مريم جباري
درآمد: كميته سازسازان از جمله كميته هاي فعال خانه موسيقي است كه در هيأت مديره خود، افرادي چون، امير عطايي(رئيس هيأت مديره)، مرادي، فرهمند و جزايري را دارد، با پوريا از اعضاي فعال اين كميته درباره مشكلات و مسائل كميته سازسازان و نيز وضعيت سازسازي در ايران گفت وگويي كرده ايم كه مي خوانيد.
* جناب پوريا! اعضاي هيأت مديره كميته سازسازان را چند نفر تشكيل مي دهند ؟ نام آنها را بگوييد؟
- اعضاي هيأت مديره كانون سازسازان در مجموع پنج نفرند كه اين اعضاء طي انتخاباتي در بهمن ماه سال ۱۳۸۰ انتخاب شدند و رياست اين كانون را آقاي امير عطايي عهده دار هستند و اعضاي ديگر كانون آقايان مرادي و فرهمند، رامين جزايري و بنده هستم.
* هيأت مديره اين كانون تاكنون چند جلسه برگزار كرده است؟
- با توجه به محدوديت فضاي خانه موسيقي، هيأت مديره كانون تقريباً هر ماه يك بار جلسه اي برگزار مي كند و اخيراً پيشنهادي از طرف اعضاي كانون مطرح شد كه سازندگان سازي كه عضو خانه موسيقي هستند، سازهايشان را براي ارزشيابي كيفيت بياورند و خوشبختانه آقاي امير عطايي با اين پيشنهاد موافقت كردند و قرار شد كه در هر جلسه ۷-۸ نفري سازشان را جهت ارزشيابي و بازديد به خانه موسيقي بياورند و به تدريج اين جلسات به دو بار در ماه هم انجاميد و حدود ۳۰ نفر از سازندگان ساز، سازهايشان مورد بررسي قرار گرفت.
* با توجه به اينكه شما يكي از اعضاي هيأت مديره كانون سازسازان هستيد، لطفاً بفرمائيد چه اهداف و مسائلي در اولويت كاري كانون قرار دارد؟
- وظايف متعددي بر هيأت مديره محول شده است، از جمله مسائلي كه بايد به آن رسيدگي كرد و در اولويت قرار دارد، بيمه تأمين اجتماعي هنرمندان سازنده ساز است. قابل ذكر است كه آقاي غلامرضا ميرهاشمي بازرس هيأت مديره كانون سازسازان از كارگاههاي بسياري در شهرستانهاي اطراف تهران بازديد مي كنند و از نزديك شاهد مسائل هنرمندان هستند. از طرفي هنرمندان جوان و مستعدي در اين زمينه هستند كه فاقد شرايط و امكانات عالي براي خريد و تهيه ابزار كارشان هستند، از اين رو بعد از مسئله بيمه، تسهيلات وامي از جمله اولويت هاي كاري ديگري است كه بايد به آن رسيدگي شود.
* آيا تاكنون به اين اولويت ها رسيدگي شده است؟
- متأسفانه به دليل نبود بودجه هنوز درخصوص وام اقدامي صورت نگرفته وصرفاً در حد طرح است. اما تا به حال، حدود ۴۰-۵۰ نفر از اعضاي كميته سازندگان ساز بيمه شدند.
* بخشي از وظايف اين كانون سامان بخشيدن به وضعيت سازسازي در كشور است، فكر مي كنيد، وضعيت كنوني ساختن ساز با چه مشكلات و مسائلي روبرو است؟
- از جمله مشكلاتي كه يك هنرمند سازنده ساز در ساختن ساز، با آن روبرو است، خطر استفاده از ابزار كار است و از طرفي مسائل بهداشتي.
