روز گذشته هفتمين انتخابات مجلس شوراي اسلامي در سراسر كشور با حضور اقشار مختلف مردم صورت گرفت .همان طور كه اشاره كرده بوديم بنا داريم شش دوره انتخابات گذشته را مورد تحليل وبررسي قرار دهيم. امروز بخش دوم اين گزارش از نظرتان مي گذرد.
فضاي انتخاباتي دومين دوره مجلس شوراي اسلامي بخصوص در تهران با توجه به رقابت گروهها و جريانهاي سياسي نسبتا آرام و بدون تنش اما هيجاني بود، ولي در شهرستانها وضعيت به گونه اي ديگر بود.
در اصفهان جو ناسالم انتخاباتي حاكم بود و در شهرهاي شمالي كشور با توجه به وجود طوايف مختلف، رقابت نامزدهاي انتخاباتي كه عمدتا منفرد بودند بيشتر بر سر تزاحم منافع جريانهاي قومي و قبيلگي صورت مي گرفت.با اين وصف اقدام برخي از وزاري دولت ميرحسين موسوي در حمايت از نامزدهاي دفتر تحكيم وحدت مي رفت كه به چالش اساسي بين هياتهاي نظارت شوراي نگهبان و ستاد انتخاباتي دفتر تحكيم وحدت بيانجامد.
داستان از اين قرار بود كه محمدتقي بانكي، محمد هادي منافي، بهزاد نبوي، محمد علي نجفي، حسين نمازي، محسن نوربخش و مصطفي هاشمي كه به ترتيب سمت سرپرست سازمان برنامه و بودجه، وزارت بهداري، صنايع سنگين، علوم، اقتصاد و دارايي، صنايع و رئيس كل بانك مركزي را بر عهده داشتند از نامزدهاي دفتر تحكيم وحدت، خانه كارگر و انجمن اسلامي معلمان حمايت كردند.حمايت وزرا در قالب بيانيه اي در دو روزنامه كثيرالانتشار اطلاعات و كيهان به چاپ رسيد و در فرداي آن روز محمد امامي كاشاني عضو فقهاي شوراي نگهبان انتشار بيانيه وزراي نامبرده در روزنامه هاي اطلاعات و كيهان را مورد انتقاد قرار داد و آن را عملي برخلاف صريح قانون و مورد پيگرد قانوني خواند.
شوراي نگهبان آن موقع پيگير اين قضيه بود تا معلوم شود وزراي نامبرده حمايت خود از نامزدهاي دفتر تحكيم وحدت را با عنوان رسمي وزير دولت ميرحسين موسوي اعلام كرده اند يا به عنوان شخصيتهاي حقيقي.انتخابات دومين دوره مجلس شوراي اسلامي در ۲۶ ۱، ۶۳، با حضور ۱۵۵۰نفر داوطلب نمايندگي برگزار شد كه از اين تعداد ۲۴۳ نفر داوطلب حوزه نمايندگي تهران بودند.
انتخابات در ۱۹۳ حوزه برگزار شد.
در مرحله اول اين دوره از انتخابات ۱۵۸۱۵۹۸۶ نفر شركت كردند و در همين مرحله ۱۲۱ تن از نمايندگان با كسب حائزين  اكثريت آرا به مجلس شوراي اسلامي راه يافتند.
مرحله دوم انتخابات نيز براي انتخاب ۱۳۰ نماينده در ۹۴ حوزه انتخاباتي برگزار شد. در تهران از مجموع ۲۳۰۸۶۷۰ برگه راي به ترتيب هاشمي رفسنجاني، مهدي كروبي، گوهرالشريعه دستغيب، رباني املشي، عباس شيباني، عائقه صديقي، محمدعلي موحدي كرماني، جلال الدين فارسي، فخرالدين حجازي، هادي غفاري، محمود دعايي، مهدي شاه آبادي، محسن مجتهد شبستري، دري نجف آبادي حايز اكثريت آرا در مرحله اول شدند.در مرحله اول انتخاباتي دومين دوره مجلس شوراي اسلامي هيچيك از نامزدهاي مستقل دفتر تحكيم وحدت موفق به كسب اكثريت آرا نشدند.
در مجموع دومين دوره انتخابات مجلس شوراي اسلامي در شرايطي برگزار شد كه ۲۴۱۴۳۴۹۸ نفر واجد شرايط براي حضور پاي صندوقهاي راي داشت و از اين تعداد ۱۵۶۰۷۳۰۶ نفر شركت كردند كه شامل ۶۴۶۴، درصد از واجدين شرايط بود.
