اظهارنظر درباره فعاليت هسته اي جمهوري اسلامي ايران و پيش بيني شيوه تعامل ايران با پروتكل الحاقي و نيز قطعنامه شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي از خبرسازترين موضوعات چند هفته اخير است و به نظر مي رسد با نزديك شدن به ماه آبان، اين توجه خبري افزايش يابد.
در طي اين روزها مقامات رسمي جمهوري اسلامي از يك سوي ومقامات ارشد آژانس بين المللي انرژي اتمي و نيز مسئولان عاليرتبه كشورهاي بزرگ جهان به تناسب شرايط به اعلام مواضع خود مي پردازند.
در اين ميان گاه جملات جديدي به گوش مي رسد از جمله اينكه كمال خرازي وزير امور خارجه يكشنبه در گفتگو با برنامه «اين هفته» شبكه خبري اي.بي.سي آمريكا گفت: ايران آماده امضاي پروتكل الحاقي به طور مشروط است.
وي در خصوص اين شرط گفت: ايران مي خواهد مطمئن شود كه مي تواند پس از امضاي پروتكل برنامه غني سازي اورانيوم براي توليد سوخت نيروگاههاي هسته اي خود را ادامه دهد.
به اين ترتيب براي نخستين بار از سوي يك مقام مسئول ايراني موضوع امضاي پروتكل رسميت يافت و از سوي ديگر شرط مشخص ايران براي امضاي پروتكل مذكور عنوان شد.
تا پيش از اين از سوي كارشناسان و مقامات مسئول كشور تنها گفته مي شد كه پروتكل الحاقي داراي ابهاماتي است كه بايد رفع شود اما به طور مشخص از اين ابهامات سخني به ميان نمي آمد. ولي خرازي در سخنان خود اين شرط را آشكار ساخت.
سخنان خرازي در حالي منتشر مي شود كه چند روز پيش البرادعي رئيس آژانس بين المللي انرژي اتمي در گفتگو با بي.بي.سي عنوان كرد براي آژانس موضوع الحاق ايران به پروتكل ديگر در اولويت قرار ندارد بلكه مسئله اصلي انجام تعهدات خواسته شده از ايران در قطعنامه شوراي حكام است.
خواسته ها و محدوديت هاي عنوان شده در قطعنامه مذكور، فراتر از موضوعات موجود در پروتكل الحاقي است و از اين روي پس از صدور قطعنامه مذكور، جمهوري اسلامي ايران بارها غير عملي بودن و نيز خارج از چارچوب ميثاق هاي متعارف بين المللي بودن اين قطعنامه را عنوان داشته است. اما تاكنون هيچ مقام مسئول رسمي جمهوري اسلامي درباره موضع ايران در خصوص قطعنامه سخني به ميان نياورده است.
سخنگوي دولت نيز ديروز در مصاحبه هفتگي خود با خبرنگاران داخلي و خارجي گفت: استفاده صلح آميز از فناوري هسته اي حق ملت ايران است و در اين باره حاضر به معامله نيستيم.
رمضان زاده در پاسخ به سئوالي درباره درخواست آژانس و برخي كشورها براي توقف غني سازي اورانيوم از سوي ايران گفت: پروتكل الحاقي و الحاقيه هاي مربوط به آن، چنين اختياري را به شوراي حكام نداده است كه چنين قطعنامه اي عليه ايران صادر كند.
در حالي كه قطعنامه شوراي حكام آژانس بين المللي انرژي اتمي خواهان توقف كامل فعاليت هاي هسته اي ايران شده است، سخنگوي دولت گفت: جمهوري اسلامي ايران به هيچ وجه محدوديت در استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي را نمي پذيرد.
وي تأكيد كرد: ادامه همكاري هاي جمهوري اسلامي ايران با آژانس بين المللي انرژي اتمي بستگي به نتيجه مذاكرات مقامات كشورمان با آژانس دارد. هيأت كارشناسان آژانس بين المللي انرژي اتمي پنجشنبه  جاري به تهران مي آيد.

بروكسل - خبرگزاري فرانسه: اتحاديه اروپا روز دوشنبه به ايران هشدار داد چنانچه جمهوري اسلامي برنامه هسته اي خود را شفاف نكند با پيامدهاي اقتصادي مواجه خواهد شد.
