دكتر اصغر واعظي
هفدهم دي ماه مصادف با فرمان كشف حجاب رضاشاهي در سال ۱۳۱۴ بود. اقدام به كشف حجاب با ادعاي دستيابي به مدرنيته صورت گرفت، غافل از آن كه پذيرش و فراگير شدن چنين باوري ، تغيير نوع نگرش ايرانيان نسبت به جهان و زندگي و به بياني ديگر تغيير جهان بيني را مي طلبيد. مدرنيسم غرب ريشه در تحولي داشت كه با رنسانس آغاز و طي يك فرايند چندصدساله در بستر فكري اروپا نضج گرفت. نگرشي كه مسيحيت از جهان ارائه مي داد (جهان بيني مسيحي) و نحوه عملكرد مسيحيت در دوران حاكميت خود در قرون وسطي و مخالفت هاي لوتر با برخي از اصول كليسا در چارچوب جنبش اصلاحات ديني و شكل گيري نهضت پروتستانتيسم، فرايندي را به وجود آورد كه درنهايت به مدرنيته و مدرنيزاسيون در قرن هجدهم اروپا منجر شد. نگرش جديد پس از رنسانس- كه مي توان از آن به ديدگاهي سكولار يا دنيامدار تعبير كرد- شرايط خود را در چارچوب پارادايم اروپايي داشت و قابل تعميم به ديگر كشورها در مناطق مختلف جهان نيست . اين ديدگاه مبتني بر مؤلفه هايي چون اومانيسم، راسيوناليسم، پلوراليسم و... بود . حاصل اين جريان، سامان يافتن نظامي سكولار و غيرمبتني بر دين بود. نظريه پردازان چنين نظامي بر اين باور بودند كه نظام سكولار، نظامي مغاير و معاند با دين نيست، بلكه فراديني است. اعلاميه حقوق بشر نيز يكي از دستاوردهاي حقوقي و سياسي دوره  مدرن بود. اين اعلاميه مبتني بر سه اصل بنيادين «آزادي در انديشه و بيان »، «برابري همه انسان ها در حقوق و تكاليف» و «مشاركت همه انسان ها در ساختن زندگي اجتماعي» است. اعلاميه حقوق بشر همه انسان ها را در برابر اين سه اصل يكسان مي نگرد و تفاوتي ميان دين دار و غيردين دار، غربي و غيرغربي و... نمي گذارد. اما آيا شواهد تاريخي نيز در عمل مطابق با اين اعلاميه است؟
آيا اقدام رژيم پهلوي براي كشف تحميلي حجاب اقدامي در راستاي اصول ادعايي مدرنيسم بود يا مغاير با بنيادي ترين اصل آن؟ به موجب اصل نخست، هر فرد در شيوه نگرش خود و چگونگي ابراز آن آزاد است. زن مسلمان ايراني در نگرش خود حجاب را زينت برترمي دانست و اين عقيده را با حضور پوشش دار خود در كوي و برزن اعلام مي كرد. آيا اقدام رژيم پهلوي براي رفع حجاب به نام مدرنيسم و تجدد، مغاير با ابتدايي ترين اصول مدرنيته نبود؟ ترديدي نيست كه برگرفتن قهري چادر از سر زنان و دختران، محدود كردن آزادي آنها بود نه توسعه آن.
جاي بسي تأسف است كه پس از گذشت قريب به هشتاد سال از اقدامي كه رضا شاه در ايران انجام داد، در كشور فرانسه كه خود را مهد آزادي و تبلور مدرنيسم مي داند، به شيوه اي ديگر شاهد اقدامي مشابه هستيم. قانون منع حجاب در فرانسه با كداميك از مباني آزادي و اعلاميه هاي حقوق بشر سازگار است؟ بر طبق اين اعلاميه و براساس فردگرايي ليبرال، تا زماني كه آزادي هاي فردي يك شهروند به حقوق شهروندان ديگر لطمه و خسارتي وارد نكرده و باعث محدوديت آنها نشده، هيچ مرجعي نمي تواند آزادي هاي او را محدود سازد. پس چگونه است كه دولت فرانسه رسما منع حجاب مي كند؟
اقدام دولت فرانسه نمايانگر آن است كه تعهد خود كشورهاي غربي به اعلاميه حقوق بشر و آزادي در حال سست شدن است. برخوردهاي دوگانه و توأم با تناقض دول غربي با مفهوم آزادي و اصول مدرنيته مؤيد اين مدعاست. شايد بتوان گفت تقريبا اكثر كشورهايي كه اعلاميه حقوق بشر را پذيرفته اند هريك به نحوي ناقض آن بوده اند. آنها دفاع از حقوق و آزادي بيان را تا آنجا كه به حقوق شهروندان خود مربوط مي شود مي پذيرند و براي غيرخودشان با تمسك به دلايل واهي حقي قائل نيستند.