سومين دوره انتخابات مجلس شوراي اسلامي پيروزي چپ گرايان با شعار حمايت از مستضعفين خبرگزاري فارس: در سالهاي مياني دهه ۶۰، جنگ به مراحل پاياني خود نزديك مي شد و جمهوري اسلامي در برابر فشارهاي شديدي از سوي سازمانهاي بين المللي و قدرتهاي بزرگ براي پذيرفتن قطعنامه هاي صادرشده از سوي شوراي امنيت سازمان ملل متحد براي خاتمه جنگ ميان ايران و عراق قرار گرفته بود.
در داخل كشور اغلب مسايل تحت الشعاع جنگ قرار داشت.
شايد همين مسئله مي توانست زمينه مناسب براي ايجاد وحدت نظر و همدلي بين گروهها براي حل مشكلات و معضلات جامعه باشد اما وجود سلايق مختلف و تفاوت برداشتها و تحليلهاي جريانهاي سياسي در مواجهه با مسايل حكومتي عملا شرايط را براي رويارويي سياسي گروهها در سطح جامعه فراهم آورده بود.
در آستانه سومين دوره انتخابات مجلس شوراي اسلامي، جامعه روحانيت مبارز گمان مي كرد كه به مانند دوره هاي گذشته پيروز ميدان انتخابات است.ضمن اينكه انحلال حزب جمهوري اسلامي نيز در اواخر دومين دوره فعاليت مجلس شوراي اسلامي توسط آيت الله خامنه اي و اكبر هاشمي رفسنجاني و با موافقت امام(ره) اعلام شده و اعضاي جامعه روحانيت مبارز ديگر دغدغه اختلاف نظر سياسي ميان نيروهاي حزب جمهوري اسلامي را نداشتند.
همكاري و همسويي جمعيت موتلفه اسلامي و اتحاديه انجمنهاي اسلامي اصناف بازار تهران با جامعه روحانيت مبارز نيز مشخص بود و هنگام اعلام اسامي نامزدهاي پيشنهادي خود مگر در موارد جزيي و محدود در اغلب فهرستها با جامعه روحانيت مبارز نامزدهاي مشترك داشتند.
اما اين تمام ماجرا نبود چرا كه تكدر خاطري كه برخي از اعضاي جامعه روحانيت مانند كروبي، دعايي و جلالي خميني از عملكرد طيف اكثريت اين تشكل داشتند در اواخر فعاليت مجلس دوم بيشتر شد. بخصوص اينكه طيف اكثريت به واسطه اطمينان خاطري كه از نتيجه انتخابات داشت كمتر به خواسته هاي طيف اقليت جامعه روحانيت مبارز تن در مي داد.
بنابراين مقدمات شكاف در درون جامعه روحانيت مبارز فراهم شد. زماني كه گروهها در تدارك برگزاري انتخابات سومين دوره مجلس شوراي اسلامي بودند، مهدي كروبي عضو برجسته جريان اقليت جامعه روحانيت مبارز در بستر بيماري قرار داشت.
دوستان همفكرش نظير سيد محمد خاتمي و سيد محمد موسوي خوييني به عيادت او رفتند و در حين گفت وگو، بحثي پيرامون نحوه برخورد جريان اكثريت جامعه روحانيت مبارز با طيف اقليت مطرح شد و بدنبال آن پيشنهاد پي ريزي تشكلي مستقل از جامعه روحانيت مبارز ارايه شد.
پيشنهاد مذكور بعدها مورد پذيرش اكثريت قريب به اتفاق جريان اقليت قرار گرفت و پس از اين، زمينه تشكيل ايجاد گروهي جديد فراهم شد.
اما مسئله اصلي اين بود كه آيا امام خميني(ره) با چنين نظري موافقت خواهند كرد؟ از اين رو سيدمحمد موسوي  خوييني به نمايندگي از ديگر دوستان همفكرش با امام ديدار كرد.
موسوي خوييني در اين ملآقات مطرح كرد كه اختلافات فكري و برداشتهاي متفاوت سياسي و اقتصادي ميان اعضاي طيف راست و چپ مجموعه روحانيت مبارز تهران وجود دارد و ادامه فعاليت و همكاري با اين تشكل را دشوار كرده است بنابراين دوستان او در چنين شرايطي ترجيح مي دهند در قالب يك تشكل مستقل به فعاليت هاي سياسي خود ادامه دهند.
