ايمان مهدي زاده
اين روزها هوا خيلي گرم شده است. بدون وسايل خنك كننده اي چون كولر و يخچال لحظات زندگي بسيار سخت و طاقت فرسا عبور مي كند. گرماي زياد دركنار آلودگي هوا معجوني مي شود براي سوهان كشيدن به اعصاب شهروندان. اگردر آغاز تابستان كولر نخريده ايد حالا به هر دليلي كه مي تواند رخ داده باشد پس از خواندن اين گزارش پي مي بريد پولتان را كجا و چقدر هزينه كنيد. اين مطلب مربوط به يكي از خرج هاي لازم زندگي شهري امروزه در اين هواي سوزنده و گرم است.
كولرهاي آبي را از روزهاي دور هم مي توانيم به ياد بياوريم. وقتي تازه پنكه سقفي با پره هاي بلند،زير سقف هاي بلند ضربي يا مسطح آويزان شده بود و مي چرخيد، سر و كله كولرهاي آبي پيدا شد. آب را از بالاي آن درون ظرف مخروطي شكل مي ريختند و كولر را روي چهارپايه جلوي در اتاق مي گذاشتند. اينگونه از كولرهاي آبي في الحال به ميراث نسل هاي گذشته پيوسته و چندان مورد استفاده قرار نمي گيرد تنها حس نوستالوژي را بر مي انگيزد. پس از آن بود كه كارخانه هاي ارج،آزمايش، سپهرالكتريك و اونيورسال ساخت كولرهاي آبي را در ايران آغاز كردند. گرچه مردم تهران، قزوين و ديگر شهرهاي صنعتي و بزرگ از نعمت كولر آبي برخوردار شدند و در گرماي تفتان تابستان در اتاق نشيمن جلوي كولر، لم دادند و خنك شدند، ولي در شهرهاي مرطوب و شرجي به ويژه ساحلي اين كولر فاقد كارايي لازم بود. هنوز براي آنان تدبيري انديشيده نشده بود تا ورود كولرهاي گازي آغاز شد. با نصب كولرهاي گازي (يعني با استفاده از نيروي برق و بدون آب) مردم شهرهاي ساحلي نيز براي دمي آرامش توانستند جلوي آن آرام و قرار بگيرند.
قيمت هاي متفاوت
خيلي چيزها در شهر و كشور ما از ثبات قيمت برخوردار نيست، اين يك معضل اقتصادي است. بسيار، خب. ما كه كارشناس مسايل كلان نيستيم. كار ما تحقيق در قيمت ها و نوشتن  آنهاست تا جلوي چشمتان قرار گيرد. اقتصاد خانوار .
روش فروش كولر دونوع است. اقساط، نقد. آن را هم به دو روش تحويل مي دهند، در محل فروش يا محل نصب. تمام اين شرايط در ميزان پرداخت شما موثر است.
كولر اقساطي را مانند ديگر لوازم برقي مي توانيد، با چك و اعتبار لازم و پرداخت حداقل يك سوم از قيمت كل، خريداري و نصب كنيد تا خنك شويد. معمولا سود مربوط به قسطي شدن را ۲ الي۵/۳ درصد محاسبه كرده و به اقساط ماهانه اضافه مي كنند. البته تعداد اقساط نيز موثر است. كولري سه ماهه خريداري شود يا يكساله. باتوجه به درصد سود و درآمد ماهيانه ومقدار مبلغي كه مي توانيد به اين امر اختصاص دهيد سعي كنيد تا آنجا كه برايتان مقدور است، در اقساط كوتاه مدت اجناستان را خريداري كنيد. در اين صورت ضمن اينكه بدهي تان را زودتر پرداخت كرده ايد، خود را براي خريد كالاي بعدي نيز آماده ساخته ايد.
مهمتر از همه مقدار سودي است كه مي پردازيد. با كاستن از مدت زمان، سود كمتري از شما دريافت مي شود.
