واليبال يازدهمين حضورش را در بازيهاي المپيك بيست و هشتم و در آغاز هزاره سوم ميلادي تجربه كرد. اين رشته ورزشي از المپيك پانزدهم به جمع رشته هاي ورزشي حاضر در المپيك پيوست و در هر دوره با استقبال بيشتري از سوي تماشاگران مواجه شد، هر چند كه از المپيك ۱۹۹۶ آتلانتا با ورود واليبال ساحلي اين رشته جذاب هم به سبك ورزش هاي پرتماشاچي درآمد كه در اين مطلب به آن هم اشاره خواهيم داشت.
پس از موافقت اوليه كميته بين المللي المپيك در اجلاسيه ۱۹۵۷ صوفيه ،واليبال رسماً از بازيهاي المپيك ۱۹۶۴ توكيو در جمع ساير رشته ها قرار گرفت.
در آغاز ،ده تيم جواز حضور يافتند هر چند كه به تدريج واليبال المپيك در هر دوره مردان و زنان دوازده تيمي شد كه همچنان اين تعداد پابرجاست.
واليبال به عنوان يك ورزش اجتماعي اگر چه صاحب يك ليگ بزرگ با قدمت ۱۵ ساله، مسابقات جام جهاني و قهرماني جهان است، اما با اين وجود ميدان المپيك و مدال طلايش طعم و بوي ديگري براي تيم هاي مطرح واليبال جهان دارد. به عنوان نمونه ايتاليا با وجود همه موفقيت هايي كه در دو دهه اخير در واليبال داشته است در حسرت مدال طلاي المپيك مي سوزد و اين بار هم تيرش در فينال برابر برزيل به سنگ خورد. ايتاليا در آتلانتا هم برابر هلند در پيكار نهايي متوقف شده بود. روسيه هم درست وضعيتي مشابه با ايتاليا در اين دوره داشت. روس ها كه با ۳ مدال طلا ركورددار قهرماني در واليبال مردان المپيك محسوب مي شوند در اين دوره براي رسيدن به طلاي چهارم حتي براي نخستين بار در ليگ جهاني حاضر نشدند، اما آنها هم در پايان فقط توانستند به مدال برنز قناعت ورزند.
بهترين دريافت
|
بهترين پاسور
|
بهترين دفاع روي تور
|
بهترين سرويس
|
بهترين زنندگان اسپك
|
امتيازآورترين بازيكنان
|
۱- سانتوز (برزيل)
|
۱- ريكاردو گارسيا (برزيل)
|
۱- كولوچف (روسيه)
|
۱- سارتورتي (ايتاليا)
|
۱- دانته آمارال (برزيل)
|
۱- سارتورتي (ايتاليا)
|
۲- ميجيك (صربستان)
|
۲- فرارو (آرژانتين)
|
۲- گريك (صربستان)
|
۲- استنلي (آمريكا)
|
۲- آندره ناسمينتو (برزيل)
|
۲- ميلوكوويچ (آرژانتين)
|
۳- استفانو (يونان)
|
۳- كورنتاس (يونان)
|
۳- تساكيرو پولوس (يونان)
|
۳- الساندروفي (ايتاليا)
|
۳- الگوئتا (آرژانتين)
|
۳- گودي فيلهو (برزيل)
|
۴- ميانا (آرژانتين)
|
۴- گربيك (صربستان)
|
۴- ماسترنجلو (ايتاليا)
|
۴- ميلوكوويچ (آرژانتين)
|
۴- گودي فيلهو (برزيل)
|
۴- كراويك (يونان)
|
۵- جيكار داس (يونان)
|
۵- ورميگلو (ايتاليا)
|
۵- الگوئتا (آرژانتين)
|
۵- گوستاو آندرس (برزيل)
|
۵- سوس (يونان)
|
۵- الگوئتا (آرژانتين)
|
|
علي شاكري - مدال طلاي واليبال مردان المپيك آتن براي بار دوم به تيم زرد و طلايي پوشان برزيل رسيد كه از هر نظر شايستگي فتح قهرماني را در مصاف با رقباي پرشمار خود داشتند. برزيل در المپيك ۱۹۹۲ بارسلون نيز قهرمان شده بود. با اين مقدمه نگاهي داريم به بازيهاي اين دوره و اين كه چگونه چهار تيم برزيل، آمريكا، روسيه و ايتاليا راه خود را براي رسيدن به مراحل پاياني در پيچ و خم بازيهاي مقدماتي و پلي آف دور دوم هموار كردند.