نكته قابل توجه نحوه برخورد امام(ره) با اين قضيه بود.
حدس و گمان اوليه اين بود كه امام به خاطر جلوگيري از بروز شكاف و جدايي ميان نيروهاي انقلابي با پذيرش اين درخواست مخالفت خواهند كرد.
نظر مشترك جريان اقليت جامعه روحانيت مبارز بر اين بود كه در صورت موافقت نكردن امام(ره) با اين نظريه، مساله تمام شده تلقي شود.
اما بر خلاف برداشت اوليه، امام(ره) از چنين پيشنهادي استقبال كردند اما بعدها توسط مرحوم سيد احمد خميني به كروبي و دوستانش توصيه كردند كه تشكل جديد فقط در تهران فهرست نامزدهاي پيشنهادي خود را ارايه كند.
اولين اقدام جريان اقليت جامعه روحانيت مبارز و همفكرانش، راه اندازي و اعلام موجوديت تشكل مجمع روحانيون مبارز بطور رسمي بود. براي اين منظور، مجمع اقدام به ارسال نامه اي براي امام(ره) كرد كه در فرازهايي از آن آمده بود: «تلاش فراواني توسط بعضي از برادران براي نزديك كردن نظرات در چارچوب اصول و موازين مورد قبول با ديگر روحانيون محترمي كه سالها با آنان فعاليت مشترك داشتيم صورت گرفت كه متاسفانه به علت پا فشاري آن آقايان بر روي مسايل و مواردي كه آنها را بر خلاف مصلحت و موازين تشخيص مي داديم به نتيجه نرسيد.
امام(ره) نيز در پاسخ با يادآوري برخي از مسايل انقلاب ابراز داشتند: «سير قضيه به همين شكلي است كه در نامه  آورده ايد.
انشعاب از تشكيلاتي براي اظهار عقيده مستقل و ايجاد تشكيلات جديد به معناي اختلاف نيست».
به اين ترتيب مجمع روحانيون مبارز با اين نامه رسميت يافت و شكل گيري اين تشكل جديد تا حدود زيادي توازن قوا را كه تاكنون به نفع جامعه روحانيت مبارز بود بهم زد.
محروميت زدايي يكي از شعارهاي اصلي مجمع روحانيون مبارز بود و آنان معتقد بودند كه كارگزاران نظام جمهوري اسلامي عليرغم اهتمام ويژه اي كه به اين مهم دارند بخاطر موانع جدي از جمله نبودن تفاهم و نداشتن شيرازه منسجمي از فكر توسعه اقتصادي در سيستم قانونگذاري به موفقيت چنداني نرسيدند.
از ديگر شعارهاي انتخاباتي مجمع روحانيون مبارز حمايت از دولت ميرحسين موسوي، دفاع از پابرهنگان و مستضعفين و مبارزه با مرفهين بي درد و مخالفت با اسلام آمريكايي و مظاهر سرمايه داري و اولويت داشتن بي چون و چراي محروميت زدايي بود.
از قراين بر مي آمد كه مجمع روحانيون مبارز سعي فراوان براي كسب كرسيهاي بيشتر در انتخابات سومين دوره مجلس شوراي اسلامي دارد. عناصر اصلي طيف چپ كه نگران نتيجه  انتخابات بودند براي اينكه موفقيت بيشتري در راهيابي نامزدهاي مورد نظر خود به مجلس شوراي اسلامي پيدا كنند با ارسال نامه اي در تاريخ دهم تيرماه ۶۴ خطاب به امام خميني(ره) خواستار اعلام نظر ايشان در خصوص دو سؤال زير شدند.
۱- آيا در اين دوره گروهها و جمعيتهاي مختلف سياسي، مذهبي مي توانند از تهران و يا قم براي شهرهاي مختلف ايران و يا هر نقطه براي مناطق ديگر كانديدا معرفي كنند؟ ۲- آيا مي توان براي تبليغ كانديداها از وجوهات شرعيه و بيت المال و يا از اموال دولتي و عمومي كه در اختيار نهادهاي گوناگون است استفاده كرد؟ پديد آورندگان نامه، چهارتن از نمايندگان دومين دوره مجلس شوراي اسلامي يعني مهدي كروبي نايب رئيس مجلس شوراي اسلامي، عبدالله نوري رئيس كميسيون برنامه و بودجه، حسين هاشميان رئيس كميسيون نفت و محمدعلي هادي نجف آبادي عضو كميسيون دفاع بودند.
