شنبه ۱ آذر ۱۳۸۲ - سال يازدهم - شماره ۳۲۳۲
غذاي شبانه و چاقي
000222.jpg
تيتر اين خبر با متن آن هيچ تناسبي ندارد. ما هم مثل شما اول خبر را ترجمه كرديم بعد دچار تعجب شديم. در اين خبر آمده است كارشناسان به اين نتيجه رسيدند كه غذاي شبانه نه تنها افراد را چاق نمي كند بلكه اگر به صورتي برنامه ريزي شده استفاده شود در تناسب اندام افراد نيز نقش به سزايي دارد. پژوهشگران معتقدند ژن چاقي در افراد باعث بروز پديده چاقي مي شود و اين ژن ارتباطي به غذاي شبانه ندارد. اگرچه چربي و غذاهاي چرب تا حدي در اين مورد نيز تاثير دارد اما در كل غذاي شبانه به تنهايي عامل چاق كننده نيست.باور كنيد تا چند روز ديگر اين خبر به صورت بر عكس اعلام مي شود و همه بر سر دو راهي مي مانند كه آيا شب ها غذا بخورند يانه؟

شهرهاي زيرزميني
000220.jpg
اگر اين ژاپني ها را آزاد بگذاريد باور كنيد تمام دنيا را مكانيزه مي كنند. شايد غذا خوردن و خوابيدن هم فرمول خاصي پيدا كند. اما خبر تازه اي بشنويد از ساخت شهرهاي زيرزميني! روزنامه >آساهي« چاپ ژاپن درباره آغاز اجراي طرح ساخت شهرهاي زيرزميني خبر مي دهد و مي نويسد: >از سال ۱۹۹۰ كارشناسان به دنبال ساخت چنين شهركهايي بودند وحالا در آستانه آغاز سال ۲۰۰۴ ميلادي شروع ساخت اين شهرها نويدي است براي جامعه اي نو! آنها در اين طرح حتي فكر تهويه هواي اين شهرها را نيز كرده و قول داده اند مردم در اين جامعه تازه هواي طبيعي استشمام كنند.« در اين شهرهاي مدرن همه چيز يافت مي شود. از شير مرغ تا جان آدميزاد. آنها حتي مي خواهند مترو را نيز در اين شهرها راه اندازي كنند!

بيشترين تعداد چراغ قرمز
000218.jpg
فكر مي كنيد بيشترين تعداد چراغ قرمز در كدام شهر جهان باشد؟ اصلا به اين موضوع فكر كرده بوديد كه اين تعداد چراغ قرمز در اين شهر و شهرهاي ديگر چه وظيفه اي بر عهده دارند؟روزنامه جنجالي >سان« چاپ انگليس در مورد تعداد چراغ هاي قرمز مي نويسد: >لندن بيشترين تعداد چراغ قرمز را در دنيا به خود اختصاص داده است. اين شهر زياد بزرگ نيست و در قياس با شهرهايي چون نيويورك، سيدني، تورنتو و... كوچك هم هست. اما از آنجايي كه اولين چراغ هاي قرمز در لندن تعبيه شد تا ترافيك سنگين را در اين پايتخت كنترل كند حالا شاهد بيشترين تعداد اين چراغ ها در سطح شهر هستيم. بعد از لندن نيويورك و شيكاگو بيشترين تعداد چراغ قرمز را دارا هستند.«اولين چراغ هاي قرمز در لندن تنها با دو رنگ قرمز و سبز تعبيه شده بود اما بنا به دلايلي كارشناسان ترجيح دادند رنگ زرد را هم به اين چراغ ها اضافه كنند.

برگزاري (شو) فوتبال در استاديوم آزادي
از آنجا كه خطرات مربوط به هيجانات ناشي از تب فوتبال هر روز در حال افزايش است لذا به رانندگان محترم اتوبوس، ميني بوس، سواري و غيره اكيداً توصيه مي شود كه هنگام برگزاري مسابقات فوتبال و يا به گفته رييس محترم سازمان اتوبوسراني تهران وحومه در هنگام برگزاري >شو« حوالي استاديوم آزادي آفتابي نشوند وگرنه از شرمندگي هرچه خودروي اوراق و اسقاطي در گورستان اتومبيل ها درمي آيند. خود دانيد.

