Hamshahri Newspaper

اشاره:ديجيتالي كردن رسانه ها در جامعه امروزي، دستاورد مهمي است كه مي تواند منجر به ساختارشكني در حوزه رسانه هاي شنيداري- ديداري شود.
در اين شيوه فيبرهاي نوري مي توانند مجموعه داده ها را به شكل رمزهاي ديجيتالي به هر مكان و در كمترين زمان ممكن ارسال كنند. در اين شيوه دسترسي مخاطبان به پيام ها سريع تر از روش هاي فعلي خواهد بود. علاوه بر آن به جز هزينه هاي سرمايه گذاري اوليه در لحظه تكوين رسانه، تهيه و ارسال داده هاي رسانه اي با كمترين هزينه و امكانات فني امكان پذير خواهد بود.
به عبارت ديگر هر فرد يا خانواده مي تواند به صورت يك استوديوي سيار پخش تلويزيوني مطالب و برنامه خود را به ساير مخاطبان جهاني ارسال كند.
«سينا قربانلو» مطلبي را براي اداره كل تحقيق و توسعه صداي سازمان صدا و سيما ترجمه كرده است كه به خاطر طرح نظريه هاي نوين رسانه اي قابل تعمق است، با هم اين مطلب را مرور مي كنيم:
در وراي افق، چشم انداز عظيمي از فناوري از دور نمودار مي شود. اين چشم انداز نه تنها وقوع انقلابي در زمينه ارتباطات راه دور، بلكه سازمان دهي مجدد جامعه را نيز وعده مي دهد. اين ابداع بس مهم، رسانه هاي متعامل نام دارد كه تركيبي است از پيشرفتهاي عظيم جديد در زمينه فيبر نوري، ديجيتالي شدن، چند رسانه ها، CD-ROM، واقعيت نمايي با لوازم خانگي معمول، نظير تلفن، تلويزيون و كامپيوتر. حاصل اختلاط اين فناوريها، «كامپيوتر از راه دور» پيوندي خواهد بود كه به شبكه وسيعي از ديگر كامپيوترهاي از راه دور و پايگاه داده ها متصل مي شود و امكان دسترسي به منابع گسترده اي از اطلاعات، سرگرمي و خدمات ارتباطي را فراهم مي آورد. اين وضعيت جديد، ارائه مستقيم متون، مواد ديداري و شنيداري بديع و اشكال سه بعدي را امكان پذير مي كند.
رسانه هاي متعامل كه هنوز مراحل آزمايشي خود را مي گذراند، در حال حاضر جنبه استفاده عمومي پيدا نكرده است. «ادوارد ماركي» از كميته ارتباطات راه دور مجلس نمايندگان آمريكا در اين باره مي گويد: «تصميماتي را كه ما هم اكنون (درخصوص رسانه هاي متعامل و سياستهاي پيراموني آن) خواهيم گرفت، در بسياري از زمينه ها هويت ها و استقلال ملي مردم آمريكا را شكل خواهد داد.»
تلويزيون بر اثر رسانه هاي متعامل دستخوش تغييرات شديد مي شود. بنابر يكي از نظرات رايج، تلويزيون جزئي از رسانه هاي متعامل مي شود و ديگر به عنوان يك رسانه جداگانه شناخته نخواهد شد. در حال حاضر ساختار صنعت تلويزيون، نظام پخش «از بالا به پائين» را دارد كه در اين نظام، ارتباط جمعي از يك موقعيت متمركز منتج مي شود. در عصر تعامل، اين نظام «از بالا به پائين» معكوس خواهد شد، به نحوي كه هر خانه بالقوه تبديل به يك عامل پخش تلويزيوني مي شود، زيرا برخلاف تلويزيون، كامپيوتر از راه دور نه تنها قادر به دريافت علائم است بلكه مي تواند علائم را ارسال نيز بكند.
«بزرگراه اطلاعات» تشبيه قابل قبولي براي اين رسانه هاي جديد است، مجرايي دو طرفه كه نه تنها براي دريافت و ارسال داده هاي نوشتاري، بلكه براي تصاوير كاملاً متحرك، اشكال ثابت، نقاشي متحرك، گرافيك هاي كامپيوتري و صدا نيز استفاده مي شود.