وزراي امور خارجه اتحاديه اروپا اعلام كردند كه قرارداد تجاري درآمدزاي اين اتحاديه با ايران در صورتي كه اين كشور نتواند نگراني هاي بين المللي درباره عدم گسترش هسته اي، مبارزه با تروريسم، حقوق بشر و فرآيند صلح خاورميانه را برطرف كند به خطر خواهد افتاد.
وزراي امور خارجه اتحاديه اروپا با صدور بيانيه اي اعلام كردند «گسترش بيشتر مناسبات اقتصادي اتحاديه اروپا با ايران در صورتي امكان پذير خواهد بود كه اين كشور درخصوص رفع نگراني هاي بين المللي در چهار حوزه نگران كننده بالا پيشرفت هايي بدست آورد.»
وزراي امور خارجه اتحاديه اروپا با تكرار تقاضاهاي نشست ماه ژوئيه خود از تهران خواسته اند تا پروتكل الحاقي به معاهده منع گسترش سلاح هاي هسته اي كه به بازرسان آژانس بين المللي انرژي هسته اي اجازه بازرسي بدون اعلام قبلي از تأسيسات هسته اي ايران را مي دهد امضا كند.در بيانيه وزيران امور خارجه اتحاديه اروپا تأكيد شده است اتحاديه اروپا اميدوار است «ايران پروتكل الحاقي را بدون تأخير و به عنوان اولين گام براي بازسازي اعتماد بين المللي درخصوص ماهيت مسالمت آميز برنامه هسته اي اش امضا كند.»
در بيانيه اتحاديه اروپا اعلام شده اين اتحاديه پس از آن كه آژانس بين المللي انرژي هسته اي گزارش هاي خود درباره همكاري يا عدم همكاري ايران با درخواست آن آژانس را ارائه دهد وضعيت را مورد بررسي قرار خواهد داد.

عبدالحليم  خدام  معاون  اول  رئيس  جمهوري  سوريه  بعد از ظهر ديروز  با سيد محمد خاتمي  رئيس  جمهوري  اسلامي  ايران  ديدار كرد.
رئيس  جمهوري  در اين  ديدار با تأكيد بر لزوم  همكاري  و تبادل  نظر تهران - دمشق  در خصوص  اوضاع  حساس  منطقه ، تصريح  كرد: امنيت  منطقه  و سرنوشت  آن  بايد توسط كشورها و ملتهاي  منطقه  تامين  شود. وي  با ابراز نگراني  از اشغال  عراق ، گفت : ما خواهان  استقرار حكومتي مردم  سالار در عراق  هستيم .
به گزارش ايرنا خاتمي  افزود: تهران  از حاكميت  برخاسته  از همه  مذاهب  و قوميت ها در عراق  كه  با همسايگان  تعامل  سازنده  داشته  باشد حمايت  مي كند. وي  حوادث  اخير و ترورهاي  انجام  شده  در عراق  را يادآور شد و پايان اشغال  را به  نفع  همه  كشورهاي  منطقه  و خود اشغالگران  ارزيابي  كرد و گفت : سازمان  ملل  متحد مي تواند نقش  محوري  در مسائل  منطقه  داشته  باشد.
رئيس  جمهوري  از نقش  سوريه  در منطقه  نسبت  به  مسائل  فلسطين  تقدير كرد و گفت : صلح  مبتني  بر عدالت  تنها با احقاق  حقوق  حقه  همه  فلسطينيان  و پايان اشغال  سرزمينهاي  منطقه  مستقر مي شود. وي  روابط اقتصادي  و تجاري  دو جانبه  را مناسب  خواند و بر پيگيري  جدي توافقات  تأكيد كرد.
معاون  اول  رئيس  جمهوري  سوريه  نيز در اين  ديدار با تشريح  مشكلات  و مسائل  فلسطين  اشغالي  و عراق  و نيز تبعات  تداوم  حضور بيگانگان  در منطقه ، بر تبادل  نظر و همكاري  دو كشور در اين  خصوص  براي  رفع  نگرانيها تأكيد كرد.
عبدالحليم  خدام  با ارائه  تحليلي  افزود: دمشق  خواهان  وحدت  ملي  و رفع اشغال  و ايجاد حكومتي  مردم  سالار در عراق  است .
دو طرف  در اين  ديدار آخرين  تحولات  منطقه  را مورد بحث  و بررسي  قراردادند.