سازمان اتوبوسراني: ديگر اتوبوس  نداريم
لشكر پياده ها به سوي استاديوم آزادي
خارج شدن ۵۵۰ اتوبوس و ميني بوس از خطوط حمل ونقل شهري نتيجه اي جز بر جاي ماندن ۵۰۰ هزار مسافر درون شهري نخواهد داشت 
هيچكس نگفت كه بازنده اصلي مسابقه فوتبال بين تيم هاي استقلال و پرسپوليس، شركت واحداتوبوسراني تهران بود.كسي جرات نكرد كه بگويد شركت واحد اتوبوسراني تنها بازنده مسابقه نيمه تمام ايران و كره شمالي بود.
000226.jpg

نابودي و تخريب ۵۵۰ واحد اتوبوس و ميني بوس دردو مسابقه ورزشي با فاصله يك ماه از هم آنهم توسط تماشاگران، گلي بود كه در ميان دروازه فرهنگ و اخلاق ورزشي فوتبال دوستان تهراني كاشته شد.
اتوبوسهاي بيچاره
ماجرا از اين قرار بود كه ۲۵ مهر ماه سال جاري پس از پايان مسابقه بين دو تيم رقيب كهنه كار فوتبال يعني پرسپوليس و استقلال كه به برتري دو بر يك استقلال انجاميد، تماشاگران هيجان زده با ميزان حساسيت بالا نسبت به دو رنگ قرمزو آبي جهت تخليه شادي خود به جان اتوبوس ها و ميني بوس هايي افتادند كه در راستاي زيباسازي ناوگان حمل ونقل شهري كمربندي آبي و يا قرمز به دور خود كشيده بودند.
۲۵۰ واحد اتوبوس شيك و ژيگول كه رنگ بعضي از آنها هنوز خشك هم نشده بود در عرض چند دقيقه به تلي از آهن پاره و شيشه خورده تبديل شد.
اما ماجرا به همين جاختم نشد يك ماه بعد در ۲۱ آبان در بازي نيمه تمام ايران و كره شمالي اين بار برخي از تماشاگران فقط در داخل زمين حادثه نيافريدند. خارج از استاديوم ۳۰۰ دستگاه ميني بوس و اتوبوس چنان در ميان طوفان شور جواني! مچاله شدند كه براي ناظراني كه از آنجا عبور مي كردند صحنه جنگ را تداعي مي كرد.
اتوبوس نداريم 
خبر اين دو حادثه كه در هياهوي نتيجه بازي كاملا در حاشيه قرار گرفته بود، زماني بر سر زبان ها افتاد كه مدير عامل شركت واحد اتوبوسراني از توقف خدمات رساني ميني بوس ها و اتوبوس ها به تماشاگران مسابقات فوتبال در ورزشگاه آزادي خبر داد.
صرافين مدير عامل شركت واحد اتوبوسراني تهران خسارات وارده به چنين حجم ناوگاني را در سال هاي گذشته بي سابقه عنوان كرده مي گويد: از ۷۰۹ دستگاه اتوبوس و ۹۰۰ دستگاه ميني بوس هايي كه براي جابجايي تماشاگران به محل برگزاري مسابقه اعزام شد، ۲۵۰ دستگاه اتوبوس و ۳۰۰ دستگاه ميني بوس كاملا آسيب ديده و از خطوط ناوگان حمل ونقل شهري خارج شدند.
به گفته وي اين حجم دستگاه معادل دو سوم ناوگان اتوبوسراني اصفهان، يك دوم ناوگان اتوبوسراني مشهد و معادل ناوگان اتوبوسراني كرج است كه از مقايسه اين ميزان حجم مي توان به ميزان خسارات وارده به سيستم حمل ونقل شهري تهران پي برد.
صرافين با بيان اينكه زيان عمده اين خسارات متوجه شهروندان تهراني است مي گويد: خارج شدن ۵۵۰ اتوبوس و ميني بوس از خطوط حمل ونقل شهري نتيجه اي جز بر جاي ماندن ۵۰۰ هزار مسافر درون شهر نخواهد داشت.
با اين اوصاف از اين پس صف هاي طويل اتوبوس و ميني بوس در تهران كش آمده و كار و بار خودروهاي تاكسي و سوراي سكه تر خواهد شد.
وقتي از مديرعامل شركت واحد اتوبوسراني، ميزان خسارت نقدي تخريب اين دستگاه ها را مي پرسيم مي گويد: ناوگان اتوبوسراني فقط ۲۵ درصد قيمت واقعي جابجايي مسافر درون شهري را دريافت مي كند. در فقدان ۵۵۰ دستگاه اتوبوس، ۵۰۰ هزار شهروند ناچارند روزانه به طور متوسط ۱۰۰ تومان هزينه حمل و نقل صرف كنند كه در مجموع حدود ۵۰۰ ميليون تومان هزينه اضافي به شهروندان تحميل مي شود.
۱۰۰ ميليون 
وقتي سازمان مصدوم اتوبوسراني تصميم گرفت كه ديگر به تماشاگران فوتبال سرويس حمل و نقل ندهد عمق گله مندي سازمان از دست اندركاران فوتبال نمايان شد. به گفته صرافين خسارت وارده به شركت واحد ۱۰۰ ميليون تومان يعني دوبرابر عايدي فروش بليط مسابقه بوده است.
وقتي شركت واحد از برگزاركنندگان مسابقه بهاي خسارات وارده را مطالبه كرد هيچ توجهي از سوي مسئولين ذي ربط نشده و مطالبات بي پاسخ ماند.
شركت واحد هم اعلام كرد كه ديگر اتوبوس به ورزشگاه آزادي نمي فرستيم.
صرافين معتقد است: وقتي رفتار برخي از تماشاگران مسابقه براي مسئولان فدراسيون كاملا شناخته شده است ضرورتي نداشت كه چنين مسابقه اي كه عايدي آن فقط ۵۰ ميليون تومان بود با تماشاچي برگزار شود.
به گفته وي تعداد زيادي از دستگاه هاي اوراق شده تحت مالكيت شخصي رانندگان وزير نظر شركت واحد قرار داشتند و ما با دست خالي در برابر مطالبه خسارات صدها راننده اي قرار گرفتيم كه هيچكس مسئوليت آن را برعهده نمي گيرد.
000224.jpg