در عصر تعامل، اين قبيل «اطلاعات» از يك خانه به خانه اي ديگر با سرعت نور از طريق رشته هاي شيشه اي فيبر نوري به نازكي مو، ارسال خواهند شد. تماشاگران تلويزيوني از حالت انفعالي رها خواهند شد و ديگر صرفاً تماشاگر هر آنچه از طريق شبكه هاي تلويزيوني و مؤسسات تلويزيون كابلي به آنها عرضه مي شود، نخواهند بود و مي توانند به عنوان شركت كنندگان فعال در برنامه ها مشاركت بجويند. بينندگان قرن بيست و يكم خواهند توانست محتواي برنامه ها را فردي كنند، به نحوي كه همه چيز از يك برنامه خاص سرگرم كننده تا يك خبر خاص بر صفحه كامپيوترهاي از راه دور آنها ظاهر شود. آنان خواهند توانست پايان ماجراي يك فيلم داستاني را به ميل خود انتخاب كنند و يا بيافرينند و يا اطلاعات آرشيوي مربوط به يك خبر را دريافت نمايند.
به طور طبيعي، كشمكش هاي ايدئولوژيك در پي سازمان دهي هاي دوباره جامعه كه ناشي از نوآوري در فناوري مي باشد، پيش بيني مي شود. دانشمندان درباره اجراي فني اين نوآوري به بحث خواهند نشست. دانشمندان علوم اجتماعي تأثير آن را بر جامعه و فرد بررسي مي كنند. فلاسفه درباره تضمنات اخلاقي اين پيشرفت انديشه مي كنند. كساني كه با تجارت و كسب و كار سر و كار دارند، درباره «معجزات» جديد فناوري تبليغ مي كنند، در حالي كه بي صبرانه در انتظار منافع اين بازار بالقوه غني، ولي نامطمئن نشسته اند. در اين ميان صداي يكي از مديران تجاري رساتر از همه صداها به گوش مي رسد.
«گراهام واينبرن»، يكي از طراحان نظامهاي رسانه هاي متعامل مي گويد:
هر پيشرفتي در فناوري به همراه اين عقيده است كه در جائي، به صورت بالقوه يك بازار كاملاً پرسود وجود دارد، به شرطي كه فقط بتوان آن را يافت. در كار و تجارت، مبالغ هنگفتي پول صرف تحقيق درباره اين بازارها مي شود و زماني كه نتايج تحقيقات نشان مي دهند كه چنين بازارهايي وجود ندارند درصدد «توسعه» آنها برمي آيند. يكي از بخش هاي وسيع در بازار فناوري جديد، خلق گرايش هاي تازه يا اگر بهتر گفته شود، نيازهاي تازه است. در مجموعه لغات فروشندگان فناوري جديد، واژه هايي نظير تخيل، قدرت، انتخاب، آزادي و تشبيهاتي نظير سفر دلپذير، پرواز بلند و سرعت، مركزيت دارند. آنان دارند راههاي فرار را مي فروشند.
به نظر مي رسد چارچوب بندي فعلي رسانه هاي متعامل و همبسته هايش با قالبهاي واينبرن مطابقت دارد. سرمايه گذاران در رسانه هاي متعامل با هنر ايجاد گرايشها و خلق نيازها سرگرمند. حاصل بررسي هاي كاربردهاي رسانه هاي متعامل به آگاهي عموم نمي رسد، بلكه جامعه مستغرق در زباني استعاره اي است كه مزاياي اين رسانه هاي جديد را بازگو مي كند. حتي قبل از آن كه جامعه به طور كامل رسانه هاي قديمي را جذب كند، در معرض حمله برق آساي چشم انداز رسانه هاي جديد قرار گرفته است، زيرا سرمايه گذاران مي كوشند كه براي وسائل كوچك خود بازار جديدي ايجاد كنند.