به عنوان مثال چوب درخت توت داراي ماده سمي است و اكثر سازندگان ساز، خصوصاً تار، در اثر استفاده از اين چوب دچار ناراحتي ريه مي شوند. مسئله مهم درخصوص ساختن ساز مخصوصاً براي آن دسته از سازندگان سازي كه نياز مالي دارند اين است كه صرفاً جهت كسب درآمد سعي مي كنند ميزان توليدشان را افزايش دهند، مثلاً يك سازنده تار ممكن است در طول يك ماه ۲۰-۳۰ تار بسازد، ولي حتي ۱۰ تا از آن هم به فروش نمي رسد. چرا كه به دليل اينكه وقت كمتري صرف ساخت سازها مي كند، در نتيجه كيفيت ساز پايين مي آيد و مجبور مي شود به هر قيمتي در بازار سازش را بفروشد، يعني با مسئله عرضه بيشتر تقاضاي كمتر روبرو مي شود. وقتي كه مشكلات مادي حل نشود، مسلماً مشكلات ديگري را به بار مي آورد. كه در اين جا وظيفه كانون سازندگان ساز اين است كه به مشكلات اين دسته از هنرمندان رسيدگي كنند. از طرفي هنرمنداني كه شناخته شده اند صرفاً به كيفيت اهميت مي دهند و هميشه تقاضا بيشتر از عرضه شان است و در نتيجه بازارشان نيز گرم است.
* هيأت مديره كميته سازسازان در برابر اين مشكلات چه راه حلهايي را ارائه كرده و تاكنون چه اقداماتي را صورت داده است؟
- هنوز اقدامات عملي به آن صورت انجام نشده است، چون بودجه اي در اختيار نداريم، البته بنده تصور مي كنم كه هيأت مديره اصلي خانه موسيقي و... هم بودجه آن چناني براي حل مشكلات در اختيار ندارند. خانه موسيقي در حال حاضر فقط چند نفر پرسنل دارد و به نظر مي رسد كه حداقل به ۳۰-۴۰ نفر پرسنل براي انجام كار اداري اش نياز داشته باشد كه اين مسئله هم نياز به بودجه دارد. ما به عنوان اعضاي هيأت مديره كميته سازسازان دو سال است كه صرفا به خاطر عشق به موسيقي در خانه موسيقي به صورت رايگان خدمت مي كنيم .
اي پوريا! آيا تاكنون كنترلهايي براي سازهايي كه در بازار عرضه مي شوند صورت گرفته است؟
- متأسفانه! در پاسخ به شما بايد بگويم خير! همانطور كه من در بين صحبتهايم اشاره كردم، هنرمند وقتي مي بيند عرضه زياد و تقاضا كم است، مجبور مي شود به هر قيمتي سازش را در بازار بفروشد در نتيجه ساز با كيفيت پايين در اختيار مردم و افراد علاقمند به موسيقي قرار مي گيرد. البته در جلسه هيأت مديره پيشنهادي به آقاي امير عطايي داديم و قرار شد كه كليه سازندگان ساز كه عضو خانه موسيقي هستند، سازهايشان كنترل شود، آنهايي هم كه عضو نيستند بايد عضو شوند، از طرفي اين عضويت به لحاظ بيمه شدن، به نفع آنها است.
* در حال حاضر چند نفر سازنده ساز عضو خانه موسيقي هستند؟
- حدود ۲۴۰ تا ۲۵۰ نفر. هنوز ظرفيت براي عضويت در خانه موسيقي هست.
* درباره ارتقاي كيفيت سازها و نيز تشكيل كارگاهي كه در آن تحقيقات سازسازي صورت گيرد، چه نظري داريد؟
- متأسفانه جاي تحقيقات سازسازي در كشور خالي است و در اين زمينه خلأ وجود دارد. البته از قديم الايام اغلب سازندگان سازهاي ما محقق بودند ولي به صورت تجربي.
