Hamshahri Newspaper

نوشته: دكتر جوديت نيومن
مترجم: مينو صالحي
اشاره: در ابتدا خيلي ساده به نظر مي رسيد: خونريزي مختصري از لثه. ولي مگر همه مردم، گاهي اوقات دچار خونريزي لثه نمي شوند؟ كتيا كلمنتس، زني چهل ساله بود و جزو آن دسته زناني نبود كه به خاطر هر مسئله كوچكي، دچار نگراني شود. او مادر ۵ فرزند و مدير فعال يك رستوران در شهر قديمي و كوچك اسكوتيا در كاليفرنيا بود. كلمنتس، در زمستان سال پيش به سرماخوردگي شديدي مبتلا شد و به علت عفونت مثانه، تحت عمل جراحي قرار گرفت. وي اكنون بدون هيچ دليل مشخصي، خسته به نظر مي رسيد و علت اين خستگي مفرط را زمستان سخت و دشواري مي دانست كه پشت سر نهاده بود. پزشك كلمنتس، به منظور درمان عفونت مثانه، داروهاي ويژه اي براي او تجويز كرد كه در بهبودي او، تأثير بسيار اندكي داشتند.
پس از گذشت چند هفته، كلمنتس به درد لثه دچار شد و خونريزي، بيش از پيش ادامه يافت. در همين هنگام او متوجه شد كه دندان عقلش در حال روئيدن است و تصور كرد كه همين امر، سبب خونريزي لثه شده است، لذا به يك جراح فك و لثه مراجعه كرد و دندانش را كشيد. ولي دكتر دندانپزشك با موردي غيرعادي در لثه او برخورد كرد، لذا از لثه اش نمونه برداري و به كلمنتس پيشنهاد كرد هر چه سريع تر، جهت انجام يك سري كامل آزمايش خون اقدام كند. فرداي آن روز كه كلمنتس، جهت دريافت پاسخ آزمايشها به آزمايشگاه مراجعه كرد، به او توصيه كردند كه حتماً به يك پزشك متخصص مراجعه كند آزمايشات نشان داده بود كلمنتس به سرطان خون مغز استخوان مبتلا شده كه البته خطرناك ترين و كشنده ترين نوع سرطان است.
برخي افراد، در صورت مشاهده كوچكترين نشانه بيماري در بدن خود، به پزشك مراجعه مي كنند كه البته تعدادشان بسيار اندك است، چرا كه اغلب مردم با اين كه به علائم بيماري خود پي مي برند، ولي هرگز به پزشك مراجعه نمي كنند، علت اين امر ممكن است ترس و ناآگاهي از عواقب وخيم بيماري و شرم از پزشك باشد. خونريزي لثه كه از عوامل نشان دهنده سرطان خون محسوب مي شود، بسيار نادر است، البته ساير نشانه ها، طبيعي تر به نظر مي رسند و چندان دور از انتظار نمي باشند، لذا اغلب بيماران از آنها چشم پوشي كرده و چندان توجهي بدانها نمي كنند. در اين مقاله به ذكر شش نكته اساسي پرداخته شده است كه افراد بايستي درباره آنها آگاهي كامل داشته باشند.
۱) درد در قفسه سينه
«بيماري به زودي رفع خواهد شد!»: اين خطرناك ترين جمله اي است كه ممكن است يك پزشك ابراز نمايد. براساس تحقيقات انجام شده توسط مركز ملي آمار سلامتي و بهداشت آمريكا، سالانه ۷۲۵۰۰۰ نفر به علت ابتلا به بيماري هاي قلبي، جان خود را از دست مي دهند كه حتي اين ميزان، بسيار بيشتر از مرگ و مير، به علت انواع مختلف سرطان گزارش شده است. محققان به بررسي وضعيت سلامت ۲۰۰۰ بيمار ۶۵ ساله پرداختند، جزئيات اين خبر كه در شماره اخير مجله كالج قلب آمريكا به چاپ رسيده، گواه اين مطلب است كه از هر پنج بيمار مبتلا به حملات و بيماري هاي قلبي، تنها بيماري يك نفر تشخيص داده شده است.
