يك فنجان قهوه تلخ ، صداي موزيك و مطالعه كتاب. پاتوق هاي فرهنگي محل تجمع اهل كتاب هستند. آنجا اشخاصي را ملاقات مي كنيد كه عادت كرده ايد نامشان را تنها روي كتاب ها ببينيد.
ذهن خيال پردازتان را به كار بيندازيد. فضاي حاكم بر سال هاي اول قرن بيستم را مجسم كنيد. پاريس محل تجمع شاعران، متفكران و فيلسوف هاي بزرگ بود. در اين تصور مي توانيد لوئيس بونوئل، سالواتوره دالي و آندره برتون را در يك كاغذ دور يك ميز ببينيد. همين گب هاي داخل كافه بود كه بعدها منجر به ارائه سبك سورئاليسم در عرصه هاي فيلم سازي، نقاشي و ادبيات شد.
اگر به تصور كشيدن اين صحنه در ذهن برايتان دشوار است به ايران بازگرديد. در دهه ۱۳۲۰ چنين فضايي در ايران هم بوجود آمد. در آن دوران كافه نادري يا فردوسي پاتوق روشنفكراني مثل صادق هدايت، صادق چوبك، مجتبي مينويي ، انور خامنه اي، بزرگ علوي، عبدالحسين نوشين، جلال آل احمد و... بود. دهه طلايي ادبيات ايران در اين پاتوق ها شكل گرفت. احتمالا صادق هدايت وقتي در كافه نادري قهوه تلخ مي نوشيد و با نصرت رحماتي در مورد «مسخ» كافكا بحث مي كرد به فكر نوشتن «بوف كور» افتاد.
... روزها گذشت و گذشت. صادق هدايت و سايرنام هاي بزرگ پشت غبار گم شدند اما پاتوق هاي فرهنگي هنوز نفس مي كشند. حالا درتهران پاتوق هايي وجود دارد كه با الهام از مدل هاي اروپايي تبديل به محل تجمع نويسنده ها، اشخاص سرشناس و ... شده اند. تغيير زمانه و پيشرفت تكنولوژي فضاي پاتوق هاي فرهنگي را هم تغيير داده است. البته اين بار پاتوق هاي سابق برايمان نوستالژي نيستند. شايد اگر صادق هدايت در اين دوران وارد ادبيات ايران مي شد كارش به خودكشي نمي انجاميد!
بگذريم. در گوشه و كنار تهران مراكز مختلفي وجوددارند كه مي توانند هم خوراك شكم و هم خوراك مغز مخاطب را فراهم كنند. مراكزي با معماري و دكوراسيون جديد كه در آنها امكان دسترسي به كتابفروشي، نوار، اينترنت، سي دي، خدمات الكترونيكي وكافي شاپ وجوددارد.
«شهر كتاب» اولين نمونه از اين دست بود كه با كمك شهرداري تهران در نقاط مختلف شهر سبز شد. پرسه در شعبه هاي مختلف شهر كتاب امكان دستيابي به آثار نويسنده هاي مختلف را در كمترين زمان ممكن فراهم مي كرد.
پيشرفت اين تفكر در سال هاي بعد منجر به پيدايش مراكز ديگري شد. امروز در خيابان كريمخان يكي از انتشاراتي ما از اول امسال تصميم گرفت كه موسسه را با شكل و شمايل تازه راه اندازي كند. هدف فراهم ساختن محيطي بود كه در آن هم كتاب عرضه شود و هم بخش هايي براي ارائه نوار و سي دي وجود داشته باشد . البته براي تكميل مجموعه لازم بود كه فضايي هم براي گب و نوشيدن چاي، قهوه و ... در نظر گرفته شود ما براي جذابيت مجموعه از كتابفروشي هاي پاريس الگوبرداري كرديم. با اين حال در تكميل طرح نمادهاي ايراني را هم در نظر گرفتيم.»
در نشر ثالث تصاويري از بزرگان ادبيات ايران را مي بينيد. طبقه اول اين مجموعه به كتابفروشي اختصاص دارد. اگر دوست داريد شبيه صادق هدايت باشيد، بايد از طبقه اول يك كتاب تهيه كنيد، چند پله را پشت سر بگذاريد و به طبقه دوم برسيد. آنجا صداي موزيك و كافي شاپ در انتظار شماست. يك قهوه تلخ سفارش بدهيد و از مطالعه لذت ببريد.
پاتوق هاي فرهنگي وقتي رونق مي گيرند كه ساير ناشران عمده هم به فكر احداث محيطي شبيه به آنچه باشند كه در در اين انتشارات مي بينيم. با استقبال ناشراني نظير آبي، گويا، ني، رود، كارنامه و اساطير از طرح هاي مشابه به نظر مي رسد فضايي ايده آل براي اهل كتاب و نويسنده ها ايجاد نمود. جالب است كه اكثر اين مراكز در خيابان كريمخان وجوددارند. به اين ترتيب بزودي خيابان كريمخان تبديل به پاتوق اهل فرهنگ و هنر مي شود.