مارك هاي رايج و موجود بازار، كولرهاي ساخت كارخانه هاي آزمايش، سپهرالكتريك و آبسال (اونيورسال سابق) است. اين كولرها را مي توان از فروشگاه هاي لوازم خانگي يا مراجعه به نيازمندي هاي صبح تهيه كرد. نيازمندي ها را كه ورق بزنيم بامطالبي نظير «در حد آكبند و نو» زياد برمي خوريم. يك مثل قديمي را هميشه در اين مواقع در ذهن بچرخانيد: «هنوز آنقدر پولدار نشده ام كه جنس ارزان بخرم.» مي دانيم كه اجناس ارزان قيمت معمولا به لحاظ كيفيت دچار مشكل هستند و زود فرسوده مي شوند.
يعني تابستان آينده نيز بايد كولرديگري تهيه كنيد كه اصلا به سود سرانه خانواده نيست. پيشنهاد مي كنيم با خريد يك كولر نو و با قيمت مناسب خود را از شر گرما نجات دهيد.
سايزبندي كولر بنا به قدرت تلطيف هواي اتاق با حجم و قيمت آن متناسب است. كولرهايي با قدرت ۱۵۰۰، ۳۵۰۰، ۵۰۰۰، ۶۰۰۰ و ۷۵۰۰ وات معمولا مورد استفاده منازل و دفاتر كار و مغازه هاست.
وقتي بخواهيم هواي يك اتاق ۲۴ متري را خنك كنيم و گرماي تهران را از زندگي بيرون كنيم با يك كولر ۱۵۰۰ يا ۳۵۰۰ اين كار انجام مي شود. هرچه حجم محيط و فضاي مورد نظر بيشتر شود، بايد از كولرهاي بزرگتر استفاده كنيم.
كولر آبي ۳۵۰۰ وات از كارخانه سپهرالكتريك بيرون آمده و منتظر انتصاب روي بام يا تراس منزل شماست. براي خريد آن بايد چيزي حدود ۱۳۰ هزار تومان بپردازيد، اگرچه در روزنامه، نوع دست دوم آن را كه مي گويند: «درحد آكبند» مستلزم پرداخت ۸۵ هزار تومان است.
سراغ مارك آزمايش را كه بگيريم، براي كولر نو حدود ۱۱۰هزار تومان و گونه روزنامه اي بين ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان پول لازم است.
آبسال شايد به لحاظ كيفيت خود را برتر از سپهرالكتريك و آزمايش مي داند كه كولري با قدرت ۴۰۰۰ واتي آن در بازار به قيمت ۱۴۵ هزار تومان فروش مي رود. تفاوت قيمت بين محصولات آبسال و آزمايش محسوس تر است و بيشتر به چشم مي آيد. يك كولر آبي آبسال با قدرت ۵ هزار وات قيمتي حدود ۱۵۵ هزار تومان دارد، در حاليكه كولري با اين مشخصات از كارخانه آزمايش معادل ۱۲۰ هزار تومان برايتان آب مي خورد. كارخانه سپهرالكتريك با گامي بالاتر از آزمايش در قيمت به رقابت با آبسال پرداخته و قيمتي در حدود ۱۵۹ هزار تومان هزينه از شما دريافت مي كند. تمام قيمت هاي فوق مربوط به زماني است كه شما به فروشگاه مراجعه و يك دستگاه كولر آبي خريداري كنيد. اگر از فروشنده بخواهيد، آن را در منزل تحويل شما دهد، هزينه حمل و نقل با خودرو و كارگر بيش از ۱۰ هزار تومان مي شود، ولي اگر راهكاري ديگر آشنا باشيد، نظير وانت و كارگر كرايه كردن، خريد و نصب كولر برايتان ارزان تر در مي آيد.
سعي كنيد در تابستان گرم تا مي توانيد خودتان را خنك كنيد؛ با لطيفه هاي خنك، شوخي هاي سرد و غذاهاي سرد. كولرهاي گازي كه خارجي هستند نيز مي توانند شما را خنك كنند. البته با هزينه اي به مراتب بيشتر. نصب تميز و سرماي زياد و صرفه جويي در انرژي از مشخصه هاي كولرهاي گازي است.
