پيمان شوقي
يكي از لذت بخش ترين برنامه هاي شبكه چهار سيما، بدون شك «لذت نقاشي» است. برنامه اي از سنخ توليدات آموزشي كه در هر قسمت روند خلق يك تابلو رنگ روغن منظره را به نمايش مي گذارد. مجري اين برنامه كه همان نقاش معروف جناب «باب راس» است طي مدت ۲۵ دقيقه الي نيم ساعت ضمن بذله گويي هاي فراوان، تابلويي را با تمام جزيياتش مي كشد و خيلي از ريزه كاري هاي حرفه اي يا به اصطلاح فوت هاي كوزه گري را براي بينندگان رو مي كند. ظاهراً  اين برنامه با توفيق فراواني همراه بوده و نه تنها در انگلستان، بلكه در يك دوره حدوداً  ده ساله در بسياري از كشورهاي جهان به نمايش درآمده و موجب شده «باب راس» شهرتي در حد لئوناردو داوينچي بيابد! طوري كه بسياري در سال ۱۹۹۴ مرگ او را ـ كه به پايان يافتن برنامه منجر شد ـ باور نكرده اند و معتقدند او دارد در گوشه اي بي سر و صدا تابلوهايش را مي كشد و به خوشي روزگار مي گذراند. در ايران هم محبوبيت «باب راس» با تاخيري كمتر از يك دهه تجديد شده و با وجود قديمي بودن اين سري كه شبكه چهار مدام تكرارش مي كند ـ محصول ۱۹۸۸ ـ نه تنها اين تكرار موجب دلزدگي تماشاگر نيست بلكه در سري دوم يا سوم با اشتياق بيشتر به تماشا مي نشيند؛ و سهل است كه از سي دي ها و كتاب هايي كه از روي برنامه ساخته شده هم استقبال مي كند. هرچند توجه خاص علاقه مندان آماتور نقاشي به چنين برنامه هايي دور از ذهن نيست اما توفيق عام آن جاي دقت نظر و بررسي دارد. علي الخصوص كه در اين چندسال شاهد مشابه هاي ديگر آن ـ اعم از خارجي و وطني ـ بوده ايم كه هيچكدام مقبول خاص و عام واقع نشدند. گو اينكه اصلاً سبك كار و شيوه نقاشي هاي طرح شده در برنامه هم سبك خاص و شاخصي نيست تا آن حد كه اهل فن آن را در حد رويكردي بازاري و عامه پسندانه مي دانند. اما صرفنظر از چند و چون ارزش گذاري بر يك اثر نقاشي، يافتن چرايي توفيق عام برنامه است. پاسخ به اين سؤال، ضمناً  به كار برنامه سازان داخلي هم مي آيد كه چگونه با ابزارهايي در حد يك پلاتوي كوچك تلويزيوني (دو دوربين، پس زمينه تاريك، يك مرد و يك بوم نقاشي) مي شود برنامه هايي جذاب و پربيننده ساخت.
اينجا تلويزيون است
دركي كه سازندگان از رسانه دارند اولين دليل توفيق كارشان است. «لذت نقاشي» جزو برنامه هاي آموزشي دسته بندي مي شود يعني گونه اي از برنامه ها كه وظيفه انتقال دانش يا مهارتي را به بينندگان دارند. در عين حال چون مخاطب اين قبيل برنامه ها در پخش تلويزيوني، عامه مردم هستند، پس لازم است معيارهاي عمومي در انتخاب نوع كار و ساختار مناسب آن رعايت شود و انتخاب اين نوع خاص نقاشي (منظره هاي رنگ و روغني) به دليل آنكه اولين مصداق از مفهوم نقاشي در ذهن مخاطب عام است،اولين عامل موفقيت است. در واقع كسي كوشش نمي كند تا شاخص هاي هنري را براي بيننده اي كه احتمالاً  تفنني به برنامه نگاه مي كند، تشريح كرده، وادارش كند كانال را عوض كند. در عوض فرض بر اين گذاشته شده كه با علاقه مند كردن تماشاگر به تماشاي برنامه و احياناً عادت دادنش به تماشاي هفتگي روند خلق يك اثر مي توان اميدوار بود كه خودش به دنبال مطالعه بيشتر و آشنايي با ابعاد گوناگون اين هنر برود. تمام تلاش برنامه ساز بر سرگرم كردن مخاطب در حين تماشاي برنامه است و ابزارهاي اصلي اش هم يك نقاش مسلط و بذله گو و معجزه هاي كوچكي است كه با چرخش هاي ظريف دست بر بوم مي آفريند. آشنايي سازندگان با ماهيت كارشان موجب شده است كه هيچ كدام از اين دوعامل را دستكم نگيرند و در ساختار تصويري برنامه، به هر دو، بهاي كافي بدهند.