امام خميني(ره) نيز در پاسخ عنوان كردند: «با اينكه اين گونه سؤالها و جوابها اكنون زود است معذلك بايد مردم را براي انتخابات آزاد گذاريم و نبايد كاري بكنيم كه فردي به مردم تحميل شود و بحمدالله مردم ما داراي ريشه ديني و سياسي مطلوب مي باشند و خود، افراد متدين و درد مستضعفان چشيده و آگاه به مسايل ديني، سياسي و همگام با محرومين را انتخاب خواهند كرد و در چنين اوضاعي هيچ فرد و گروهي و هيچ نهاد و سازمان و حزب و دفتر و تجمعي نمي تواند در حوزه انتخابات ديگران دخالت نمايد و براي غير حوزه خود، خود يا افراد را كانديدا نموده و از آنان تبليغ نمايد.
در شرايط كنوني اينجانب به هيچ وجه به هيچ كس اجازه نمي دهم تا از سهم مبارك امام عليه السلام و يا از اموال دولت و اموال دفاتر سازمانها و مجامع و اموال عمومي خرج انتخابات كند.
» اظهار نظر صريح امام(ره) در خصوص سؤال فوق، تكليف همه گروههاي سياسي را براي حضور قانونمند و با ضابطه در عرصه انتخابات مشخص كرد.
مجمع روحانيون رايزني هاي گسترده  اي را با افراد و جريانهاي همسو براي ارايه فهرستي از نامزدهاي پيشنهادي شروع كرد و در نهايت در مورد اين نامزدها در تهران به توافق رسيد: اكبر هاشمي رفسنجاني، مهدي كروبي، محمود دعايي، محمد علي صدوقي، عبدالواحد موسوي لاري، عيسي ولايي، مصطفي معين، هادي غفاري، مرتضي الويري، مرتضي كتيرايي، سيد محمد اصغري، گوهرالشريعه دستغيب، نجفقلي حبيبي، محمد سلامتي، حسين مظفري نژاد(مظفر)، حسين كمالي، مرضيه حديدچي، حسن روحاني، محي الدين انواري، فخرالدين حجازي، حسين فروتن، عاتقه صديقي، عباسعلي عميد زنجاني، عباس دوزدوزاني، ابراهيم اصغرزاده، عباس شيباني، محسن نوربخش، جعفر نجفي علمي، سيد محمد ميرمحمد صادقي و سيد محمد سعيد تسليمي.
دفتر تحكيم وحدت و انجمن اسلامي معلمان ايران نيز اسامي نامزدهاي پيشنهادي خود را در قالب فهرستي مشترك انتشار دادند.
اين دو تشكل در انتخابات قبلي مجلس جزو رقباي اصلي جامعه روحانيت مبارز و تشكلهاي همسو با آن بوده و از سياستهاي دولت حمايت مي كردند. در آستانه برگزاري انتخابات مجلس سوم شوراي اسلامي نيز، اين گروهها در عرصه رقابت سياسي براي رويارويي با جريان راست، جاي خود را به مجمع روحانيون مبارز دادند و هنگام ارايه فهرست نامزدهاي پيشنهادي، در ۲۵ مورد با مجمع روحانيون مبارز نامزدهاي مشترك داشتند.
پنج داوطلب به نامهاي شمس الدين وهايي، آمنه ظفرقندي، عباس عبدي، مرتضي رضوي و احمد باقري يزدي نامزدهاي اختصاصي دفتر تحكيم وحدت و انجمن اسلامي معلمان ايران بودند.
حسن روحاني، محي الدين انواري، عباسعلي عميد زنجاني، عباس شيباني و عيسي ولايي علي رغم معرفي توسط مجمع روحانيون مبارز، در فهرست دفتر تحكيم وحدت و انجمن اسلامي معلمان ايران جايي نداشتند.
انجمن اسلامي مدرسين دانشگاه ها از گروه هاي همفكر مجمع نيز ۲۶ نامزد پيشنهادي داشت كه در ۲۳ مورد با فهرست مجمع همخواني داشت و در سه مورد با معرفي احمد باقري يزدي، عباس عبدي و شمس الدين وهابي با نامزدهاي پيشنهادي دفتر تحكيم وحدت مشترك بود.
