شبنم جعفرزاده
ايدز از جمله موضوعاتي است كه مؤسسات آموزش عالي و به ويژه دانشگاه ها بايد به طور جدي به آن توجه كنند، زيرا جواناني كه در اين مراكز تحصيل مي كنند، دقيقاً در سنيني قرار دارند كه احتمال انتقال ايدز در آنها بسيار زياد است. در پايان سال ،۲۰۰۱ ۸/۱۱ ميليون نفر از افراد ۱۵ تا ۲۴ ساله ناقل ويروس «اچ.آي.وي» بوده اند. البته بيشتر افراد ناقل يا در معرض ابتلا به بيماري از جوانان كشورهاي در حال توسعه هستند، اما در كشورهاي صنعتي نيز احتمال انتقال اين ويروس به حدي است كه هشداري براي مؤسسات آموزش عالي و ابتلاي دانشجويان آنها و انتقال بيماري باشد.
متأسفانه فاصله زماني آلودگي به «اچ.آي.وي» و گسترش اين بيماري طولاني است و به همين سبب اطلاع از وجود آن به طول مي انجامد. از آن جا كه در طول دوران تحصيلات دانشگاهي اين بيماري چهره خود را نشان نمي دهد، در دانشگاه هاي آفريقا مرگ زود هنگام فارغ التحصيلان دانشگاهي به عنوان حقيقتي تلخ پذيرفته شده است و حتي يكي از اين دانشگاه ها تخمين زده كه سي درصد فارغ التحصيلان رشته پرستاري آن تا سه سال بعد از اتمام تحصيلاتشان، جان خود را از دست بدهند. اين موضوع به روشني يكي از وظايف آموزش عالي را در تأمين نيازهاي جامعه نشان مي دهد. خدمات آموزش عالي براي جامعه مبني بر اندوختن، انتقال، گسترش، اشاعه و به كار بستن دانش است، اما وجود ايدز در جامعه آن را تغيير نمي دهد، بلكه جنبه هاي ديگري به آن اضافه مي كند. موضوع ايدز بايد در تمامي جنبه هاي فعاليت مؤسسات به ويژه انتقال دانش (تدريس)، توليد دانش (پژوهش) و مشاركت در دانش (روابط با جامعه ) وجود داشته باشد و به عبارت ديگر، به طور مؤثر سبب تغييرات اجتماعي شود.واكنش آموزش عالي در برابر ايدز، بايد چهار حيطه زير را در برگيرد:
۱- مؤسسات بايد كاملاً بر بيماري و اثرات آن تمركز داشته باشند و كاركنان و دانشجويان در برابر آلودگي محافظت شده و يا دسترسي به مراقبت، درمان و حمايت در صورت ابتلا به بيماري براي آنان مهيا باشد. براي كسب چنين موقعيتي بايد تدابيري در همه موارد و از جمله پذيرش دانشجو، عملكرد دانشجو، قوانين بيمه پزشكي و وام، ايمني شغلي دانشجويان و كادر علمي، بهداشت، مشاوره و آزمايش، جابه جايي تمامي افراد دانشگاهي (يعني دانشجويان و كاركنان) صورت گيرد.
۲- دانشگاه ها بايد تمامي فارغ التحصيلان خود را به بيماري آگاه كرده و درك عملي و نظري درستي از آن به آنها داده باشند. فارغ التحصيلان بايد راجع به مهارت ها و وسايل مربوط به بيماري اطلاع داشته و نحوه رويارويي با بيماري را در محيط هاي شغلي بدانند. براي تضمين اين موضوع، موضوع ايدز را بايد در دروس تحصيلي همه دانشجويان و نه تنها دانشجويان پزشكي گنجاند.
۳- در اين مؤسسات، بايد پژوهش براي درمان و مراقبت از اين بيماري انجام شود، به طوري كه تمركز اصلي پژوهش بر روي گسترش آگاهي پزشكي و اجتماعي ايدز و روش هاي مقابله با آن باشد. جامعه از دانشگاه ها انتظار دارد تا افراد كارآموخته خود را براي درك هر چه بيشتر ايدز هدايت كند و اميدوار است تا نسل جديد اين دانش آموختگان به درمان، چاره و يا برنامه اي براي جلوگيري از پيش روي اين بيماري دست يابد.
