Hamshahri Newspaper

نمونه هزينه ها در پارك هاي تفريحي كودكان
موتور: ۲۰۰ تومان
مري گراند: ۲۰۰ تومان
تفنگ: ۲۰۰ تومان
آفتاب مهتاب: ۲۰۰ تومان
ماشين برقي: ۲۵۰ تومان
استخر توپ: ۲۵۰ تومان
موتورسواري: ۳۰۰ تومان
تاب بچه: ۳۰۰ تومان
ارقام مربوط به بازي هاي كامپيوتري و جديد در برخي پارك ها بيش از دو برابر ارقام فوق هستند.
آخرين باري كه فرزندانتان را به پارك تفريحي برديد كي بود؟
آيا اساساً صاحب اتومبيل شخصي هستيد تا آن ها را به اتوبان تهران - كرج، بزرگراه اشرفي اصفهاني يا حتي پارك ساعي برسانيد؟
آيا مي توانيد براي دقايق بسيار گذراي بازي بچه هايتان هزينه هاي تعيين شده و متغيري را بپردازيد؟
چگونه برابر درخواست فرزندانتان در اين زمينه مقاومت مي كنيد؟
درپاسخ به اين پرسش ها هرچه باشد اين نكته جلب نظر مي كند كه براي بچه هايمان برنامه تفريحي خاصي نداريم؛ چرا كه در گام اول نمي توانيم هزينه هايش را به دوش بكشيم.
تماشاي خانوارهايي كه حتي فضاهاي سبز كوچك كنار بزرگراه ها را تسخير كرده اند طنزآميز و در عين حال غم انگيز است. خانوارها نياز به تفريح دارند، اما كمبود امكانات و هزينه هاي بالا روبرويشان خودنمايي مي كند.
كودك و ابزار نو
كودك بايد با ابزار و وسايل نو آشنا شود. بايد در برخورد با بازي هايي كه هم تفريحي هستند و هم ذهني، از پيله خود خارج شده و قدمي رو به جلو بردارد. بازي هاي پارك هاي تفريحي كودكان مي توانند در عين شاد كردن بچه ها، آن ها را به انجام تجربه هاي نو وادار كنند و به پيش برانند. بنابراين حضور بچه ها در پارك ها، ولو درحد بالا رفتن از چند ميله، تاب خوردن، تيراندازي به يك هدف متحرك و پرتاب توپ، چيزي بيش از تفريح و وقت گذراني است. چيزهايي كه امكان ارائه آن ها در خانه ميسر نيست.ضمن آن كه تهيه كامپيوتر و بازي هاي كامپيوتري كه برخي از آن ها در زمينه فعال كردن ذهن كودكان بسيار كارساز است براي همه ميسر نيست. در حال حاضر هزينه تهيه يك كامپيوتر حداقل مستلزم پرداخت نيم ميليون تومان است. رقمي كه دور از دسترس اكثر خانوارها به شمار مي رود.
كودك، ورزش و تفريح
نمي توان در مورد جايگاه ورزش در دنياي كودكان چندان حرفي زد. امكانات ورزشي موجود براي ورزشكاران هم اندك است،چه برسد به كودكان. كافي است به امكانات ورزشي دبستان ها و دبيرستان ها بنگريم تا دريابيم نوجوان هاي ما با چه محدوديت هايي در اين زمينه روبرو هستند. حتي تأسيسات ورزشي دانشگاه ها هم پاسخگوي نياز دانشجويان نيست و اساساً ورزشكاران ما هم هميشه از كمبود تأسيسات ورزشي ناليده اند. بنابراين وقتي به مقوله «كودك و ورزش» اشاره مي كنيم، پيش از آن با مسأله بنيادين ورزشي كشور روبرو مي شويم كه زمينه هاي ديگري را به رخ مي كشد. طي سه دهه گذشته خانه هاي حياط دار ديروز بدل به آپارتمان هاي تنگ و كوچك امروز شده و كودكان اين دوران در خانه هايي كه گاه يادآور قفس هستند محبوس شده اند. در اين گونه موارد پارك ها و فضاهاي سبز بايد نقش اصلي را در ارائه فضاي مناسب براي بازي و فعاليت جسمي كودكان مهيا كنند و پارك هاي تهران فاقد چنين ويژگي هستند.