تيم هاي حاضر در آتن
در رقابت هاي واليبال مردان المپيك بيشترين سهميه از آن قاره سبز اروپا بود. لهستان، فرانسه، يونان، روسيه، هلند، ايتاليا و صربستان مونته نگرو هفت سهميه از ۱۲ سهميه بازيها يعني بيش از نيمي از تيم هاي شركت كننده را به خود اختصاص داده بودند. آمريكاي جنوبي مثل هميشه با برزيل و آرژانتين در المپيك حاضر بود. تونس از قاره آفريقا و ايالات متحده از آمريكاي شمالي به همراه استراليا نماينده دو قاره آسيا و اقيانوسيه پنج سهميه باقيمانده را تشكيل مي دادند.
ناعدالتي در گروه بندي
در گروه بندي تيم هاي راه يافته به المپيك ناعدالتي و تبعيض را به خوبي مي شد حس كرد به حدي كه صداي اعتراض همه درآمد، اما با توجه به راهيابي چهار تيم برتر هر گروه به مرحله يك چهارم نهايي (پلي آف) اجازه صعود از تيم هاي ضعيف تر گرفته شد و به نوعي آنها ديگر نتوانستند با استفاده از رانت اهدايي سر از مراحل پاياني در آورند.
حضور چهار تيم برتر اين بازيها و برگزاركننده مراحل نيمه پاياني و پاياني يعني (ايتاليا، روسيه، آمريكا و برزيل) از درستي لقب گروه مرگ براي تيم هاي شركت كننده در گروه B حكايت داشت.
گروه بندي دور مقدماتي
گروه يك: صربستان مونته نگرو، لهستان، فرانسه، آرژانتين، تونس، يونان
گروه دو: هلند، روسيه، برزيل، ايتاليا، آمريكا، استراليا
هلند و فرانسه ناكامان دور مقدماتي
در پايان رقابت هاي دوره اي و پس از آن كه هر تيم پنج بازي انجام داد، چهره تيم هاي راه يافته به مرحله دوم مشخص شد و تنها از هر گروه دو تيم از راهيابي به دور بعد بازماندند. از گروه يك تونس و فرانسه و از گروه دوم استراليا و هلند چهار تيمي بودند كه در همان دور اول با بازيهاي المپيك وداع كرده و چمدان ها را بستند. اگر چه بازماندن تونس نماينده آفريقا و استراليا نماينده دو قاره اقيانوسيه و آسيا امري طبيعي مي نمود، اما نرفتن دو تيم صاحب سبك فرانسه و به خصوص هلند فاتح مدال طلاي المپيك ۱۹۹۶ آتلانتا به دور دوم سخت براي مسئولان اين دو تيم گران تمام شد. ناكامي فرانسوي ها با ستارگاني چون روبرت هنو، آنتيگا، كاپت، اليور كيفر و گران وركا تا حدود زيادي دور از باور بود آن هم در گروهي كه غول هايي چون برزيل، ايتاليا، روسيه، آمريكا و آرژانتين در گروه مرگ شرايط ناگواري داشتند. هلند داستان متفاوتي داشت. اين بار هماي اقبال همانند آتلانتا بر شانه مردان سرزمين آسياب بادي ننشست و آسمانخراش ها در جدال با گلادياتورهاي فعلي واليبال جهان راه گريزي براي بقا نيافتند.
حادثه بزرگ حذف تيم مدافع عنوان قهرماني
دور دوم رقابت هاي واليبال مردان هم با حادثه بزرگ حذف صربستان مونته نگرو دارنده مدال طلاي المپيك ۲۰۰۰ سيدني توأم بود و جالب آن كه شكست دهنده تيم مدافع عنوان قهرماني روسيه بود كه در سيدني نايب قهرمان شده بود. در اين مرحله كه در جدول المپيكي تيم ها در بازيهاي تك حذفي (پلي آف) مجبور به ترك بازيها هستند به جز صربستان مونته نگرو، تيم هاي آرژانتين، يونان و لهستان هم از دور بازيها خارج شدند تا ايالات متحده به همراه برزيل، ايتاليا و روسيه به مرحله نيمه پاياني برسند.
در اين مرحله آرژانتين با ستاره بزرگش ماركوس ميلوكوويچ، الگوئتا و يك پاسور ششدانگ به نام «هرنان فرارو» به سد ايتاليا خورد كه در عطش كسب مدال طلا مي سوخت. ايتاليا با «سارتورتي» كامل ترين بازيكن المپيك، ماسترنجلو، ورميگلو و الساندروفي در پيكاري نزديك با چهار امتياز اختلاف در مجموع چهار گيم پيكار فشرده دارنده مدال برنز بازيهاي المپيك ۱۹۹۸ سئول را از ادامه پيشروي بازداشت.