انگيزه اصلي در پشت اين مسابقه جستجوي طلاي قرن بيست و يكم، توان سودآوري آن است. «جان اسكالي»، يكي از مديران ارشد سابق مؤسسه كامپيوتري اپل مي گويد: «ما در جستجوي چيزي هستيم كه ممكن است در دهه بعدي از سه تريليون دلار تجاوز كند. اين صنعت بزرگترين صنعت دنيا خواهد شد، در رقابت با اين مبلغ هنگفت، قابل درك است كه تلاش هاي زيادي در وال استريت صورت گيرد. رقيبان، از صنايع گوناگون چون سيل روان مي شوند. شركت هاي تلفن در مقابل شركت هاي تلويزيوني كابلي قرار مي گيرند، غولهاي برنامه هاي سرگرم كننده با سازندگان نرم افزارهاي كامپيوتري به نزاع برمي خيزند. در هر يك از صنايع به دنبال ايجاد اطاقك هاي اخذ عوارض در بزرگراه هاي اطلاعات هستند، به نحوي كه هر كس كه بخواهد در افزارهاي متعدد رسانه هاي متعامل شركت جويد، در ابتدا بايد مبلغ ورودي را پرداخت كند.»
ديگران در جستجوي شركاي تعاوني هستند. از اين رو، در چشم اندازهاي آينده شركاي بيگانه و فعالي ديده مي شوند. «جف گرينفيلد» از «تلويزيون خبري اي.بي.سي» مي گويد:
ساليان دراز شركت هاي تلفن براي كسب حق اداره و برنامه ريزي نظام هاي تلويزيوني كابلي مبارزه كردند. صنعت تلويزيون كابلي نيز با همان شدت با شركت هاي تلفن جنگيد تا آنها را از دور مبارزه خارج سازد. اما اكنون يكي از شركتهاي تلفن محلي به نام Swest . U، ۵/۲ ميليون دلار در بخشي از موسسه تايم وارنر - يكي از غولهاي رسانه ها كه دومين مؤسسه كابلي بزرگ آمريكا، HBO، نشريه تايم و يكي از استوديوهاي عمده آمريكا را اداره مي كند- سرمايه گذاري كرده است.
چنين اتحاد هايي به سرعت به شكل يك هنجار درمي آيد. در پائيز ۱۹۹۳ شركت ارتباطات از راه دور كه بزرگترين مؤسسه تلويزيوني آمريكاست با علني كردن طرح هايش مبني بر فروش آن مؤسسه به مبلغ بيست ميليارد دلار به مؤسسه بل آتلانتيك كه در آمريكا بزرگترين شركت رسانه هاي آمريكاست به صحنه اصلي قدم گذاشت. از آن زمان تاكنون تشكيل تعداد بسيار بيشتري از شركتهاي ادغام شده چند ميليارد دلاري صورت پذيرفته است.
«كن اولتا» از مجله نيويورك معتقد است كه اين شركت ها خود مي خواهند برنامه سازي كنند، مالك تلويزيون، كانالهاي كابلي و شبكه هاي توزيع شوند تا منافع خود را به حداكثر رسانند.
براي چنين كاري، شركت تحت كنترل، منافع خود را از آنچه «جورج گيلدر» بيان مي كند، يعني كسب و كار بيكران با چيزي نزديك به ۵/۳ تريليون دلار تجارت در رسانه هاي چندگانه، طي دهه آينده تأمين خواهد كرد. انگيزه هاي تهيه كنندگان رسانه هاي متعامل كاملاً آشكار مي شود. به هر حال سئوالات مهمي مطرح است كه در تلاش براي ايجاد بازار رسانه هاي متعامل پرسيده مي شود. به دليل وجود همين سئوالات پرسيده شده است كه اين مقاله سعي خواهد كرد آنها را مطرح و پاسخ گويد.
تعريف رسانه هاي متعامل
با هاله اي از اشتياق فريبنده كه پيرامون رسانه هاي متعامل را گرفته است، انجام طبقه بندي ها با توجه به اين توصيه جديد كاري بس مشكل است. واژه «تعامل» به شكل يك كار با معاني گوناگون كه حوزه گسترده اي از نوآوري در فناوري را مشخص مي كند، درآمده است. مشكل اين كاربرد وسيع در آن است كه رسانه هاي متعامل براي افراد مختلف و مقاصد گوناگون، معاني متفاوتي به خود مي گيرد. در اين مورد، نسبيت در معنا نه تنها مانع انجام بحث هاي ثمربخش مي شود، بلكه از ايجاد بنيان هاي عميق براي قضاوت عموم نسبت به ارزش اين محصول جديد نيز جلوگيري مي كند.