۴- در پايان مؤسسات آموزش عالي بايد با عوامل دولتي و خصوصي و افراد، براي رويارويي با قدرت ويرانگر اين بيماري همكاري كرده و دانش و آگاهي درباره ايدز را در اختيار ديگر مؤسسات و جوامع قرار دهند.
به طور كلي، آموزش عالي موظف است به ايدز، چه در خود دانشگاه و چه در ساير نقاط دنيا، توجه كافي مبذول دارد و قضاوت در مورد كفايت عملكرد اين موسسات در برابر مخرب ترين فاجعه انساني را به نسل هاي آينده واگذارد.

قوانين در حوزه هاي مختلف از جمله در حوزه هاي تجارت بايد اصلاح و زمينه هاي تجهيز آن فراهم شود تا مردم بتوانند به سيستم جديد اعتماد كنند.
«دكتر علي اصغركيا» مدير گروه فناوري اطلاعات دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبايي با بيان اين مطلب، روند اين پروسه را زمان بر توصيف كرد و اظهار داشت: نمي توان سريع و شتاب زده شيوه هاي نوين را در تجارت اعمال كرد به همين دليل در حال حاضر، تجارت سنتي بيشتر از تجارت الكترونيك مخاطب دارد.
وي، توضيح داد: در تجارت شبكه اي، شبكه ها را با توجه به حوزه جغرافيايي به سه نوع شبكه محلي، شهري و سراسري تقسيم مي كنند، اين نوع تجارت يكي از سرويس ها و خدماتي است كه مي تواند از طريق اين شبكه ها، مورد استفاده افراد قرار گيرد.
وي ، با بيان اينكه امروزه كشورهاي در حال توسعه آزمايشگاه تزهاي كشورهاي توسعه يافته براي اعمال روش هاي جديد هستند تاكيد كرد: ماهيت انواع تكنولوژي ها از جمله تجارت الكترونيك، افزايش سرعت انتشار و كيفيت پيام است كه اين امر سبب تسهيل در دادوستدها شده و خريد و فروش كالا را ميان اشخاص و شركت هاي مختلف فراهم مي كند،  بنابراين چون هدف، سرمايه گذاري براي توسعه است، تبيين اهداف در راستاي درآمدزايي و تبليغات بسيار حايز اهميت است. وي، ادامه داد: شرايط و موقعيت جامعه به گونه اي است كه هنوز نمي تواند اين نوع تجارت را بپذيرد، از اين رو بستر توجه به آن هنوز مهيا نشده است.
عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي، ويژگي اين تكنولوژي ها را تسهيل در شرايط لازم ذكر كرد و افزود: براي نمونه در كشوري همچون هندوستان به دليل پراكندگي، گستردگي و فراواني جمعيت، به  دليل سرعت پايين شيوه هاي سنتي تجارت به تدريج جاي خود را به تجارت الكترونيك داده است، از اين رو افرادي كه قصد فعاليت در حوزه تجارت الكترونيك را دارند با استفاده از اين ابزار به فروش بيشتر و معرفي كالا و خدمات خود مي پردازند كه البته اين شيوه در كشورهايي كه بيشتر مصرف كننده و كمتر توليد كننده اند، مورد استفاده قرار مي گيرد.
كيا، سياست فعلي را حول محور واردات در كشورهاي آسيايي توسعه نيافته تشريح كرد و افزود: از اين رو صاحبان سايت ها و شبكه سازان برآنند كه تبليغات خود را از طريق جمعيت بالا و سطح پايين سواد در اين كشورها ارايه و كالاي خود را معرفي كنند و در واقع تجارت شبكه ابزاري براي فروش بيشتر كالاها و خدمات آنهاست.وي ادامه داد: معرفي، بسته بندي، كيفيت كالاها و مهم تر از همه ارزان بودن آن، تمام متغيرها و شاخص هاي اين بخش را تحت تاثير قرار مي دهد، بنابراين چنانچه قرار باشد اين روال در تجارت الكترونيك انجام شود، بايد الگوها و شيوه هاي مورد پسند مصرف كنندگان ايراني را حداقل در معرفي كالاها مورد توجه قرار داد.
