Hamshahri Newspaper

برگ برنده (سيروس الوند)
اگر در كارنامه سيروس الوند فيلم «يك بار براي هميشه» را به لحاظ ارزش هاي هنري و اينكه توانست نظر مثبت منتقدان را به خود جلب كند، فيلمي و اثري خاص به حساب آوريم، فيلم «برگ برنده» نيز تا زمان حاضر بهترين و خوش ساخت ترين فيلم الوند به عنوان كارگردان و برادرش خشايار الوند به عنوان فيلمنامه نويس است. اگر چه به نظر مي آيد فيلمنامه «برگ برنده» در نگاه اول به شدت تحت تاثير فيلم «چهره» بود. اما پرداختن خوب به جزئيات فيلم قصه گويي و رعايت داستان در فيلم و ايجاد كشش و درام همچون نام فيلم تبديل به برگ برنده سيروس الوند شده اند. فيلم روايتگر قصه مردي به نام آرمان سيرتي است كه مدير آژانس هواپيمايي است. او قصد خروج از كشور را دارد اما بر اثر تصادف با دختر فقير و دوره گردي به نام «بركت» سفر او سه روز عقب مي افتد و بعد در ادامه همين ماجراها آرمان سيرتي وارد يك سري حوادث ناخواسته مي شود. «برگ برنده» پر از غافلگيري است اينكه آرمان سيرتي كه بعد ها معلوم مي شود يك كلاهبردار حرفه اي است و قرار است براي هميشه به خارج بگريزد از دختري فقير و كم سن و سال رو دست مي خورد و حالا قرار است به او و همكارش باج دهد آن هم پنج ميليون . بركت نيز كه همه در نگاه اول فكر مي كنند دختري معصوم و فقير است براي نگهداري از پدر و خواهر و برادرش به طور عمدي تصادف و از صاحبان ماشين اخاذي مي كند. نقطه قوت فيلم، اول به فيلمنامه برمي گردد كه از ارائه تيپ گريز زده و تقريبا تمام آدم ها براي خود شخصيت و شناسنامه دارند و اين كه هر بار تماشاگر غافلگير مي شود و داستان پيش مي رود.
ديالوگ ها نيز اين بار به يادماندني هستند، و در عين حال بامزه. در جايي از فيلم زماني كه دختر در پاسگاه پليس است، مامور از او مي پرسد نامش چيست، مي گويد من بركت، هجده سال دارم و اين شوخي و در واقع اداي ديني است به فيلم «من ترانه پانزده سال دارم» يا جايي كه مرد اشاره به يكي از دوستانش مي كند و مي گويد: دوستم مي گفت يا بايد در قصر زندگي كنم يا به زندان قصر بروم ولي نهايتا به زندان قزل حصار رفت.
اگر چه در فيلم برگ برنده اتفاق خاصي نمي افتد و تا حدي نيز براي خصوصا سينما روهاي حرفه اي همه چيز قابل پيش بيني است مثلا وقتي كه براي بار اول دختر را تميز و آراسته و لباس هاي زيبا مي بيند به همراه موسيقي خاصي كه روي تصوير مي آيد و برق نگاه آرمان سيرتي مي فهميم بالاخره اين دو عاشق هم خواهند شد و ازدواج مي كنند و در پايان همين طور هم مي شود اما باز هم تاكيد داريم به سبب كارگرداني خوب و روان فيلم، ساختار مناسب با فيلمنامه، بازي بازيگران «برگ برنده» تبديل به اثري روان شده كه در زمان نمايش عمومي قادر است تا لحظات آخر تماشاگر را با خود همراه سازد و اين برگ برنده اي ديگر براي سيروس الوند است.
رسم عاشق كشي (خسرو معصومي)
رسم عاشق كشي يكي از غافلگيركننده ترين هاي جشنواره و يكي از چند فيلم خوب و درخشان ساخته شده در اين چند سال اخير است. غافلگيركننده به اين خاطر كه كمتر كسي فكر مي كرد كارگردان فيلمي چون «پر پرواز» امسال بتواند چشم ما را در جشنواره اين گونه به خود خيره كند.
