سه شنبه ۲۶ اسفند ۱۳۸۲ - سال يازدهم - شماره - ۳۳۳۷
جهانشهر
Front Page

دومين جشن نوروز افغان ها پس از طالبان
بازگشت نوروز به افغانستان
نوروز چنان در افغانستان ريشه دوانيده كه حاكميت طالبان و جنگ هاي ويرانگر هم آن را از ميان مردم افغان نراند ، امسال دومين سالي است كه مردم مناطق مختلف افغانستان نوروز را آزادانه جشن مي گيرند
004554.jpg
نوروز در افغانستان با ارزش هاي ديني در آميخت و غناي بيشتري يافت. چنانكه برافراشتن جهنده (پرچم) حضرت علي، در شهر مزار شريف اوج آيين هاي نوروزي در افغانستان است 
افغانستان و جمهوري هاي آسياي ميانه و قفقاز سال هاي سال نوروز را در دل زنده نگه داشتند تا امروز آزادانه آن را جشن بگيرند.
نوروز يكي از سنت هاي نادري است كه با وجود هزاران سال نشيب و فراز هنوز هم يكي از شاخص هاي اساسي فرهنگي در افغانستان به حساب مي آيد.
اين روز، تنها يك سالروز تقويمي كه آغاز يك دور تازه را در گردش زمين مشخص مي سازد، نيست. نوروز در تاريخ و فرهنگ افغانستان مظهر بزرگداشت از زندگي، طبيعت و ارزش هاي انساني است كه ريشه هاي عميقي در شعر و ادب، هنر، فولكلور و رسوم خانوادگي و اجتماعي اين كشور دارد.
گرچه در مورد چگونگي و زمان پيدايش نوروز پژوهش ها از گمانه زني ها فراتر نرفته است، اما مسلم است كه عمر اين سنت به درازاي عمر اقوام آريايي است. به طور سنتي آغاز نوروز را به ياما يا جمشيد، فرمانرواي اساطيري بلخ، نسبت مي دهند. اين افسانه در آثار بزرگاني چون ابوريحان بيروني، طبري (مولف كتاب تاريخ الرسل و الملوك، معروف به تاريخ طبري) و فردوسي بازتاب يافته است.
اما با وجود اين پيشينه تاريخي، نوروز در افغانستان هيچگاه منحصر به كيش يا گروه ويژه اي نبوده است.
حتي ظهور و گسترش اسلام، كه اعياد مذهبي ويژه اي را با خود آورد، مانع برگزاري آيين هاي نوروزي نشد. بلكه نوروز در اين كشور با ارزش هاي ديني در آميخت و غناي بيشتري يافت. چنانكه برافراشتن جهنده (پرچم، بيرق) حضرت علي، در شهر مزار شريف اوج آيين هاي نوروزي در افغانستان است. پس از آن مردم تا چهل روز در دشت ها كه پر از گل سرخ مي شود به گردش مي روند.
مردم از سراسر افغانستان براي برگزاري اين آيين ها به شهر مزار شريف و ولايت بلخ سفر مي كنند. در برخي ديگر از ولايات شمال كشور نيز با راه اندازي مسابقه هاي بزكشي نشاط نوروزي را دوچندان مي كنند.
در ساير روستاها و شهرستان ها نيز مردم اعم از زن و مرد با برگزاري آيين هاي ويژه به پيشواز نوروز مي شتابند. براي بزرگداشت اين روز لباس نو مي پوشند، سفره ها را با شيريني ها و خوردني هاي خوش طعم رنگين مي سازند و بيرون از شهرها و محل هاي بودوباش، در دامن طبيعت يا در ميدان هاي خاص به تفريح و شادي مي پردازند.
سرگرمي هايي چون تخم جنگي، كشتي گيري، سگ جنگي، خروس جنگي، اتن (رقص ملي)، آوازخواني و غيره شامل آيين هايي است كه در اين روز برگزار مي شود.
تهيه و صرف هفت ميوه و سمنك (سمنو، شومنك) آيين هاي ديگري است كه با آن نوروز را در افغانستان گرامي مي دارند.
هفت ميوه، چيزي شبيه هفت سين در ايران، مجموعه اي است از پسته، بادام، كشته (برگه) زردآلود، شكرپاره، گردو و سنجد كه سه روز پيش از نوروز در آب گذاشته مي شود تا روز نوروز ميهمانان را با آن پذيرايي كنند.