مارك هيتاچي از ۴۲۵ هزار تومان تا ۵۹۰ هزار بسته به نوع قدرت و پانل ويژه خودش و مارك معروف جنرال از ۵۶۰ هزار تومان تا يك ميليون و ۲۱۰ هزار تومان نوسان دارد.
آرم LG از آرم هاي پرتبليغ در ايران است. اين شركت كولرهايش را با تنوع زياد از ۴۵۰ هزار تومان تا ۲ميليون و ۹۰۰ هزار تومان مي فروشد.
كولرهاي گازي گودمن از ۴۸۰ هزار تا ۸۰۰ هزار تومان در نوسان است و شركت ميتسوبيشي محصولات خنك كننده اش را در ايران با قيمتي در حدود ۵۳۰ هزار تا ۸۷۰ هزار تومان عرضه مي كند. كولرهاي گازي كارير اين روزها در بازار تهران از ۴۶۷ هزار و ۵۰۰ تا ۵۷۲ هزار تومان به فروش مي رود. كولرهاي شركت ميديا كه تازه پا در ميدان رقابت گذاشته با قيمتي از ۳۹۰ هزار تا ۶۵۵ هزار تومان مي تواند شما را در سواحل ايران خنك كند.

ماشين لباسشويي

قيمت  محصول  - سامسونگ  ۱۰۵ هزار تومان  ۳ كيلويي مدل۰ SWT6 ۱۴۰هزار تومان  ۵ كيلويي مدل۵ SWT6 ۲۲۰هزار تومان  ۷ كيلويي مدل۲ SWT1 ۳۴۰هزار تومان  ۲/۶ كيلويي مدل۰۸۲ SW ۱ - آبسال  ۲۸۰هزار تومان  مدل۷۳۸ AD ۲۵۹هزار تومان  مدل۷۳۸ AS ۴۰۲هزار تومان  مدل۳۱۲۶ AES - شيواكي  ۱۳۵هزار تومان  مدلSWM700 SA ۱۱۸هزار تومان  مدلSWM 565 SA ۲۰۵هزار تومان  مدل۵۵ SWM ۵

يخچال و فريزر

قيمت  محصول  - بكو ۳۵۹هزار تومان  ۱۱ فوت  ۴۱۸هزار تومان  ۱۵ فوت  ۵۶۷هزار تومان  ۱۹ فوت  - يخساران  ۳۱۲هزار تومان  مدل كامبي معمولي  ۲۷۶هزار تومان  مدل ونوس معمولي  - سينجر ۲۴۰هزار تومان  ۱۴ وفت مدل۲۱۴ RF ۲۵۱هزار تومان  ۱۴ فوت مدلS214RF - سامسونگ  ۵۱۰هزار تومان  ۱۹ فوت  ۴۳۰هزار تومان  ۱۴ فوت

مايكروفر
آبگرمكن 

قيمت  محصول  - سينجر ۱۰۵هزار تومان  مدل۲۲۰۰S ۹۲هزار تومان  مدل۵۱۶ S - بوتان  ۹۶هزار تومان  مدل بي  ۳۲۱۵ آي  ۸۳هزار تومان  مدل بي  ۳۲۱۲ آي  ۱۱۱هزار تومان  مدل بي  ۳۲۱۸ آي  - ارج  ۸۸هزار تومان  نفت سوز ۵۰ گالني  ۹۹هزار تومان  گازسوز ۵۰ گالني  - سپهرالكتريك  ۹۶هزار تومان  ديواري مدل اس اي ۹/۱ ۱۲۰هزار تومان گازي ايستاده ۶۰ گالني

در اين ستون هر هفته مي خواهيم نكته هايي را درباره ماشين مطرح كنيم. نكته هايي كه يك جورهايي كمك به پول جيب شما مي كند، البته به صورت غيرمستقيم. نكته هايي براي بهتر نگه داشتن ماشين و مصرف كمتر بنزين و ... كه هر دو در هزينه هاي شما صرفه جويي مي كند.