مهدي كروبي درباره سرنوشت لايحه تبيين اختيارات رياست جمهوري تصريح كرد: ان شاءالله اين لايحه به نتايج خوب و مناسبي خواهد رسيد.
رئيس مجلس شوراي اسلامي در حاشيه مسابقات بين المللي قرآن كريم در گفت وگو با خبرنگار ايسنا اظهار كرد: مذاكرات خوبي در حال انجام است، دكتر شيخ و جمعي ديگر درباره بررسي و رسيدگي به اين لايحه پيگير هستند و جلساتي را برگزار مي كنند.
كروبي در ادامه در زمينه اختلاف وزارت كشور و شوراي نگهبان در مورد دفاتر نظارتي تصريح كرد: در كشور همه بايد براساس قانون اساسي و قوانين عادي كشور عمل كنند.

دبير شورايعالي  امنيت  ملي  ديروز در ديدار سفير تركيه  در تهران  با بيان  اهميت  مواضع  دو كشور در صحنه هاي  بين المللي ، خواستار مواضع  هماهنگ  دو كشور دوست  در مجامع  بين المللي  بويژه  در زمينه  مسايل  خلع  سلاح  شد.
به  گزارش  دفتر دبير شورايعالي  امنيت  ملي ، دكتر حسن  روحاني  تأكيد كرد: انتظار ملت  ايران  از همسايگان  و كشورهاي  اسلامي ، مواضعي  مستقل  و طبق منافع  ملي  كشورهاي  منطقه  و پيروي  نكردن  از كشورهاي  غربي  است .
وي  در زمينه  لزوم  همكاري هاي  منطقه اي  بويژه  آينده  عراق ، گفت : ثبات ، امنيت  و حاكميت  ملي  عراق  به  نفع  همه  كشورهاي  منطقه  خواهد بود و ضروري است  در اين  زمينه  همسايگان  عراق ، رايزني هاي  نزديكتري  با يكديگر داشته  باشند و مواضع  هماهنگ  اتخاذ كنند.
روحاني  ادامه  اشغال  عراق  و قصد اشغالگران  جهت  استثمار اين  كشور وعدم توجه  به  خواست  مردم  عراق  را عوامل  اصلي  بي ثباتي  در عراق  ذكر كرد و اعزام  نيروهاي  نظامي  از سوي  ديگر كشورها تحت  فرمان  اشغالگران  را اشتباه  توصيف  كرد و خواستار ايفاي  نقش  جدي  سازمان  ملل  در عراق  گرديد.
دبير شورايعالي  امنيت  ملي  در ادامه  اين  ديدار ضمن  اظهار خوشوقتي  از روابط دوكشور خواهان  بهره برداري  از پتانسيل هاي  موجود درزمينه  مسائل اقتصادي ، فرهنگي  و سياسي  شد. وي  تأكيد كرد كه  در شرايط خاص  منطقه اي  نياز به  رايزني  بيشتر با يكديگر داريم .
روحاني  مسائل  امنيتي  دو كشور، همكاري هاي  بين المللي  و منطقه اي  را مهم  توصيف  كردو خواهان  افزايش  سطح  همكاري هاي  امنيتي  درتمامي سطوح  گرديد.
دبير شورايعالي  امنيت  ملي  با بيان  اقدامات  مهم  جمهوري  اسلامي  ايران در سالهاي  اخير نسبت  به  مبارزه  با تروريسم  و ايجاد امنيت  در منطقه ، خواستار ادامه  همكاري  و ارتقاء همكاريهاي  امنيتي  ودفاعي  دوكشور شد.
صلاح الدين  آلپار سفير تركيه  در تهران  نيز دراين  ديدار از پيشرفت  مسائل  دوجانبه  در مقايسه  با سال هاي  گذشته  اظهار رضايت  كرد و اظهارداشت : گرچه  قدم ها كوتاه  بوده  لكن  از استحكام  خوبي  برخورداربوده  است . آلپار با بيان  سياست  دولت  جمهوري  اسلامي  ايران  از اعمال  نقش  خوب  با همسايگان  گفت : تركيه  از اين  سياست  استقبال  كرده  و علاقمند به  توسعه  روابط با ايران  است  و در يك  نگاه  در مسائل  امنيتي  به  وضع  مطلوبي  رسيده ايم  و فرصت  تبادل نظر با شفافيت  فراهم  شده  است .
