عميد نمازي خواه
همواره در تمامي جنگ ها و ماموريت هاي طولاني هواپيماهاي پشتيباني نقش پررنگ و بااهميتي داشته اند. پيش بيني در يك عمليات كار بسيار مشكلي است و هميشه بايد به فكر پشتيباني نيروها بود آن هم از هر لحاظ به عنوان مثال مهمات، سوخت رساني، غذا و حتي پشتيباني روحي و رواني. اين بار قصد دارم يكي از قديمي ترين پشتيبانان نيروي هوايي آمريكا و مدل هاي گوناگون آن را برايتان شرح دهم. يك هركول آسماني به نام C-130.
دهه ۱۹۵۰ ميلادي، دهه رشد و شكوفايي شركت لاكهيد بود. در اين دهه طراحي هاي شاخصي از اين شركت برجاي مانده كه بسياري از آنها بعد از گذشت ۵۰ سال هنوز هم ياري دهنده نيروهاي هوايي كشورهاي مختلف هستند و در ميان تمامي اين هواپيماها، يكي از بيادماندني ترين آنها در همان دهه انجام گرفت، ساخت هواپيمايي براي حمل و نقل هاي نظامي به نام C-130 ملقب به هركول كه به حق لقبي شايسته بود و نسبتاً به شكل و شمايل آن لقب برازنده مي نمود.
اين هواپيما براي انجام ماموريت هاي مختلف طراحي شده بود به عنوان مثال حملات در ارتفاعات بسيار كم، پشتيباني نزديك، ممانعت هوايي، جست وجو و نجات (SAR)، سوخت رساني هوايي، شناسايي، آتشباران هاي حجيم و....
بله اگر بخواهم تمامي كارهايي كه از اين هركول مي توان انتظار داشت را برايتان بنويسم احتياج به تمامي برگه هاي روزنامه است ولي من بايد در يك صفحه تمام خصوصيات اين موجود خارق العاده را براي شما بگويم. اين هواپيماي نسبتاً كوتاه برد گذشته بسيار جالبي دارد و مدل هاي گوناگون آن هنوز بر فراز آسمان به پرواز درمي آيند.
در ۲۳ آگوست سال ۱۹۴۵ هواپيماي YC-130A اولين پروازش را در بودبانگ كاليفرنيا انجام داد. در ابتدا فقط دو نمونه اوليه از اين هواپيما در يكي از بخش هاي شركت لاكهيد (بخش Skunk Works) فراهم شد.
نخستين مدلي كه بعد از نمونه اوليه به وجود آمد نام C-130A را به خود گرفت و با چهار موتور توربوپراپ مدل T56-A9 پرواز كرد. موتورهايش را شركت مجرب آليسون (Allison) ساخت و هر كدام از موتورها سه ملخ داشت.
نيروي هوايي آمريكا درخواست ساخت ۲۱۹ فروند از مدل C-130A كرد و
اولين نمونه عملياتي آن در هفتم آوريل سال ۱۹۵۵ پرواز كرد و در دسامبر سال ۱۹۵۶ نخستين C-130 رسماً وارد نيروي هوايي آمريكا (USAF) شد.
C-130 هواپيماي بسيار مجهزي بود و مي توانست مقادير قابل توجهي تسليحات با خود حمل كند و از طرفي تمامي قسمت هاي زير بال را آويزگاه هايي (hardpoins) بود كه قابل تعويض بودند.
قبل از ساخت C-130 چندين هواپيماي غول پيكر ديگر وظيفه انجام عمليات هاي پشتيباني و حمل و نقل را داشتند مانند هرك (Herk) و يا هواپيماي
دوگلاس C-47 كه بالغ بر ۲۰ ميليون ساعت پروازي را در نيروي هوايي آمريكا به جا گذاشته است.
در سي سال گذشته چندصد فروند از C-130 و مدل هاي گوناگون آن ساخته شدند و به عنوان يكي از بازوهاي پرتوان نيروي هوايي آمريكا به حساب مي رود. مهندسان آمريكايي اميدوارند كه اين هواپيما را به گونه اي بهينه سازي كنند كه بازده خوبي حتي در قرن ۲۱ داشته باشد.
مدل بعدي، C-130B در ماه ژوئن سال ۱۹۵۹ به خدمت نيروي هوايي درآمد و در كل ۱۳۴ فروند از اين نوع ساخته شد و تفاوت هايي با مدل A داشت. براي نمونه از موتورهاي توربوپراپ T56-A7 (چهارملخ) استفاده شده و طراحي آن به گونه اي بود كه توانايي حمل مقدار سوخت بيشتري داشت. تعدادي از مدل B آن هنوز هم در گارد جلويي ملي مشغول خدمتند.
