ياسر مرادي
آيت الله سيدمحمد باقر موسوي مهري را شايد بتوان يكي از با نفوذترين روحانيون شيعه كويت ناميد. وي كه در حال حاضر دبير هيأت علماي شيعيان كويت است نمايندگي و وكالت بسياري از مراجع تقليد در كويت را به عهده دارد. آيت الله مهري رابطه خوبي با دولت و امير كويت دارد و در مسأله اشغال كويت نقش خوبي را عليه كشور متجاوز ايفا كرد. ايشان كه براي سفري كوتاه به ايران آمده بود، دعوت ما را براي يك گفت وگوي صميمانه پذيرفت . مشروح اين گفت وگو از نظرتان مي گذرد.
* ابتدا از وضعيت كلي شيعيان كويت در حال حاضر و از جنبه هاي مختلف سياسي، اقتصادي، فرهنگي و جمعيتي توضيحاتي را ارائه بفرماييد؟
- جمعيت كل كويت يك ميليون نفر است كه شيعيان كويتي الاصل يك سوم اين جمعيت را تشكيل مي دهند. در كويت شهروندان را درجه بندي كرده اند و صرفاً شهروندان درجه يك حق كانديدا شدن را دارند اما شهروندان درجه دو فقط مي توانند در انتخابات رأي دهند. البته شيعيان كويت اكثراً چهره هاي آكادميك و دانشگاهي هستند و برخي ديگر نيز از تجار بزرگ و مهم كويت به حساب مي آيند. در حال حاضر ۵ تن از نمايندگان مجلس هم شيعه مي باشند. همچنين وزارت ارشاد كه يكي از مهمترين وزارتخانه هاي موجود است به عهده محمد ابوالحسن بهبهاني است كه از شيعيان كويت است.
* اين جمعيت حدوداً ۳۰۰ هزار نفري شيعي كويت آيا در پارلمان سهميه خاصي از كرسي ها را دارند يا نه؟
- شيعيان تعداد معيني از كرسي هاي پارلمان را در اختيار ندارند. كويت ۲۵ حوزه انتخابيه دارد كه هر كدام دو نماينده دارند و در برخي حوزه ها اكثر جمعيت را شيعيان تشكيل مي دهند اما حدوداً بين ۶ تا ۱۰ نماينده را معمولاً در مجلس داريم كه البته قرار شده تقسيم بندي هاي جديدي در اين زمينه صورت گيرد. البته اگر شيعيان متحد شوند و خوب عمل كنند ، افزايش تعداد نمايندگانشان به راحتي ممكن است .
* رابطه شيعيان با دولت و خاند ان سلطنتي چطور است؟
- كلاً در كويت آزادي هاي زيادي وجود دارد مثلاً حتي براي چاپ كتاب نياز به مجوز نداريم. دولت كويت با مردم به صورت خود جوش عمل مي كنند و نسبت به شيعيان هم همين برخورد را دارند و به حسينيه ها و مساجد شيعيان خيلي كمك مي كنند به نحوي كه غذاي امير كويت در روز عاشورا از حسينيه هاي شيعيان تهيه مي شود. نخست وزير كويت هم چندي پيش گفت من در حسينيه هاي شيعيان بزرگ شدم و شما آزاد هستيد هر كاري كه مي خواهيد انجام بدهيد.
من به عنوان يكي از اعضاي شيعه كويت هر وقت درخواست ملاقات با سران كشور را مي كنم اين امر براي من ميسور است و امكان تبادل نظر با آنها را به راحتي داريم بارها شده كه كتب چاپ شده در كويت به اصول و ارزش هاي شيعيان توهيناتي را داشته اند و با درخواست ما فوراً اين كتاب ها ممنوع و توقيف شده اند.
