برخي كشورها با استفاده از نيروهاي ايراني و تقليد از شيوه سنتي توليد كارگاهي فرش دستباف ، اقدام به توليد فرش با طرح نقشه و رنگ يك شكل كرده اند و به همين خاطر بخشي از
بازار جهاني فرش ايران را به خود اختصاص داده اند
نخستين سمينار ملي تحقيقات فرش دستباف ايران يكشنبه اين هفته در تهران برگزار شد. به همين مناسبت وزير بازرگاني در جمع خبرنگاران اعلام كرد : اين وزارتخانه از فعاليت و گسترش كارگاههاي و مراكز توليد فرش دستباف در كشور حمايت مي كند.
محمد شريعتمداري افزود: گسترش كارگاههاي توليد فرش باعث مي شود كه كشور از شرايط توليد تك فرش خارج شود.
وي با اشاره به اين كه پراكندگي توليد فرش در كشور بسيار زياد است ، گفت : منسجم كردن بافندگان در نقاط مختلف كشور بسيار دشوار است و به همين دليل نمي توان آنها را وادار به توليد يك نوع فرش با طرح و رنگ مشابه كرد.وي افزود: برخي كشورها با استفاده از نيروهاي ايراني و تقليد از شيوه سنتي توليد كارگاهي فرش دستباف ، اقدام به توليد فرش با طرح ، نقشه و رنگ يك شكل كرده اند و به همين خاطر بخشي از بازار جهاني فرش را به خود اختصاص داده اند.
شريعتمداري با اشاره به اين كه بسياري از ايرانيان متولي فرش دستباف در ديگر كشورها هستند، گفت : در حال حاضر مشاركت ايرانيان در بازار فرش دستباف جهان بسيار زياد است و در صادرات فرش اكثر كشورهاي دنيا متولي و دست اندركار اصلي هستند.
وي افزود: با توسعه توليد انبوه فرش دستباف ضربه زيادي به اين هنر -صنعت زده شد و به همين خاطر با محدود كردن كمي و بالا بردن كيفيت توليد فرش بايد تلاش كرد تا آثاري خلق شود كه ديگر كسي نتواند اينگونه فرش ها را توليد كند.
وزير بازرگاني گفت : اين وزارتخانه به عنوان متولي فرش دستباف كشور طرح تصويب مركز فرش ايران را به هيأت دولت داده كه پس از تصويب كار خود را شروع خواهد كرد.
وي افزود: با راه اندازي اين مركز و تدوين استانداردهاي توليد فرش در زمينه مواد اوليه و حتي تعداد و نوع گره مي توان آينده خوبي را براي اين هنر - صنعت پيش بيني كرد.وي گفت : به دليل محدود بودن بازار فرش دستباف در دنيا جهش صادراتي فرش نسبت به ديگر كالاها كمتر است و به همين خاطر نمي توان اين نوع كالا را با كالاهاي ديگر مقايسه كرد، اما با افزايش كيفيت مي توان تحولي در وضعيت آن ايجاد نمود.
شريعتمداري حجم تجارت جهاني فرش دستباف را سه ميليارد دلار عنوان كرد و افزود: اين در حالي است كه سهم محصولي مانند لوستر در بازارهاي جهاني بيش از ۱۲ ميليارد دلار است .
وي با اشاره به اين كه رويكرد سنتي به موضوع فرش يكي از مشكلات اين هنر -صنعت است ، گفت : بافندگان كمترين سهم را از صادرات فرش دارند و اين مساله نيز به دليل بازاريابي سنتي فرش توسط تجار و بازرگانان ايراني است .
وي افزود: وزارت بازرگاني بايد تلاش كند تا حقوق بافندگان در اين خصوص تامين شود و بيمه عمومي بافندگان دايمي را نيز برقرار كند.
وزير بازرگاني گفت : شكايت هاي زيادي در خصوص كيفيت برخي فرش هاي ايراني كه به خارج صادر شده به مسئولان مربوطه رسيده و باعث شده حيثيت فرش ايراني زير سئوال برود كه با تحقيق و پژوهش در خصوص مشكلات فعلي فرش مي توان به سرعت اين مشكلات را حل كرد.