سمنك كه از گندم خيسانده و سبز شده تهيه مي شود، مظهر خير و بركت به حساب مي آيد و آن را به اميد برآورده شدن نيازها ومرادها مي خورند. تهيه سمنك چندين روز را در بر مي گيرد و دختران هنگام پختن دف مي نوازند و آهنگ هاي ويژه مي خوانند.
يكي ديگر از آيين هاي جالب اين روز در افغانستان هديه هاي نوروزي نامزدان است. پسران در اين روز هديه هايي همراه با ماهي و جلبي (نوع شيريني) به نامزدان خويش مي فرستند و خانواده دختر با گذاشتن هديه اي در ظرف آن را به داماد بر مي گرداند.
گرچه از نوروز به مثابه جشن همگاني تقريبا در كل كشور بزرگداشت به عمل مي آيد، اما در محل هاي مختلف اين آيين ها با ويژگي هاي محلي برگزار مي شود كه اين بر تنوع و رنگيني نوروز در افغانستان مي افزايد.
جنبش طالبان در يكي از نخستين حمله ها بر ميراث هاي فرهنگي كشور، برگزاري آيين هاي نوروزي را به اين تعبير كه غيراسلامي است، ممنوع كرد.
افغان ها، شايد براي نخستين بار در تاريخ خود، پنج بهار را بي نوروز پشت سر گذاشتند. آغاز سال ۱۳۸۱ خورشيدي در واقع تولد دوباره نوروز در افغانستان بود.
نوروز در كابل
دو رسمي كه در روز نوروز اهالي كابل به شكل هيجان  انگيزي ادا مي كنند، بلند كردن بيرق زيارت سخي و بالا بردن علم مندوي است. ساعت ۹ صبح روز نوروز، در حالي كه شهردار كابل، والي اين شهر و تعدادي از روحانيون و اهالي جمع شده اند، علم سخي در ميان شور و هيجان مردم كابل بلند مي شود و در حالي كه اركستر شهرداري سرود احترام مي نوازد، صداي يا علي يا علي و كف زدن جمعيت به گوش مي رسد.
اهالي كابل معتقدند هرگاه علم به راحتي بلند شود، آن سال سالي نيكو و پر بركت است و اگر به سختي بلند شود سالي بدشگون خواهد بود. وقتي علم بلند شد، مردم با هيجان و شادي براي زيارت آن هجوم مي آورند.
مندوي كابل هم، محله اي است كه انبار مواد غذايي و مواد ضروري اهالي شهر در آنجاست. مردم و دكانداران اعتقاد دارند كه برافراشتن علم مندوي و اعطاي خيرات و نذورات باعث پر بركت شدن آن سال مي شود.
ساعت ۸ صبح روز نوروز، شهردار ومقامات كابل براي برپا كردن علم مندوي در يك مراسم رسمي به سمت محل حركت مي كنند. در آن محل اهالي و دكانداران براي تماشاي مراسم جمع مي شوند و وقتي علم در ميان هلهله و شادي مردم بلند مي شود، شهردار سال نورا تبريك گفته و يك روحاني دعاي شكرگزاري را مي خواند و آرزوي سالي پر بركت همراه با صلح و امنيت مي كند. صرف شيريني و كلوچه هاي نوروزي و چاي، از مراسم بعد از بلند كردن علم است.
از قندهار تا باميان
در قندهار مردم در خرقه شريف جمع مي شوند و بعد از دعاي شكرگزاري و آرزوي خير و بركت به يكديگر تبريك مي گويند. بعد هم راهي چهل زينه، زيارت شاه و زيارتگاه ها و تفريح گاه هاي ديگر مي شوند.
مردم غزنين هم روز نوروز در زيارتگاه حكيم سنايي گرد هم جمع مي شوند و نوروز را به هم تبريك مي گويند. در باميان، مردم در ميدان مقابل مجسمه هاي بودا جمع مي شوند و پس از شكرگزاري و تبريك، راهي تفريحگاه ها مي شوند و گروهي هم به پاشيدن بذر و رسيدگي به باغ ها مي روند.