سرانه فضاي سبز بسيار اندك است و اكثر زمين ها بدل به آپارتمان هاي بلندي شده اند. غم انگيز است كه تهران را شهر غولآسايي كرده ايم بدون فضاي سبزي درخور اين وسعت و بي اعتنا به بچه هايمان، نوجوان هايمان و البته خودمان.
هجوم خانوارها به پارك ها و فضاهاي سبز در روزهاي تعطيل كه كودكان در گوشه و كنار وسايل بازي و چمن هارا تسخير مي كنند، نشان دهنده نياز مفرط آن ها در اين زمينه به شمار مي رود. تماشاي كساني كه در گوشه و كنار مسير بزرگراه ها روي تكه اي چمن لميده اند طنزآميز و در عين حال غم انگيز است. با اين وصف همين پارك ها هم فاقد امكانات ورزشي مناسب براي بچه ها در حد تقاضاي موجود هستند و فضاهاي سبزشان در اوقات تعطيل با هجوم سيل جمعيت محو مي شوند.
كدام پارك، كدام فضا
والدين خوب مي دانند فرزندانشان تا چه حد به تفريح نياز دارند. تفريح ورزشي از يك سو، شامل مثلا ً تاب سواري، دويدن، بازي با توپ يا شنا و تفريح ذهني از سوي ديگر، شامل نقاشي، مسابقات هوش و غيره است.
در اين روند پارك هاي تفريحات ويژه كودكان اهميت ويژه اي مي يابد. اما تهران منفجر شده از جمعيت، فاقد مراكز تفريحي كافي براي كودكاني است كه در محدوده سني ۱۴-۴ سال بسر مي برند.
كودكان ما در مدارس بسيار كوچك خود - همان خانه هاي چند اتاقه اي كه تابلوي مدرسه بر سردر آن ها خودنمايي مي كند - محبوس هستند. حياط بسيار كوچك اين مدارس فاقد فضاي مناسب براي ارائه وسايل بازي و تفريح بچه ها است. بنابراين بچه ها زنداني شده در آپارتمان هاي كوچك، كه شايد بهترين تفريحشان نشستن برابر جعبه كوچك و خيره شدن به تلويزيون است، عملا ً فضايي براي بازي ندارند. در اين قالب سال ها است دوران بازي بچه ها در كوچه و خيابان بسر رسيده و فضايي در تهران خفه شده زير بار آجر و سنگ و بتن نمانده تا آن ها لحظاتي را جلوي در خانه به بازي اختصاص دهند.
مريم پورمرادي، مادر دو كودك در اين زمينه مي گويد: آپارتمان ما ۷۰ متري است و دو فرزندم كه ۵ و ۱۰ ساله هستند در يك اتاق با هم بسر مي برند. ما ساكن كوچه اي در دروازه شميران هستيم و اطراف ما پاركي وجود ندارد و فضاي سبزي به چشم نمي خورد. هرچه هست كوچه هاي تنگ و خيابان هاي ترافيك زده است. چاره اي نداريم كه آخر هفته ها دست بچه ها را بگيريم و به پاركي ببريم. اما از آن جا كه اتومبيل نداريم، اين رفت وآمد بسيار دشوار انجام مي پذيرد و همين طور پرهزينه. ما يك خانواده چهار نفره براي رفت و برگشت به پارك ساعي حداقل دو هزار تومان خرج مي كنيم كه رقم اندكي به شمار نمي رود.
آنچه اين مادر به زبان ميآورد مشكل اصلي اكثر خانوارها است. آن ها براي بردن فرزندانشان به پارك هايي كه امكانات بازي و تفريح دارند، مثل پارك ساعي و پارك ملت، بايد هزينه قابل توجهي بپردازند.
اگر همان مادر بخواهد هر هفته فقط دو هزار تومان براي رفت وآمد به پارك ساعي خرج كند معادل ۸ هزار تومان از درآمد ماهانه خانواده فقط صرف اين جابجايي مي شود. بدون اين كه هزينه هاي ديگر مثل غذا و تنقلا ت به آن افزوده شود.
بنابراين وظيفه شهرداري در زمينه تدارك فضاهاي سبز و گسترش پارك ها سنگين تر مي شود. اما باتوجه به آنچه در تهران مي گذرد، يعني ساختن آپارتمان و برج در هر زميني كه در دسترس است، اين امر، آزادي محالي براي بچه هاي تهراني به شمار مي رود.
هزينه رفت وآمد
مراكز تفريحي كودكان براي اكثر شهروندان در نقاط دوردستي قرار گرفته اند. پيش از انقلا ب مركز تفريحي در ميدان ونك قرار داشت و در سال هاي بعد «شهربازي» در مجاورت محل نمايشگاه بين المللي تهران بنا شد كه هنوز هم وجود دارد. پارك تفريحي سربسته «جهان كودك» نيز سال ها است در خيابان شريعتي مجاور پل بزرگراه صدر وجود دارد. در همين دوران يك مركز ديگر در اتوبان تهران - كرج و بزرگراه اشرفي اصفهاني هم شكل گرفت. ولي همه اين مراكز دور از دسترس خانوارهايي بودند و هستند كه اتومبيل در اختيار ندارند و هزينه رفت و آمد آن ها خصوصاً براي بازگشت در ساعات آخر شب افزايش مي يابد (در تابستان ها، آفتاب ديرتر غروب مي كند و از ساعت حدود ۸ شب امكان استفاده مطلوب از اين پارك هاي تفريحي مهيا مي شود).
بنابراين خانوارها در برخورد با امكانات تفريحي موجود براي كودكان و نوجوانان در وهله اول با هزينه رفت وآمد روبرو مي شوند و در مرحله بعد با هزينه مستقيم آن تفريحات روبرو مي شوند.
داشتن يا نداشتن اتومبيل نقش تعيين كننده اي در هزينه ها بازي مي كند. در شرايطي كه مالك اتومبيل هستيد، هزينه رفت وآمد به پارك هاي تفريحي كه معمولا ً دور از مناطق مسكوني اكثر مردم قرار دارند، در دل كل هزينه تردد ماهانه سرشكن مي شود و رقم قابل اشاره اي محسوب نمي شود. در غير اين صورت نه تنها بايد هزينه رفت وآمد والدين و فرزندان در اين زمينه را در نظر گرفت؛ بلكه بايد دشواري رفت وآمد در اوقات تعطيل را نيز تحمل كرد.
زهرا . د، مادر سه فرزند ۵ تا ۱۴ ساله در مورد دشواري هاي رفت وآمد به پارك هاي تفريحي و هزينه هاي آن مي گويد: در اوقات تابستان ماهي يك بار بچه ها را به اين پارك ها مي بريم و صرفنظر از هزينه خود پارك ها، مشكل ما رفت وآمد به آن ها است. معمولا ً در اوقات تعطيلي راهي اين پارك ها مي شويم و تعداد وسايل حمل و نقل از زماني كه آفتاب غروب مي كند تا ساعات نيمه شب بسيار اندك هستند. بنابراين هزينه قابل توجهي را در اين زمينه مي پردازيم. دقت كنيد كه «شهر بازي ارم» در اتوبان تهران - كرج قرار دارد و «سرزمين عجايب» در بزرگراه اشرفي اصفهاني. حتي رفت وآمد به «پارك ساعي» هم براي ما كه در شرق تهران ساكن هستيم به سختي انجام مي شود. ما در برخي از موارد براي رفت وآمد خود يعني يك خانواده ۵ نفره حدود ۳ تا ۴ هزار تومان مي پردازيم. يعني حدوداً معادل همان پولي كه در خود پارك خرج كرده ايم.
علي. س، در اين زمينه به نكته ديگري اشاره مي كند و مي گويد: معمولا ً رفتن خانوارها به اين پارك ها با سهولت و هزينه كمتري انجام مي گيرد، اما از آن جا كه زمان برگشت به ساعات آخر شب مي كشد و افراد بسياري در آن ساعات قصد بازگشت به خانه خويش را دارند، همه چيز به آشفتگي كشيده مي شود و شما چاره اي نداريد كه هزينه بيشتري بپردازيد. براي مثال در اين ساعات جلوي «شهربازي اوين» در بزرگراه چمران تعدادي ميني بوس و مسافركش هاي شخصي ايستاده اند و حداقل با دو برابر هزينه تردد هميشگي، شما را به نقاط ديگر شهر مي برند و از آن جا كه همه افراد خانواده پس از چند ساعت تفريح، خسته و بي رمق شده اند چاره اي نداريدجزاين كه ارقام درخواستي آن ها را بپردازيد. اشاره ام به اين نكته است كه برنامه روشني در زمينه رفت وآمد به اين مراكز در همه اوقات خصوصاً روزهاي تعطيل وجود ندارد و نتيجه اين امر به افزايش هزينه هاي رفت وآمد افراد خانواده مي انجامد.
درون پارك چقدر خرج مي كنيد؟
در نگاه اول انجام هر بازي براي كودكان چندان زياد به نظر نمي رسد، مثلا ً ۲۵۰ تومان براي انجام هر دور بازي با ماشين برقي يا ۳۰۰ تومان براي هر دور موتورسواري، اما از آن جا كه زمان اين بازي ها بسيار اندك، حدود ۳ تا ۴ دقيقه هستند، مجموعه بازي ها براي هر كودك قابل توجه مي شود.
معمولا ً هر خانواده كه با زحمت بسيار به يكي از اين پارك ها رسيده به طور متوسط ۳ تا ۴ ساعت را در آن سپري مي كند. اگر هر يك از افراد خانواده طي اين مدت فقط شش تا هفت بازي را انجام دهند كه مجموع زمان آن ها بدون در نظر گرفتن ايستادن در صف انتظار حدود نيم ساعت مي شود، هر نفر حدود ۲ هزار تومان براي اين مدت - يعني مجموعاً ۳۰ دقيقه - مي پردازند.
به اين رقم بايد هزينه غذا، نوشابه يا تنقلا ت را هم افزود. برخي از خانوارها غذايي به همراه ميآورند تا از پرداخت هزينه آن، كه درون اين پارك ها نرخ روشني هم ندارد، جلوگيري كنند؛ اما معمولا ً نمي توانند كودكان را از خريد نوشابه و تنقلا ت برحذر دارند. در اين گونه موارد هر كس مي تواند به طور متوسط تا ۵۰۰ تومان هم پول براي اين اقلا م بپردازد. نتيجه آن كه تدريجاً هزينه حضور هر يك از افراد خانواده در يكي از اين پارك ها به ۲ تا ۳ هزار تومان افزايش مي يابد. بنابراين يك خانواده پنج نفري حداقل ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان در اين زمينه مي پردازد كه اين مبلغ بدون در نظر گرفتن هزينه رفت وآمد است.
آيا اين مبلغ زياد است؟ آيا اكثر خانواده ها توانايي پرداخت آن را دارند؟
پاسخ به اين پرسش ها را حسن عليمرادي، يك كارمند ساده كه پدر سه فرزند است، مي دهد.
او مي گويد: پرداخت مبلغ ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان براي چند ساعت تفريح براي خانواده اي مثل ما قابل توجه بشمار مي رود. به همين دليل هرچند بچه ها از حضور در اين پارك ها بسيار لذت مي برند، ولي ما حداكثر سالي دو بار آن ها را به اين مراكز ميآوريم و در ساير موارد آن ها را به پارك هاي معمولي مي بريم تا در هواي آزاد كمي نفس بكشند و از تاب و سرسره مجاني آن ها استفاده كنند. چاره اي جز اين نداريم، ولي نكته اين است تعداد پارك هاي عمومي و اساساً فضاهاي سبز در تهران بسيار اندك است و شهرداري بايد در اين زمينه بيشتر و گسترده تر كار كند.