تماشاگر هم مانع شكست ميزبان نشد
يونان به عنوان ميزبان كه از گروهي راحت به دور دوم رسيده بود با خوشبيني به مرحله نيمه پاياني فكر مي كرد. البته يوناني ها چند سالي است كه تلاش بسياري دارند تا همانند بسكتبال در واليبال هم در اروپا و جهان آوازه اي به هم زنند، اما در روزي كه نزديك به ده هزار تماشاگر يكصدا پيروزي را فرياد مي كردند، آمريكا فاتح مدال هاي طلاي المپيك هاي ۸۴ لوس آنجلس و ۹۸ سئول با ستاره هاي تازه از راه رسيده اش چون ليوبان، رايان ميلر، كليتون استنلي، بارنيتي و توماس هوف در جهنم ونوس از گرداب يونان گريخت. يونان در اين دوره با تساكيروپولوس، چاتزياتونيو، كورنتاس و استفانو خيلي كوشيد كه بتواند آمريكا شكست دهد، اما در پيكاري مهيج و نفس گير اين آمريكا بود كه توانست ميزبان را مغلوب كند.
برزيل در اين مرحله آسانترين پيروزي را داشت و لهستان هرگز نتوانست خطري براي زرد و طلايي پوشان خلق كند و در نهايت هم با پذيرش شكست در سه ست پياپي به برتري حريف گردن نهاد. در تيم لهستان ديويد مورك، گروسكا و گولاس بهترين بودند هر چند كه به زاگومني با تجربه كمتر فرصت بازي رسيد، اما از اين لهستان با نفرات آسمانخراشش انتظار بيشتري مي رفت.
جدال هاي يك طرفه در نيمه نهايي
در مرحله نيمه نهايي هرگز تصور نمي رفت كه برزيل و ايتاليا همانند ليگ جهاني در مصاف با آمريكا و روسيه بازيهاي يك طرفه اي در پيش داشته باشند. روسيه به پشتوانه برتري و حذف صربستان و آمريكا هم با بردي كه در مرحله نخست برابر برزيل داشت اين احتمال را تقويت مي كرد كه دو تيم برزيل و ايتاليا را سخت به دردسر اندازند. روسيه با همه سردارانش تتوخين، كوليچف، وربوف با بازيساز چيره دستي چون خاموتسكيخ با هدايت گنادي چيپولين آنچنان بي روحيه و ضعيف به ايتاليا باخت كه جاي هيچ حرفي از خود باقي نگذاشت.
آمريكا هم وضعيتي بهتر از روسيه نداشت. برزيل كه در مرحله مقدماتي با استراحت دادن به نفرات اصلي و با محرز شدن صعود و صدرنشيني اش مصلحتي تن به باخت مقابل آمريكا داده بود، در مرحله نيمه پاياني آنچنان بلايي سر آمريكا آورد كه بعيد است به اين زوديها اين شكست از ياد و خاطره شاگردان «دوگ ديال» برود. هر دو بازي نيمه نهايي سه بر صفر شد.
برزيل دست نيافتني
برخورد ايتاليا و برزيل چندمين رويارويي دو تيم در سال جاري بود. ايتاليا كه در ليگ جهاني در شهر ميلان نتوانسته بود از پس برزيل برآيد و در همين بازيها هم در دور مقدماتي يك بار طعم شكست را چشيده بود در فينال كولاك كرد و با ارائه يك بازي فوق كلاس ايتاليا را ناكام گذاشت. برزيل در حال حاضر با ستارگان رويايي خود چون گودي فيلهو، ريكاردو گارسيا، آندره هلر، گوستاوآندرس، آندره ناسمينتو، آمارال دانته تيمي دست نيافتني نشان مي دهد و ايتاليايي ها هرچه تلاش كردند قادر به مغلوب كردن اين تيم و باطل نمودن طلسم ناكاميهاي خود در المپيك براي دستيابي به مدال طلا نشدند.
چنين شد كه برزيل پس از گذشت ۱۲ سال از المپيك ۱۹۹۲ بارسلون براي بار دوم يكي از ناب ترين طلاهاي بازيهاي المپيك را در اردوي خود ديد. اين مدال طلا بيش از همه باعث شادماني «مارسلوليما» ستاره رو به افول گذاشته برزيل شد كه به همراه آندره جياني ايتاليايي پنجمين المپيك خود را تجربه مي كرد.
قهرمانان ۱۱ دوره المپيك
۱۹۶۴ توكيو: روسيه
۱۹۶۸ مكزيك: روسيه
۱۹۷۲ مونيخ: ژاپن
۱۹۷۶ مونترال: لهستان
۱۹۸۰ مسكو: روسيه
۱۹۸۴ لوس آنجلس: آمريكا
۱۹۸۸ سئول: آمريكا
۱۹۹۲ بارسلون: برزيل
۱۹۹۶ آتلانتا: هلند
۲۰۰۰ سيدني: صربستان مونته نگرو
۲۰۰۴ آتن: برزيل