* طبق اظهارات شما روابط شيعيان و اهل سنت هم بايد در كويت خوب و دوستانه باشد؟
- اهل سنت در كويت دو قسم هستند. يكي سني هاي غيرمتعصب كه با شيعيان روابط خوب و حسنه اي دارند. دسته دوم سني هاي سلفي كه بسيار متعصب مي باشند و بعضاً ما با آنها مشكلاتي را داريم. مثلاً اخيراً كتابي توسط شهلا حائري به نام صيغه چاپ شده است. شهلا حائري علي رغم اين كه نوه شيخ عبدالكريم حائري مي باشد فرد منحرفي مي باشد كه صيغه را مورد تمسخر قرار داده است. سلفي ها هم فوراً از اين امر سوءاستفاده كرده و اين خانم را دختر حوزه هاي شيعه معرفي كردند كه ما مجبور شديم با آنها برخورد كنيم و پاسخ آنها را بدهيم. البته هر زمان سلفي ها از تمسخر شيعيان و فتاوي علماي شيعه دست بردارند ما حاضريم دست دوستي به سوي آنها دراز كنيم و در عين حال با ساير اهل سنت كويت هيچ مشكلي نداريم.
* كويت حالت ميانه اي بين دو حوزه عظيم نجف و قم دارد. وضعيت اين دو حوزه و تعاملات آنها را به عنوان فردي خارج از اين دو حوزه به ويژه بعد از سقوط صدام چگونه مي بينيد؟
- حوزه علميه نجف يك پايگاه و مركز ديني ديرينه است كه توسط شيخ طوسي بنيان نهاده شده و با حوزه قم هيچ فرقي ندارد. دشمنان اسلام و به ويژه آمريكايي ها همواره سعي مي كنند بگويند دو حوزه نجف و قم جدا از هم هستند و بين آنها كشمكش وجود دارد ولي اين حرف به هيچ وجه صحت ندارد. در واقع حوزه علميه نجف مكمل و متمم حوزه علميه قم است و حوزه علميه قم هم نسبت به نجف همين وضعيت را دارد. هيچ فرقي در سبك و منش مراجع قم و نجف وجود ندارد حتي آيت الله خامنه اي، آيت الله سيستاني را تأييد و مورد حمايت قرار داده و نظر آيت الله سيستاني در مورد مراجع جمهوري اسلامي بسيار مثبت مي باشد و كوچكترين مشكلي بين اين دو حوزه وجود ندارد. گرچه حوزه نجف به علت مشكلات داخلي عراق، روي پاي خود نايستاده و رونق نگرفته است. البته حوزه علميه نجف را همواره علماي ايراني الاصل رونق مي دادند. الان كه ايراني ها در نجف نيستند حوزه نجف با ركود مواجه شده است چون ايراني ها ضريب هوشي بالايي دارند.
* بعد از سقوط دولت صدام، روابط دولت عراق و كويت را در آينده چگونه پيش بيني مي كنيد؟
- روابط كويت با مردم عراق بسيار حسنه است. اعضاي شوراي حكومت انتقالي عراق هم رفت و آمدهاي زيادي به كويت داشته و دارند. اكثر عراقي هايي كه شيعه هستند روابط بسيار مناسبي با كويت دارند اما بعثي هاي عراق مشكلاتي را با كويتي ها دارند لذا بيشتر روابط ما با شيعيان عراق تعريف مي شود. دولت كويت هم با خط و مشي شهيد حكيم بسيار موافق بود به نحوي كه دولت كويت اعلام كرده هر كس كه بوي حكيم را بدهد مورد تأييد ما مي باشد.