در حالي كه كشورهاي خارجي، به عنوان مثال براي ساز ويلن، يك نفر ويلن ساز ماهر و يك نفر چوب شناس ماهر دارند، چوب شناس نه به اين معنا كه تشخيص دهد كدام چوب گردو و كدام آبنوس و... است، بلكه به لحاظ تشخيص ضريب انعكاس صوت. متأسفانه در ايران هيچ گونه تحقيقي در اين زمينه صورت نگرفته است. چقدر خوب بود كه يك كارگاهي شكل مي گرفت و چوب مي پروراندند و تحقيق مي كردند و سازندگان ساز با استفاده از آن چوبها، سازشان را مي ساختند. متخصصين سازنده سازها، در اثر تجربه و گذشت زمان و ساختن پياپي ساز تخصص سازندگي ساز را كسب كردند و اين كه كدام چوب صدايش بم است و كدام چوب صدايش زير دارد. اين كار بسيار سخت است، چرا كه ممكن است يك سازي با زحمت ساخته و آماده شود و بعد معلوم شد كه صداي خوبي ندارد و به ناچار شكسته شود، همانطور كه استاد «يحيي» سازش را مي شكست. در حالي كه وقتي امروزه امكانات هست مي توان تدابيري در اين زمينه انديشيد.
* همچنانكه مي دانيد، از چند سال گذشته برابر مصوبه هيأت دولت ،خروج سازها بلامانع اعلام شد. نظر شما و كميته سازسازان در اين زمينه چيست و فكر نمي كنيد كه بخشي از سازهاي قابل اعتنا؛ تاريخي و... به صورت قاچاقي از كشور خارج مي شوند؟!
- مسلماً يك سري سازهاي قديمي وجود دارند كه استادان سازنده آنها در قيد حيات نيستند و اين نوع سازها عتيقه محسوب مي شوند، از جمله «ساز يحيي»، «ملكوم»، جعفر صنعت و شاهرخ. بنابراين نبايد اين قبيل سازها به راحتي از كشور خارج شوند، از قرار معلوم اين سازهاي قديمي در كشورهاي خارجي قيمت بالايي دارند و حتي بازار سياهي براي اين نوع سازهاي قديمي ايجاد شده است. بنابراين نبايد گذاشت اين گنجينه هاي تاريخي و با ارزش از كشور خارج شوند. اما يك دسته از سازها هستند كه در حال حاضر توسط هنرمندان ساخته مي شود و به نظرم در خارج كردن اين نوع سازها نه تنها اشكالي ديده نمي شود، بلكه حركت مثبتي است، چرا كه اولاً سازهاي ملي ما به تمام دنيا شناخته مي شوند و از همه مهمتر موسيقي اصيل و سنتي ما به كشورهاي خارجي راه پيدا مي كند. نبايد فراموش كرد كه موسيقي ايراني از قديمي ترين موسيقي هاي جهان است: زيبا و پرمعنا.به گزارش هرودوت ، يونانيان باستان مي گفتند موسيقي ايراني آوايي از بهشت است. متأسفانه دسته اول سازها، يعني بسياري از سازهاي عتيقه و قديمي از جمله ساز يحيي از كشور خارج شده است.
|
|
* شما به عنوان عضو هيأت مديره كميته سازسازان چه راه حلي را پيشنهاد مي كنيد؟
- اين راه حل شامل سازهاي عتيقه و قديمي مي شود، ممكن است موسيقيداني سازي را جهت اجراي كنسرتش در كشور ديگري با خود ببرد، مسلماً اين فرد سازش را به هيچ قيمتي از دست نمي دهد، بنابراين بايد تعهدي كتبي از او گرفته شود كه موقع برگشت اين ساز را با همين مشخصات با خود برگرداند و وظيفه گمرك است موقع برگشت هنرمند به ايران سازش را با دقت چك كند.
* نظر شما درباره هيأت مديره اصلي خانه موسيقي چيست؟
- هيأت مديره كل، از اشخاصي انتخاب شده اند كه انصافاً بسيار كاردان و باتجربه هستند، منتها بنده احساس مي كنم آن اختياراتي كه بايد به آنها تفويض شود، داده نمي شود. اين افراد واقعاً عاشق موسيقي كشور هستند و با تمام وجود در اين زمينه خدمت مي كنند، ونبايد محدوديتي داشته باشند. افسوس كه هنوز اندر خم يك كوچه اند. اين اعضا با زحمت بسيار توانسته اند يك ساختمان چند اتاقه را براي خانه موسيقي تهيه كنند، ولي نبايد فراموش كرد كه هيأت مديره در حد بودجه مي تواند فعاليت كند و مشكلات اصلي خانه موسيقي ناشي از نداشتن بودجه است. يك بنا زماني ساخته مي شود كه بودجه باشد و معمار بدون بودجه قادر به تهيه مصالح نيست.