جشن گل سرخ در مزار شريف
جشن گل سرخ در مزار شريف، مانند اين شهر و ولايت آن، به دوران باستان بر مي گردد. اين جشن، اساسا يك جشن بهاري است و مردم مزار شريف در حالي تدارك اين جشن را مي بينند كه به استقبال نوروز هم مي روند.
اما چرا جشن گل سرخ؟ سرزمين بلخ در آغاز فصل بهار مملو از گل هاي سرخ شقايق مي شود و مردم اين ناحيه هم در نوروز به دشت هاي پر گل مي روند و چاي و شيريني و سيني هاي هفت ميوه مي برند و روزهاي شادي را مي گذرانند، اما يكي از نكته هاي اين جشن آن است كه در آن روزها كساني كه كينه اي از هم به دل دارند با هم آتشي مي كنند و خانواده ها چه غريبه و چه آشنا و فاميل، سفره هاي مشترك پهن مي كنند. بعد از صرف غذا هم به دشت هاي پر گل مي روند و بذر مي پاشند و قدم مي زنند. البته در اين جشن، مزار شريف ميزبان  اهالي شهرهاي ديگر هم هست. اهالي كابل و شهرهاي ديگر، به مسافرخانه ها و هتل ها و منازل اقوام خود مي  آيند تا در جشن گل سرخ در مزار شريف باشند. در اين شب ها صداي موسيقي در شهر به گوش مي رسد و مزار شريف به شهرشادي و سرزندگي تبديل مي شود.
مهياشدن براي نوروز در هرات 
يكي دو هفته مانده به عيد نوروز، مردم هرات به خصوص زنان به تكاپو مي افتند تا بتوانند سال نو را با آمادگي بهتري برگزار كنند و خانه تكاني، شست و شوي فرش ها و لباس ها، تعمير و مرمت منزل و رنگ آميزي درها و اتاق ها، تهيه كفش و لباس نو، خريد تنقلات و نيز پخت و پز انواع نان ها و شيريني هاي محلي، پختن انواع كلوچه شامل كلوچه نوروزي، حلواشيستي، حلواساون و نيز تهيه سمنك از ديگر فعاليت هاي قبل از سال تحويل است و از زمره دل مشغولي هاي زنان و مردان است.
يكي دو روز دل مانده به عيد، ملا، شاگردان خود را رها مي كند تا آنها بتوانند با پدر و مادرشان در تميزكردن محل زندگي خانواده همكاري كنند، ملا پيشاپيش به استقبال نوروز مي رود و به بچه ها عيدي مي دهد تا به عنوان شگون به خانه هايشان ببرند.
مراسم شب عيد
شب عيد كه همه اهل منزل در خانه حضور دارند غذاي مخصوص شب عيد را تهيه مي كنند كه عبارت است از رشته پلوو خورش خروس. بر اين عقيده اند كه با خوردن رشته پلو و گوشت خروس سر رشته زندگي به دستشان خواهد آمد و در شب عيد مراسم نوروزي نوعروسان نيز برگزار مي شود و تازه دامادها براي نامزدهايشان هديه نوروزي كه معمولاً شامل يك عدد خروس، مقداري برنج، شيريني محلي، تنقلات و يك دست لباس است، تهيه مي كنند.
اين هدايا را در ظرف بزرگي كه خونچه مي گويند، قرار مي دهند. دو سه نفري خونچه را روي سر مي گذارند و با نواختن ساز و دهل روانه خانه عروس مي شوند. در مقابل خونچه داماد، پدر و مادر عروس هم هدايايي به عنوان عيدي به داماد مي دهند.
سال تحويل و آب زعفراني 
ساعتي مانده به لحظه تحويل سال، مردم در تكايا جمع مي شوند تا بتوانند در آخرين لحظات سال ناملايمات و كاستي ها و نيز غبار سال كهنه را از تن و روح خود بشويند و اين شست وشوي روان با تلاوت قرآن و خواندن دعا و نيايش صورت مي گيرد. مراسم ويژه سال تحويل بدين صورت انجام مي گيرد كه افراد حاضر گرداگرد هم مي نشينند و تعدادي طشت مسين پر از آب را فراروي خود قرار مي دهند، ملا در حين دعا و نيايش آياتي مخصوص با آب زعفران روي كاغذ مي نويسد و پس از اتمام دعا آن را داخل طشتي از آب مي اندازد تا كاملاً خطوط نوشته شده با آب زعفران حل شود. بعد از آن تمام طشت هاي آب را داخل ظرف بزرگي به نام آبدان مي ريزند و نيز مقداري ديگر به آن افزوده و ملاي محل به تك تك افراد حاضر كاسه اي آب به عنوان تبرك مي دهد كه اين تقسيم، پيوسته همراه با صلوات است. حاضرين مقداري از آب متبرك و زعفراني را نوشيده و مقداري را به خانه خود مي برند تا ساير اعضاي خانواده از آن بنوشند.