دكتر «مونيكا سافورد»، پزشك بيماري هاي داخلي در انجمن پزشكي نيوجرسي، معتقد است اغلب مردم، با مشاهده نشانه هاي بيماري، تصور مي كنند دچار سوءهاضمه شده اند، خصوصاً اگر اين علائم در حين انجام فعاليت هاي ورزشي نمايان شوند. از نشانه هاي بارز حملات قلبي، مي توان به احساس سنگيني، فشار و درد در قفسه سينه اشاره كرد كه در برخي موارد، اين درد ممكن است تا آرواره ها، گردن، پشت و دستها ادامه يابد و يا با ساير علائمي نظير تنگي نفس، تعريق بسيار و حالت تهوع همراه باشد.
گاهي اوقات، ممكن است شما درد را جدي نگيريد، كما اين كه چندان جدي هم نباشد، ولي به هر حال هرگز نبايد خود را در مخاطره قرار داده و نسبت به درد و ساير علائم بيماري، بي اعتنا باشيد، خصوصاً اگر داراي اضافه وزن، كلسترول و فشار خون بالا بوده و يا به ديابت مبتلا هستيد، لازم است حتماً به پزشك مراجعه كنيد. دكتر سافورد مي گويد همان لحظه اي كه درد احساس مي شود، بايستي درمان را آغاز كرد. اگر هر يك از نشانه هاي بيماري، بيش از چند دقيقه به طول بينجامد، وقت خود را تلف نكنيد، سريعاً با ۱۱۵ تماس گرفته و يك آمبولانس درخواست نماييد و هرگز سعي نكنيد با وسيله نقليه شخصي خود را به پزشك برسانيد.
۲) ناتواني جنسي
اغلب افراد درحين تكميل كردن پرسش نامه هاي پزشكي، از پاسخ دادن به سؤالات مربوط به مسائل جنسي امتناع مي ورزند. بنابه گزارش پزشكان، بسياري از بيماران هرگز مشكلات جنسي خود را براي پزشكان بازگو نمي كنند، در صورتي كه ناتواني جنسي، از اثرات جانبي بيشتر داروهايي است كه امروزه بسيار تجويز مي شوند و داروهاي ضد افسردگي و فشار خون از آن جمله اند.
دكتر «استون وينرب»، متخصص بيماري هاي داخلي در بيمارستان هارتفورد اظهار داشته است، كاهش تمايلات جنسي، عامل مهمي است كه وضعيت جسمي و دارويي بسياري از بيماران را مشخص مي كند و لذا در اين صورت، بسياري از مشكلات بيمار نمايان مي شود. وي معتقد است، نداشتن تمايلات جنسي در مردان و زنان ممكن است از علائم اوليه بيماريهايي همچون ديابت، مشكلات مربوط به تيروئيد، افسردگي و وجود تومورها باشد. در حقيقت، مطالعات اخير نشان داده است عدم تمايلات جنسي از مهم ترين نشانه هايي است كه وجود بيماري هاي قلبي را اثبات مي كند.
۳) تغيير در عادت هاي خواب
دكتر رزماري كونيگليارو، متخصص بيماري هاي داخلي در مركز پزشكي دانشگاه پيتزبرگ معتقد است عموم مردم تصور مي كنند، بي خوابي و يا خوابيدن بيش از حد طبيعي، به علت زندگي هاي پرمشغله كنوني است، در صورتي كه ايجاد كوچكترين تغييري در عادتهاي خوابيدن افراد، ممكن است نشان دهنده مشكلات روحي- رواني بسيار وخيمي در اين گونه بيماران باشد. براساس تحقيقات انجام شده توسط مؤسسه ملي سلامت رواني، ۱۹ ميليون فرد بالغ در سراسر دنيا از انواع مختلف بيماري هاي رواني- خصوصاً افسردگي- رنج مي برند كه از اين ميان دو سوم افراد، هرگز تحت درمان قرار نمي گيرند.