* آقاي پوريا، آيا طرحي جهت كلاس هاي آموزش سازسازي در هيأت مديره ارائه شده است؟
- بله! با توجه به اينكه تك تك افراد كانون، نوازنده و سازنده ساز با تجربه هستند تصميم گرفتيم كلاس هاي آموزشي تشكيل دهيم و تدريس را خودمان برعهده بگيريم و از درآمدش به نفع خانه موسيقي استفاده كنيم، يعني صرفاً براي خانه موسيقي باشد. متأسفانه هنوز جواب قطعي و روشني نگرفتيم.
* اين طرح را چه زماني مطرح كرديد؟
- سال گذشته اين طرح پيشنهاد شد ولي گفتند كه بودجه نداريم، البته طبيعي است چون چنين كلاس و كارگاهي حدود ۷۰-۸۰ ميليون بودجه مي خواهد و بودجه قابل توجهي است. با وجود اين بنده در جلسه اي كه آقاي روشن روان رئيس آن جلسه بودند، اين مسئله را خارج از موضوع جلسه مطرح كردم و هنوز جوابي نگرفتيم. از طرفي به ما گزارش مي شود كه وزارت ارشاد به برخي از افراد مجوز تشكيل كارگاه و كلاس آموزش سازسازي مي دهد اما وزارت ارشاد چگونه از صلاحيت تدريس اين افراد در زمينه سازندگي ساز اطمينان كسب مي كند؟ بنابراين حداقل از وزارت ارشاد اين انتظار را داريم كه در زمينه صلاحيت يا عدم صلاحيت اين اشخاص در صدور مجوز جهت كارگاه و كلاس هاي آموزشي از اعضاي كميته سازسازان نيز نظرسنجي شود و آنها را در جريان بگذارند.
* چه پيشنهادهايي براي رابطه قويتر و مؤثرتر كميته هاي نه گانه، به خصوص كميته خودتان، سازسازان، با هيأت مديره اصلي داريد؟
- در كشور ما، كانالهاي مختلفي در ارتباط با موسيقي موجود است كه متأسفانه هر يك از كانالها در قالب هاي مختلف مثل: تالار وحدت، رودكي، انجمن موسيقي و حتي خانه موسيقي و... به طور مجزا فعاليت مي كنند، به نظر بنده همه اين كانالها بايد در خانه موسيقي خلاصه شود، به اين معني كه يك نوع وحدت و يكپارچگي ايجاد شود كه متأسفانه هنوز اين يكپارچگي وجود ندارد. به عنوان مثال در جشنواره سال گذشته يك عده اي سازنده ساز، سازهايشان را از طريق وزارت ارشاد به جشنواره بردند و عده اي نيز لوح تقدير دريافت كردند و هيچ نوع نظرسنجي از هيأت مديره كميته سازسازان در زمينه داوري سازها نشد. حتي ما نامه اي از روي اعتراض به آقاي فريدون ناصري مديرعامل خانه موسيقي نوشتيم و نكاتي را طرح كرديم. اين نكته را هم اضافه كنم كه براي امسال نيز اين كميته آمادگي دارد، كل داوري سازها را برعهده بگيرد چنانكه آقاي جزايري و مرادي هم چنين پيشنهادي دادند. لذا با توجه به اينكه فرصت چنداني به شروع جشنواره نمانده است، پسنديده است كه مركز موسيقي خانه موسيقي به ديدگاههاي ما توجه كند.
* اما سخن آخر...؟!
- خانه موسيقي متعلق به تمامي اقشار و گروههايي است كه به نوعي در زمينه موسيقي فعاليت دارند و حتي علاقمند به موسيقي هستند. موسيقي متعلق به تمام ملل جهان است و انسان ها ذاتاً نياز به موسيقي دارند. بنابراين مردم نيز بايد به خانه موسيقي كمك كنند و اين يك حس انسان دوستانه است چرا كه حتي كسي كه صداي نوازنده يا آوازي را از راديو يا تلويزيون مي شنود نياز به موسيقي دارد.