صدا، دوربين، حركت
انتخاب شكل مناسب، ديگر عامل محبوبيت برنامه است. توجه به ماهيت آموزشي كار باعث شده تا تمام عوامل به نوعي انتخاب شوند كه در طول مدت محدود پخش، تمام حواس بيننده به جزييات معطوف باشد. نيازي به تنوع بصري زياد احساس نشده است چراكه قلم موي باب راس در محدوده قاب تلويزيون دنيايي به پا مي كند. پس عمده كار با دو دوربين كه اينسرت تابلو و مديوم شات نقاش را مي دهند گرفته شده و پس زمينه مشكي به همراه نورپردازي تخت روي تابلو و نرم روي چهره خندان مجري، تمام توجه بيننده را به محدوده كار روي بوم جلب مي كند. ضمن اينكه كارگردان نمي گذارد جزييات فراوان روي كار موجب كسالت بيننده اش شود و با كات دادن به مديوم شات از خستگي بصري تماشاگر جلوگيري مي كند. متد كار باب راس هم انگ رسانه است: يك مجري هميشه خندان با فيزيك جذاب (چهره مسن و مهرباني كه در تضاد با مدل آرايش مو و جست وخيزهاي جوانانه اش، طنز ظريفي به كار مي دهد) و احاطه اش بر تصوير و كلام كه بدون وقفه حرف مي زند و ضمن توضيح فرم هاي پيچيده اي كه با ساده ترين حركات قلم پديد مي آيند، به شكلي غيرمستقيم به بيننده اعتماد به نفس مي دهد و او را به كاركردن و تجربه مشابه ترغيب مي كند (به خاطر دارم در يك برنامه مشابه داخلي، استاد نقاش با همين نيت مدام جمله «شما هم مي توانيد»  و «همه مي توانند» و امثال آن را تكرار مي كرد تا حدي كه باعث دلزدگي و سررفتن حوصله بيننده مي شد.) بذله گويي هاي باب راس هم بسيار جالب توجهند مثلاً جايي كه مي گويد: انتخاب من فلان رنگ بود ولي خريدارها اين يكي را ترجيح مي دهند! يا اشاره اش به اينكه: اينها جزيياتي هستند كه قيمت تابلوي شما را بالا مي برند!  و چيزهايي از اين دست.

لذت نقاشي
اما اصلي ترين ويژگي برنامه (و دليل اصلي اينكه دارم در موردش مي نويسم!) اين است كه در دل يك كار قراردادي و استاندارد تلويزيوني، موفق مي شود به مقوله اي نقب بزند كه مي توان آن را كشف و لذت هنر ناميد. تسلط و تجربه باب راس، در محدوده كاري اش (نقاشي و تدريس) باعث شده كه برنامه سازان، آگاهانه گوي و ميدان مناسب را در اختيارش بگذارند تا او با روكردن آنچه در نتيجه ممارست ساليان كسب كرده، مستقيماً تماشاگران را در لذت خلق يك اثر هنري سهيم كند. نكته اي كه اين مشاركت را لذت بخش تر مي كند، بداهه بودن كار و دور زدن تمام مراحل آموزشي و قواعد تكنيكي مقدماتي است كه معمولاً  در كلاس ها ـ يا برنامه هاي آموزشي ـ  مانع از همراهي مخاطب با كل فرآيند خلق اثر مي شوند. در همين مسير، حرافي هاي مستمر نقاش هم مي تواند به نوعي مكالمه دروني هنرمند با خود تعبير شود كه مدام تجربه ها و اصلاح خطاها را گوشزد مي كند، به توصيف فرايندي كه روي بوم سفيد اتفاق مي افتد مي پردازد و از اين طريق به انسجام برنامه كمك مي كند.
