محسن احمدي
اسفند سال ۷۲ بود. تا فارغ التحصيلي از دانشگاه يك ترم فاصله داشتم. امتحانات نيمه اول سال تحصيلي تازه تمام شده بود. همراه درس كار هم مي كردم. حسابي خسته بودم. شاهين يكي از بچه هاي دانشكده ادبيات خبر آورد كه امور فرهنگي دانشگاه تور هشت روزه اصفهان و شيراز براي ايام نوروز گذاشته است. هر نفر ۳ هزار و ۵۰۰ تومان با صبحانه و ناهار و شام. پول ثبت نام را جمع وجور كردم و ۲۸ اسفند همراه ۳۵ نفر از دانشجويان دوره كارشناسي و بالاتر راهي سفر نوروزي شدم.
بعد از اردوهاي يك روزه دوران مدرسه، اين اولين سفرم با بچه هاي هم سن و سالم بود. چند نفر از مسئولان دانشگاه نيز همراهمان بودند. خاطرات آن سفر تفريحي- علمي بعد از ده سال هنوز در ذهنم باقي است. براي همين وقتي پيشنهاد تهيه گزارشي از برنامه هاي نوروزي دانشجويان در سال ۸۳ شد، داوطلب شدم.
دلم مي خواهد بدانم حال و هواي سفر رفتن با هم سن و سالان،آن هم از محيطي به نام دانشگاه، الآن چگونه است.
براي رشته هاي علوم انساني سفر الزامي است
دانشگاه تهران، اولين جايي است كه براي مصاحبه مي روم. چند پسر و دختر دانشجو روي نيمكت محوطه دانشگاه نشسته اند. موضوع گزارش را با آنها در ميان مي گذارم: «نظرتان درباره تورهاي نوروزي كه دانشگاه ها براي دانشجويان تدارك ديده اند چيست؟ خبر داريد كه چه برنامه هايي براي شما در نظر گرفته اند؟»
آرش- اولين داوطلب حرف زدن است: «امسال هم مثل سال هاي قبل برنامه هاي زيادي از طرف دانشگاه تدارك ديده شده است.تور كيش، بم، ايذه و مسجد سليمان، فكه و طلائيه
تنگه واشي و... هركدام هم مسئول خودش را دارد. اما از همه مهم تر بازديد از پنج كشور اروپايي در قالب يك تور زميني سياحتي- علمي است. ثبت نام آن چند مدت پيش بود. زمان تور نيز از اواخر اسفند شروع مي شود و تا يك ماه ادامه دارد.»
آرش وقتي نگاه متعجب بچه ها را مي بيند مي گويد: «به شما حق مي دهم كه خبر نداشته باشيد چون اطلاع رساني و تبليغات اين تورها خيلي خوب نبود. من هم از يكي از بچه هايي كه در كانون ايرانگردي دانشگاه فعال است شنيدم.»
هوشنگ سال اول رشته رياضي است، ترجيح مي دهد اظهار نظري نكند چون معتقد است هنوز راه و چاه دانشگاه را ياد نگرفته است: «نمي دانستم چنين برنامه هايي هم هست. اما اگر هم بود شركت نمي كردم چون براي دانشجويان شهرستاني كه يك ترم از خانواده جدا هستند هيچ چيز بهتر از اين نيست كه ايام نوروز را با آنها بگذرانند. اگر زمان اين نوع برنامه هاي تفريحي در طول ايام تحصيل و به مدت كوتاهتري برگزار شود خيلي بهتر است.»
اما «ندا» دانشجوي رشته جغرافياي طبيعي از جنبه علمي به قضيه نگاه مي كند: «جغرافيا، علمي است كه از دخالت انسان در طبيعت و تأثير طبيعت در زندگي انسان صحبت مي كند. بنابراين براي دانشجويان رشته جغرافيا و همين طور تاريخ باستانشناسي و هنر حتي رشته هاي مهندسي لازم است كه در طول تحصيل يكي دوبار همراه استادان و همكلاسي هايشان به سفر بروند و از نزديك با تمدن و فرهنگ و آداب و رسوم كشورهاي ديگر آشنا شوند. بعضي از رشته هاي علوم انساني نياز به مشاهده و مطالعه حضوري دارند. اما هزينه سفر بايد متناسب با وضعيت اقتصادي دانشجويان باشد. آنطور كه شنيدم هزينه تورها بسيار گران است. البته براي دانشجويان.»