وي تاكيد مي كند: مسئولان برگزاري مسابقه و متوليان حفظ امنيت مسابقه نسبت به ابعاد اين مساله بي توجه هستند.
به اعتقاد وي نه تنها تماشاگران فوتبال بلكه كساني كه به جاي برگزاري مسابقه صرفاً به فكر ترتيب دادن يك >شو« بودند بايد از اين اتفاق شرمنده باشند.
بازنده اصلي 
اگر به ورزش فوتبال بي علاقه باشي و هرگز در عمرت يك مسابقه را تا آخر تماشا نكرده باشي، اگر تيم هاي باشگاهي و اعضاي تيم ملي كشورت را نشناسي و حتي يك مجله ورزشي را هم نخوانده باشي، ديدن گله گله تماشاگراني كه پرچم يا شيپور بدست تا كمر از پنجره هاي ميني بوس ها بيرون آمده و شهر را براي تماشاي مسابقه فوتبال خبر مي كنند ترا به وجد مي آورد.
اينكه مي بيني جوانان شهر هنوز بهانه اي براي خنديدن دارند و سختي زندگي در كلان شهر تهران هنوز شور جواني را از آنان نگرفته است دوست داري بداني فوتبال چيست و جذابيت آن از كجاست؟
اما كافي است روز بازي استقلال و پرسپوليس سري به حوالي استاديوم آزادي مي زدي تا ببيني شور جواني چگونه در زواياي پنهان وجود تماشاگران فوتبال به جنون بدل شده است. آنوقت است كه تازه مي فهمي بازنده اصلي اين مسابقه نه شركت واحد اتوبوسراني بلكه اخلاق ورزشي ورزش دوستان كشور ما است.