سفير تركيه  درتهران  تصريح  كرد: ما معتقديم  كه  برنامه هاي  صلح جويانه  هسته اي  ايران  هيچ  تهديدي  براي  تركيه  و ساير كشورها نخواهد بود و تركيه  آماده  هرگونه  همكاري  است  منتهي  بايد در بحث هاي  تاكتيكي  راه  سوءاستفاده  براي  آنهايي  كه  قصد سياسي  كردن  مسائل  را دارند گرفته  شود.

رييس  مجلس  شوراي  اسلامي ، نداشتن  توان  و ظرفيت  بالا در پذيرش  نظرات  وانتقادهاي  ديگران  را بسيار مذموم  و ناپسند دانست  و گفت : عدم  تحمل  و سعه صدر از مهمترين  عوامل  بروز اختلاف  در كشور است .
مهدي  كروبي  ديروز در ديدار اعضاي  شوراي  مركزي  جامعه  اسلامي  مهندسين  افزود: بايد در بيان  مواضع  خود منافع  طولاني مدت  كشور و نظام  را مورد توجه  و عنايت  قرار داد.
به  گزارش  اداره  كل  فرهنگي  و روابط عمومي  مجلس  شوراي  اسلامي ، وي افزود: مسئولان  بايد از قدرتي  كه  در اختيار دارند، بنحو شايسته  و در راه تقويت  پايه هاي  حكومت  استفاده  كنند.
رييس  مجلس  شوراي  اسلامي  بااشاره  به  اهميت  مشاركت  و حضور مردم  درانتخابات  هفتمين  دوره  مجلس  شوراي  اسلامي ، بر بسترسازي  و ايجاد فضاي  مناسب براي  تقويت  حضور مردم  دراين  عرصه  تاكيد كرد. وي ، به  اهميت  و لزوم  فعاليت  احزاب  و گروهها و نقش  آنها در توسعه سياسي  كشور اشاره  كرد و وجود مصلحت انديشي ، احترام  و پذيرش  نظرات  ديگران  و داشتن  روحيه  نقدپذيري  را از مهمترين  ويژگيهاي  جناحهاي  سياسي  كشور دانست .
رييس  مجلس  شوراي  اسلامي  افزود: رعايت  حدود و احترام  به  منافع  ملت  ازاصول  مهم  در رفتار و عملكرد جناحها است  و نخبگان  سياسي  كشور بايد توجه كنند كه  دراثر اختلافات  آنها بايكديگر، مشكلات  كشور تشديد خواهد شد.

رييس قوه قضاييه از موضع واحد و قاطع مسئولان كشور در برابر قطعنامه شوراي حكام تجليل كرد.
به گزارش ايسنا رييس قوه قضاييه ديروز در جلسه مسئولان عالي قضايي گفت: اين موضع قاطع، تاثير خوبي در ميان ملت هاي منطقه و كشورهاي اسلامي داشته و مورد تحسين جهان اسلام قرار گرفته است.وي خصلت ملت ايران را مقابله با زورگويي و اتحاد در برابر متجاوزان دانست و افزود: هرچه آمريكا بر اين ملت فشار آورد، مردم و مسئولان ما متحدتر و راسخ تر خواهند شد.
رييس قوه قضاييه تاكيد كرد: ايران نيز مانند تمام كشورها حق دارد نيازهاي علمي خود را تامين كند و به رشد علمي دست يابد.
آيت الله هاشمي شاهرودي با اشاره به مواضع زبونانه برخي افراد در داخل كشور نسبت به تهديدات آمريكا افزود: سنت الهي اين است كه هر قوم و ملتي كه در برابر دشمن ضعف نشان داد و از منطق و حق خود دفاع نكرد، زبون و ذليل شود.
وي تاكيد كرد: امروز ماشين جنگي آمريكا در افغانستان و عراق به گل نشسته و نسبت به اقدامات بوش در داخل آمريكا و انگليس اعتراضات شروع شد و قطعا اگر آمريكا بخواهد به ايران حمله كند با شكست روبرو خواهد شد.
آيت الله هاشمي شاهرودي افزود: موضع گيري روشن، گويا و منطقي ايران بايد از طريق مسئولان كشور براي جهانيان تبيين شود چرا كه قطعا اشخاص و كشورهاي مستقل از آن حمايت خواهند كرد.