ديد و بازديد
پس از انجام مراسم سال تحويل در تكايا مردم به خانه بازمي گردند. ابتدا پدران و مادران عيدي كوچترها را مي دهند كه عموماً پول و يا تخم مرغ آب پز رنگ آميزي شده است.
زنان و دختران در خانه مي مانند و تا سه روز اول از خانه بيرون نمي روند و از ميهمانان پذيرايي مي كنند در اين مدت مردان به ديد و بازديد افراد فاميل مي روند. ابتدا به خانه ريش سفيدان مي روند و در سه روز اول بازديدهاي خود را تمام مي كنند. البته ريش سفيدان طوايف و نيز افراد متمول محل در خانه مي مانند و ساير افراد از آنها بازديد مي كنند، احترام كوچكترها به بزرگترها در افغانستان و به خصوص در منطقه موردنظر از اهميت خاصي برخوردار است و هنوز هم اين احترام در بالاترين حد خود رعايت مي شود.
از روز چهارم تا روز سيزده فروردين زنان به ديد و بازديد اقوام مي روند كه متقابلاً همان رسمي كه مردان رعايت مي كنند زنان هم رعايت مي كنند، عيدانه اي كه مادر بزرگ ها به نوه ها و فرزندان خود مي دهند عموماً تخم مرغ رنگ شده و تنقلات است. عيدي دختران بيشتر دستمال يا روسري است.
چهارشنبه اول سال 
تمام شادي هاي ايام نوروز در دو روز چهارشنبه اول سال و سيزده نوروز به حد اعلاي خود مي رسد. در افغانستان براي اولين چهارشنبه سال نو مانند سيزده  بدر اهميت زيادي قايلند و در اين دو روز آداب و رسوم مشتركي بين مردم اعم از شهري و روستايي برگزار مي شود.
روز قبل از چهارشنبه زنان تدارك غذاي مخصوص روز چهارشنبه را مي بينند. هر خانواده بنابر وضع مالي غذايي آماده مي كند و بساط چاي و قليان را به يكي از باغ هاي اطراف شهر مي برند.
باغ نسوان ازجمله مكان هاي موردنظر و ازجمله تفريحگاه هاي زنان در اين روز مي باشد، باغ هاي اطراف هرات در روز چهارشنبه توسط نيروهاي محلي و دولتي قرق مي شود، به طوريكه صبح روز چهارشنبه به غير از زنان و دختران و نيز پسران زير ده سال كسي حق ورود به باغ را ندارد و يك محيط كاملا ً زنانه مي شود. درواقع چهارشنبه اول سال در هرات جشن نوروزي زنان است و از بازي هاي رايج اين روز تاب خوردن و به اصطلاح محلي گازخوردن روي طناب هايي است كه از شاخه هاي درختان مي آويزند.
در روز چهارشنبه اول سال زنان هنگام عزيمت به باغ نسوان مقداري از كوخ پيله را داخل كيسه پارچه اي مي ريزند و از گردن خود آويزان مي كنند. اين كيسه به مدت سه روز از گردنشان آويزان است و بر اين باورند كه كرم پيله ابريشم، بر اثر گرما و عرق بدن جان مي گيرد و براي رشد آماده مي شود. روز چهارم كوخ را روي برگ درختان توت مي گذارند تا با خوردن برگ درختان رشد كنند و به توليد پيله بپردازند.
سيزده بدر
سيزده فروردين در افغانستان از اهميت خاصي برخوردار است. اكثر آداب و رسومي كه در چهارشنبه رعايت مي شود در روز سيزده نيز همان برگزار مي شود. جز اينكه در سيزده زنان مراسم خاصي ندارند.
