|
دكتر صديقه محمد اسماعيل عضو هيأت علمي دانشگاه
منابع تحت وب چالش هاي پيش رو
|
|
|
وب، اساساً محيطي چند رسانه اي است كه در آن اجزاء و عناصر متعددي از يك رسانه سنتي در هم ادغام و به هم پيوند داده شده است. افزون بر اين، وب نظير منابع چاپي، قادر است به طور همزمان در كنار متن از محتواي تصويري استفاده كرده و آنها را با هم تركيب كند. وب همچنين مي تواند همانند رسانه هايي چون فيلم و تلويزيون، صدا را با تصوير تركيب كند. از ديگر اجزا و عناصر صفحه وب مي توان به وجود پيوندهاي فرامتني و توانمندي هاي مربوط به آن اشاره كرد. اين توانمندي ها با فراهم آوري امكان انجام انتخاب هاي گوناگون از سوي كاربران در زمينه چگونگي دستيابي به اطلاعات و نحوه توالي آنها، قادرند موجبات تسهيل تعامل ميان كاربران وب با اين رسانه اطلاعاتي را فراهم سازند.
ادغام اين گونه متن، تصوير، حركت، صدا و پيوندهاي تعاملي با يكديگر قادر است رسانه قدرتمند جديدي را براي تبادل اطلاعات و پيام ها پديد آورد. رسانه مركبي كه در عين حال چالش هاي متعدد و دشواري را نيز در زمينه ارزيابي خود پديدار مي سازد. مانند دو نمونه از چالش هاي مطرح شده در زمينه ارزيابي اين رسانه در ارتباط با مباحث مربوط به تبليغات شامل تركيب و بهم آميختگي اطلاعات و تبليغات از يك سو و تركيب و كنار هم قرارگيري اطلاعات، تبليغات و سرگرمي از سوي ديگر. به هرحال گرچه چالش هاي مربوط به بحث تبليغات، چه در مورد رسانه هاي چاپي و چه در مورد رسانه هاي صوتي و تصويري نظير راديو و تلويزيون و غيره نيز مصداق دارد، با اين وجود انجام اين قبيل ارزيابي ها بر روي وب كاري به مراتب دشوارتر است. به عبارتي بهتر، ارزيابي منابع تحت وب به مراتب مشكل تر از ارزيابي بسياري از منابع سنتي است.
افزون بر اين، چالش هاي دشوار ديگري نيز در زمينه ارزيابي منابع تحت وب وجود دارد كه قابل قياس با منابع سنتي نبوده و در مورد آنها قابل تعميم نيست. اين چالش ها كه منحصراً به وب تعلق دارند، عبارتند از:
- استفاده از پيوندهاي فرامتني،
- استفاده از چارچوب ها و فريم ها.
- موتورهاي جست وجو كه به جست وجو و بازيابي اطلاعات (صفحات) از درون منابع و محتواي آنها مي پردازند.
- نيازها و مشكلات نرم افزاري كه دستيابي به اطلاعات را محدود مي كنند.
- قابليت صفحات وب جهت انجام تغييرات و اصلاحات لازم.
- ناپايداري و عدم ثبات صفحات وب.
استفاده از پيوندهاي فرامتني
امكان بهره گيري از پيوندهاي فرامتني جهت اتصال به مجموعه متعددي از صفحات وب به طور همزمان، يكي از كاربردي ترين ويژگي هاي وب محسوب مي شود. به هرحال، اين حقيقت كه يك صفحه وب غالباً حاوي مطالب و اطلاعات با ارزشي است، موجب نمي شود تا تمامي صفحاتي كه به صفحه اصلي مرتبط بوده و از آن منشعب مي گردند نيز از همان بار اطلاعاتي و در نتيجه از همان ارزش معنايي برخوردار باشند. لذا به منظور تعيين ارزش محتوايي اطلاعات موجود در يك صفحه بايد آن صفحه را به طور مستقل و مجزا مورد بررسي و ارزيابي قرار داد.