* انقلاب اسلامي چه تأثيري، بر كويتيان به ويژه شيعيان آنجا داشته است و كلاً روابط كويت و ايران را چگونه مي بينيد؟
- بدون شك انقلاب اسلامي تأثير بسيار زيادي را در عراق و كويت داشته است و عموم مردم كويت جمهوري اسلامي را دوست دارند. رئيس مجلس وزراي كويت طي سخناني اعلام كرد ارتباطات كويت و جمهوري اسلامي رابطه اي استراتژيك است و اين روابط رو به گسترش خواهد بود. هرچه روابط سياسي، اقتصادي و تجاري ميان ايران و كويت بيشتر شود به نفع هر دو كشور خواهد بود. خوب يادم هست كه يك كانديدايي در كويت يك بار طي سخناني از آقاي رفسنجاني انتقادهايي را كرده بود و همين امر موجب شد مردم از او فاصله بگيرند و نهايتاً در انتخابات هم رأي نياورد. در ايام انتخابات، كانديداهاي شيعه همگي روابط مناسب خود و ديدگاه هاي مثبت خود در مورد ايران را بيان مي كنند و اين يك امتياز مثبت براي آنها به حساب مي آيد حتي كانديداهاي سني هم اگر بخواهند از ايران انتقاد كنند با رويگرداني مردم مواجه مي شوند.
البته نكته حائز اهميت ديگر كه موجب تأثيرات مثبت ايران بر كويت است اين مي باشد كه تعداد زيادي از كويتي ها اصالتاً ايراني هستند. وزير ارشاد، وزير بازرگاني و وزير كار سابق و تعدادي ديگر از وزرا ايراني مي باشند. به هرحال روابط بين ايران و كويت چه در سطح روابط دولت ها و چه در ميان مردم بسيار درخشان و مثبت است.
* چهره امام خميني(ره) چگونه در كويت شناخته شده و جلوه كرده است؟
- امام خميني(ره) به عنوان يك چهره علمي، اسلامي، ضد آمريكا و مرد مبارز شناخته شده كه مورد احترام همه قرار دارد و در كشورهاي اسلامي اگر كسي بخواهد برضد امام چيزي بگويد قطعاً از سوي مسلمين طرد خواهد شد. ما در كويت به مناسبت سالگرد ارتحال امام(ره) امسال ويژه نامه اي را به چاپ رسانديم كه با استقبال ويژه اي روبه رو شد. البته اين محبوبيت صرفاً ويژه امام خميني(ره) نيست و نسبت به آيت الله خامنه اي هم وجود دارد.
* چندي پيش ادعايي صورت گرفت مبني بر دخالت سفارت ايران در امور داخلي كويت و روابط سفارت با شيعيان كويت را بر محمل خاصي قرار داده بودند اين ادعاها را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
- اين موضوع در برخي مطبوعات مطرح شد و كذب محض است. سفر برخي مقامات ايران به كويت از سوي دولت كويت صورت گرفت و به صورت كاملاً رسمي و با تشريفات خاص خود بود و دولت هم از اين گونه سفرها كاملاً مطلع بوده است. در اين سفر كه تعدادي از علما و مسئولين ايراني به كويت داشتند حدود ۲۰۰ نفر از علماي كويت اعم از شيعه و سني به سفارت ايران دعوت شدند و بعد از چهار ماه از اين اتفاق، روزنامه الوطن خبر كذبي را چاپ كرد كه تعدادي از مسئولين ايراني به علماي كويتي خط دهي كرده اند و بعد از اين قضيه شيخ صباح الاحمد امير كويت طي مصاحبه اي اعلام كرد روابط ما با ايران استراتژيك، تاريخي و بسيار عميق است و اين مشكل به طور كامل حل شد. همه خوب مي دانند ايران در مسايل داخلي كويت به هيچ وجه دخالت نكرده است. حتي برخي از مقامات ايران تا اين اندازه به عدم دخالت در امور كويت حساس هستند كه به من گفته اند فتاوي مراجع ايران را رسماً در كويت اعلام نكنيد.
البته روابط ايران و كويت هر وقت رو به بهبود مي رود دست هايي از خارج از دو كشور سعي مي كند روابط ايران با كويت و ساير كشورهاي خليج را تيره كند.