در اين روز مردان به صورت دسته جمعي سوت زنان در محل هاي جدا از هم و بعضاً در مناطقي به صورت مشترك از خانواده هاي هم كيش سپري مي كنند.
زنان در باغ نسوان گردهم مي آيند و قبل از هر كار طنابي بلند از درختي تنومند آويزان مي كنند كه اصطلاحاً به آن گاز انداختن يا تاب انداختن مي گويند بعد از گازانداختن دختران و زنان در دسته هاي جداگانه در چهارگوشه باغ شروع به گازخوردن مي كنند و در حين گازخوردن ابياتي به اين مضمون مي خوانند: سيزده بدر، سيزده بدر، سال دگر، خانه شو. از ديگر آداب و رسوم سيزده بدر و چهارشنبه اول سال ريختن سيزده حاجت روي سر دختران دم بخت است. يكي از نوعروسان خوشبخت مقداري سبزه از زمين مي چيند و درحالي كه دختران روي زمين چمباتمه زده اند روي سرشان مي ريزد و اشعار بالا را مي خواند. علاوه بر اين دختران و همچنين ساير افرادي كه حاجت دارند گوشه روسري يا گوشه چادرشان را به سبزه گره مي زنند و مدتي روي زمين مي نشينند. بر اين عقيده اند با توسل به سبزه و نيز با رشد و نمو سبزه،  زندگي آنها هم رونق خواهد گرفت و بختشان باز خواهد شد. اين عقيده در خواف، تايباد و تربت جام ايران هم وجود دارد.
منابع: سايت نوروز ميراث فرهنگي- دكتر عين اله مددلي، محمد مكاري 
سايت مطبوعات افغانستان - عبد الكريم ميثاق

نوروز در جمهوري آذربايجان
جشني كه در دل ها زنده ماند
004557.jpg
عيد نوروز در يك محدوده وسيع جغرافيايي در قاره هاي آسيا و اروپا از هزاران سال پيش رايج بوده و هم اكنون در ميان اقوام گوناگون، عيدي عزيز و گرامي به حساب مي آيد. ايرانيان و تركان و برخي ديگر از اقوام، عيد نوروز را به عنوان عيد ملي برگزار مي كنند.
عيد نوروز به عنوان عيد رسمي و ملي جمهوري آذربايجان در بين مردم از ارزش خاصي برخوردار است. عيد نوروز كه فرهنگ ها و باورهاي باستاني مردم آذربايجان و ارزش هاي اسلامي را در خود جمع كرده است در زمان شوروي سابق ممنوع بود اما مردم در چارچوب محيط خانواده و محل زندگي توانستند اين عيد را زنده نگه دارند.
در آن دوران اول ژانويه، نخستين روز سال ميلادي به عنوان عيد عمومي مردم برگزار مي شد و عيد ملي اسلامي نوروز به عنوان باقيمانده دين و ارتجاع معرفي مي شد.
پس از استقلال جمهوري آذربايجان در۱۸ اكتبر ۱۹۹۱ عيد نوروز از خانه ها به محله ها و سپس به ميادين شهرها گسترش يافت و تبديل به يك آيين و مراسم رسمي شد. اينك بر اساس رسوم، بعد از پايان چله كوچك، مردم خود را براي استقبال از عيد نوروز آماده مي كنند. براي اعضاي خانه لباس نو و براي بستگاني كه قرار است به ديدارشان بروند و همچنين براي دختران و پسران تازه ازدواج كرده هديه هاي خريداري مي شود. مانند رسوم ايرانيان دختران و عروسان به خانه تكاني مي پردازند.
سمنو را كه از دو - سه هفته قبل از عيد آماده مي شود با گندم، جو، عدس و بعضي ديگر ازحبوبات تهيه مي كنند. نغمه ها سروده مي شود و آرزوها به آن گفته مي شود و ترانه هايي مثل، سمني ساخلامني، هر ايل گويرده رم سني، سمنو منو نگهدار، هر سال تو رو سبزمي كنم، خوانده مي شود.
در آذربايجان براي سفره عيد تداركات به خصوصي وجود دارد. خانواده هايي كه بندرت برنج مي خورند براي سفره عيد حتما پلو تهيه مي كنند. در برخي از شهرها و روستاها همانند ايران سفره هفت سين مي چينند.