ويژگي پاتوق هاي فرهنگي در برگرفتن مخاطباني با سليقه هاي گوناگون است.
مثلا ممكن است كسي تنها براي خريد لوازم تحرير يا استفاده از كافي شاپ پا به اين مراكز بگذارد اما شايد عنوان يكي از كتاب هاي موجود چشمش را بگيرد و اهل مطالعه شود. به هر حال در شهري كه مردم اش اهل كتاب نيستند اين اتفاق كوچكي نيست. نكته ديگر اينكه پاتوق هاي فرهنگي محل برخورد نويسنده و خواننده با يكديگر هستند. در حال حاضر اغلب نويسنده هاي معاصر ايران اوقات فراغت را در پاتوق هاي فرهنگي مي گذرانند. شما مي توانيد در اين مراكز بدون واسطه با نويسنده مورد علاقه خود ملاقات و او را به نوشيدن يك قهوه دعوت كنيد. حسن اين ملاقات ها اين است كه اگر ابهامي در اثر نويسنده برايتان باقي مانده توسط خودش برطرف مي شود.
و بالاخره شايد اين نوآوري زمينه ساز تحول ادبيات ايران در آينده باشد. همانطور كه دهه طلايي ادبيات ايران مديون كافه نادري است.

علي موسوي گرمارودي 
فردا، سه شنبه قرار است از علي موسوي گرمارودي، شاعر معاصر كشور تجليل شود.
اين مراسم را فرهنگسراي ارسباران (هنر) ساعت ۱۶ برگزار خواهد كرد. گرمارودي تا به حال دو مجموعه شعر «خط خون» و «در سايه سار نخل ولايت» را منتشر كرده و كتاب «صداي سبز»اش هم در دست انتشار است. او ترجمه اي از قرآن را نيز تازگي به بازار داده است. در مراسم بزرگداشت اين شاعر، عده زيادي از نويسندگان، شاعران و متخصصان علوم قرآني حضور خواهند داشت.
نيما يوشيج 
خيابان شريعتي امروز پاتوق اهل ادب است. اشعار نيما يوشيج در پاتوق فرهنگي نقد مي شود.
پاتوق فرهنگي كتاب ما كه هر سه شنبه محل نقد و بررسي آثار مولانا است اين بار اشعار نيما يوشيج را بررسي مي كند.
اگر مي خواهيد ازتمام دقايق اين جلسه استفاده كنيد بايد پيش از ساعت ۱۷ خودتان را به پاتوق فرهنگي برسانيد. جلسه نقد اشعار نيما يوشيج از ساعت ۱۷ تا ۱۹ امروز برگزار مي شود.
در اين جلسه دكلمه اشعار بر عهده اسماعيل جنتي است و سخنراني را هم كاميار عابدي انجام مي دهد.
ناصر تقوايي
فيلم «چاي تلخ» همين روزها( به احتمال زياد امروز) در منطقه اروند  كنار آبادان كليد مي خورد.
تقوايي كه مدت هاست فيلمنامه اين فيلم را نوشته وآن را به بازار هم عرضه كرده، فيلم را كارگرداني مي كند. گلاب آدينه يكي از نقش هاي اصلي فيلم را بر عهده دارد.
محمدرضا فروتن حضوري افتخاري در فيلم خواهد داشت و حسين ياري نقش يك سرباز عراقي را بازي كند. داستان «چاي تلخ» درباره اتفاقاتي است كه بين يك دختر ايراني (با بازي مرضيه وفامهر) و سربازي عراقي در زمان جنگ رخ مي دهد. تقوايي پيش از اين، يك فيلم ديگر- رومي و زنگي- را شروع كرده بود كه به دلايلي نيمه كاره ماند.

شيوا ارسطويي، فريبا وفي و سهيلا سبكي با كتاب هاي «آفتاب مهتاب»، «پرنده من» و «پاره كوچك» سه زني بودند كه جوايز بنياد گلشيري را دريافت كردند.
«حركت به سمت نوشتن زن از درون، بر بستر تمهيدات داستان زنانه، به ويژه در داستان غذاي چيني و تجربه هاي يكي دو نسل صامت مانده كه جواني خود را در يكي دو دهه اخير زيسته اند، دلايل انتخاب آفتاب مهتاب است.» (تكه ايي از متن قرائت شده توسط هوشيار انصاري فر، از داوران بخش مجموعه داستان)
نكته بحث برانگيز در قسمت رمان، بيانيه شديدالحني بود كه گويي براي كوبيدن رمان هاي مطروحه خاك وخاكستر ( عتيق رحيمي)، ده مرده(شهريار وقفي پور) و شهربازي (حميد ياوري) نوشته شده بود كه حتي جمعي از حضار در جلسه را ترغيب كرده بود كه دست كم طوماري عليه عدم انتخاب رمان برتر سال امضا كنند.