با وجود اينكه جناح چپ در تب و تاب انتخاباتي قرار داشت و براي پيروزي در اين عرصه، تدارك وسيع مي ديد، جامعه روحانيت با طمانينه گام برمي داشت.
اين جريان سياسي به هيچ وجه انتظار اين را نداشت كه در آستانه انتخابات سومين دوره مجلس شوراي اسلامي با رقيبي تازه نفس از درون خود دست وپنجه نرم كند.
طبعا حركت انتخاباتي متحدان قديمي كه در شرايط فعلي گام در راه ايجاد تشكل مستقل نهاده بودند با دلخوريهايي از سوي جامعه روحانيت مبارز همراه بود.
از اين رو جريان راست سعي داشت اين بار آهسته، آهسته قدم در راه مبارزات انتخاباتي گذارد.
حتي زماني كه جريانهاي معروف سياسي اقدام به انتشار فهرست نامزدهاي انتخاباتي خود كردند جامعه روحانيت مبارز اعلام كرد كه اسامي نامزدهاي پيشنهادي خود را متعاقبا اعلام خواهد كرد.
پس از چند روز فهرست جامعه روحانيت مبارز تهران به شرح ذيل منتشر شد: اكبر هاشمي رفسنجاني، محمد يزدي، محي الدين انواري، محمد علي موحدي كرماني، مهدي كروبي، علي اكبر ناطق نوري، محسن مجتهد  شبستري، قربانعلي دري نجف آبادي، حسن روحاني، محمد علي صدوقي، عباسعلي عميد زنجاني، سيدمحمود دعايي، مريم بهروزي، زهرا عباسي، سعيد اماني همداني، حبيب الله عسگر اولادي، عباس شيباني، رضا زواره اي، اسدالله بادامچيان، محمد رضا باهنر، حسن غفوري فرد، محمد نبي حبيبي، كاظم سيفيان، سعيد رجايي خراساني، محمدهاشم رهبري، مصطفي معين، محسن نوربخش، سيدمحمد اصغري، حسين كمالي و احمد باقري.
 هاشمي رفسنجاني، انواري، كروبي، روحاني، صدوقي، عميد زنجاني، دعايي، شيباني، معين، نوربخش، اصغري و كمالي ۱۲ نامزد مشترك ميان جامعه روحانيت مبارز و مجمع روحانيون مبارز بودند. بقيه داوطلبان نمايندگي در اين فهرست جزو نامزدهاي اختصاصي جامعه روحانيت مبارز محسوب مي شدند با اين تفاوت كه احمد باقري نامزد مشترك ميان جامعه روحانيت و دفتر تحكيم وحدت بود.
با مشخص شدن داوطلبان، نمايندگان هياتهاي اجرايي و نظارت به صورت فعال وارد صحنه انتخابات شدند.
از سوي شوراي نگهبان محمد امامي كاشاني، محمد مومن، اشعري، معمار زاده و عليزاده به عنوان اعضاي مركزي نظارت شوراي نگهبان بر انتخابات معرفي شدند.
از همان ابتدا با توجه به صف آرايي جريانهاي سياسي مقابل يكديگر فضاي انتخاباتي حساسيت برانگيز شد.
بررسيها نشان مي داد كه مجمع روحانيون مبارز عليرغم حضور نه چندان دير پاي خود در عرصه سياسي توانسته بود با شعار حمايت از دولت و پشتيباني از محرومين و مستضعفين اكثر كرسيهاي مجلس را به خود اختصاص دهد.
اين مسئله تنها در مورد حوزه انتخابيه تهران نبود بلكه در ساير شهرستانها نيز با وجود اينكه مجمع اقدام به انتشار فهرست نامزدهاي خود نكرده بود مردم به وابستگان فكري اين جريان سياسي اعتماد بيشتري نشان دادند و آنان را به عنوان منتخبان خود به مجلس فرستادند.
بر مبناي آمار موجود در اين دوره تعداد واجدين شرايط براي راي دادن ۲۷۹۸۶۷۳۶ نفر بوده كه از اين تعداد ۱۶۷۱۴۲۸۱ نفر برابر با ۵۹۷۲، از واجدين شرايط شركت كردند كه در مقايسه با انتخابات دومين دوره مجلس شوراي اسلامي و شركت ۶۴۶۴، واجدين شرايط، در اين انتخابات مشاركت مردم افت محسوسي داشت.