مدير گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبايي، در پايان با بيان اين كه افراد در استفاده از ابزارهاي جديد، معمولا ديرپذير هستند، گفت: اگر چه در ابتدا جامعه به  راحتي از اين ابزارها استقبال نمي كند، اما در آينده اي نه چندان دور سمت و سوي حركت به سوي تجارت الكترونيك براي معرفي كالا و خدمات و ساير امكانات به مخاطبان خواهد بود، بنابراين توجه به نوآوري و خلاقيت هم در توليد و هم در توزيع و معرفي كالاها در حوزه هاي مختلف، امري ضروري است.

سازمان بين المللي غذا و دارو (FDA) نسبت به استفاده از مصرف داروهاي ضدافسردگي مخصوصاً در كودكان، نوجوانان و جوانان هشدار داد.
اين سازمان اعلام كرد براساس تحقيقات جديد بسياري از رفتارهاي نابهنجار در اين
رده هاي سني نظير خودكشي، قتل، فرار از منزل و ديگر نابهنجارهاي رفتاري به دليل مصرف بيش از حد اين قبيل داروها است.
«دكتر توماس لولگر» از مركز روانشناسي FDA مي گويد: «نتايج مصرف بسياري از داروها مخصوصاً داروهاي اعصاب، آرام بخش، ضدافسردگي و ... نه تنها مشخص نيست بلكه آثار سوء ناشي از استفاده از اين داروها مدت ها بعد مشخص مي شود و در اغلب موارد، ديگر جايي براي جبران وجود ندارد.»
تحقيق و پژوهش در زمينه نتايج مصرف اين قبيل داروها از يك سال پيش و پس از افزايش ميزان خودكشي و يا تصميم به خودكشي، افسردگي شديد، رفتارهاي نابهنجار و ... در بين جوانان و نوجوانان اروپايي آغاز شد.
به عقيده محققين افسردگي و ديگر مشكلات روحي - رواني خود عوامل مؤثري در بروز ناهنجاري هاي رفتاري چون خودكشي، فرار از منزل، آسيب به خود و ديگران، دزدي، قتل و ... بوده و مصرف داروهاي ضد افسردگي، مخصوصاً بي رويه و نابه جا، اين حالات را تشديد مي كند.
محققين بخش روانشناسي دانشگاه كلمبيا با بررسي ۴ هزار كودك، نوجوان و جوان مبتلا به افسردگي كه از داروهاي ضد افسردگي مصرف مي كردند دريافتند كه ۲۵ درصد آنها حداقل براي يك بار خودكشي كرده و يا تصميم به خودكشي داشته اند. همچنين دريافتند بيماران مبتلا به افسردگي از قرص هاي ضدافسردگي مصرف مي كنند. ۸/۱ بيشتر از آنهايي كه فقط با روان درماني تحت درمان قرار گرفته اند، دست به خودكشي زده اند.
با بررسي نتايج به دست آمده، FDA مؤكداً به پزشكان توصيه مي كند تا در حد امكان از تجويز داروهاي ضد افسردگي و داروهايي از اين دست بكاهند چرا كه پس از پايان يافتن تأثير داروها و خارج شدن بيمار از حالت آرامش، بي خيالي، خلسه و ... ناشي از مصرف دارو، بيمار دچار نوعي اضطراب، هيجان، پريشاني، خشونت و ... شده و دست به رفتارهاي نابهنجاري چون دزدي، قتل و خودكشي و ... مي زند.
از اين رو در نشست اخير FDA تصميماتي مبني بر مبارزه جدي با تجويز و مصرف بي رويه داروهاي ضد افسردگي مخصوصاً در رده سني كودك و نوجوان اتخاذ شده كه به زودي به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد.
مهتاب.ص.خسروشاهي