خسرو معصومي در جلسه مطبوعاتي فيلم با صداقت گفت كه «پر پرواز» فرزند ناخلف اوست و بايد آن را فراموش كرد. ما هم مي گوييم حالا بايد فقط به فيلم ارزشمند و جذاب «رسم عاشق كشي» فكر كرد. پس از فيلم «ماديان» علي ژكان كه تلخي و كوبندگي آن هنوز هم دل ما را تحت تاثير قرار مي دهد. «رسم عاشق كشي» دومين فيلمي است كه زندگي را با تمام ابعاد و شكوهش و با آن روي ديگرش يعني تلخ، هجوم حادثه شوم و دست تقدير را به نمايش مي گذارد. اتفاقات فيلم در روستايي در سرسبزترين نقطه شمال مي گذرد. در دل آن همه زندگي و سبزي و جنگل و زماني كه با عشق صميمانه و پاك «لطيف »و« ماجان »آشنا مي شويم اين يعني شكوه زندگي، اما گرفتارشدن پدري كه براي قاچاقچيان چوب ،اره مي برد آغاز و شروع فاجعه اي است كه معصومي آن را از دل واقعيت هاي تلخ و جاري بيرون كشيد:گرفتارشدن پدر، فقر خانواده، فشارهاي مرد صاحب اره و نهايتا حرف هاي بشير ماندايي كه به زن خانواده مي زند. كسي كه در حال حاضر تنها بايد بار زندگي پسر بچه را به دوش بكشد كم كم فضايي تيره و تلخ را به تصوير مي كشد. تلاش براي بقا و زندگي در نبود و جاي خالي پدر پسر كوچك خانواده را وامي دارد كه با آن سن كم جا در پاي پدر بگذارد و سرنوشت كه گويا با آدمهاي بدبخت سرآشتي ندارد. آرام آرام به عشق لطيف و ماجان پرده مي كشد. تا جايي كه او نهايتا مجبور مي شود براي اثبات صداقتش به باجي (مادرجان) به حرف او گوش كند و به دنبال پسر خانواده برود و نهايتا روبه رويي لطيف است با قاچاقچي هاي چوب و مرگ مهيبي كه انتظارش را مي كشد آن هم در رسمي كه بر خود نام رسم عاشق كشي را دارد . اما اين پايان فاجعه نيست. جدال پسر ۹ ساله خانواده كه در غياب پدر بار سنگين او را به دوش مي كشد شاهد قتل است و توان تحمل فاجعه را ندارد. او دچار شوك و بهت زدگي مي شود و در نه سالگي تمام موهايش سفيد و تبديل به كودكي پيرمرد مي شود و اين عمق فاجعه است كه نفس تماشاگر حبس مي شود. اما تلخي تمامي ندارد پدر از زندان آزاد شده ميانه راه سراغ لطيفي را مي گيرد كه ديگر مرده است و پسرش جلال و خانواده اش و ماجان دوست داشتني كه ازدواج نكرده بيوه مي شود. معصومي با بكارگيري فيلمنامه اي به شدت خوب و حساب شده استفاده و بهره گيري از لوكيشني كه طراوت و سرسبزي آن وقتي در كنار فجايع و تلخي زندگي قرار دارد حسي وحشتناك در تماشاگر به وجود مي آورد و با بهره گيري از بازي خوب بازيگران دست به خلق يك شاهكار مي زند گيرم تلخ و اندوهناك، گيرم كه هيچگاه نتوانيم صحنه كابوس وار مرگ لطيف و گريه ماجان و آن پيرمرد كوچك را فراموش كنيم و... خسرو معصومي دوباره متولد شده است.
پروانه اي در باد (عباس رافعي)
بعد از وقفه اي هفت ساله و پس از راز مينا آخرين ساخته عباس رافعي اثري قابل تامل است. فيلم به لحاظ مضمون و فيلمنامه و ساختار جديد آن نشان مي دهد كه رافعي ديگرميل به ساخت فيلمهاي سطحي و باري به هر جهت را ندارد. فيلم از آن جهت قابل تامل است كه لوكيشن فيلم در فضايي كويري و بياباني مي گذرد. بازيگران فيلم نيز هم به لحاظ گريم و هم نوع لباس به گونه اي نيستند كه به اصطلاح در فيلم جيغ بزنند و آن را تبديل به حربه اي براي جذب مخاطب بسازند. فيلم از يك گره شروع مي شود. زني كه توسط شوهرش فريب خورده در دام او گرفتار مي شود و محكوم به ده سال زندان مي شود و حالا پس از پايان يافتن دوران محكوميت در پي يافتن كودك و همسرش است و در اين ميان او ناخواسته وارد زندگي نزديك ترين دوست همسرش مي شود كسي كه او نيز زخم خورده همسر آيدا نادر است. اميد به خاطر فاجعه تلخي كه گرفتار آن شده حالا در زندگي و تنهايي خود به كوير رو آورده و از علايق و دلبستگي هاي دنيا بريده، اما مواجهه با آيدا زني كه ستم ديده است و حالا قبول كرده با تحمل مشكلات دوباره كودكش را به دست بياورد او را دچار تحول مي كند.
«پروانه اي در باد» از يك سو به فيلمهاي وسترن پهلو مي زند رويارويي آيدا با همسر سابقش و يا امير با نادر از سويي ديگر اين تصور را پررنگ تر مي كند. فيلم بدون اين كه ادعايي داشته باشد و قصد ايجاد جار و جنجال داشته باشد يا درصدد ارائه تحليل هاي جنسيتي باشد- تا از اين طريق اقلا مخاطبان بي شمارزن را جذب سينماها كند - فقط به اندوه و تنهايي و تفكر آيدا در دل بيابان مي پردازد. فيلم اگر چه به گفته سازنده اش به هيچ طريقي از سوي بنياد فارابي حمايت نشده و از آن جا كه خود رافعي تهيه فيلم را نيز بر عهده داشته و هزينه اي سنگين را تحمل كرده، اما به هر حال با توجه به اينكه رافعي از سينماي تجاري گريز به سينمايي معناگرا زده است و البته در مقايسه با فيلمهايي كه در اين چند سال ساخته شده اند و دوست دارند با هر ترفند و شيوه اي مخاطبان را جذب سينما كنند اثري شريف، صادقانه و قابل تامل است. احتمالا از اين به بعد بايد نظاره گر شروع راهي تازه در سينماي اين كارگردان جوان باشيم.
آناهيد موسسيان