وزير بازرگاني همچنين در مراسم افتتاحيه سمينار ملي تحقيقات فرش دستباف ايران افزود: در اين برهه از زمان پس از سال ها فراز و فرود و گفت و گو، سرانجام براي فرش دستباف مسئول و متولي تعيين و تمامي فعاليت ها و امور حاكميتي در يك وزارتخانه متمركز و امور تصدي گري و غير حاكميتي به بخش خصوصي و غير دولتي سپرده شده است .
وي گفت : فقدان سازمان و متولي واحد براي تدبير امور حاكميتي و تشويق بخش خصوصي براي مشاركت در حوزه امور اجرايي و تصدي گري فرش دستباف ايران نيز از عواملي بوده كه سياستگذاري ، برنامه ريزي ، نظارت ، هدايت و حمايت از اين هنر ـ صنعت را متاثر ساخته و به ورطه فراموشي و ضعف كشانده است .
وي با اشاره به اين كه وزارت بازرگاني به عنوان متولي فرش دستباف ايران براي سازمان دهي و سامان دهي امور فرش تلاش خواهد كرد، افزود: اين وزارتخانه ضمن بهره گيري از نتايج اين سمينار با توجه جدي و عملي به اصول و مباني علمي در مديريت فرش دستباف ايران تلاش خواهد كرد از فاصله و ناهماهنگي ها ميان بخش هاي حاكميتي ، اجرايي و خصوصي در اين هنر ـ صنعت بكاهد.
شريعتمداري گفت : تلاش مي كنيم كه فرش دستباف ايران و امور پژوهشي و علمي آن در برنامه چهارم توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي كشور جايگاه لازم را بيابد.
وي افزود: با توجه به تصويب وظيفه امور پژوهشي براي متولي فرش دستباف توسط شوراي عالي اداري و با انتقال مركز تحقيقات فرش دستباف به وزارت بازرگاني ، اميد است نيازسنجي صحيح و اصولي براي امور پژوهشي فرش دستباف صورت گيرد و برنامه ريزي و پيگيري لازم انجام شود.
وزير بازرگاني ابراز اميدواري كرد، با تبديل مركز تحقيقات فرش دستباف ايران به پژوهشكده فرش دستباف امور پژوهشي اين بخش جايگاه اصلي و شايسته خود را بيابد.
وي گفت : در اين راستا همكاري ، حمايت و مساعدت وزارتخانه علوم ، تحقيقات و فناوري و سازمان مديريت و برنامه ريزي و ديگر سازمان هاي مربوطه ضروري است .
وي پيشنهاد كرد كه به منظور نهادينه كردن و تداوم امور علمي و پژوهشي براي فرش دستباف ايران ، دبيرخانه اي ثابت در مركز تحقيقات يا پژوهشكده فرش دستباف به عنوان پايگاه اصلي و مسئول امور پژوهشي فرش تشكيل شود.
شريعتمداري افزود: فرش دستباف ايران از گذشته هاي دور به عنوان كالايي معتبر و داراي ارزش هاي هنري ، فرهنگي ، ملي ، اقتصادي و اجتماعي در تمام ايران و در ميان علاقه مندان و مشتاقان آن در اقصي نقاط جهان ، جايگاه بسيار رفيعي داشته و به رغم فراز و نشيب دهه هاي اخير، هنوز هم شهرت جهاني دارد.وي گفت : تلاش و زحمات افراد حقيقي و حقوقي در خلق آثار ارزشمند علمي و هنري و مكتوب و گسترش زمينه ها و اقدام در امور پژوهشي در خارج و داخل كشور براي فرش دستباف ايران ، قابل ستايش و تقدير است ، اما بايد اذعان كرد كه اين ميزان فعاليت هاي صورت گرفته در برابر شان و منزلت فرش دستباف ايران ناكافي است .
وي افزود: بايد با تمام توان براي تقويت امور علمي و پژوهشي فرش دستباف ايران تلاش بيشتري كرد.
از سوي ديگر رئيس مركز تحقيقات فرش دستباف ايران نيز گفت : مشكلات و تنگناهاي فرش دستباف ريشه در نبود تحقيقات علمي و پژوهشي دارد.