شهر مي تواند مخترع زبان باشد
در چاپ يك فرهنگ، مشكلي هست كه معمولا هميشه خودش را نشان مي دهد. اين جور مواقع، خواننده معمولا به مدخل هايي فكر مي كند كه به نظر او بايد در يك فرهنگ مي آمده و نيامده... >فرهنگ لغات زبان مخفي« هم در نظر اول چنين مشكلي را دارد و به نظر مي رسد مشكلش بيش از حد معمول هم هست، كلمات و اصطلاح هاي زيادي وجود دارند كه به نظر مي رسد بايد دراين فرهنگ حضوري مي داشتند. به اين ترتيب نمي شود به اين فرهنگ، به عنوان كتابي كامل نگاه كرد. اگر در كوچه وخيابان، به گفتار جوان ها گوش بسپاريد، با لغات فراواني برخورد خواهيد كرد كه هيچ ردي از آنها در اين فرهنگ نيست.
با اين حال گذشته از چنين كمبودي گردآورنده اين كتاب ، به شكل بسيار درستي به كارش، يعني تهيه يك فرهنگ لغات نگاه كرده است.
سمائي  در بخشي از مقدمه اش، اشاره كرده كه اگر چاپ اوليه چنين فرهنگي، درست و به جا شكل گرفته باشد، آن وقت افزودن كلمات و لغات تازه به اين فرهنگ، چندان كارمشكلي نيست.
>فرهنگ لغات زبان مخفي« هم با وجود تمام كمبودهايي كه در مدخل هايش وجود دارد، با اين حال از ساختار روشمند و محكمي برخوردار است. مولف تلقي بسيار مناسبي از ويژگي هاي اين زبان داشته و روش درستي نيز براي گردآوري اين لغات اتخاذ كرده است. براي اين كار، او مستقيما به سراغ كساني كه از اين كلمات استفاده مي كنند، رفته و پاسخ هاي آنها را منبع اصلي تهيه اين فرهنگ قرا داده است. ضمن اين كه اغلب راه  هاي ممكن براي كارآمد شدن فرهنگ را به كار بسته است. از آوانگاري كلمات گرفته تا ارتباطات مناسبي كه بين مدخل هاي مختلف اين فرهنگ برقرار كرده و توضيحات به جايي كه از طريق افزودن صورت هاي اختصاري، درباره دامنه كاربرد هركدام از اين لغات داده است.
به اينها اضافه كنيد مقدمه جالب و پروسواسي كه مولف در ابتداي كتابش نوشته و در آن نه تنها به شيوه نگارش آن و جزء جزء نشانه هاي فرهنگ و روندي كه براي گردآوري آن پيموده، اشاره كرده، بلكه كوشيده تعريف درستي از اصطلاح زبان مخفي بدهد و در اين باره نوشته كه زبان مخفي معاصر از سوي دو دسته آدم  ها ابداع مي شود. بخش اول قانون گريزان و مجرمان كه تلاش مي كنند تا به اين وسيله، روش ها، اهداف و مقاصدشان را پوشيده نگهدارند و دسته ديگر، آنهايي اند كه رفتارشان، خلاف هنجارهاي رايج جامعه به حساب مي آيد. تلقي مهدي سمايي از جوان هايي كه اين كتاب، ازميان بخشي از حرف ها و اصطلاحات آنها فراهم شده، گروه دوم است. يعني هنجارشكن هايي كه به زباني كه به كار مي برند، به عنوان حربه اي براي تغيير هنجارهاي پذيرفته شده اجتماع مي نگرند. به اين ترتيب سمايي، به اين كلمات و اصطلاحات از منظري منفي نگاه نمي كند و موضعي تحقيرآميز نسبت به زبان ندارد. جالب توجه ترين وجه چنين كوششي نيز همين است.
در كنار توضيح اين تلقي، سمايي در مقدمه مذكور، به اين نكته اشاره دارد كه زبان يك رفتار اجتماعي است و آداب و رسوم و هنجارهاي گروهي را كه از آن استفاده مي كنند، در خود بازتاب مي دهد. اين چيزي است كه گروه هاي متفاوت را از هم جدا مي كند و فرديت خاصي را به آنها مي بخشد. به اين ترتيب، سمايي وعده داده كه در چاپ هاي بعدي اين كتاب، واژگان مربوط به گروه اول، يعني زندانيان و مجرمان و قانون گريزان را به اين كتاب اضافه كند كه گفتيم با توجه به پشتوانه تئوريك قابل توجهي كه مولف درباره كارش دارد، چنين اضافاتي نه تنها باعث تشتت موضوعي آن نخواهد شد، بلكه كتاب را جامع تر از شكل فعلي اش خواهد ساخت.
كتاب در كنار بخش اصلي اش كه به شيوه ديگر فرهنگ ها و به ترتيب حروف الفبا، مدخل ها و معادل هاي شان را در كنار يكديگر آورده است؛ جداول ونمودارهاي ديگري نيز دارد كه كار دستيابي به كلمات مترادف و هم معنا را آسان تر مي كند. با مرور اين جدول ها مي شود اصلي ترين حوزه هاي كاربرد اين زبان را يافت كه دانستنش خالي از لطف نيست. از اين طريق متوجه مي شويم كه اغلب لغات اين زبان مخفي به كار توضيح دادن و اشاره كردن به موارد زير مي آيند: ۱-فريبكاران ۲-جنس مخالف -۳ حالات رواني ۴-اشخاص غيرمتجدد ۵-اشخاص كودن ۶-اشخاص غيرعادي ۷-الفاظ و افعال مربوط به امنيت و اطلاعات و حفظ اسرار ۸-شيوه هاي ايجاد ارتباط و ابراز عواطف ۹-اسامي اعضاي بدن ۱۰-اسامي مزاحمان و افعال مربوط به مزاحمت ۱۱-اسامي و افعال مربوط به مواد افيوني ۱۲-نام خودروها و بالاخره ۱۳-الفاظ مربوط به زيبايي و زشتي.
با كنار هم گذاشتن اين عناوين، ضمن اين كه به خاطر سپردن و دانستن كلمات متعلق به يك حوزه معنايي، بسيار آسان تر مي شود؛ همچنين مي توان به نتايج جامعه شناختي جالبي رسيد. از جمله اين كه خودرو، چه شيء، تاثيرگذاري در ذهنيات اين طبقه سني است و اين كه مثلا حوزه هاي ممنوع اجتماع براي ابراز نظر جوان ها كدام است و اصلا اين كه هنجارها و ناهنجاري هاي اين طبقه سني از نگاه رسمي، كدام موارد را شامل مي شود.
به اين ترتيب، فرهنگ مذكور، به دليل گزينش خاص و دامنه كاري مناسبي كه براي كارش انتخاب كرده؛ ضمن اين كه به درد دانستن معاني چند كلمه و اصطلاح مي خورد، به برداشت ها و نتيجه گيري هاي اجتماعي خاصي هم راه مي دهد.

