۲۰ هزار نفري ابراز داشته اند و خواستار ايجاد كاربري هاي فرهنگي براي اين شهرك شده اند.
«واسو پاياندرئو» وزير محيط زيست يونان، براين باور است كه هموطنانش درباره پيامدهاي منفي بازيهاي المپيك بيش از حد نگرانند. در حالي كه همه علاقمندند كه يكي از موفقيت هاي مسابقات المپيك ۲۰۰۴ آتن انتقال آگاهي هاي زيست محيطي باشد.
منابع خارجي
ترجمه سعيد علوي نائيني

كشتيرانان قرن ۱۷ ميلادي كه از صداي مرموز شناي لاك پشت هاي عظيم الجثه به عنوان كمك به جهت يابي در اطراف تپه هاي مرجاني استفاده مي كردند، امروزه وضع زيست بوم مرجانها را به مراتب بدتر از آن زمان خواهند يافت. اگر انسانها امروز اقدام نكنند تا آنها را از سلطه آلودگي ها نجات دهند بين ۳۰ تا ۴۰ سال ديگر، اين تپه هاي مرجاني كاملا منهدم خواهند شد.
انسانها از زماني كه براي گذراندن زندگي شكار مي كردند، به تپه هاي مرجاني آسيب مي رساندند. ماهيگيري بيش از حد و شيرابه آلودگي ها، از سالها پيش اين ذخاير ارزشمند دريايي را تهديد مي كنند.
نويسندگان اين مقاله در مجله ساينس (علم) گزارشي درباره تپه هاي مرجاني نوشته اند. آنان مي گويند عمليات تخريبي و مسموم سازي اين تپه ها از زمان انسانهاي عصرباستان وجود داشته است.
كريستف كلمب و ناخدا جيمز كوك، دريانوردان مشهور شرح و بسط زيادي درباره فراواني تپه هاي مرجاني كه با آنها برخورد كرده بودند، داده اند.
در زمانهاي نزديكتر، پژوهشگران از اطلاعات ماهيگيري و بررسي هاي زيست محيطي اخير استفاده كرده اند. در ابتداي قرن بيستم، گوشتخواران بزرگ مانند كوسه ها و گياهخواران بزرگ تقريبا از بين رفته بودند، يا دست كم در ۸۰ درصد تپه هاي مرجاني وجود نداشتند.
تپه هاي مرجاني در آبهاي گرم، كم عمق و شفاف حدود صد كشور منطقه حاره و زيرحاره رشد مي كنند. آنها از خطوط ساحلي نزديك حفاظت مي كنند و به جلب جهانگردان كه براي اقتصاد كشورها مهم است كمك مي نمايند.
مرجانها آهكي را ترشح مي كنند كه ساختار سخت  تپه هاي مرجاني را تشكيل مي دهد.
آينده تپه هاي مرجاني مربوط به اين مي شود كه چقدر انسانها فشار روي ماهيگيري را كاهش دهند و از آلودگي ها بپرهيزند. مساله گرمايش زمين هم بسيار مهم است و آنها را نابود مي كند. نويسندگان اين مقاله دريافته اند كه برخي مرجانها نسبت به گرمايش زمين از بعضي ديگر مقاوم ترند.

از آنجا كه دوام و رشد ملت ها در طول تاريخ هميشه بستگي به ثروت هاي ملي خدادادي آنها داشته است و عظيم ترين اين نعمات، آبهاي فراوان، خاك هاي حاصلخيز و به تبع آن جنگل هاي سرسبز، مراتع و اراضي زراعي بارور بوده است كه مبدأ و منشأ آباداني و خودكفايي و استقلال آنها شمرده مي شده است و هر زمان ملتي نسبت به بهره برداري درست از اين منابع بي توجهي نشان داده است، تمدن آن ملت به انحطاط و يا حتي نابودي كشيده شده است. چنانچه دانشمندان نابودي بعضي از تمدن هاي باستاني بين النهرين را به همين دليل دانسته اند. يكي از عوامل مهم استقرار و استحكام و بقاي تمدن ايرانيان تا عصر ما، پيوندي عميق بوده است كه طي هزاران سال بين انسان و زمين (آب و خاك) ايجاد شده و غالباً از مرز رابطه اقتصادي صرف فراتر رفته و به علاقه هاي روحي و اجتماعي محكم بدل گرديده بود.
موج تحولات اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي جهان در چند صد سال اخير كه بسيار دير يعني صد سال پيش به كشور ما رسيد، تناسبي را كه تا حدي در طول هزاران سال در روابط متقابل انسان و زمين برقرار بود به مرور اما با سرعتي فزاينده بر هم زد. زيرا براي برخورد صحيح با شرايط جديد از جمله نياز به توليد بيشتر از منابع طبيعي (آب، خاك، جنگل، مرتع و غيره) نه تنها هيچ گونه آمادگي علمي و تجربي نزد بهره برداران از اين منابع وجود نداشت، بلكه دولت هاي وقت در گير و دار مسايل بسيار حياتي ولي مقطعي توجه لازم و آينده نگري در اين زمينه نداشتند. اين پديده كه ناشي از فعاليت هاي بسيار گسترده و غالباً خيرخواهانه ولي بدون دورانديشي انسان در جهت افزايش سطح زمين هاي كشاورزي (به قيمت نابودي جنگل ها و مراتع) و احداث جاده هاي خاكي روستايي و بهره برداري زياد از معادن سطحي و امثال آن است . همچنين در داخل شهرها از بين بردن باغات و قطع درختان به منظور انبوه سازي و برهم زدن بافت قديم شهر بدون در نظر گرفتن پارامترهاي لازم چون در قالب يك برنامه علمي درازمدت ديده نشده است، اگر هم اثرات مثبتي در برداشته باشد، اين اثرات كوتاه مدت بوده و معمولاً پس از گذشت پنج و حداكثر ده سال، در درازمدت آنچنان اثرات منفي و مخربي از اجراي فعاليت هاي به ظاهر عمراني مذكور به جاي خواهد ماند كه جبران آن شايد تا چندين نسل بعد ممكن نباشد. متأسفانه تجربه كشورهاي توسعه يافته كه نشان مي دهد يك اقتصاد سالم و يك صنعت قوي و يك كشاورزي پر رونق و با صرفه در عرصه زمين هاي بارور و در پناه سايه درختان تناور و در هواي پاك و بدون آلودگي ميسر نمي باشد، همواره از ديد ما دور مانده و نقش بالقوه برنامه ريزان آينده و هدايت كنندگان ملت در جهت هاي درست و دورنگرانه به درستي ايفا نشده است. حال با توجه به مطالب فوق اكنون ساخت و سازهايي در داخل شهر تهران صورت مي گيرد كه اين امر يعني گسترش شهر و انبوه سازي، خود داراي تعريفي خاص و جايگاهي خاص مي باشد و بايستي بر مبناي طرح هاي جامع شهرسازي به اجرا گذاشته شود تا اينكه زيستگاه انسان از پيچيدگي كنش هاي متقابلي كه بين اجزاء مختلف يك سيستم شهري و ميان سكونتگاه شهري و نواحي پيراموني اش صورت مي گيرد به مخاطره نيافتند. اميد است كه مسئوليني كه در امر حفاظت از محيط زيست ، مسكن وشهرسازي وشهرداري فعاليت دارند با اين گونه مسائل جدي تر برخورد نمايند .
جمشيد ثابتان فدايي