افسردگي، يك بيماري پنهان است كه ممكن است منجر به بي ارادگي و عدم پذيرش بيمار از سوي افراد جامعه شود. در مواردي كه افسردگي بسيار شديد باشد، احتمال ابتلا به بيماري هاي قلبي، چند برابر شده و يا حتي ممكن است فرد به امور خطرناكي دست بزند كه ترك خانواده و محل كار، استفاده از نوشيدني هاي الكلي و در نهايت خودكشي از آن جمله هستند. دكتر كونيگليارو همچنين اظهار داشته است: «من هميشه از بيمارانم راجع به خواب و عادت هاي خوابيدن آنها سؤالاتي مي پرسم، چرا كه حتي بيماراني كه افسرده بودن خود را قبول ندارند، خواب را يك عامل بي تأثير در اين زمينه مي دانند و بدين نحو، بسياري از افراد افسرده و مضطرب شناسايي مي شوند.»
مشكلات خواب بيماران، اغلب به علت عواملي نظير استرس، مصرف بيش از حد الكل و كافئين ايجاد مي شود، ولي گاهي نيز ممكن است نشان دهنده يك بيماري وخيم باشد، به عنوان مثال، برخي از انواع اين مشكلات، نشان دهنده بيماري هاي تنفسي، ديابت و بيماري هاي كليوي است.
يكي از مشكلات خواب در بيماران، احتياج به بالش هاي زياد، جهت راحت خوابيدن است. افرادي كه فاصله سر خود را از زمين بسيار افزايش مي دهند، ممكن است به بيماري هاي قلبي مبتلا باشند، چرا كه در اين صورت، خون به سمت پاها رفته و فشار در ناحيه قلب، كاهش مي يابد.
۴) عكس العمل نسبت به دارو
ناراحتي هايي نظير سردرد، حالت تهوع، احساس گيجي، جوش و خارش هاي پوستي و مشكلات تنفسي، ممكن است علائم بسياري از بيماري ها و همچنين عوارض جانبي بسياري از داروها باشند كه متأسفانه اغلب مردم، چندان توجهي بدانها نمي كنند. در آوريل سال ۱۹۹۸، تحقيق گسترده اي بر روي علل مرگ و مير ۴۳۰۰۰ آمريكايي صورت گرفت. براساس جزئيات اين تحقيق كه در مجله انجمن دارويي آمريكا به چاپ رسيده بود، افراد مورد آزمايش همگي در سال ۱۹۹۴، در بيمارستان بستري شده بودند و در نهايت نيز به علت ناسازگاري بدن با داروهاي دريافتي و استفاده از داروهاي بيش از حد، جان خود را از دست دادند.
اگر شما نيز اخيراً رژيم دارويي خاصي را آغاز كرده ايد و شاهد نشانه هاي غيرطبيعي در بدن خود هستيد، هرچه سريع تر به پزشك مراجعه كرده و مشكلات خود را با وي درميان بگذاريد و ليستي از داروهاي شيميايي و گياهي كه از آنها استفاده مي كنيد را نيز حتماً با خود به همراه ببريد.
۵) تغيير در عادت هاي دفع
دكتر كونيگليارو معتقد است برخي افراد يك بار در روز به دفع مواد زائد بدن خود مي پردازند و ساير افراد نيز به هر حال، يا كمتر و يا بيشتر اقدام بدين امر مي نمايند كه كاملاً نيز طبيعي است ولي آنچه مهم است تغيير در عادت هاي دفع افراد است كه ممكن است نشان دهنده بيماري هاي خطرناكي همچون سرطان روده باشد. از جمله ساير نشانه هاي ابتلا به سرطان روده، وجود خون در مدفوع و درد شكم است.
تغيير در دفع و عادتهاي دفع، ممكن است به علت اختلالات عصبي نظير اضطراب و افسردگي به وجود آيد. دكتر ايلين رينولدز، متخصص بيماري هاي داخلي در مركز پزشكي بستون اظهار داشته است: «بيماري كه چند روز پيش به مطبم مراجعه كرد، شاهد بسياري مشكلات معده اي- روده اي نظير درد شكم و اسهال بود و در حين دفع ادرار و مدفوع نيز مشكلات بسياري، احساس مي كرد كه پس از معاينات بسيار، به اين نتيجه رسيديم كه آن فرد به نوعي بيماري رواني مبتلا بوده است.»
دكتر رينولدز طي معاينات خود، به اين نكته پي برد كه بيمارش، پيش از خروج از منزل، ۱۵ يا ۲۰ دفعه بايد حتماً چك مي كرد كه آيا در را بسته و يا گاز را خاموش نموده است، به علاوه از درد شكم و ساير مشكلات نيز رنج مي برد و بدين ترتيب، دكتر رينولدز دريافت كه بيمارش به نوعي بيماري وسواسي مبتلا شده است و همين امر، علت اصلي مشكلات دفع او محسوب مي شود.
۶) تغيير در پوست
بيمار ديگري كه به مطب دكتر رينولدز مراجعه كرد، از وجود يك تومور درشت در پايش احساس نگراني مي كرد. اين توده چيزي جز يك كيست نبود. از آن جايي كه اين شخص، در گذشته حامل يك توده و تومور سياه رنگ در قشر عميق پوستش بود، دكتر رينولدز درصدد معاينه وي برآمد، در ابتدا، فرد بيمار مايل نبود تحت معاينه و بررسي قرار گيرد، ولي پس از صحبت ها و كوشش هاي بسيار دكتر رينولدز، بدين امر تن درداد.
دكتر رينولدز در حين معاينه به وجود يك تكه گوشت زيادي پوسته پوسته، با كناره هاي ناهموار بر روي شانه بيمار پي برد. البته خود بيمار نيز شخصاً اين تومور كوچك را لمس كرده بود، ولي اصلاً تصور نمي كرد موضوع چندان مهمي باشد. سپس دكتر رينولدز از آن، نمونه برداري كرده و آن را به دقت آزمايش كرد.
سرطان پوست، شايع ترين نوع سرطان است و تنها در چهار درصد از كل موارد، وجود تومور سياه رنگ موجود در قشر عميق پوست، اثبات شده است، ولي از ميان همين تعداد نيز علت اصلي مرگ ۸۰ درصد از بيماران مبتلا به سرطان پوست وجود همين تومور تشخيص داده شده است. به علاوه شيوع تومور جديدي كه امروزه رواج بسيار يافته است، دو برابر ميزان شيوع آن در سال هاي ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۷ شده است. لازم به ذكر است كه اين تومور سياه رنگ در صورتي كه زود تشخيص داده شود، قابل درمان است، چرا كه در اين صورت، بيماري هنوز به ساير اندام هاي بدن، گسترش نيافته است.
خوشبختانه، توموري كه دكتر رينولدز، به وجود آن پي برد، به اندازه تومور سياه رنگ موجود در قشر عميق پوست خطرناك نبود. وي معتقد است، همه انسان ها، بايستي هر چند وقت يك بار، خود را معاينه كنند و در صورت مشاهده هرگونه تومور و يا تغيير در رنگ، شكل و اندازه خال هاي گوشتي و كك و مك موجود بر پوست، مسئله را با پزشك خود در ميان بگذارند و از آن جايي كه اغلب افراد، چندان مهارت كافي در معاينه خود ندارند، لذا لازم است حداقل هر سال يك بار، يك معاينه كامل پوستي از سوي پزشك انجام گيرد.
شرم از پزشك و ترس از بيماري سبب مي شود بيمار علائم و نشانه هاي بيماري را ناديده بگيرد. همچنين ترس از پزشكان و ترس از دانستن حقيقت، ساير عواملي هستند كه باعث مي شوند بيمار از پيگيري درمان بيماري خود، خودداري كند.
بيماران، ترس خود را به اشكال مختلف بروز مي دهند، لذا پزشكان هر يك از اين شيوه ها را نامگذاري مي كنند. دكتر رينولدز مي گويد: «ما چنين اعمالي را واكنش هاي «دست روي دستگيره» مي ناميم، چرا كه معمولاً هنگامي كه بيمار قصد دارد مطب را ترك كند، ناگهان برگشته، مي گويد: يك مسئله ديگر... . همين يك مسئله ديگر، اغلب يك نشانه وخيم بيماري است، ولي متأسفانه اغلب بيماران، آنها را ناديده مي گيرند.» به راستي چرا بايد اين گونه باشد؟
دكتر مارگ گراف، يك روان شناس در شهر رزدا در ايالت كاليفرنيا اظهار داشته است: «به تجربه ثابت شده است علت بروز چنين رفتارهايي از سوي بيماران، دستپاچگي، نگراني و ترس از عاقبت بيماري است. بيماران، معمولاً نظريات خود را ابراز مي كنند، ولي با اين حال، هنوز هم بزرگترين ترس آنها، ناشناخته باقي مي ماند. دكتر گراف، همچنين معتقد است احتمال درمان بسياري از بيماري ها به نسبت آنچه در ده سال گذشته بوده، بسيار افزايش يافته است و هر چه سريع تر، دوره درمان آغاز گردد، نتيجه آن بهتر و موفقيت آميز تر خواهد بود.»
دكتر رينولدز به بيماران توصيه مي كند، به هنگام ملاقات با پزشك، بلند، رسا و واضح صحبت كنند، خونسردي خود را حفظ كرده و سعي كنند در كمال آرامش، به سخنان خود ادامه دهند. چرا كه امروزه، خوشبختانه، با پيشرفت علم، بسياري از بيماري ها قابل درمان و حتي قابل پيشگيري هستند. براساس آمار مركز ملي سلامت، به طور متوسط، هر پزشك، مدت زمان ۴/۲۳ دقيقه را صرف صحبت كردن و معاينه يك بيمار مي كند، بدين ترتيب، وي قادر خواهد بود اطلاعات جامع و كاملي درباره بيماري و پيشرفت آن به دست آورده و مشكلات حادتر را در رأس درمان قرار دهد.
دكتر سافورد، پزشك مركز دارويي نيوجرسي، معتقد است، بيماران بايستي همه علائم و نشانه هاي كوچك بيماري خود را براي پزشك مطرح كنند هرچند يك سري علائم ممكن است بسيار ساده به نظر آيند، ولي با اين حال، بايد پزشك را از وجود آنها مطلع كرد، چرا كه اين پزشك است كه مي تواند تشخيص دهد كدام نشانه ها خطر آفرين و كدام يك كاملاً بي خطر هستند. البته منظور از اين سخن، قطعاً آن نيست كه با يك خون دماغ ساده، تصور كنيم حاوي ويروس ابولا در بدن خود هستيم، بلكه اين سخن بدان معناست كه با ايجاد هرگونه تغيير در سيستم متابوليكي و حتي ظاهر بدن بايد سريعاً به پزشك متخصص مراجعه كرد تا بتوان در صورت وجود احتمال هرگونه بيماري، دوره درمان را آغاز نمود.
همان طور كه ذكر شد، اهميت دادن به يك نشانه به ظاهر بي اهميت، همچون خونريزي لثه، جان كتيا كلمنتس را از مرگ حتمي نجات داد. اكنون كه سال ها از آن زمان مي گذرد، وي همچنان با همان مغز استخوان پيوند زده شده، به زندگي خود ادامه مي دهد و هم اكنون يكي از آن ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد بالغي است كه به سرطان خون مبتلا بوده اند وليكن بهبود يافته اند.
كلمنتس، شخصاً اظهار داشته است وي هميشه به پزشكش افتخار مي كند، چرا كه او نشانه ها و تغييرات كوچك را ناديده نگرفت و بدانها توجه بسيار كرد. او مي گويد ديگر اكنون، چندان نگران بيماري خود نيست، ولي از اين به بعد، به مشكلات جسمي كوچك خود، بيشتر اهميت خواهد داد و آن چيزي كه پيش رويش قرار گرفته است را انكار نخواهد كرد.