در زمان جنگ آمريكا و ويتنام بعضي از مدل هاي A آن تبديل به هواپيماي تيرانداز (gunship) شد و با مسلسل هاي ولكان ۲۰ ميلي متري و ۶۲/۷ ميلي متري و دوربين هاي ديد در شب تجهيز شد. بعضي از مدل هاي A آن با طراحي جديد (گذاشتن اسكي به جاي چرخ ها براي فرود در مناطق برفي) تبديل به مدل D شد. هر كدام از اسكي ها حدود شش متر (۲۰ فوت) طول و ۸/۱ متر عرض و دو هزار پوند (۹۰۷ كيلوگرم) وزن داشت. يكي از مشكل ترين قسمت طراحي ها، طراحي اين اسكي ها بود زيرا فرود اين غول هوايي بايد به سلامت انجام مي شد.
هركول تاكنون ارقام و آمار جالبي برجاي گذاشته كه تمامي آنها بااهميت هستند و نشان مي دهند كه C-130 يك هواپيماي پرتوان آمريكا بوده است. در دو عمليات طوفان صحرا (Desert Storm) و سپر صحرايي (Desert Shield) حدود ۱۴۵ فروند هواپيماي C-130 وظيفه پشتيباني را داشتند و با حمل افراد نظامي و غذا و تجهيزات، هيچ كم و كسري براي فرماندهان نگذاشتند.
حتي از ۱۰ آگوست سال ۱۹۹۰ بسياري از اين هواپيماها در نقش هواپيماهاي نجات و اطفاي حريق انجام خدمت كردند و با ۴۶ هزار و ۵۰۰ سورتي پرواز توانستند ۲۰۹ هزار فرد نظامي و غيرنظامي و ۳۰۰ هزار تن مواد و وسايل مورد نياز را جابه جا كنند.
بعد از كمي صحبت در مورد كارآيي هواپيماي C-130 حال مي خواهم شرح مختصري در مورد خصوصيات ظاهري و داخلي آن بگويم. سكوي بزرگي در آن قرار دارد كه متحرك است و براي حمل بار از زمين به هواپيما نيز استفاده مي شود. در كناره هاي سالن اصلي بار براي ۹۲ نفر جاي نشستن است و يا ۶۴ نفر چترباز با تجهيزات كامل كه اين ۶۴ نفر به صورت دوبه دو روبه روي هم مي نشينند.
به سه شيوه C-130 محموله هاي هوايي را مي تواند تخليه كند:
الف: اگر مكاني باشد كه بتواند فرود بيايد، ۴۲ هزار پوند (۱۹۰۵۱ كيلوگرم) بار را مي تواند تخليه كند.
ب: اگر امكان فرود نباشد مي تواند تجهيزات و بارها را به صورت ۱۶ بسته ۲۲۰۰ پوندي (۹۹۸ كيلوگرم) توسط چتر نجات آنها را به زمين ارسال كند.
ج: در شيوه سوم كه براي فاصله هاي كوتاه استفاده مي شود با حمل باري حدود ۳۸ هزار پوند (۱۷۲۳۷ كيلوگرم) توسط يك چتر بزرگ بار خود را به زمين مي اندازد.
C-130 اكثر سوخت خود را در قسمت بال هايش تعبيه مي كند. هر بال حاوي چهار منبع مرتبط به هم است و براي ماموريت هاي دوربرد مي تواند دو تانكر خارجي را در زير بال هايش حمل كند و در كل حدود ۹۵۳۰ گالن سوخت را با خود حمل مي كند.
شركت لاكهيد مارتين پس از ساخت چنين هواپيمايي مقتدر، ديگر وقت صرف طراحي هاي گزاف و اضافه ديگر نكرد زيرا اين هركول در تمامي ماموريت هايش به خوبي عمل كرده بود و مهندسان لاكهيد تنها تصميم گرفتند كه براي انواع ماموريت هاي مختلف، مدل هاي گوناگوني از اين پرنده بسازند. شايد باورتان نشود ولي حدود ۱۲ مدل با تفاوت هايي خاص از روي آن ساخته شد.
مدل هايي كه براي سوخت رساني هوايي ساخته شده را با نام KC-130، MC-130P، MC-130E و
HC-130N/P مي شناسند. اين هواپيماها براي پشتيباني و سوخت رساني هستند به جز يكي از آنها كه در عمليات هاي جست وجو و نجات (SAR) نيز استفاده مي شود و آن هم مدل HC-130N است.
مدل C-130B را بيشتر به عنوان پرنده متكلم (Talking Bird) به كار مي گيرند. هواپيمايي كه لقب پرنده متكلم را به خود مي گيرد وظيفه اش ايجاد ارتباط در هنگام ماموريت بين قسمت هاي مختلف و پوشش اطلاعاتي يك منطقه است تا عمليات در هماهنگي كامل انجام شود.
مدل EC-130E وظيفه فرماندهي و كنترل و هماهنگي اكثر عمليات هاي هوايي و زميني را دارد و مي تواند به عنوان يك مقر فرماندهي سيار استفاده شود.
يك مدل خاص به نام C-130L را كه با نام C-130D نيز مي شناسند براي پشتيباني و كمك در قطب شمال، جنوب و مناطق سرد استفاده مي شود.