دائره المعارف جنگ
اصطلاحات و واژگان جنگ در همه كشورهاي جهان از اهميت بسيار زيادي برخوردار است. كشورهايي كه درگير جنگ و دفاع بوده اند به منظور حفظ دستاوردهاي يك دوره افتخارآميز، دايره المعارف هاي علمي و بسيار جدي اي در خصوص اين دوران گردآوري كرده اند. پس از تاخيري چند ساله قرار است دائره المعارف جنگ هشت ساله ايران و عراق به زودي گردآوري و منتشر شود.
محسن مهرآبادي مدير انتشارات فرهنگ گستر با اعلام خبر چاپ چنين دائره المعارفي گفت كه قصد دارد در اين مركز، دائره المعارفي تدوين كند كه تمامي اصطلاحات و واژگان به كاررفته در زمان جنگ يا پيرامون آن را در برگيرد. تا به حال ۲۰۰۰ مدخل از اين دائره المعارف تدوين شده است.
طبق وعده مدير اين انتشارات تا پايان سال ۱۳۸۲، سه جلد نخست اين دايره المعارف چاپ و منتشر مي شود. تا به حال ۷۰ درصد اصطلاحات استخراج شده است و ۳۰ درصد مابقي نيز با استفاده از كتابخانه هاي نظامي تهيه خواهد شد.

داستان هاي بي بي
نشر >كارنامه« نشري است كه به چاپ و انتشار كتاب هاي شكيل شهره است، كتاب هايي كه علاوه بر صفحه بندي و طرح جلد زيبا حاوي كمترين غلط هاي چاپي اند.
اين نشر به تازگي تصميم گرفته مجموعه اي منتشر كند با نام >داستان هاي بي بي«، كه به چاپ دوباره رمان هايي مي پردازند كه زماني بسيار محبوب بوده، ليكن امروزه شايد به فراموشي سپرده شده باشند.
از قرار معلوم رمان >تهران مخوف« نيز در اين مجموعه قرار دارد.