از فيلتر هواي استاندارد براي خودرو استفاده كنيد.
فشار استاندارد باد لاستيك ها را رعايت كنيد. عدم تنظيم باد لاستيك ها موجب افزايش مصرف سوخت مي شود.
فيلتر بنزين و روغن را به طور معمول تعويض كنيد.
در هنگام سوخت گيري دقت كنيد. قبل از پر شدن باك، جريان سوخت را قطع و از سر ريز شدن آن جلوگيري كنيد.
روغن موتور را در زمان مناسب تعويض كنيد، نه زودهنگام و نه ديرهنگام.
ترموستات خودرو را در تابستان باز كنيد.
گازسوز كردن خودرو از لحاظ اقتصادي به نفع شماست.
فيلتر هواي مسدود شده از توان موتور مي كاهد. چنانچه از ماشينتان در جاده هاي خاكي استفاده مي كنيد فاصله تعويض فيلتر هوا را كوتاه تر كنيد.
سرعت حداكثر ۸۰ كيلومتر در ساعت، مطمئن و اقتصادي است. با افزايش سرعت، مصرف سوخت به صورت تصاعدي افزايش مي يابد تا حدي كه در سرعت ۱۲۵ كيلومتر در ساعت، مصرف سوخت ۲برابر مي شود.
در صورت توقف طولاني (بيش از دو دقيقه) پشت چراغ قرمز و راه بندان، اتومبيل خود را خاموش كنيد.
هرگز بدنه خودرو را با پودرهاي شوينده نشوييد.
هنگامي كه از خودرو استفاده نمي كنيد (به ويژه در زمستان و تابستان) روي آن چادر بكشيد تا از اثرات مخرب عوامل جوي و محيطي در امان بماند.
هرگز اتومبيلي را كه در فصل گرم، ساعت هاي متوالي در معرض تابش نور مستقيم خورشيد بوده، با آب سرد نشوييد، زيرا رنگ آسيب مي بيند و ممكن است ترك بردارد. برعكس بدنه اي را كه در فصل زمستان مدتي در دماي زير صفر قرار گرفته، نبايد با آب گرم شست.
در شب هاي سرد زمستان، خودرو را زير سقف پارك كنيد. رطوبت و خيس بودن بدنه در شب هاي سرد، باعث يخ زدن سطحي و تخريب رنگ آن مي شود.
خودرو را با آب پرفشار نشوييد.
خودرو را با آب هاي سنگين، مثل آب دريا نشوييد. آب هاي سنگين ضريب خوردگي رنگ را افزايش مي دهند و حتي پس از خشك كردن خودرو با پارچه، به صورت نمك ها و يون هاي خورنده روي بدنه مي ماند و با كمترين رطوبت فعال و باعث خورندگي رنگ و سطح فلز مي شود.
هنگام سوختگيري مراقبت كنيد كه بنزين و مواد نفتي ديگر روي بدنه خودرو ريخته نشود. از چسبيدن گل ولاي به زيرخودرو جلوگيري كنيد.
براي همه نوع تعمير، خودرو را به تعميرگاه هاي مجاز و مطمئن بسپاريد.
استفاده از ساسات فقط براي روشن كردن موتور در هواي سرد توصيه مي شود. پس از روشن كردن موتور، آن را فورا به حالت اوليه برگردانيد.
از سرعت گرفتن در دنده هاي سنگين (يك و دو) خودداري كنيد. سرعت خودرو نبايد از دو سوم سرعت مجاز موتور تجاوز كند.
تجهيزات الكترونيكي خودرو را وقتي نياز نداريد خاموش كنيد.
باربند را پس از استفاده باز كنيد.
از سنگين كردن وسيله نقليه وحمل وسايل غيرضروري در سفرهاي داخل شهري و بين شهري خودداري كنيد.
بار روي باربند را به صورتي بچينيد كه كمترين مقاومت را در برابر فشار باد ايجاد كند. براي اينكار آنها را از كوچك به بزرگ بچينيد و روي آن را براي يك دست كردن بار، بپوشانيد.