آيت الله هاشمي شاهرودي با اشاره به هفته دفاع مقدس و گراميداشت ياد و خاطره حماسه هاي آن دوران گفت: بايد حماسه هاي رزمندگان و همت و ايثار جواناني كه باعث شكست عراق و حاميانش شدند، براي نسل امروز بيان شود تا همه بفهمند جوانان ما در آن دوره چه حماسه هاي به يادماندني از خود به يادگار گذاشتند.

فرمانده  كل  سپاه  پاسداران  انقلاب  اسلامي گفت : مجموعه  ساختار و تشكيلات دفاعي  و نظامي سپاه  متناسب  با تهديدات  فرامنطقه اي  پيرامون  ايران  تغييرمي كند.
به گزارش ايرنا از كرمان سردار سرلشكر سيديحيي  رحيم صفوي  ديروز در سومين  روز از برگزاري اردوي  رزمي فرهنگي  ثاراللهيان  در منطقه  عمومي ماهان  افزود: بايد باسازماندهي  جديد نيروها و تجهيزات  براي  يك  دفاع  همه جانبه  و جنگ  نامتقارن آمادگي  لازم  را داشته  باشيم .وي  دفاع  همه جانبه ، جنگ  نامتقارن  و نبرد علوي ، تامين  امنيت  پايدار داخلي و خدمات  سازندگي  را سه  ماموريت  اصلي  سپاه  و بسيج  اعلام  كرد.
فرمانده كل سپاه گفت : لشكرهاي  قدرتمند نيروي  زميني  سپاه  پاسداران  و نيروي  مقاومت بسيج  بر مبناي  دستورالعملي  كه  به  آنها ابلاغ  شده  تشكيلات  جديد خود راسازمان  مي دهند.
سردار صفوي  همچنين  حفاظت  از اصل  نظام  اسلامي و ايجاد امنيت  پايدار را زمينه ساز توسعه  همه جانبه  كشور دانست  و افزود: سپاه  پاسداران  براي  انجام اين  رسالت  مقتدرانه  به  راه  خود ادامه  مي دهد.

* نايب رئيس كميته مخابرات كميسيون صنايع و معادن مجلس گفت: وزير پست و تلگراف و مخابرات براي پاسخ دادن به برخي ابهامات در عملكرد وزارتخانه خود مانند عدم اجراي ماده ۱۲۴ قانون برنامه سوم توسعه كه هدف آن خصوصي سازي و رفع انحصارات است امروز در اين كميته حاضر مي شود.
* سيد محمد خاتمي رئيس جمهوري در پيامي به خوجين تائو رئيس جمهوري خلق چين، فرارسيدن روز ملي اين كشور را به وي دولت و ملت چين تبريك گفت.
* سفير جديد آلمان در ايران گفت: آلمان نقش ايران را به عنوان نيروي مهم منطقه به رسميت مي شناسد و آماده همكاري در ابعاد اقتصادي، فرهنگي و سياسي با اين كشور است.
* وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح، با انتشار اطلاعيه اي به مناسبت سوم و چهارم شعبان، فرارسيدن روزهاي پاسدار و جانباز ياد و خاطره شهداي عرصه دفاع مقدس را گرامي داشت.
* ارتش جمهوري اسلامي ايران با انتشار اطلاعيه اي فرارسيدن سوم شعبان سالروز ميلاد امام حسين(ع) و روز پاسدار را گرامي داشت.

گفت و گوي همشهري با رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام بازتاب وسيع و به همراه آن واكنش هاي متنوعي را برانگيخت. شخصيت هاي حقوقي و جريانات سياسي هر يك از منظر مورد توجه خود بخشي از پاسخ هاي آيت الله هاشمي رفسنجاني را دستمايه نقد و اظهار نظرهاي خود قرار دادند. يكي از محورهاي اصلي سخنان رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام در مصاحبه مذكور پاسخ به سئوالاتي پيرامون جنگ به ويژه پذيرش قطعنامه بود. در اين پاسخها خبر از تفاوت نگاه و تلقي چهره هاي مؤثر در هدايت و رهبري جنگ در آن دوران بود.محسن رضايي، فرمانده وقت سپاه پاسداران و دبير كنوني مجمع تشخيص مصلحت نظام از جمله اين چهره هاست. وي در مصاحبه با سايت خبري بازتاب به بخشي از مباحث مربوطه در آن مصاحبه پاسخ داده است.