بازديد از پنج كشور اروپايي فقط با يك ميليون و ۳۰۰ هزار تومان
بر روي تابلوي اعلانات اداره فوق برنامه دانشگاه تهران آگهي هاي مختلفي از تورهاي داخلي و خارجي نصب شده است. «مهلت ثبت نام همه تورهاي خارجي تمام شده است.» اين را مسئول ثبت نام تورها مي گويد: «امسال پنج برنامه تور خارج از كشور ويژه دانشجويان در نوروز ۸۳ اجرا مي شود. ثبت نام تورهاي فرهنگي ايتاليا، آلمان، فرانسه، يونان و تركيه از يك ماه پيش آغاز شده بود. تورهاي ديگري هم به مقصد مالزي، مصر، استراليا و هند هم داشتيم كه با استقبال دانشجويان مواجه شد. به طوري كه در هر سفر به ميزان دانشجويان ثبت نامي، دانشجويان رزرو نيز نام نويسي كرده اند. هزينه تورها با احتساب همه چيز يك ميليون و ۳۰۰ هزار تومان است كه فكر مي كنيم با توجه به مدت زمان تور خيلي گران نيست. تنها فرق تورهاي امسال با سال گذشته در اين است كه امسال تورهاي مسافرتي خارجي دانشجويان به بخش خصوصي واگذار شده است. امسال سه اتوبوس به مقصد تركيه، يونان، ايتاليا، آلمان و فرانسه اعزام خواهند شد. هركدام از اين تورها نيز راهنماي مخصوص به خود را خواهند داشت.»
پرستو دو كوهكي دانشجوي سال آخر ارتباطات است. از اين كه به خاطر هزينه بالاي تورها نتوانسته ثبت نام كند متأسف است: «دو سال پيش همراه با بچه هاي دانشكده خبر و چند نفر از استادان دانشگاه به كشور تاجيكستان رفتيم. خيلي خوش گذشت. بخصوص كه تاجيك ها به خاطر همزباني با ما احساس خويشاوندي مي كردند. در مدت ده روزي كه آنجا بودم جاهاي مختلف شهر دوشنبه و يكي دو شهر ديگر را هم ديديم. حتي جلسات گفت وگو و سخنراني با استادان و دانشجويان تاجيكي هم داشتيم. اما هزينه سفر فقط ۱۵۰ هزار تومان بود. تازه سفر ما نيز هوايي بود نه زميني.
بسيار سفر بايد تا پخته شود خامي
در طبقه ششم ساختمان فولاد دانشگاه تهران، دانشجويان كانون هاي مختلف فرهنگي سرگرم برنامه ريزي براي طرح هاي سال آينده شان هستند. در كانون گفت وگوي تمدن ها چند دانشجو و استاد با هم صحبت مي كنند، صحبت شان را قطع مي كنم و موضوع گزارش را پيش مي كشم.
دكتر آراسته، مدرس رشته تاريخ مي گويد: «از آنجايي كه در سياست آموزشي- پژوهشي كنوني كشور توجه بيشتر به پرورش نيروي متخصص در داخل مملكت معطوف شده است براي بالا بردن كيفيت و سطح معلومات فارغ التحصيلان رشته هاي مختلف لازم است دانشجويان همراه استادان خود تا حد امكان از كشورهاي ديگر و يا حتي جاهاي ديدني كشور خودمان كه كم هم نيست ديدن كنند تا فقط به آنچه در كتاب ها و جزوه هاي درسي شان درباره كشورهاي ديگر مي خوانند اكتفا نكرده و حتي الامكان مواردي را كه ممكن است، با مسافرت از نزديك ببينند. اما بايد روش هاي سفر هم تغيير كند. يعني حتماً يك راهنماي تور و متخصص اين امر همراه بچه ها باشد تا بتواند به پرسش هاي دانشجويان به طور علمي و صحيح پاسخ دهد. در ضمن پيشنهاد مي كنم از دانشجويان بعد از سفر تكليف خواسته شود. تا اين تورها فقط جنبه تفريحي نداشته باشد. دانشجويان مي توانند مشاهدات خود را با نوشتن خاطره، داستان، گزارش و يا با سرودن شعر و كشيدن نقاشي از مناطقي كه بازديد كرده اند بازگو كنند.