از لاستيك هاي استاندارد استفاده كنيد.
براي گرم شدن موتور صبر كنيد. پس از روشن كردن موتور به آرامي حركت كنيد، تا هنگامي كه دماي آب موتور از حالت سرد به حد معمول برسد، از دادن گاز اضافي خودداري كنيد.

چند سالي مي  شود كه كوپن، بخشي از ارزاق ايرانيان را تامين مي  كند. شايد بهتر باشد به گفته مسافران تاكسي بگوييم: «تامين مي  كرد». هر سال رسانه ها اعلام مي  كنند: كساني كه قصد تهيه كوپن دارند با اصل شناسنامه و دفترچه خواربار خانواده به بانك ها مراجعه كنند. از اوايل انقلاب اسلامي كه كشور ما درگير جنگ شد، كوپن را براي تقسيم عادلانه ارزاق عمومي در اختيار مردم قرار دادند.
براي هر نفر از هر خانوار يك عدد كوپن توسط وزارت بازرگاني در نظر گرفته مي  شود و پس از اعلام توسط رسانه  ها، كالاها را بين مردم توزيع مي  كنند.
روش تهيه كوپن و تهيه آن ديگر در زندگي شهري امروزي مقرون به صرفه نيست. صفوف طولاني زير هرم آفتاب تابستان و در سرماي زمستان، آدم را از پا درمي آورد. اغلب شهروندان جوان در پي تصاحب كوپن هيچ تلاشي نمي  كنند. اگر هم كوپن تحويل بگيرند، آن را به كوپن فروشي ها مي  فروشند يا در منزل مادر زن و مادرشوهر امانت مي  گذارند تامادر بزرگ يا پدر بزرگ بچه ها كه بازنشسته است بتواند از صبح تا ظهر خود را در صف هاي تحويل ارزاق طي كند. شايد براي قشر بازنشسته صف كوپن تبديل به يك سرگرمي شده باشد، ولي آنان نيز از دكان دارها و فروشگاه ها گله مندند.
بسياري از شهروندان ماجراي كوپن  را از آغاز تا پايان اتلاف وقت مي  دانند، تفاوت قيمتي اجناس كوپني در مقايسه با فروش آزاد كالا به صرف زمان نمي  چربد. وقتي ساعت و دقيقه در دنياي ارتباطات مدرن از قيمتي بسيار زياد برخوردار است، صف بانك براي تحويل شناسنامه، دريافت كوپن و انتظار پشت دربسته فروشگاه ها هزينه اي بسيار دربردارد. از سويي تهيه ارزاقي مانند برنج، روغن، پنير، چندان ساده نمي  نمايد. بسياري از مسافران تاكسي، با كوپن نه، ولي با نوع دريافت آن و صف هاي طولاني مشكل دارند.

فرض كنيد نويسنده جواني ذوق زده و خوشحال،  قصه۲۰۰ صفحه اي اش را در كيفش گذاشته باشد. جلوي آينه دستي به سر و صورت خود مي كشد. كفش هايش را مي پوشد و به كوچه مي زند. يكي از دوستانش ديشب مي گفت: «اگر مي خواهي كارات گل كند و خريدار داشته باشي، بايد كمي هزينه كني. اثرت را به انگليسي يا آلماني ترجمه كن، بعد بفرست بازار چاپ ايران.»
براي اين كار پيداكردن يك دارالترجمه در اولويت است. روزنامه اي خريد و به محل كارش رفت. هرچه زودتر بايد يك اثر ترجمه شده را ببرد انتشاراتي هاي تهران و به چاپ بسپارد.
به دارالترجمه هاي مختلف تلفن مي كند. از پشت خط خانمي با هيجان از كار قلمبه استقبال مي كند. پس از پرسيدن سطرهاي هر صفحه كه عدد ۱۸ را نشان مي دهد، براي هركدام از اين برگ ها قيمتي معادل ۱۵۰۰ تومان به گوش نويسنده جوان مي رساند. براي آدرس دادن كمي تعلل مي كند و سپس آدرس خانه اي نبش ميداني در شرق تهران را مي گويد.