* برخي بر اين اعتقادند كه امام (ره) از ادامه جنگ با صدام بدش نمي آمد، نه به خاطر اينكه خاك ايران آزاد شود، بلكه به خاطر مجازات صدام، آنها به اين استناد مي كنند كه چون امام از نزديك، ديكتاتوري و جنايات صدام را ديده بود، قصد داشت با سقوط و از بين رفتن او، شيعيان و مردم عراق را از چنگال رژيم بعثي آزاد كند. شما كه سال ها فرمانده منصوب امام در جنگ بوديد درباره انتساب اين ديدگاه به امام چه نظري داريد؟
- با توجه به شناخت دقيقي كه من از نزديك با حضرت امام دارم و به ويژه اطلاعاتي كه پيش از جنگ، آغاز جنگ و پايان جنگ دارم چنين ادعايي غيردقيق است و شايد بتوان گفت منصفانه نيست. امام از نظر برخورد با دولتمردان دنيا، صدام را در انتهاي ليست خود مي دانستند.
* پس شعار امام مبني بر «جنگ جنگ تا پيروزي» را چگونه مي توان تحليل كرد؟ امام سخن از فتح عراق و رفع فتنه از منطقه گفته بودند و حتي در شعارها سخن از رفع فتنه اسراييل بود.
- ما در جنگ در حقيقت دو مقطع زماني خاص داريم؛ مقطع اول مربوط به آغاز جنگ تا آزادسازي خرمشهر است كه استراتژي ايران نظامي و با هدف بيرون راندن عراق از خاك كشور بود و مقطع بعدي مربوط به پس از آزادسازي خرمشهر است كه استراتژي ايران دوگانه است.
مسئولان رسمي و سياسي كشور معتقد به ادامه جنگ براي كسب پيروزي و پايان جنگ از طريق ديپلماسي بودند كه با استراتژي، ادامه جنگ از طريق نظامي براي سقوط صدام متفاوت بود.
اين دوگانگي در استراتژي بلافاصله پس از آزادسازي خرمشهر آغاز شد. در جلسه اي كه خدمت امام تشكيل شد، در جلسه شوراي عالي دفاع در محضر امام كه آقايان حاج احمد خميني، ميرحسين موسوي، موسوي اردبيلي، ولايتي و مقام معظم رهبري ـ كه رييس جمهور بودند ـ حضور داشتند، آقاي هاشمي رفسنجاني گفتند كه ما بايد از مرزهاي بين المللي عبور كنيم كه اگر خواستيم جنگ را تمام كنيم يك چيزي در دست داشته باشيم كه بتوانيم در ميز مذاكره از آن استفاده كنيم.
آقاي ظهيرنژاد هم استدلال كردند مرزهاي جنوب قابل دفاع نيستند و بايد به مانعي طبيعي مثل اروندرود تكيه كنيم و با تكيه بر آن بتوان دفاع كرد. اين دو استدلال ارائه و من و ديگر دوستان هم در بعد سياسي و نظامي از آن دو حمايت كرديم.
لذا عملا استراتژي پس از آزادي خرمشهر استراتژي سياسي شد يعني انجام يك عمليات نظامي براي تحقق صلح و با استفاده از عمليات نظامي براي آنكه بتوان از طريق ديپلماسي جنگ را تمام كرد.
* اين استراتژي را آقاي هاشمي طرح كردند. آيا كسي هم مخالف بود؟
- نه. با اين استراتژي همه مسئولان سياسي و نظامي موافقت كردند ولي حاج احمد آقا مخالف بودند و مي گفتند بايد سر مرز بمانيم و امام هم سؤال كردند، چرا بايد از مرز عبور كنيد.
* آقاي هاشمي رفسنجاني در مصاحبه اخيرشان گفته اند، «من به عنوان مسئول جنگ پس از عمليات خيبر سياستي داشتم كه هيچ وقت مورد تصويب امام قرار نگرفت اما رد هم نشد.اين سياست مبتني بر تصرف مناطقي باارزش در داخل عراق بود كه بتوانيم با تكيه بر آن اولا عراق را با استفاده از مكانيسم جاذبه زمين از كشور خودمان بيرون كنيم؛ ثانيا حقوق خودمان را بگيريم و اعلام كنيم در اين مناطق مي مانيم تا دادگاهي تشكيل و ميزان خسارت ها مشخص شود. اما برخي پاسداران با من مخالف بودند و مي گفتند امام مي گويد جنگ جنگ تا پيروزي و شما مي گوييد جنگ جنگ تا يك پيروزي.»
