صداي قطرات آب مي آيد، پشت پرده اين اثر زمينه اي آبي قرار گرفته. با كمك چيدمان ويدئويي، سعي شده تا نماي رودخانه يا آبشاري به نمايش گذاشته شود. چندين ليوان روي زمين گذاشته شده. فضا كاملا تاريك است، نوري سفيد به اين ليوان ها مي تابد. ماه و آب نام اين اثر است
رضا محدث
نام موزه هنرهاي معاصر، تنها چيزي را كه در ذهن هر كسي تداعي مي كند بهره گيري از نوعي هنر مفهومي است كه با تركيب اشياي مختلف تبديل به اثري عجيب و در عين حال جالب مي شود. فكر نكنيد كه حالا يك نه مي نويسيم و مي گوييم اين بار در موزه هنرهاي معاصر خبر ديگري است ، نه هيچ اتفاق تازه اي رخ نداده.
موزه هنرهاي معاصر باز هم ميزبان اينگونه كارهاي جالب است با اين تفاوت كه اينبار گروهي از ژاپن آمده و هنر مفهومي و معاصر خود را در معرض تماشاي علاقه مندان گذاشته اند. فرهنگ و هنر بومي و ملي ژاپن، ريشه در تاريخ اين سرزمين كهنسال دارد. در يك تعريف كلي هنر معاصر ژاپن بزرگ نمايي شده اجزاي كوچك هنرسنتي اين كشور است كه تمامي آنها در زندگي روزمره مردم اين كشور قابل مشاهده است.
يك تذكر. وقتي كه وارد موزه مي شويد، اصلا به اينكه اشتباه آمده ايد فكر نكنيد.
در بدو ورود به موزه عكس هاي عباس كيارستمي كه همزمان با ژاپني ها اقدام به برگزاري نمايشگاه كرده است به چشم مي خورد. آثارمختلف كه همه آنها سياه و سفيد و البته بي نامند. پس از يك دور كامل حالا به گالري شماره يك مي رسيم و شروع نمايشگاه ژاپني ها.
اولين چيزي كه به چشم مي آيد صندلي و ميزهاي چوبي است كه در حالت درهم روي هم ريخته شده اند. شايد با نگاهي عميق بتوان به نظم خاصي در رابطه با اين صندلي ها رسيد. البته در نظر اول هيچ اثري، نشان از نظم ندارد، اما همه مي دانند كه نظم خصلت اصلي مردم ژاپن است. پس بايد در اين بي نظمي ، نظمي وجود داشته باشد.
كاغذهاي ژاپني كه روي آنها را با گواش نقاشي و از سقف آويزان كرده اند. تعداد آنها كم نيست. هر كدام با مدل و شكل خاصي به سقف آويزانند. روي آنها تنها خطي تقريبا مارپيچ از بالا تا پايين كشيده شده است، همزيستي نام اين اثر است.
رو به روي اين اثر روي ديوار، كاغذي مشابه با همان خط البته كمي نازكتر كشيده شده است، اما نام اين اثر با اثر مشابهي كه از ديوارها آويزانند تفاوت دارد؛ راهي به زندگي. ما كه تفاوتي بين اين خطوط نديديم، شايد شما فرق آنها را بفهميد.
پروژه فرغان در تهران
اتاقي كه دو سمت آن با شيشه از فضاي اصلي جدا شده و مملو از برگ هاي زرد است؛ فضاي اصلي سالن را فرقان هايي گرفته اند كه با نظم خاصي به صورت متقارن كنار هم قرار دارند.
درست حدس زديد، داخل فرقان هم پر از برگ است. فرقان و برگ هاي خشك، پروژه فرغان در تهران .