سينما
«جنايت» فيلم تازه محمدعلي سجادي است و به جاي دختري در قفس از هفته پيش روي پرده سينماهاي شهر آمده.از اسم فيلم هم پيداست كه با يك داستان جنايي طرفيم و سجادي هم نشان داده كه به اين نوع سينما بخصوص وقتي پاي مسائل روانشناسي هم وسط مي آيد، علاقه دارد. اثيري و رنگ شب دو فيلم قبلي اين كارگردان هستند. جنايت را امروز مي توانيد در سينما آفريقا، بلوار، ايران، مركزي دو و فرهنگسراي خاوران ببينيد.
حوزه هنري، امروز در سالن كوچكش فيلم «دختر، از هم گسيخته» را نمايش مي دهد. اين فيلم را جيمز منگولد سال ۹۹ ساخته و بازيگرهايي مثل ونيونا رايدر، آنجلينا جولي و ووپي گلدبرگ در آن بازي مي كنند. جولي براي اين فيلم اسكار بهترين بازيگر نقش مكمل زن را گرفت.
نگارخانه 
گالري كمال الملك (پاسداران، نبش گلستان سوم) ميزبان نقاشي هاي دو هنرمند است. در سالن شماره يك آثار داريوش زاهدي و در سالن شماره ۲ آثار خانم مقدم به نمايش گذاشته شده است. نمايشگاه «رفوزه هاي دوسالانه نقاشي تهران» در گالري سيحون كاخ نياوران همچنان برقرار است. همينطور نمايشگاه «مروري بر آثار نگارگري ايران» و «بهزاد در خاطر و خيال من»، در مركز فرهنگي صبا (نبش سينما فلسطين) ادامه دارد. در نگارخانه لاله (خيابان فاطمي، بين موزه فرش وهتل لاله) هم سيامك كريم خان زند از ديروز نمايشگاه نقاشي هايش را برپا كرده است.
تئاتر
فرزانه كابلي (كه براي خيلي ها هنوز همان مادر علي كوچولو است) سرانجام موفق شده نمايشش را روي صحنه ببرد.نام تئاتر هست «آمين» و در جشنواره تئاتر سال قبل به نمايش درآمده بود. از امشب، اين نمايش در تالار وحدت روي صحنه مي رود. اين نمايش مخصوص خانم هاست و موسيقي ملي و محلي ايران را مرور مي كند به علاوه حركات فرم ملي ايراني كه توسط بازيگران خانم اجرا مي شود.
كتاب 
جي.دي سلينجر يكي از بزرگ ترين نويسندگان ادبيات معاصر است كه هنوز نمرده و دارد در خانه تك افتاده اش، گوشه اي از آمريكا زندگي مي كند. او در آثارش يك خانواده خلق كرده به نام خانواده «گلس». سيمور و بادي گلس دو برادر بزرگ خانواده هستند و كتاب «تيرهاي سقف را بالا بگذاريد، نجاران» داستان همين دو نفر است. بادي، نويسنده داستان است و سيمور قهرمان آن. قسمت دوم كتاب هم اسمش هست «سيمور: پيشگفتار» و يك متن بلند است. متني كه در آن بادي سعي مي كند تصويري از برادرش سيمور - كه او را تقريبا مي پرستد و سال هاست كه خودكشي كرده است - بدهد. اين كتاب را اميد نيك فرجام ترجمه كرده و نشر ققنوس آن را چاپ كرده است. قيمتش هم ۱۶۰۰ تومان است.
همايش 
امشب، از ساعت ۱۸ تا ۲۱ در تالار وحدت مراسم بزرگداشت عباس معارف، برگزار مي شود. اين مراسم به مناسبت اولين سالگرد درگذشت معارف برپا خواهد شد. همه آنهايي كه ارادتي به او دارند بد نيست امشب سري به تالار وحدت بزنند.
تلويزيون 
تكرار سينما يك امروز ساعت ۱۵ پخش مي شود. اگر «رونين» را جمعه نديده ايد، حتما امروز تماشايش كنيد. مجموعه «ديروز، امروز، فردا» هم ساعت ۱۹ از شبكه تهران پخش مي شود. ماجراهاي بازرس و ركس را مي توانيد ساعت ۱۵/۲۰ از شبكه ۳ ببينيد و «روشن تر از خاموشي» را شبكه يك ساعت ۱۵/۲۲ پخش مي كند. امشب، نود را هم حتما ببينيد. عادل فردوسي پور و ميهمان هايش دور و بر ساعت ۲۳، ليگ اين هفته را تحليل مي كنند. خوش باشيد