-نه، اين حرف آقاي هاشمي همان استراتژي سياسي است كه پس از آزادي خرمشهر در دستور كار دولت و مسئولان تا پايان جنگ به آن عمل مي شد.
اتفاقا آنچه كه به آن عمل نشد استراتژي پيشنهادي فرماندهان سپاه بود كه پس از رمضان به مسئولان ارائه مي شد.
* چرا استراتژي سياسي شكست خورد؟
- ناكامي اين استراتژي دو بعد داشت.
۱ـ صدام و نيروي مقابل با استراتژي سياسي تسليم نمي شدند و آرايش، اراده و برنامه آنها را از اين طريق نمي شد از بين برد.
۲ـ ما در انجام عمليات ها مشكلاتي داشتيم و مسايلي بود كه اجازه نمي داد ما به موفقيت دست پيدا كنيم .در بعد اول تلاش زيادي شد كه استراتژي سياسي تغيير يابد ولي مسئولان سياسي كشور نپذيرفتند و مي گفتند كه امكانات و بودجه مورد نياز تغيير استراتژي را نداريم.لذا عملا استراتژي نظامي كه شعار آن جنگ جنگ تا سقوط صدام و رفع فتنه از عالم در شعار باقي ماند و دليل آن اين بود كه مسئولان سياسي و اقتصادي مي گفتند ما قدرت برنامه ريزي براي تحقق اين استراتژي را نداريم. در حالي كه اين استراتژي نظامي خواسته امام و رزمندگان بود.
لذا تغيير اساسي در جنگ حاصل نشد و پس از اينكه فرماندهان از تصويب استراتژي نظامي نااميد شدند، تلاش شد كه استراتژي سياسي با همه نواقص آن به موفقيت هايي برسد .لذا استراتژي سياسي ادامه پيدا كرد با اين تفاوت كه پاسدارها گفتند حال كه اجازه نمي دهيد استراتژي نظامي طراحي و برنامه ريزي شود، اجازه بدهيد سپاه جدا از ارتش عمل كند و تغييري در مديريت جبهه ايجاد شد.
اين تغيير مديريت عمليات منجر به پيروزي هاي فاو، كربلاي ۵ در شلمچه و حلبچه با مديريت سپاه شد و اين پيروزي ها منجر به قطعنامه ۵۹۸ شد.
* پس شما مدعي هستيد با وجود اينكه شعار «جنگ جنگ تا سقوط صدام» داده مي شد، ولي عملا راهي غير از اين طي مي شد؟
-بله؛ با اينكه استراتژي نظامي طرح شد ولي برنامه ريزي نشد و در حد يك شعار باقي ماند. بر اساس استراتژي سياسي، آقاي هاشمي مي گفت، برويد فاو را بگيريد تا جنگ را تمام كنيم. در كربلاي ۵ هم گفتند برويد شلمچه را بگيريد و به بصره نزديك شويد، ما جنگ را تمام مي كنيم. يعني ما هميشه عمليات مي كرديم براي پايان دادن به جنگ و جنگ عملا در ۵ سال آخر روزمره شده بود. علت روزمرگي آن اين بود كه عمليات ها در خدمت سياست قرار گرفته بود. يعني پس از آزادسازي خرمشهر سياست بود كه عمليات ها را طراحي مي كرد. تنها زماني كه از سپاه خواستند طرحي را براي استراتژي نظامي بدهد در سال هاي پاياني جنگ بود كه ارتش عراق حملاتي را آغاز كرده بود و سپاه هم اعلام كرد كه براي تغيير استراتژي سياسي به نظامي بايد امكاناتي فراهم شود كه بتوان بغداد را فتح و جنگ را تمام كرد.
وقتي اين نامه به آقاي هاشمي نوشته شد، ايشان نامه را پيش امام بردند و گفتند سپاه اين امكانات را مي خواهند و وزراي اقتصادي هم گفته اند اين امكانات را نداريم.
در حقيقت مشكلي كه بايد سياسيون حل مي كردند را به زمين امام انداختند و نتيجه آن پذيرش قطعنامه ۵۹۸ بود.