كاميون هاي كوچك در تهران، اين كاميون ها از پلي استر تهيه شده اند. در پشت آنها هم دانه است. مسوول غرفه مي گويد يا بهتر است بگوييم مسوول اين گالري مي گويد: ابتدا قصد داشتند از كاميون هاي واقعي به جاي اين كاميون هاي ماكت و دست ساز استفاده كنند، اما هيچ فضايي در موزه نبود كه به اين بزرگي باشد و قادر باشد كاميون هايي با اين حجم را در خود جا دهد.
اين آثار از نوبوكي يا ماموتو است. او 50 ساله است و فارغ التحصيل از دانشگاه هنرهاي زيبا در توكيو.
به سراغ گوشه اي ديگر از نمايشگاه مي رويم. تلويزيوني با نماد حوض، باز هم ميان برگ هاي زرد پاييزي و در كنار آن، دعا براي صلح. بازهم از همان كاغذهاي ژاپني با طرحي از گواش و باز هم عجيب. اينبار چند برگ سبز نيز مقابل آن از نخ آويزانند. انگار برگ هاي خشك در اين نمايشگاه پاياني ندارند. دايره از برگ خالي است. در گوشه اي اين برگ ها قرارگرفته اند؛ داخل ظرفي دايره اي.
احتمالا كاغذهاي ژاپني هنوز كاملا از خاطرتان پاك نشده اند؛ با حجمي بزرگتر اينبار در وسط يك سالن. شيگنو ساوادا طراح اين پارچه هاست. همه چيز در حيات داراي دو وجه است. هنر مثل انسان است، خاموش و روشن در آن واحد، كارمن تمامي وجوه حيات را نشان مي دهد. حالا شايد كمي مفهوم اين كاغذهاي ژاپني را فهميده باشيم.
خاطره آب اثر ديگري كه توجه بيشتري را مي طلبد. چندين نفر كنار آن ايستاده اند.
صداي قطرات آب مي آيد، پشت پرده اين اثر زمينه اي آبي قرار گرفته. با كمك چيدمان ويدئويي، سعي شده تا نماي رودخانه يا آبشاري به نمايش گذاشته شود. چندين ليوان روي زمين گذاشته شده. فضا كاملا تاريك است، نوري سفيد به اين ليوان ها مي تابد. ماه و آب نام اين اثر است. ليوان ها هم در يك زمينه آبي قرار گرفته اند.
اين چيدمان هاي ويدئويي كارهاي هارواهيوگوما است. او مفهوم اثر خود را اينگونه بيان مي كند.از آب و ماه درونمايه اي مي سازم و از آن در مورد سرچشمه انسان مي پرسم. آب وجود پوياست و ماه در نگاه ما وجودي است مجدد. براي بيان اين اثر از چيدمان ويدئويي استفاده مي كنم.
اينجا مملو از چيدمان ويدئويي است. نظرگاه، قبل از رسيدن به نظرگاه بايد تصاوير افراد مختلفي كه نظرگاه را ديده اند را هم ببينيد.
روي يك ديوار چوبي يك چشمي تعبيه شده. وقتي داخل چشمي را نگاه مي كنيد چيزي جز نورهاي آبي و بنفش نيست. به نظر مي آيد اين اثر براي جلب توجه و سنجش حس كنجكاوي افراد قرار داده شده بود.
و يك چيدمان ويدئويي ديگر. به نظر اين ديگر آخر قصه است. چهار پرده در سمت راست و چهار پرده در سمت چپ. در هر سمت تصاويري به نمايش گذاشته شده يا بايد اين راه را رفت يا اينكه ايستاد و تماشا كرد. نام اثر تفاوت است. داخل اين پرده ها رفتيم تا اينكه متفاوت باشيم. گويا رفتن داخل اين پرده تفاوت با كساني است كه ايستاده اند، اما راستش رفته ها هم تفاوتي احساس نمي كنند. اگر مايليد به موزه هنرهاي معاصر برويد تا شاهد هنر معاصر ژاپن، آثار عجيب، غيرطبيعي و متفاوت باشيد تا آخر دي ماه فرصت داريد.