مراسم عيد در آذربايجان از روز سه شنبه (چهارشنبه سوري) آغاز مي شود. در اين روز مردم در حياط خانه  ها يا در محله ها، آتش روشن مي كنند و با تفنگ ها و گلوله هاي مخصوص به تيراندازي مي پردازند و همه جا را روشن مي سازند و هر كس به اندازه توانايي اش از روي آتش مي پرد و مي گويد: همه دردها و رنج هايم، بر روي آتش ريخته شود.
بچه ها مراسم عيد نوروز را با شوق بيشتري برگزار مي كنند آنها نوروز را تبديل به يك عيد كودكانه مي كنند. آنها با تخم مرغ هاي رنگ كرده با هم مسابقه مي دهند وبه ترتيب از روي آتش مي پرند. در بعضي از روستاها بازي هاي مخصوص عيد به صورت ايلي و دسته جمعي برگزار مي شود و بازي هايي مانند كوسا، گود و به صورت تئاتر به نمايش در مي آيد و از جنگ بين خروس ها و يا سگ ها هم به حالت تفريحي استفاده مي شود.
در چهارشنبه سوري پس از خاموش شدن آتش ها بر سر سفره عيد مي نشينند و سپس مراسمي مانند پاييدن در، از در و ديوار كيسه و كلاه انداختن و... به اجرا در مي آيد.
دختران جوان در را مي پايند و اولين جمله هايي را كه مي شنوند تفسير مي كنند، در عين حال فال انگشتر، حنابستن، پوشيدن لباس پسر از طرف دختران و رفتن به خانه همسايه از صحنه  هاي ديدني اين مراسم است.
از صبح روز چهارشنبه به كنار چشمه ها و رودخانه ها مي روند، از روي آنها مي پرند، آب چشمه به منزل مي آورند و حتي حيواناتشان را در آب چشمه سيراب مي كنند كه اين مراسم در بعضي از روستاها واجب و ضروري شمرده شده و از آن به عنوان خير و بركت ياد مي كنند.
از ديگر خصوصيات بارز عيد نوروز آن است كه مردم از آن به عنوان عيد صلح و دوستي و وحدت و يكپارچگي ياد مي كنند و طبق آيين هاي باستاني، آنهايي كه قهر هستند آشتي مي كنند و قهر و كينه از ميان برداشته مي شود. مراسم عيد نوروز كه از چهارشنبه سوري آغاز مي شود تا ۲۱ مارس ادامه دارد. در آذربايجان بر خلاف ايران مراسم سيزده بدر برگزار نمي شود. تنها روز ۲۱ مارس تعطيل است اما حال و هواي نوروز هنوز ادامه دارد.

قزاقستان
مردم قزاقستان معتقدند كه در نوروز ستاره هاي آسماني به جاي ابتدايي مي رسند و همه جا تازه مي شود. به نظر آنها نوروز، روزي است كه همه طبيعت يك سال منتظرش بوده است و روزي است كه سنگ نيلگون سمرقند آب مي شود.
در شب سال تحويل، صاحبخانه روي پشت بام دو عدد شمع روشن مي كند و مشغول خانه تكاني مي شود تا اعضاي خانه در طول سال دچار بدبختي نشوند. اگر در نوروز برف و باران ببارد آن را به فال نيك مي گيرند و سال نو را سال خوبي مي دانند. در اين روزها قزاق ها بازي ها و مسابقات سنتي زيادي برگزار مي كنند. مسابقه «قول توزاق» يكي از اينهاست كه بين زنان و مردان برگزار مي شود. اگر برنده مسابقه زن ها باشند، سال پربركتي خواهند داشت.

غذاي نوروزي قزاق
در شب نوروز دختران قزاق با آخرين باقيمانده از گوشت اسب كه سوقيم مي نامند، غذايي به نام «اوبقي آشار» مي پزند و از جوان هايي كه دوستشان دارند پذيرايي مي كنند. جوان ها هم به آنها نشانه و آينه هديه مي دهند.
غذاي ديگري كه در نوروز پخته مي شود نوروزگوژه يا آش نوروز است كه غذاي خداحافظي با زمستان است و از هفت نوع ماده غذايي تهيه مي شود.