تعريف كردن رسانه هاي متعامل مشكل است. گام اول، مستلزم تعريف عناصر اساسي رسانه هاي متعامل يعني ديجيتالي كردن، فيبر نوري، چند رسانه ها، CD-ROM، ويدئوي تعاملي و واقعيت نماها است. يكي از ناظرين چنين مي نويسد: در قلب اين انقلاب، دو امر پيشرفته در فناوري به چشم مي خورد: اول، توانايي تبديل انواع اطلاعات- تصويري يا چاپي- به علائم ديجيتالي است. دوم توانايي ارسال و دريافت اين علائم از طريق كابلهاي فيبر نوري است كه بتوانند صدها كانال را با سرعت نور حمل نمايند.
ديجيتالي كردن، يك تمهيد رياضي است كه داده ها را به ساده ترين شكل آن برمي گرداند. اين نظام كه طرح دوتائي نام دارد، اعداد و حروف را با استفاده از دو عدد، يك و صفر، رمزگذاري و بيان مي كند. اخيراً اين روش ارائه دوتايي، انقلابي در صنعت موسيقي ايجاد كرده است. به طور بالقوه هر چيزي را مي توان به صورت ديجيتالي ارائه كرد، هرگاه يك متن، يك ويدئو، يك صداي ضبط شده يا تقريباً هر يك از عناصر رسانه ها به طرح ديجيتالي تبديل شود، آن را مي توان به سادگي دستكاري كرد تا پايه هاي ارسال آنها با كيفيت بالا، فراهم آيد.
ساز و كاري كه ديجيتالي كردن را فوق العاده مي كند، فيبرهاي نوري است كه از طريق آنها رمزهاي ديجيتالي را مي توان به هر جايي، در كسرهايي از ثانيه ارسال داشت. فيبرهاي نوري مركب است از «رشته هاي شيشه اي» به اندازه مو كه از نور براي ارسال اطلاعات استفاده مي كند. پيامهاي ديجيتال شده را مي توان با علائم نوري كه از كابلهاي مسي يا دومحوري اطلاعات بيشتري را حمل مي كند واجازه ارتباطات دوسو يا متعامل را مي دهد، ارسال كرد.
فيبرهاي نوري مجراهايي خواهند بود كه از طريق آنها تعامل صورت خواهد گرفت و به همين دليل به عنوان زيربناي رسانه هاي تعاملي به خدمت گرفته مي شوند. كارشناسان پيش بيني مي كنند كه «فن آوري فيبري» بزرگراه هاي عظيم ارتباطات قرن بيست و يكم خواهند بود و جايگزين ارسال امواج از طريق هوا و كابل و مجراي اصلي تصاوير، صدا، داده ها و اشكال گرافيكي خواهند شد. فيبرهاي نوري كارآترين وسيله پخش خواهند شد و رسانه هايي نظير راديو و تلويزيون را كه از امواج هوايي براي ارسال علايم استفاده مي كنند، منسوخ مي كند و جانشين روشهاي كابلي ارسال امواج نيز مي شوند.
چند رسانه ها يا رسانه هاي ادغام شده، معرف شيوه اي هستند كه از طريق آن تعامل صورت خواهد پذيرفت. با يقين كامل، چند رسانه ها شامل برخي از عناصر زير، نه لزوماً همه آنها، مي شود: تصاوير ويديويي كاملاً متحرك، اشكال ثابت، نقاشيهاي متحرك، گرافيكهاي كامپيوتري، متن و صدا. به علاوه، اين مواد از يك پايگاه فناوري كه عموماً و نه هميشه، يك كامپيوتر است، توزيع مي شود.