ناهيد عبدلي، دانشجوي سال دوم تاريخ و دبير كانون گفت وگوي تمدن هاست . مي گويد: «مسأله بيمه كردن دانشجويان در طول سفر مهم تر از هر چيز ديگر است. سال گذشته دانشگاه تور يك روزه تنگه وشي را گذاشته بود. يكي از دانشجويان حين عبور از رودخانه دچار سانحه شد و پايش آسيب ديد. اما همه هزينه هاي درمان را خودش پرداخت و دانشگاه مسئوليتي در اين زمينه نپذيرفت.»
دانشجويان به ديدار زلزله زدگان بم مي روند
در اقدامي ديگر گروهي از دانشجويان به ابتكار انجمن اسلامي دانشگاه تهران نوروز خود را در كنار زلزله زدگان بم جشن خواهند گرفت. كاظميان دانشجوي رشته باستان شناسي مي گويد: «امسال از ۲۵ اسفند تا ۱۵ فروردين به صورت تورهاي ۳ تا ۵ روزه عده اي از دانشجويان رشته هاي پزشكي، عمران، روانشناسي و بعضي از رشته هاي ديگر براي كمك و مشاوره به بازماندگان حادثه بم در كنار آنان خواهند بود. اين سفرها هزينه چنداني براي دانشجويان ندارد. مسئله اسكان آنها نيز در اين چند روز با دانشگاه است. به نظر من گذراندن ايام نوروز در كنار حادثه ديدگان زلزله بم و دلجويي از آنان ابتكار جالبي است كه انجمن اسلامي دانشجويان مبتكر آن بوده است.»
چه كسي پاسخ مي دهد؟
وقتي نظرات دانشجويان درباره تورهاي داخلي و خارجي را شنيدم، دنبال كسي مي گشتم كه بتواند به همه پرسش هاي آنان درباره گراني تورها، بيمه شدن دانشجويان در طول سفر، چرا امسال به بخش خصوصي واگذار شد، اطلاع رساني ضعيف دانشگاهها، اهداف اين سفرهاي سياحتي- علمي و... پاسخ دهد. چه كسي بهتر از «بهزاد خواجه فرد» مسئول امور گردشگري وزارت علوم. با او تلفني صحبت مي كنم، با حوصله به همه پرسش ها پاسخ مي دهد:
«امسال نيز مثل سالهاي گذشته يكسري تورهاي داخلي و خارجي براي دانشجويان با توجه به وضعيت مالي آنان آماده كرديم. با توجه به تجربه تورهاي پيشين صلاح ديديم كه يكسري تورهاي سياحتي در كنار تورهاي زيارتي سوريه- لبنان و حج عمره قرار دهيم كه با استقبال خوبي هم روبه رو شد. به دليل مدت طولاني تورهاي خارجي زمان تورها را در ايام نوروز قرار داديم تا به تحصيل دانشجويان لطمه اي وارد نشود. درباره عدم اطلاع رساني به موقع بايد بگويم ما به عنوان مجري اين طرح بروشورها و برنامه هايمان را به دانشگاهها اعلام كرديم. از آن به بعد وظيفه خود دانشگاههاست كه با توجه به سمينارها، همايش ها و برنامه هاي مختلفي كه در دانشگاه اتفاق مي افتد زمان بندي درستي براي اطلاع رساني در اين خصوص انجام دهند. ممكن است براي دانشگاهي اين موضوع بي اهميت باشد. برنامه هاي گردشگري را فقط يك الي دو روز روي تابلوي تبليغاتي دانشگاه نصب كند و يا براي دانشگاهي از اهميت برخوردار باشد