جوان هاي قزاق در عيد نوروز بعد از خوردن غذاي اوبقي آشار، اسب سركشي را زين كرده و عروسكي را كه خود ساخته اند با آويز زنگوله روي آن سوار مي كنند. آنها ساعت سه صبح، اسب را رها مي كنند تا با صداي زنگوله رسيدن سال نو را خبر دهند.

جشن ملي تاجيك ها
نوروز، براي اهالي تاجيكستان و به خصوص مردم بدخشان يك عيد ملي است و در بين مردم به عيد بزرگ هم معروف است. خانه تكاني تاجيك ها و شست وشوي ظروف و وسايل خانه براي نوروز آنها مثل ايراني هاست، اما زنان تاجيكي رسمي هم دارند. آنها جاروهاي قرمزي را كه در پاييز از بيابان چيده اند، تا نوروز نگه مي دارند و در صبح نوروز آنها را جلوي خانه مي گذارند. براي تاجيكي ها رنگ قرمز رنگ پيروزي و موفقيت و بركت است. به همين دليل صبح زود وسايل خانه را بيرون مي ريزند و پارچه قرمزي روي سر در خانه نصب مي كنند. يكي از غذاهاي معروف تاجيك ها در نوروز «باج» است كه از كله پاچه گوسفند و گندم پخته تهيه مي شود.

جشن عالم افروز
عالم افروز نامي است كه پاكستاني ها به نوروز داده اند، به اين معني كه روزي تازه رسيد كه جهان را روشن مي كند. پاكستاني ها به تقويم نوروز اهميت خاصي مي دهند. گروه ها و دسته هاي مختلف قومي و ديني در صفحه اول سال نماهاي خود، نوروز و اهميت آن را توضيح مي دهند. به اين تقويم در پاكستان «جنتري» مي گويند. آداب و رسوم نوروزي پاكستاني  ها تقريبا شبيه ايراني هاست. خانه تكاني و نو و تازه شدن و آرزوهاي خوب براي خود و ديگران از رسومي است كه در پاكستان هم ديده مي شود، اما شيريني هاي آنها براي نوروز شايد منحصر به فرد باشد. شكرپاره، سوهان، حلوا، رس ملايي و كريم رل از شيريني هاي نوروزي پاكستان است.

دو جشن  سال نو
تركمنستان دو جشن سال نو برگزار مي كند. يعني نوروز بر اساس رسم قديم و ديگري جشن سال نو ميلادي كه ديگر يك جشن بين المللي است.
عقيده تركمن ها در مورد نوروز چيزي شبيه عقيده ايراني هاست. آنها معتقدند روزي كه جمشيد به عنوان چهارمين پادشاه پيشدادي بر تخت سلطنت نشست را نوروز ناميدند. مردم تركمنستان در اين روزها به جشن و پايكوبي مي پردازند و غذاهاي خاصي مثل نوروز كجه، نوروز بامه، سمني (سمنو) مي پزند.
يكي از تفريحات مردم تركمنستان در نوروز، شركت و تماشاي مسابقاتي مثل اسب دواني، كشتي، پرش براي گرفتن دستمال از بلندي، خروس جنگي و شاخ زني ميش ها است.

عيد يك روزه
عيد نوروز در قرقيزستان تنها يك روز آن هم در اول يا دوم فروردين ماه برگزار مي شود. اگر اسفند ۲۹ روزه باشد، عيد روز اول فروردين و اگر ۳۰ روزه باشد روز دوم فروردين برگزار مي شود. برگزاري مراسم نوروز در شهرهاي قرقيزستان به عهده دولت و در روستا به عهده ريش سفيدان است.
نوروز در دوران شوروي در قرقيزستان رو به فراموشي بود، اما با فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و استقلال قرقيزستان، اين كشور نوروز را باشكوه تر از قبل برگزار كرد.
قرقيزها براي نوروز غذاهايي مثل «بش بارماق»، «كاتما» و «مانته برمك» مي پزند و آن را به طور رايگان بين حاضران در جشن پخش مي كنند.

|  ايرانشهر  |   تهرانشهر  |   جهانشهر  |   حوادث  |   در شهر  |   درمانگاه  |
|  سفر و طبيعت  |

|   صفحه اول   |   آرشيو   |   بازگشت   |