محمد علي شم آبادي در اين سمينار افزود: باب اصلي ورود و شناخت مشكلات مختلف بررسي ابعاد كيفيت توليد، بازاريابي ، مسايل اقتصادي ، تجاري ، اجتماعي ، اشتغال و حتي مديريت در پژوهش و تحقيقات است .
وي گفت : شاخص هاي عمده رويكرد حل مشكلات فرش را بايد در عرصه هاي پژوهشي ، آموزشي ، ترويجي و ابعاد سازماني ، ساختاري و مديريتي مرتبط با آن جستجوكرد.
وي افزود: امر اشتغال و اشتغالزايي در هنر- صنعت فرش دستباف از جمله مصاديقي است كه در اين حوزه با افراط و تفريط، مورد قضاوت و اظهار نظر افراد مختلف قرار گرفته است .
شم آبادي گفت : مسئولان و دست اندركاران كشور نيز انتظار رفع بخش مهمي از بحران اشتغال كشور را از اين هنر - صنعت دارند و بعضي مسئولان مربوطه هم نقشي ضعيف و كاذب براي آن قائلند، اما با نگاه علمي و اصولي بايد بدنبال حد مطلوب در اشتغالزايي فرش دستباف باشيم .
وي افزود: فقدان آماري و اطلاعاتي ، خلاء مطالعات لازم پيرامون قوانين و مقررات اقتصادي ، تجاري و ضعف و عقب ماندگي در بكارگيري روش هاي نوين بازاريابي ، عرصه ها و زمينه هاي گسترده اي هستند كه بر اقتصادي و رقابتي كردن توليد، هرم توزيع درآمد و تعيين جايگاه فرش دستباف در نظام اقتصادي كشور اثرات تعيين كننده دارند.وي گفت : مطرح نشدن فرش دستباف در مفاد برنامه هاي اول تا سوم توسعه كشور و يا عدم اقدام اساسي براي ساماندهي و تعيين متولي فرش دستباف تا سال ۸۱ را بايد در تناقض هاي موجود ميان تعريف و تمجيدها و يا تخطئه ها و انكارهاي مبالغه آميزي جستجو كرد كه همگي ريشه در نبود شناخت اصولي ، علمي و واقع بينانه راجع به اين هنر - صنعت دارند.
شم آبادي افزود: مهمترين مدخل براي چاره انديشي و حفظ موجوديت ، اعتلا و ارتقا ابعاد و جنبه هاي بسيار ارزشمند فرش دستباف ايران و همچنين پيشگيري و يا درمان مسايل و تنگناهاي مزمن آن تكيه و اعتماد بر اصول علمي و پژوهشي است .
وي بر مساله محور و مدار بودن بررسي ها و مطالعات فرش دستباف تأكيدكرد و گفت : بايد با كسب شناخت علمي در جستجوي پاسخ هاي اصولي ، صحيح و مرتبط به سئوالات و مسايل آن و بر اساس روش تحقيق علمي باشيم و الزامات آن را بپذيريم .
رئيس مركز تحقيقات فرش دستباف ايران افزود: تعيين متولي واحد براي فرش دستباف در سال گذشته پس از چندين دهه نقطه عطفي است كه تصميم گيري ها، ابعاد سازماني ، ساختاري ، برنامه ريزي ، سياستگذاري ، حمايتي و هدايتي را بدنبال خواهد داشت .وي اظهار اميدواري كرد، فرش دستباف در برنامه چهارم توسعه اقتصادي اجتماعي و فرهنگي كشور جايگاه لازم را بيابد و اين نياز و خواسته بر حق و بديهي دست اندركاران هنر - صنعت فرش دستباف جامعه عمل بپوشد.
شم آبادي گفت : براي نخستين بار در تاريخ فرش دستباف ايران ، وظيفه امور پژوهشي و تحقيقاتي به عنوان وظايف حاكميتي براي متولي فرش دستباف تعيين شده كه اميدواريم با اهميت دادن به امور پژوهشي و علمي و تصويب جايگاه مناسب سازماني ، در تصميم گيري ها توجه عملي به يافته ها و نتايج تحقيقات بشود.