داستايفسكي در تهران
دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، سلسله نشست هايي در باب >فئودور داستايفسكي« نويسنده روس، برگزار مي كند. اين نشست ها كه از ۲۱ آبان آغاز شده،  تا ۲۵ اسفند ماه امسال ادامه خواهد داشت و شامل سه بخش خواهد بود: بررسي رمان، نشست نظري، پرسش و پاسخ و سخنراني در مورد مضامين رمان هاي داستايفسكي. در اين برنامه رمان هاي >خاطرات خانه اموات«، >ابله«، >يادداشت هاي زيرزميني«، >جنايت و مكافات«، >برادران كارامازوف« و ... بررسي مي شود و سخنراني هايي با عناوين >زيباشناسي شهر«، >داستايفسكي،انقلاب و توده ها«، >داستايفسكي، شهري  ترين نويسنده روس«، >روانكاوي شخصيت ها«، >نيچه، داستايفسكي و نيهيليسم«، >باختين و ادبيات شناسي داستايفسكي«و ... برگزار مي شود. از سخنران هاي برنامه مي توان از >مديا كاشيگر«، >خشايار ديهيمي«، >حسين پاينده«، >مراد فرهاد پور« و >يوسف اباذري« و ... نام برد. در ضمن، دانشكده فلسفه دانشگاه تهران نيز سخنراني هايي با موضوع محوري >نقد كتاب« برگزار مي كند. كتاب >تجربه مدرنيته« نوشته >مارشال برمن«ترجمه >مراد فرهادپور« در آذرماه با حضور مترجم بررسي خواهد شد.

گفتگو با فرزان سجودي
اعتراض به ارزش هاي شهري 
كتاب >فرهنگ لغات زبان مخفي«، تحقيقي است فشرده، كم حجم اما بسيار جالب درخصوص بخشي از فرهنگ زندگي روزمره امروز ما. دكتر مهدي سمائي، مولف اين كتاب در مقدمه اي فشرده كه مبتني بر آموزه جامعه شناسي زبان است، جايگاه زبان مخفي را در اين رشته فرعي زبانشناسي شرح داده است: >به گفته ويكتور هوگو زبان مخفي رخت  كني است كه هرگاه زبان بخواهد كار بدي انجام دهد در آنجا لباس مبدل مي پوشد. زبان مخفي در اصل يك زبان مستقل نيست و يكي از شكل ها و گونه هاي هر زبان معيار است.«
كشف و بررسي زبان هاي حاشيه اي يكي از دغدغه هاي جامعه شناسي زبان است. بررسي متل ها، زبان كوچه و بازار، زبان هاي عاميانه و پائين شهري و غيره كه در چند سال اخير در ايران رواج زيادي داشته است، همه از شاخه هاي مطالعاتي جامعه شناسي زبان است. اگر محققان و پژوهشگراني كه به جمع آوري و تحليل اين فرهنگ ها پرداخته اند، شايد آشنايي چنداني با قواعد و آداب جامعه شناسي زبان نداشته ند، اما به هرحال بخاطر برخورداري از قريحه و توانايي هاي زباني توانسته اند، لايه هاي مختلفي از اين زبان را جمع آوري كنند.
اهميت كتاب سمائي در اين است كه مبتني بر شيوه جامعه شناسي زبان است و به همين دليل مي تواند لايه هاي اجتماعي آن را كشف كند. به همين دليل كتاب با استقبال فراواني روبرو شده و توانسته است تكاني به بازار پررخوت و راكد نشر دهد.
كتاب >فرهنگ لغات زبان مخفي« را نشر مركز چاپ و منتشر كرده است.
آنچه در پي مي آيد گفت وگويي است با فرزان سجودي درمورد >زبان مخفي« و نحوه شكل گيري آن:

تهران شهر بي زبان
000240.jpg
زندگي درتهران تبعات اجتماعي - فرهنگي فراواني دارد. مهمترين آن شايد زبان ياجوح و ماجوجي باشد كه بازتابي مستقيم از اين زندگي آشفته شهر مي باشد. علاوه بر لهجه ها و گويش هاي حاشيه اي كه زبان فارسي معيار تهران را از ابعاد گوناگون تحت تاثير قرار داده اند. تعامل فارسي معيار در تهران با زبان  ها و گويش هاي حاشيه اي، تهران را به شهري بي زبان تبديل كرده است، شهري كه زبان رايج در آن ارتباط چنداني با زبان فارسي معيار ندارد.