و مدام براي آن تبليغ كند. ولي تا آنجايي كه اطلاع دارم هم بخش تبليغات ما و هم واحد اطلاع رساني دانشگاهها در اين زمينه همكاري كردند. هزينه هاي اين سفرها نيز قبول دارم براي بعضي ها ممكن است گران باشد، اما با تمام چانه زني هايي كه با مسئولان آژانس هاي مسافرتي انجام داديم توانستيم به اين مبلغ برسيم. ضمن آنكه ما برنامه هاي مختلفي در طول سال براي دانشجويان در نظر مي گيريم كه هر كس با توجه به بنيه مالي خودش تصميم بگيرد. تورهاي زير پنج هزار تومان هم داريم. يا بعضي از تورهاي داخلي ما مثل كيش و يا شمال كشور حتي قسطي است. مثلاً تور كيش يك سوم آن اول پرداخت مي شود و دو سوم مابقي در دو وهله. اينكه پرسيديد چرا به بخش خصوصي واگذار كرديم من فكر مي كنم بهترين راهكار براي عنوان تور سياحتي است كه بازديد از مراكز فرهنگي هم در آن نقش و جايگاهي دارد.
|
|
|
مطمئن هستم كه شما هم ضرب المثل «كار را بايد به كاردان سپرد» را شنيده ايد. تور و تورگرداني مانند همه موضوعات ديگر نياز به تخصص دارد. صنعت توريسم هم يك كار تخصصي است. كه عده اي بعد از آموزشهاي لازم در اين خصوص و گرفتن مجوز رسمي از سازمان مربوطه اقدام به برگزاري تورهاي متفاوت مي كنند. بنابراين براي يك دانشجو كه همه چيز برايش پرسش است چه كسي بهتر از يك متخصص امر كه بتواند به طور صحيح به پرسش هايي پاسخ دهد. اين را هم اضافه كنيم كه ما با آژانس هايي كه وابسته به سازمان ايرانگردي و جهانگردي است قرارداد بسته ايم كه به نوعي باز مي توان گفت به سيستم دولتي برمي گردد نه بخش خصوصي.»
در دانشگاه آزاد هيچ خبري نيست
به توصيه يكي از همكاران براي تكميل گزارش سري هم به دانشگاه آزاد زدم. از همان ابتدا نگهبان دم در مانع ورودم شد. علت را هم نبودن خبر در دانشگاه آزاد دانست و به اين پرسش كه مگر شما نماينده دانشگاه و دانشجويان هستيد غير از آنكه پاسخ داد «مسئله را سياسي نكنيد»، هيچ نگفت. اما با همه ممانعت هاي نگهبان توانستم با يكي از بچه هاي دانشگاه آزاد كه در رشته معماري تحصيل مي كند حرف بزنم: چندي پيش در روزنامه شما خواندم كه برنامه هاي تفريحي و تورهاي خارجي نوروز را با هزينه كم براي دانشگاههاي دولتي برقرار كردند. اما در دانشگاه آزاد از اين تورها خبري نيست. دانشگاه آزاد كه خودش پول مي گيرد چرا نبايد چنين برنامه هايي را براي دانشجويانش فراهم كند.
باستان شناسان
راهنماي مسافران نوروزي مي شوند
به دنبال استقبال از طرح «راهنمايان نوروزي» كه در سه سال گذشته در شهر ايذه استان خوزستان انجام شد امسال نيز گروهي كه اغلب دانشجويان رشته باستانشناسي هستند، ميزبان بازديد كنندگان نوروزي به اين شهر باستاني هستند.