حوالي همان خانه، دارالترجمه اي قيمت ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان بابت هر صفحه، پول مي گيرد. چيزي حدود ۴۵۰ تا ۶۰۰ هزار تومان. اين مبلغ تقريبا از پس انداز ۳ماه كار زياد به دست مي آيد. البته طي اين سه ماه بايد از پس اندازهاي قبلي استفاده كند وگرنه از گرسنگي تلف مي شود. خيابان ها را هم كه پياده طي مي كند.
نوع ترجمه از فارسي،  انگليسي يا آلماني، تفاوتي در قيمت ندارد. يكي از اين دفاتر ترجمه زحمت مي كشد ويك CD را نام مي برد. اين CD را كه ديكشنري واژه به واژه است خودش هم مي تواند بخرد، نصب كند وصفحه اي ۸۰۰ تومان هم صرفه جويي كند و زبان بياموزد. نويسنده بهت زده به اوراق داخل پوشه نگاهي انداخت. يك تلفن ديگر. قيمت از يك هزار تا پنج برابر نوسان دارد. ولي مهم تر از همه كيفيت است و بعضي ها تا نديدن و ورانداز نكردن كار قيمتي نخواهند گفت.

اگر آنقدر پول نداريد كه گرانترين چيز را بخريد پس بهترين را انتخاب كنيد. نظارت دقيق بر مخارج موجب بالارفتن توان اقتصادي شما مي  شود اما در اين كار زياده روي نكنيد و هميشه حد اعتدال را حفظ كنيد. به طور مثال براي خريد شامپو به مغازه مراجعه مي  كنيد، قيمت محصولات بين ۳۰۰ تومان تا ۳هزار تومان است. خب اگر بخواهيد كه خيلي مواظب خرج  كردن خود باشيد، جنس ۳۰۰ توماني را انتخاب مي  كنيد وباخوشحالي به منزل مي  رويد، سرخوش از اينكه كلي پول ذخيره كرده ايد اما پس از سه روز مصرف شامپو دچار مشكلات شديد پوستي مي  شويد و ناچار مي  شويد براي درمان آن بين ۵ تا ۷ هزار تومان حق ويزيت دكتر متخصص بپردازيد، به علاوه مخارج دارو. پس شايد اگر شامپويي بين ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان انتخاب مي  كرديد كه اعتبار خوبي هم در بازار دارد، هم از تميز بودن خود لذت مي  بريد و هم از مخارج بعدي در امان خواهيد بود. به خاطر داشته باشيد كه هميشه گرانترين بهترين نيست، زيرا قيمت كالاها فقط بستگي به مواد اوليه و نحوه توليد ندارد، بلكه به بسياري عوامل مانند عرضه و تقاضا، نحوه ورود كالا به كشور، ماليات هاي وضع شده و... بستگي دارد بنابراين ممكن است محصولي كه به صورت قاچاق و در اندازه محدود به كشور وارد مي  شود بسيار گرانتر از مشابه هاي داخلي خود باشد. در بسياري موارد هم اين محصولات تقلبي است اما مثلا چون فلان فيلم خام ويديويي ۱۲۰۰ تومان است پس حتما اصل است تفكر رايج در بازار ماست. بسياري از توليدكنندگان داخلي ما از نظر كيفيت و قيمت كالا قابليت رقابت با رقباي خارجي دارند اما به خاطر تفكر نادرست ما كه مثلا اگر كفشي ساخت ايتاليا باشد پس بهتر است، محصولات خود را با مارك خارجي وارد بازار مي  كنند و البته به قيمت خون انسان هم با شما حساب مي  كنند. پس بهتر است كمي وقت بگذاريد و در بازار قدم بزنيد تا همان جنس ظاهرا خارجي را با علامت ساخت ايران پيدا كنيد و با قيمتي منطقي خريداري كنيد.