چند رسانه ها موجب احياي متن يك بعدي، با اشكال و اصوات توليد شده توسط كامپيوتر خواهند شد. اين قابليت، نويسندگان متعددي را بر آن داشته كه چند رسانه يا رسانه هاي ادغام شده را به عنوان «هر تركيبي از رسانه ها با ابعاد مختلف طراحي شده كه به فراگير اجازه مي دهد از طريق تجارب واقعي يا شبيه سازي شده به يادگيري بپردازد»، تعريف كنند. اهميت چند رسانه ها در تركيب رسانه هاي چاپي با تلويزيون خواهد بود. داده هاي مكتوب با مواد ديداري معمول اضافه مي شود و مواد ديداري به داده هاي مكتوب معمول اضافه خواهند شد. كتابها، مجلات و روزنامه ها به دليل مصور شدن مطالب از طريق ارائه تصاوير ويدئويي، احيا خواهند شد. ارائه تصاوير ويدئويي را مي توان با فهرستي سازمان دهي كرد و پيوستگي آنها را با ديگر متون مكمل، با فشار يك دكمه، بيشتر كرد. تصور كنيد كه مجموعه داستاني مورد علاقه شما با اطلاعات مربوط به داستان هاي فرعي در يك لحظه در دسترس باشد.
CD-ROM ظرفيت ذخيره سازي رسانه هاي متعامل را تأمين مي كند.CD-ROMها وسايل ذخيره سازي (به شكل ديسك هاي پلاستيكي بادوام) هستند كه مي توانند ۶۳۰ مگا بايت از تصاوير، برنامه ها و يا داده هاي ديگر را در خود جاي دهند. اندازه آنها كوچك است (با قطر ۷۲/۴ اينچ) و توليد آنها ارزان (هركدام كمتر از دو دلار) مجموعه وسيعي از اطلاعات به راحتي بر روي اين ديسكها ذخيره مي شود.
ويدئوهاي متعامل جزئي از رسانه هاي متعامل هستند كه به بهترين شكل وضع فعلي را ترسيم مي كنند. اين وسيله، ساختار فعلي شبكه برنامه ها را تغيير خواهد داد. به جاي آن كه شبكه ها تعيين كنند بينندگان چه چيزي را ببينند، بينندگان خواهند توانست دقيقاً آنچه خود مي خواهند را تماشا يا تعيين كنند. صحنه اي در يك برنامه پليسي پرطرفدار كه خشونت آشكار را به نمايش مي گذارد با استفاده از تسهيلات ارائه شده توسط رسانه هاي متعامل از برنامه حذف خواهد شد.
نوآوري نهايي واقعيت نمايي خواهد بود. «نظامهاي واقعيت» نمايي، استفاده كنندگان را قادر مي كند كه در فضاي انتزاعي يعني آن جايي كه ماشين يا بيننده واقعي وجود ندارد، شركت نمايند. به عبارت ديگر، از طريق رسانه هاي متعامل، مصرف كنندگان قادر خواهند بود كه به نيابت وضعيتهاي واقعي زندگي در يك شيوه الكترونيكي مشاركت جويند. به جاي مشاهده يك پرده دوبعدي، تماشاگر مي تواند به دنياي سه بعدي كه توسط فن آوري جديد خلق شده است، وارد شود. يكي از نويسندگان چنين مي نويسد: «طرفداران آن مي گويند كه با يك كامپيوتر نيرومند و با استفاده از عينكهاي مخصوص در نهايت شما قادر خواهيد بود كه سكس، مواد مخدر، لاك اندرول و تقريباً تمامي فعاليتهاي انساني را شبيه سازي كنيد.»
اين كه دقيقاً هر يك از اين نوآوريها چگونه براي توليد رسانه هاي متعامل هماهنگ خواهند شد، روشن نيست، نويسنده صميمانه مي پذيرد، «هيچ يك از دست اندركاران صنعت تلويزيون تصور دقيقي از اينكه دنياي جديد چگونه خواهد بود، ندارد.» به هر حال وعده عام فناوري آن است كه جهان از طريق شبكه وسيعي از ارتباطات راه دور به هم متصل خواهد شد. در تمام خانه هاي موجود در دنيا يا حداقل در آنهايي كه قادر به تأمين آن هستند، وسايلي خواهد بود كه نه فقط اشكال و اصوات واقعي تر از واقعيت را عرضه مي كنند بلكه تماشاگران را قادر مي كنند كه بر اين اشكال و اصوات تأثير و تاثر متقابل داشته باشند.
ادامه دارد