* مردم حق دارند بدانند چرا پس از آزادسازي خرمشهر عمليات ها تداوم پيدا مي كرد در حالي كه به تعبير شما در استراتژي سياسي تنها هدف پيروزي در يك عمليات براي پايان جنگ و استفاده از ابزار ديپلماسي بود.
آيا اهداف هيچ يك از اين عمليات ها تحقق نيافت تا جنگ بر اساس استراتژي سياسي پايان يابد؟ به عبارت ديگر چرا مرحله سياسي اين استراتژي هيچ گاه به اجرا درنيامد تا جنگ تداوم پيدا نكند؟
- دو عامل در اينجا دخالت دارد يكي اينكه عراق و آمريكا و كشورهاي عربي و غربي دست ايران را خوانده بودند و لذا در مواجهه با سياستمداران ما مي دانستند كه قضيه چيست، هرچند امام مي گفت ما جنگ را تا رفع فتنه ادامه مي دهيم اما آنها مي دانستند اين حرف امام و رزمنده هاست كه در حد يك شعار است. آنچه كه آنها در عمل مي ديدند «جنگ جنگ تا يك عمليات» بود.
* يعني دشمن مي دانست جنگ جنگ تا پيروزي مطرح نيست بلكه جنگ جنگ تا يك پيروزي هدف است.
- بله، دنيا دست سياستمداران ايران را خوانده بود. با اينكه سياستمداران هم شعار امام را تكرار مي كردند اما دنيا با شعارها كار ندارد. حرف هاي پشت صحنه سياست و رفتار سياستمداران ملاك است. خيلي زود دنيا متوجه شد كه ايران جنگ جنگ تا يك پيروزي را مي خواهد. مسأله ديگر اينكه ديپلماسي ايران نمي توانست از همان موفقيت هاي نظامي استفاده كند و مديريت ديپلماسي بايد بسيار قوي تر عمل مي كرد. ضمن اينكه واقعيت اين است كه ما در دنيا يار زيادي نداشتيم يعني ما اتحادهاي سياسي جدي در دنيا نداشتيم كه بتوانيم از آراي آنها در سازمان ملل استفاده كنيم.
* آقاي هاشمي پذيرش قطعنامه را به چند دليل مربوط كرده اند؛ يكي خستگي نيروهاي نظامي، ديگري نامه وزراي اقتصاد و رييس بانك مركزي مبني بر ناتواني تأمين هزينه هاي جنگي و سوم نامه شما به عنوان فرمانده سپاه مبني بر ضرورت تأمين تداركات براي ادامه جنگ و سه سال وقت براي بازسازي نيروها.
البته آقاي هاشمي گفته اند مردم حاضر بودند اگر امام مي خواست رياضت بكشند ولي نامه آقاي رضايي پذيرش قطعنامه را قطعي كرد. در حالي كه شما در مطالبي كه گفتيد، نگارش اين نامه را با تغيير استراتژي ها مربوط دانستيد نه پذيرش قطعنامه ۵۹۸.
-به هر حال نمي دانم برداشت آقاي هاشمي چه بوده است .اما اين بحث معروفي بين فرماندهان و آقاي هاشمي بود. فرماندهان به ويژه پس از عمليات خيبر مي گفتند اين استراتژي سياسي نتيجه اي ندارد و اجازه بدهيد برنامه اي براي استراتژي نظامي تهيه و جنگ را تمام كنيم. هيچ گاه مسئولان سياسي و آقاي هاشمي اين را نپذيرفتند. يك روز آقاي هاشمي گفتند ما حتي نمي توانيم بند پوتين سربازان و بسيجي ها را فراهم كنيم. اين تعبير بيانگر اين بود كه هيچ گاه به استراتژي نظامي فرماندهان نظامي توجهي نشد و هميشه مي گفتند توان اقتصادي حمايت از اين استراتژي را نداريم و اقتصاد كشور تحمل اين استراتژي را ندارد.
بعد از عمليات رمضان هميشه پيشنهادات فرماندهان را اگرچه براي انجام يك عمليات مي پذيرفتند ولي براي پايان دادن به جنگ رد مي كردند. تنها موقعي كه راضي شدند، در اواخر جنگ بود؛ زماني كه ديدند استراتژي سياسي با شكست مواجه شده است ولو ۵۹۸ هم دستاورد عمليات فاو و كربلاي ۵ بود.