* اين دست ها را بيشتر تشريح مي كنيد؟
- اين دست هاي مرموز كه همواره سعي مي كند بين مسلمين جدايي بيندازد را همه به خوبي مي شناسند. الان جمهوري اسلامي هم در معادلات سياسي به عنوان يك قدرت بين المللي و منطقه شناخته مي شود. سابقاً فقط دو قدرت غرب و شرق در دنيا وجود داشت و الان در مقابل آمريكا، فرهنگ اسلامي ايران قد علم كرده است. امروز تا بحث جنگ اسلام و كفر شنيده مي شود نام ايران و آمريكا در اذهان تداعي مي شود نه ساير كشورهاي اسلامي. انقلاب اسلامي ايران كاملاً يك جنبش جهاني شده و در منطقه به ويژه در عراق خيلي مؤثر است. امروز دولت عراق براي بازگرداندن امنيت عراق، چاره اي جز ياري گرفتن از ايران ندارد.
* آمريكا و ساير ابرقدرت ها چه ذهنيتي را از ايران براي كشورهاي عربي منطقه تصويرسازي كرده اند؟
- آمريكايي ها نمي خواهند كشورهاي خليج فارس به ايران نزديك شوند و دائماً در حال پروژه سازي براي ايرانيان است. اخيراً هم مطرح كرده كه ايران مي خواهد زمين هاي اعراب را تصاحب كند و... در صورتي كه ايران جز ترويج اسلام در هيچ زمينه ديگري در ساير كشورها دخالت نكرده و وارد نمي شود. البته اين گونه اقدامات ابر قدرت ها به نتيجه نرسيده است و كويتي ها ايران را خيلي دوست دارند. الان حتي آب شيرين كويت هم قرار است از ايران بيايد.
* اظهارات اخير وزير دفاع عراق پيرامون روابط نامناسب ايران و عراق را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
- اظهارات شعلان يا از نفهمي و جهالت او نشأت مي گيرد و يا اين كه از سوي همه قدرت هاي مافوق او به وي القاء شده است. عراق در حال حاضر به ايران نياز دارد. ايران بيش از هزار ميليارد غرامت جنگي از عراق مي خواهد و اگر ايران بخواهد به عراق براي گرفتن اين مبلغ فشار بياورد عراق دچار مشكلاتي خواهد شد. ما كويتي ها غرامت كامل و تمام خود را به نحو احسن از عراق دريافت كرديم ولي ايران هنوز اين كار را نكرده است. اظهارات شعلان نه به مصلحت مردم عراق است و نه به مصلحت حكومت اياد علاوي است و نه به سود كشورهاي منطقه لذا ما از علاوي مي خواهيم شعلان را سريعاً بركنار كند و گرنه اين گونه افراد براي عراق مشكل ساز خواهند شد. مردم عراق حتي اهل سنت تحمل شنيدن چنين توهيناتي به ايران را ندارند. اين سخن وزير دفاع عراق به خاطر ريشه هاي بعثي بودنش است كه چنين تعبير زننده اي را نسبت به ايران به كار برده است.
علاوي بايد بداند تأييد آيت الله سيستاني نسبت به حكومت جديد، تأييدي موقت و مشروط است. اگر چنين برخوردهايي ادامه يابد آيت الله سيستاني و مردم عراق با اين گونه جريانات برخورد خواهند كرد. توهين به ايران را نمي توان به منزله يك امر شخصي و توهين به يك كشور خاص دانست. توهين به ايران، توهين به اسلام و مذهب تشيع به حساب مي آيد. البته اظهارات شعلان موجب ناراحتي و دلخوري اكثر كشورهاي منطقه و مسلمان شده است.
* آدم ربايي هايي كه اخيراً در عراق صورت مي گيرد را چگونه تحليل مي كنيد؟
- آدم ربايي و قتل آنها از لحاظ شرع مقدس اسلام و حكومت هاي اسلامي به هيچ وجه پذيرفته شده نيست و كاملاً محكوم است. جنگيدن با دشمنان خداوند امر پسنديده اي است ولي كشتن افراد مسلمان مصري، پاكستاني و... را مطلقاً محكوم مي كنيم. اسلام و مسلمين خود را از اين افراد جنايت كار بري مي دانند.