در همه جاي دنيا، پايتخت يك كشور، مركزشكل گيري زبان معيار است. اما به جرات مي توان تهران را فاقد چنين زباني دانست، اينكه چرا تهران به نقطه اي رسيده است كه نمي توان زبان معيار آن را شناسايي كرد، به بحث گسترد ه اي به خصوص در حوزه جامعه شناسي زبان نياز داردكه اين صفحه مي كوشد دست كم درحد بضاعتش و باتوجه به چاپ كتاب مهم زبان مخفي گوشه هايي از آن را طرح كند.

شهرنشيني، تبعات فراواني در زندگي بشر به همراه داشته است، به خصوص زندگي در كلان شهرها. يكي از اين تاثيرات، به وجود آمدن زبان هاي حاشيه اي است، از سوي اقشار و طبقات مختلف اجتماعي. زبان ها و لهجه هايي گاه انتزاعي كه قصد از شكل انداختن مفاهيم، ارزش ها و قواعد پذيرفته شده اجتماعي را دارند و گاه تا آنجا پيش مي روند كه حتي در برابر اين ارزش ها قرار مي گيرند. جامعه شناسي زبان به اين نوع زبان و گويش هاي جعلي، اصطلاح زبان مخفي را داده است. زباني كه به غايت معترض است و از تجليات عيني >فرهنگ مخالف خوان« - Counter Culture - شمرده مي شود.
زبان مخفي عمدتا در طبقات حاشيه اي ظهور مي كند. گاه اين طبقات حاشيه اي مي توانند، اكثريت يك جامعه شهري را تشكيل دهند؛ گاه زبان مخفي واكنشي است از سوي طبقات فرودست به ارزش ها و داشته هاي طبقات فرادست. اين مكانيسمي مي شود براي تخليه انرژي هاي سركوب شده و فروخورده طبقات فرودست.
نكته جالب تر ايجاد گفتماني است كه زبان مخفي آن را مي سازد و سپس افراد متعلق به طبقات فرادست اجتماعي نيز در آن مشاركت مي جويند. يعني زبان مخفي آن چنان نيرومند مي شود كه از حاشيه به متن مي آيد و افراد مختلف براي شركت جستن در اين آيين (كه به خاطر اعتراض آميز بودنش جلب توجه مي كند) از اصطلاحات آن استفاده مي كنند.
از سوي ديگر زبان مخفي حاصل شكاف هاي عميق نسلي، هم هست. هنگامي كه نسل جديد، ارزش هاي نسل قبلي را جامد و ساكن مي بيند و هيچ علاقه اي براي به كار بردن آن ندارد و از سوي ديگر مجبور به بكار بستن آن است، از طريق زبان مخفي به مقابله با آن مي پردازد. به تدريج نسل جديد براي تعرض به ارزش ها و قواعد پدران و مادران خويش به زباني متوسل مي شود كه تنها براي خودش قابل فهم و درك است. آنها با تعابير و اصطلاحات عادي كه ظاهري قبيح ندارد اما با طنش مملو از متلك ها و حتي هتاكي است، هم به ارزش هاي صوري نسل پيش از خويش وفادار مي مانند - پرهيز از بكار بردن واژه هاي قبيح - وهم در عين حال منظور قبيح خود را به هم نسلان خودشان مي فهمانند.
به هر حال زبان مخفي ذاتي زندگي شهري است. اما ميزان شدت وحدت و كاربرد آن در سطح يك جامعه شهري وابسته به برخوردي است كه ارزش ها و قواعد شهري با شهروندانش دارد. هر چقدر فاصله اين قواعد و آداب با شهروندان واقعي بيشتر باشد، زبان مخفي از رشد و قدرت بيشتري برخوردار خواهد شد و هر چقدر كه يك جامعه شهري، به ارزش هاي طيف ها و طبقات و حتي نسل هاي مختلف ارزش و اجازه ظهور بيشتري دهد، زبان مخفي از ضرورت كمتري برخوردار خواهد شد.

در شهر
ايرانشهر
تهرانشهر
حوادث
درمانگاه
سفر و طبيعت
يك شهروند
|  ايرانشهر  |  تهرانشهر  |  حوادث  |  در شهر  |  درمانگاه  |  سفر و طبيعت  |  يك شهروند  |
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |