Hamshahri Newspaper

دانشمندان هشدار مي دهند جهان در آستانه وقوع زلزله اي فاجعه بار است كه دست كم يك ميليون نفر را به كام مرگ خواهد فرستاد. البته اين خطر در كشورهاي توسعه يافته نيست، بلكه اين شهرهاي بزرگ كشورهاي درحال توسعه هستند كه در آن مقررات ساختمان سازي يا وجود ندارد يا به ندرت رعايت مي شود. با رشد اين شهرها، ميليون ها نفر در ساختمان هاي سستي ساكن شده اند كه در نزديكي گسل ها قرار دارند.ويران شدن اين ساختمان ها نياز به زلزله اي نيرومند ندارد. يك زمين لرزه متوسط هم كافي است.
مثلا زمين لرزه اي با قدرت ۷/۶ ريشتر در تهران بين ۰۰۰/۲۰۰ تا ۰۰۰/۴۰۰ نفر را به كام مرگ خواهد فرستاد و ۸۰ درصد ساختمان هاي شهر را نابود خواهد كرد. اما زمين لرزه اي با اندك شدت بيشتر كه سال ۱۹۸۹ در منطقه خليج سانفرانسيسكو رخ داد، فقط ۶۲ نفر را كشت.
راجر بيلهام ژئوفيزيكدان دانشگاه كلرادو معتقد است چنانچه رشد انفجارگونه جمعيت در شهرهاي آ سيب پذير جهان ادامه يابد، احتمال دارد زمين لرزه اي با يك ميليون نفر تلفات ظرف يك قرن آ ينده در يكي از آنها رخ دهد. وي مي گويد: در جهان ۳۵ مركز شهري با جمعيت ۲ ميليون نفر يا بيشتر وجود دارد كه در فاصله ۲۰۰ كيلومتري يك منطقه زلزله خيز قرار دارد؛ ازجمله لس آنجلس بزرگ با ۱۲ ميليون نفر جمعيت.اگر زمين لرزه اي بزرگ در پايتخت يا منطقه اي بي ثبات رخ دهد، پيامدهاي سياسي و اقتصادي آن تا مدت ها پس از وقوع زلزله، جهان را خواهد لرزاند. كارشناسان ازجمله پايتخت هاي درخطر از اين شهرها نام مي برند: تهران، دهلي نو، جاكارتا، مانيل، مكزيكوسيتي و شهرهايي در جمهوري هاي اتحاد شوروي سابق.
هيچ راهي براي پيشگيري يا پيش بيني زمين لرزه وجود ندارد. بهترين راه كاهش تلفات محكم سازي ساختمان ها، جاده ها و پل ها و ممنوعيت ساخت و ساز در مناطق خطرناك است.اما در كشورهايي كه به قدري فقير هستند كه حتي از عهده تهيه خواربار مناسب برنمي آيند، برنامه ريزي اولويت چنداني ندارد. راس استين ژئوفيزيكدان سازمان زمين شناسي آمريكا در كاليفرنيا كه تحقيقات گسترده اي در تركيه انجام داده است، گفت: «مردم معمولا مي گويند مي دانم خانه من خراب خواهد شد، اما پول ندارم به جاي ديگري بروم. وقتي كسي چاره اي ندارد، ترجيح مي دهد به جاي برخورد با آن، اصلا به آن نپردازد.»
براساس روند جاري، عرضه مسكن ظرف ۵۰ سال آِينده دوبرابر خواهد شد و بيش از يك ميليارد خانه و آپارتمان جديد ساخته خواهد شد. بيلهام معتقد است اين فرصت مناسبي براي تصحيح اين معضل از طريق ساخت ساختمان هايي است كه بتوانند در برابر زمين لرزه دوام آورند. بيلهام گفت: «ساخت بنايي ضدزلزله فقط ۱۰ درصد هزينه بيشتري دارد. عدم ساخت اين قبيل ساختمان ها قدري نتيجه زد و بند غيرقانوني و تا حدي به علت بي خيالي مردم است. مردم درواقع در قبر خود زندگي مي كنند.»دو زمين لرزه متوسط پارسال نشان داد ساختمان هاي مستحكم چقدر تاثير دارد. روز ۲۲ دسامبر زمين لرزه ۵/۶ ريشتري در ساحل مركزي كاليفرنيا رخ داد كه منطقه وسيعي را لرزاند.در اين حادثه فقط دو نفر كشته شدند و يك برج ساعت قديمي فروريخت. چهار روز بعد زمين لرزه اي به شدت ۶/۶ ريشتر شهر بم در ايران را لرزاند وجان ۲۰۰/۲۶ نفر را گرفت، يعني حدود يك پنجم ساكنان ناحيه از بين رفتند و ۷۰ درصد شهر با خاك يكسان شد. هيچكدام از اين دو زلزله در مناطق پرجمعيت رخ نداد، درغيراين صورت، تلفات بازهم شديدتر بود.كارشناسان برآورد مي كنند زمين لرزه اي به شدت ۷ ريشتر در لس آنجلس ۱۰۰ ميليارد دلار خسارت به بار مي آورد ولي فقط ۴۰۰ نفر را خواهد كشت. در ايران گسل هاي فعال كه از داخل و پيرامون تهران مي گذرند، تابه حال چهار يا پنج زلزله به شدت دست كم ۷ ريشتر ايجاد كرده اند، ازجمله زمين لرزه سال ۱۲۰۹، به گفته مانوئل بربريان زلزله شناس، تهران الان با داشتن بيش از ۷ ميليون نفر جمعيت بمبي در انتظار انفجار است.بربريان گفت: «بيشتر خانه هاي معمولي براي مقاومت در برابر زلزله طراحي نشده اند. تصور كنيد ۵۰ درصد جمعيت كشته شوند، آنگاه ما با يك فاجعه بين المللي روبه رو هستيم.»اين خطر به اندازه اي است كه پس از زلزله بم دولت ايران انتقال پايتخت را از تهران به نقطه اي ديگر مورد بررسي قرار داده است.با افزايش جمعيت جهان، خطر نيز بيشتر مي شود. براساس پيش بيني سازمان ملل تا سه دهه ديگر ۲ ميليارد نفر به جمعيت جهان افزوده خواهد شد و تقريبا اين رشد جمعيت تقريبا تماما در شهرهاي آسيب پذير كشورهاي درحال توسعه اتفاق خواهد افتاد. گروهي از دانشمندان معتقدند وضع به قدري وخيم است كه بايد مهندسان و دانشمندان بي طرفي سنتي را كنار بگذارند و با تشكيل سازماني بين المللي مانند عفو بين الملل يا باشگاه سيرا درپي ترويج ايمني در برابر زلزله برآيند. كري سيه زمين شناس موسسه فناوري كاليفرنيا گفت در خلال ۷۰ سال گذشته يك رشته مقررات به اجرا درآمده است كه مدارس، بيمارستان ها، آزادراه ها و ساير سازه ها را مقاوم كرده است.
منبع: سان خوزه مركوري نيوز
مترجم: وحيدرضا نعيمي