انتقال اين حس و حال، مهم ترين ويژگي برنامه «لذت نقاشي» و به نظر من مهمترين عامل موفقيت آن است. در واقع پديدآورندگان برنامه، موفق شده اند كارشان را از حيطه صرف آموزش خشك فراتر ببرند و صبغه اي هنري به آن ببخشند. تاثير اين وجه كار، معجزه اي مثل حضور رنگ سفيد تيتانيوم است كه باب راس به كرات آن را در گوشه و كنار تابلوهايش به كار مي برد و در موردش مي گويد: «حضورش محسوس نيست ولي روح را جلا ميده!»

در سريال «روشن تر از خاموشي» سعي كرديم به جاي ارايه  تصويري مطلق و يك سويه از شاه عباس صفوي، شخصيت او را با همه جنبه هاي مثبت و منفي نشان دهيم. اين نقطه قوت يك اثر دراماتيك است كه با اسناد موجود تاريخي درباره  زندگي شاه عباس مطابقت دارد.
حسن فتحي، كارگردان سريال «روشن تر ازخاموشي» در پاسخ به نامه  اعتراض آميز گروهي از جوانان اردبيل گفت: مي خواهيم به همه امور، منجمله فعاليت هاي فرهنگي و هنري در اين مملكت از دريچه  سياسي بنگريم و تا زماني كه اين نگاه وجود دارد هيچ گفتمان و تعامل سازنده اي انجام نخواهد گرفت.
وي با بيان اينكه نمي توان درباره يك كار سي وپنج قسمتي در قسمت دوازدهم آن قضاوت كرد، گفت: بسياري از نكات اشاره شده در خصوص جنبه هاي مثبت زندگي شاه عباس و خدمات او در طول كار و در خلال قسمت هاي بعدي مورد توجه قرار گرفته است.
چه خوب بود اگر اين دوستان اندكي صبر مي كردند و اجازه مي دادند تا كل كار پخش شود. متاسفانه آنها در قضاوت خود بسيار عجله به خرج داده اند و اگر افراد صادقي باشند با پخش شدن قسمت هاي ديگر متوجه خواهند شد كه بسياري از گفته هاي آنان اشتباه است.
فتحي درباره جمله ابتدايي كار مبني بر تخيلي بودن برخي بخش ها، گفت: اين جمله به قسمت هاي مبهم و ناپيداي زندگي ملاصدرا مربوط مي شود، اما در مورد شاه عباس و كارهايي كه از او در تاريخ ثبت شده است، دقيقاً از تاريخ تاثير گرفته ايم.
وي افزود: چه خوب است اين دوستان چهار جلد كتاب معروف شاه عباس اول نوشته نصرا... فلسفي را بخوانند آنگاه متوجه خواهند شد عين به عين مطالبي كه در مورد شاه عباس به تصوير كشيده ايم براساس اسنادي است كه در اين كتاب و ديگر كتب مندرج در عنوان بندي آورده شده است.
كارگردان سريال «روشن تر از خاموشي» در خصوص لهجه هاي به كار برده شده در اين سريال گفت: براي من كار آساني بود كه همه اين شخصيت ها به يك زبان فارسي كتابت مستعمل و كليشه شده كه در بسياري از سريال هاي ديگر استفاده مي شود صحبت كنند ولي سعي كردم از اين طريق به واقع گرايي زبان نزديك شوم و اين مجموعه را فرصتي ديدم تا از خلا آن كلكسيون رنگارنگي از لهجه هاي متنوع مناطق مختلف ايران را ارايه دهم.
فتحي خاطرنشان كرد: براي دوبله هاي هر زبان و لهجه از كارشناس آن استفاده كرديم تا تحت نظر او و هدايت مدير دوبلاژ، بهرام زند، دوبلورها كار خود را بهتر انجام دهند.
وي تاكيد كرد: بايد در وهله  اول به اين ادراك برسيم كه به حيات و حق اظهارنظر يكديگر احترام بگذاريم و به جاي بهره گيري از شيوه هاي جدلي و تحقيرآميز در برخورد با ديگران از براهين عقلي و زبان استدلال و منطق و استناد به شواهد موجود تاريخي بهره بگيريم. تلاشي در خلال توليد سريال روشن تر از خاموشي در حد بضاعت خود انجام دادم و شاهد آشكار اين تلاش نيز منابع و مآخذي است كه در عنوان بندي پايان سريال نام يكايك آنها را مورد اشاره قرار داده ام.

«برنامه سلام كوچولو» با آغاز ماه مهر و بازگشايي مدارس برنامه هايي را در اين خصوص ترتيب داده است.
اين برنامه كه هر روز از شبكه سراسري صدا پخش مي شود، به علت شروع مدارس به استقبال بازگشايي مدارس مي رود و در مورد ويژگي هاي آن صحبت خواهد كرد.
برنامه سلام كوچولو در روز چهارشنبه به علت روبه اتمام رفتن فصل تابستان در مورد مدارس و بازگشايي آن صحبت كرد و بچه ها در رابطه با كيف، كتاب، وسايل مدرسه و ويژگي هاي آن به بحث  پرداختند.
اين برنامه ديروز ۲۷ شهريورماه برنامه  زنده اي را در ارتباط با جشن عاطفه ها پخش كرد.
برنامه سلام كوچولو در روز دوشنبه، ۳۱ شهريورماه با فضايي سنگين ويژه برنامه شهادت امام موسي كاظم (ع) را پخش خواهد كرد و با حضور مهمان برنامه به بيان ويژگي ها و منش هاي اين امام عزيز مي پردازد.
اين در حالي است كه در روز سه شنبه، اول مهر به مناسبت جشن مبعث برنامه هايي موزيكال و شاد همراه با صحبت از پيامبر اكرم(ص) از اين برنامه پخش خواهد شد.

آواي ايراني
سال هاست كه به دليل دلگيري استاد شجريان از تلويزيون،علاقه مندان از شنيدن آثار و صداي گرم و گيرايش محروم هستند. اما ظاهراً قرار است اين اختلاف ها كنار گذاشته شود و دوباره صداي استاد شجريان از تلويزيون پخش شود. برنامه «آواي ايراني» در شبكه چهار سيما ساخته مي شود و تهيه كننده و كارگردان آن محمد رضا جعفري است. در اين برنامه قرار است علاوه بر پخش آثار قديمي استاد شجريان, يادي هم از ۵۲ استاد بزرگ عرصه موسيقي كشور شود.
اين برنامه اختصاص به موسيقي ايراني خواهد داشت و چيزي حدود ۲ سال مراحل پيش توليد آن به طول انجاميده است. اين برنامه قرار است در ۵۲ قسمت, ۴۵ دقيقه اي ساخته و پخش شود. «آواي ايراني» دو بخش مجزا و مستقل دارد كه بخش اول اختصاص به بخش كامل يكي از آثار قديمي استاد شجريان دارد كه چيزي حدود ۲۵ تا ۳۰ دقيقه از زمان برنامه را مي گيرد و بخش دوم هم عنوانش«يادي از بزرگان موسيقي ايران» است. نكته بارزي كه اولين بار در تاريخ برنامه سازي تلويزيون رخ مي دهد،اين است كه هرگوشه دستگاهي كه خوانده مي شود در گوشه برنامه حك خواهد شد.
ساخت اين برنامه از حدود دو سال پيش آغاز شده و كار تحقيق و مطالعه با آقايان حميد رضا نوربخش و استاد داريوش پيرنياكان انجام گرفته است. اين برنامه از مهر ماه آغاز مي شود. در بخش بزرگان موسيقي ايراني هم يادي از بزرگان موسيقي كشور در دوره قاجاريه خواهد شد كه تا به حال ۵۲ استاد انتخاب شده اند. استاداني چون مرحوم فراهاني، آقاغلامحسين،ميرزا عبدا...،ميرزا حسين قلي، درويش خان و استاد علي اصغر بهاري.از استادان موسيقي دوره معاصر هم اساتيدي معرفي خواهند شد.
آتش و شبنم به جاي لبه تاريكي
مجموعه تلويزيوني آتش و شبنم با آغاز فصل پاييز و همزمان با هفته  دفاع مقدس از شبكه  اول سيما پخش مي شود.
اين مجموعه كه به نويسندگي و كارگرداني محمدابراهيم سلطاني فر و تهيه كنندگي احمد ميرعلايي در گروه فيلم و سريال شبكه  اول سيما ساخته شده است جايگزين سريال خارجي لبه تاريكي خواهد شد.
گفتني است سريال لبه تاريكي نخستين بار در سال ۱۹۸۶ از شبكه BBC-2 در قالب شش قسمت پنجاه دقيقه اي پخش شد. داستان اين سريال در مورد يك پليس لباس شخصي انگليسي است كه به تحقيق در مورد مرگ دخترش، دانشمند جوان و عضو يكي از گروه هاي طرفدار محيط زيست مي پردازد.سريال لبه تاريكي براي دومين بار از شبكه  اول سيما پخش شده است.
مجموعه تلويزيوني آتش و شبنم درباره  جواني مرفه به نام سعيد است كه در طلب آرامش سر به وادي هاي گوناگون مي گذارد. او حيران و سردرگم است و با ماجراهاي زيادي روبه رو مي شود كه او را به مسير تازه اي سوق مي دهد. سعيد به مدد يك دوست عارف مسلك به نام بهروز، متوجه عالم ملكوت مي شود و براي فرار از خود به جبهه پناه مي برد.
سرودهاي اين مجموعه تلويزيوني با نام هاي قبيله  ليلي و خورشيد حقيقت با صداي محمد اصفهاني در تيتراژ صحنه هاي خاص اين سريال استفاده خواهد شد.
برخي عوامل اين سريال عبارتند از: مدير توليد: نادر جلالي شريعت، مدير تصويربرداري: سيروس عبدلي، آهنگساز: ناصر چشم آذر، بازيگران: علي دهكردي، جعفر دهقان، افسانه بايگان، جمشيد شاه محمدي، حميدرضا تاج دولتي، جهانبخش سلطاني، زهرا سعيدي، آفرين چيت ساز، فريبرز سمندپور و شاهد احمدلو.

عبور از مسير سخت
تماشاگران سينما، ديگر بازي ضعيف و بدون تفكر را از بازيگر قبول نمي كنند. كتايون رياحي، بازيگر سينماي كشور، در گفت وگو با خبرگزاري دانشجويان ايران، با بيان اين مطلب افزود: بالا رفتن سطح سليقه  تماشاگران باعث شده بازيگران هم تكاني بخورند و درباره  نقشي كه مي خواهند بازي كنند، كاري كه دارند و مسئوليت بزرگي كه برعهده دارند بيشتر تامل و تفكر كنند.
بازيگر فيلم هاي «شام آخر» و «اين زن حرف نمي زند» تعيين ضوابط براي ورود بازيگران به سينما را لازم دانسته و گفت: اين لطفي است كه نه فقط در حق سينما بلكه در حق كساني هم كه علاقه مند سينما هستند، مي شود و اين موضوع باعث تلاش بيشتر آنها خواهد شد.
بهترين بازيگر جشنواره  بين المللي فيلم «قاهره» درباره نسل جديد بازيگران سينما اظهار داشت: در مجموع فكر مي كنم اغلب، بچه هاي بسيار با استعدادي هستند و بايد زمينه  رشد استعداد واقعاً برايشان فراهم شود و كساني هم كه حكم بزرگتري سينما را دارند، بايد اينها را به مسير درست هدايت كنند.
رياحي تصريح كرد: بعضي ها تحصيلات آكادميك و تجربيات تئاتري دارند و از مسيرهاي سختي عبور كرد ه اند تا توانسته اند به اينجا برسند، ولي بعضي ها، ابتدا به ساكن وارد سينما شدند كه اين خيلي لطف نيست و در واقع يك جور خيانت است و اين افراد جايگاهي در سينما نمي توانند پيدا كنند.
رياحي معتقد است سينما و اساساً هنر مثل دريايي مي ماند كه امواج آن، افراد زيادي را به ساحل برمي گرداند.
كانديداي جايزه بهترين بازيگر نقش اول زن از بيستمين جشنواره فيلم فجر كه هم اكنون دو فيلم «اين زن حرف نمي زند» و «بانوي من» از وي در حال نمايش است درباره  سال هاي كم كاري خود در سينما گفت: در واقع سينما يك مرحله اي را مي  گذراند كه زياد باب طبع من نبود، ولي همين الان هم كه دارم در سينما بازي مي كنم همچنان معتقدم كار درست و خوب انجام دادن مهم است. من به عنوان يك هنرمند بازيگر، براي مخاطبم كار مي كنم.
وي معتقد است: وضعيت سينما را هم، همين مخاطبين بايد تعيين كنند براي اينكه كساني كه مسئوليت سينما به عهده شان گذاشته شده خيلي به فكر سينما نيستند و اگر مردم سينما را نگه ندارند معلوم نيست چه اتفاقي خواهد افتاد.
بازيگر سريال «شب دهم» درباره فعاليت هاي اخير خود گفت: در حال حاضر جداي از بازيگري، در يك شركت مولتي مديا همراه با برادرم مجموعه اي به نام «همه درباره هنر» را در هفت سي دي، شامل اطلاعات همه  رشته هاي هنر روانه بازار كرده ايم.

پهلوان مردي
همزمان با ولادت حضرت علي عليه السلام «روز پدر» فيلم «پهلوان مردي» كليد خورد. سيد احسان ا... عمادي نويسنده فيلمنامه و كارگردان درباره خلاصه داستان فيلم مي گويد: «آمير جهان» طفل سر راهي و شير خواره اي را به فرزندي قبول مي كند. وي سعي دارد با اين طفل كه به اسم «قاسم» صدايش مي زند همان گونه رفتار كند كه با فرزندان اصلي خود. «قاسم» پس از اخذ مدرك ديپلم در يك دامپروري مدرن مشغول به كار مي شود. «قاسم» پس از گذشت حدود ۳۰ سال از عمر خود از طريق مادر و ناپدري خود مي فهمد كه از فرزندان اصلي «آمير جهان» نيست .
عوامل فيلم پهلوان مردي عبارتند از: تهيه كنندگان: زهرا ميثاقي، اشرف ميثاقي، مدير توليد: زهرا نجفي، مهرزاد ارجمندي، مشاور كارگردان: محمدحسين زوار كعبه، دستياران كارگردان: فريدون اناركي، جعفر ابراهيمي، بازيگران: محمد حسين زوار كعبه، شاهرخ عمادي، زهرا ميثاقي، نوشين خوانسار، اشرف ميثاقي، مينا آرابن، زهره حبيبي، فريدون اناركي، نورالدين خزائي، جعفر ابراهيمي، سميه شعبانيان، وحيد پيرافكن، غلام بهبودي و...
آيه هاي زميني در شبكه يك
«آيه هاي زميني» عنوان فيلمي سينمايي از گروه فيلم و سريال شبكه اول سيما و به تهيه كنندگي مجيد ميرحسيني است كه به مدت ۱۰۰ دقيقه تهيه شده است.
به گزارش اداره كل روابط عمومي سازمان صدا و سيما، «آيه هاي زميني» حديث سفري دروني از تاريكي به روشنايي در جست وجوي محبوب است. تارا مراسم عروسي اش را به هم مي زند تا راه طي شده پدر را دوباره بپيمايد. سفر دروني وي و محبوبش آغاز مي شود. سفري در فاصله زماني يك پلك زدن و...
عوامل تهيه اين برنامه؛ نويسنده: محمد عارف، تهيه كننده: مجيد ميرحسيني، كارگردان: عباس رافعي، بازنويسي: مهدي ايوبي، بازيگران: شبنم قلي خاني، امير صادقيان، رضا توكلي، رزا آسايش، يلدا قشقايي، اميرمحمد زند، احمد عباسقلي، سعيده عرب، مهرانگيز ستارزاده، محمدرضا رحماني، هوشنگ قنواتي زاده.