منصوريان، عضو انجمن دوستداران ميراث فرهنگي (آياپير) در اين باره مي گويد: دانشجويان رشته باستانشناسي بعد از طي يك دوره يك ماه و پژوهش درباره تاريخ، ميراث فرهنگي و باستاني در قالب سه گروه پنج نفره به معرفي جاذبه هاي ايذه براي بازديد كنندگان داخلي و خارجي مي پردازند. منصوريان كه خود دانشجوي رشته كارشناسي ارشد تاريخ است درباره انتخاب اسم «آياپير» بر روي انجمن دوستداران ميراث فرهنگي مي گويد: ايذه در گذشته به «آياپير» معروف بود براي همين ما اين نام را براي انجمن خود برگزيديم. امسال علاوه بر شهر ايذه در مسجد سليمان و سد كرخه هم راهنماياني خواهيم داشت. اغلب اين راهنمايان مسلط به زبان انگليسي هستند. راهنمايان با حضور در هفت جايگاه باستاني ضمن ارائه اطلاعات كافي به توريست ها، آنها را با تاريخ و فرهنگ سرزميني مان آشنا مي كنند.
مي خواهم جايي بروم كه آرامش باشد
آزاده اكبري، دانشجوي طراحي صنعتي است. با او در دانشگاه صنعتي اميركبير آشنا مي شوم. مي گويد: «هيچكدام از تورهاي نوروزي دانشگاه مناسب وضعيت اقتصادي دانشجويان نيست. از همه مهمتر بعد از يك ترم درس خواندن و يكسال كاركردن دلم مي خواهد جايي بروم كه هيچ صدايي غير از صداي طبيعت را نشنوم. مي خواهم جايي بروم كه تا چشم كار مي كند بيابان خدا باشد. بياباني پر از رمز و راز و حرف و حديث.دنبال توري مي گردم كه به من آرامش بدهد. آرامش روح و روان.»
مي خواهم بپرسم چنين جايي را پيدا كردي كه نوشته اي را به دستم مي دهد:
«نهمين اردوي ميثاق با شهيدان، يادواره جاودان اثر حاج احمد متوسليان به سرپرستي بسيج دانشجويي دانشگاه صنعتي اميركبير ۲۰ تا ۲۵ اسفندماه برگزار مي شود. علاقمندان جهت ثبت نام به كانون بسيج دانشگاه صنعتي اميركبير مراجعه كنند.»
و بعد ادامه مي دهد: «خاطرات و وقايع جنگ را در فيلم ها ديده ام. دلم مي خواهد همراه اين تور به فكه و طلائيه بروم و از نزديك آنجا را ببينم. همراه آزاده به كانون بسيج دانشگاه مي روم. حسين جوهرچي دانشجوي سال آ خر رشته عمران و مسئول اردوي راهيان نور است. مي گويد: «ثبت نام از چند وقت پيش شروع شده اما به علت استقبال زياد ناچاريم قرعه كشي كنيم. فقط ۳۰۰ نفر را مي توانيم همراه خود ببريم. كه ۸۰ نفر آن خانم هستند. در صورتي كه ۸۰۰ نفر ثبت نام كرده اند اغلب هم بچه هايي هستند كه خيلي دوران جنگ را به ياد ندارند اما برايشان جالب است.» از برنامه هايشان در آن چند روز مي پرسم. مي گويد: «بازديد از مناطق نظامي، بازديد علمي از سد كرخه و پالايشگاه نفت آبادان، ديدن محورهاي عملياتي و مسابقه شعرخواني و عكاسي و انتشار هر روز يك نشريه كه در آن خاطرات بچه ها در طول سفر چاپ مي شود، از برنامه هاي هر ساله ماست.اين نهمين سالي است كه اين اردو برگزار مي شود. هزينه چنداني هم ندارد. فقط سه هزار تومان. هر چند هزينه هر كدام از دانشجويان چيزي حدود ۳۵ هزار تومان مي شود اما بالاخره خدا جور مي كند. سعي هم مي كنيم بهترين ها را به لحاظ غذا و جا و اتوبوس براي بچه ها فراهم كنيم. مشكل بيمه دانشجويان نيز حل شده است.»
آزاده از اينكه اسمش در قرعه كشي بيرون آمده خيلي خوشحال است.هنگام خداحافظي سفارش مي كنم مواظب مين ها باشد. مي خندد: «به همين زودي يادتان رفت چه گفتم، مي خواهم جايي بروم كه آرامش داشته باشم.»