مدل EC-130H براي پوشش الكتريكي منطقه و شناسايي اهداف خاص به كار مي رود.
دو مدل EC-130V و HC-130A نيز براي گشت دريايي هستند. بين تمامي اين مدل ها، دو مدل بسيار رعب انگيز و وحشتناك وجود دارد. زيرا به قدري مي توانند مخرب باشند كه باورش غيرممكن است.
مدل هاي MC-130E/H و MC-130P دو تن از مخوف ترين موجودات هوايي هستند كه در مورد آنها بيشتر بحث مي كنيم.
MC-130E
ملقب به پنجه جنگي (Combat Talon) و يا
MC-130HII براي عمليات نفوذي، پاكسازي و پشتيباني عمليات هاي خاص طراحي شده اند و حتي توانايي سوخت رساني هوايي را نيز دارند.
رادارهاي آنها به قدري قوي هستند كه در انواع مختلف شرايط آب و هوايي و در شب و روز به خوبي عمل مي كنند. از جالب ترين مسايل آنها، فرود در هر نوع منطقه زميني است كه از خصوصيات بسيار مهم براي هواپيماهايي است كه در عمليات هاي نفوذي شركت مي كنند.
از لحاظ وضعيت بال و بدنه تفاوت هاي خاصي با هواپيماهاي پايه C-130 ندارند ولي يك جايگاه سوخت رساني به آنها اضافه شده و قسمت هاي بال و دم (tail) تقويت شده است تا در ارتفاعات پايين و سرعت هاي بالا نيز به خوبي عمل كند، يك مغز كامپيوتر مركزي وظيفه هماهنگي پرواز را به عهده دارد و از سيستم موقعيت ياب جهاني (GPS) نيز بهره مي برد.
يك سامانه الكتريكي بسيار پيشرفته دارد تا خدمه آن به راحتي بتوانند اهداف دشمن را شناسايي كنند و از همه مهم تر خطرها و تهديدهاي هوايي را رديابي كند. زيرا در كل اين هواپيماي غول پيكر نمي تواند مانند هواپيماهاي جنگنده با تكيه بر سرعت بالايش خود را در مقابل تهديدات موشكي ببيند و چون سرعت پاييني دارد بايد بسيار محتاط عمل كند. اين سامانه هوشمند است و هنگامي كه خطري را حس كند، مي تواند به صورت اتوماتيك نيز از خود عكس العمل نشان دهد.
بارزترين تفاوت بين E و H در بخش ايونيك (الكترونيك پرواز) است. مدل E يك هواپيمايي است كه در دهه ۱۹۶۰ ميلادي به پايان رسيده و البته بين سال هاي ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ بسياري از دستگاه هايش به روز شد ولي در مقايسه با مدل H بسيار ضعيف تر است زيرا مدل H در دهه ۱۹۸۰ كامل شد و آنقدر اين دستگاه ها پيشرفته تر شد كه در مدل H دو خدمه كمتر لازم بود.
هواپيماي MC-130E اولين بار در سال ۱۹۶۶ به پرواز درآمد و در ماموريت هاي اول خود را در جنوب شرقي آسيا انجام داد و در آن جا (شهر سون تاي) وظيفه آزادسازي سربازان آمريكايي را در سال ۱۹۷۰ به عهده داشت؛ حتي يك بار هم به ايران آمده. در عملياتي كه به پنجه عقاب (Eagle Clawm) معروف است، در آوريل سال ۱۹۸۰ براي پشتيباني و نجات سربازان آمريكايي.
در سال ۱۹۸۳ در جنگي در گرنادا (Grenada)، وظيفه حمل سربازان و رنجرهاي آمريكايي را داشت و در سال ۱۹۸۹ در پاناما بود و براي جمهوريت پاناما مي جنگيد!!!
اكثر نقاط عراق را مانند كف دست مي شناسد زيرا در تمامي جنگ هاي عراق و آمريكا بوده است. در سال ۱۹۹۰ عمليات توفان صحرا حدود ۱۱ فروند بمب BLU82 (بمبي با وزن ۱۵ هزار پوند) انداخت و در مقابل، بعضي اوقات اعلاميه پخش مي كرد. حدود ۲۳ ميليون اعلاميه براي تضعيف روحيه عراقي ها از آسمان برخاك آنها ريخت.
در بين تمامي اينها، بسياري از اوقات تنها سوخت رساني به هلي كوپترها را انجام داده است.
در تمامي جنگ هايي كه آمريكا داشته، همواره هركولش را هم با خود برده است. در ليبي، بوسني هرزگوين و... حضور داشته است.
اين هركول تنها با شش نفر مي تواند يك شهر را ويران كند. دو خلبان، دو نفر افسر ناوبري، يك افسر الكترونيك جنگ، يك مهندس پرواز و دو خدمه براي باربري كافيست تا عملياتش را انجام دهد.