استفاده از فريم ها و قاب هاي اطلاعاتي
به طور معمول اطلاعات در محيط وب در قالب چارچوب هايي بر روي صفحه عرضه مي شوند كه در جاي خود موضوع طرح برخي از چالش هاي جديد در زمينه ارزيابي اين گونه صفحات اند. فريم يا چارچوب، مشخصه اي از يك صفحه وب است كه موجب مي شود محدوده قابل مرور در هر پنجره مقابل روي كاربر به چندين بخش كه هر كدام از يك صفحه HTML متفاوتي تشكيل شده است ، تقسيم شود. مرز ميان اين چارچوبها ممكن است هم قابل رويت بوده و هم غير قابل رويت باشند. پاره اي از اوقات يك قاب يا فريم به تنهايي مي تواند تغيير كند، اما برخي اوقات نيز بالعكس فريمي ممكن است در تمام طول مدت مرور محتويات يك پنجره و در حالي كه ساير قاب ها توسط كاربر تغيير مي كنند، همچنان ثابت و بدون تغيير باقي بماند. به هرحال در اغلب موارد، محتواي قاب هاي مختلف موجود در يك سايت صرفاً از خود همان سايت نشأت مي گيرند. اما در پاره اي از موارد نيز ممكن است قاب هاي مختلف به سايت هاي متعددي متعلق بوده و از آنها منتج شوند بي آن كه كاربران اطلاعي از قضيه داشته باشند. به هرحال ضروري است يك كاربر وب در جريان واقع امور قرار گيرد تا چنانچه احتمالاً محتويات هر فريم، از وب سايت هاي متعدد و مختلفي نشأت گرفته بود، آن قاب اطلاعاتي به طور مستقل و مجزا مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد.
صفحات بازيابي شده توسط موتورهاي جست وجو
غالباً وب سايت ها متناسب با توقعاتي كه احتمالاً يك كاربر در همان نگاه اول از يك صفحه وب حاوي اطلاعات زمينه اي دارد، طراحي مي شوند. عيناً نظير آنچه كه در صفحه اصلي يك وب سايت و در درون محتواي داخلي آن طراحي و پيش بيني شده است. به هرحال گاهي اوقات كاربران به هنگام ورود به يك سايت، نخست وارد صفحه ديگري غير از صفحه اصلي آن مي شوند، مانند هنگامي كه كاربران صفحه اي را با استفاده از يك موتور جست وجو مورد كاوش و بازيابي قرار مي دهند. در چنين شرايطي اين احتمال وجود دارد كه به هيچ وجه نتوان عامل مسئول صحت اطلاعات موجود در صفحه را مشخص كرد. مگر در صورتي كه اطلاعات مربوطه صرفاً بر روي خود صفحه يا بر روي صفحه ديگري كه بدان مرتبط است، درج شده باشد.
نيازها و مشكلات نرم افزاري
دو عامل مهمي كه احتمالاً توانايي كاربر را در كار با صفحات وب و دستيابي به اطلاعات آنها محدود مي كند، نوع مرور گر به كار رفته و نوع نرم افزار اضافه اي است كه احتمالاً جهت استفاده از منبع مورد نظر بايد مورد استفاده قرار گيرد.مرورگرهاي مختلف به طرق متعددي اطلاعات را به معرض نمايش مي گذارند، لذا منبع چاپي كه توسط مرور گر گرافيكي خاصي به نمايش درآمده، هنگامي كه توسط مرورگر ديگري به نمايش درآيد احتمالاً شكل ظاهري آن متفاوت خواهد بود. چه بسا ممكن است منبع طراحي شده براي استفاده توسط يك مرورگر گرافيكي خاص در نتيجه استفاده توسط مرورگر ديگري كه بر متن استوار است به هيچ عنوان خوانا و قابل رويت نباشد.با افزايش مواردي از اين قبيل مي توان به اين نتيجه رسيد كه دستيابي به كل محتواي اطلاعاتي صفحات طراحي شده بعضاً نيازمند نرم افزار و سخت افزار افزونتري است. صفحاتي كه دستيابي به اطلاعات آنها احتمالاً نيازمند نصب كارت صوتي و يا نرم افزار مناسب ديگري است و حتي چه بسا لازم است جهت استفاده از اينگونه صفحات اقدام به نصب قطعات سخت افزاري و نرم افزاري مجزايي بر روي كامپيوتر كرد. به هرحال، هنگام ارزيابي محتويات يك صفحه، همواره بايد به اين نكته بسيار مهم توجه داشت كه وجود محدوديت هايي از اين قبيل در غالب موارد موجب عدم دسترسي كامل و موثر به يك صفحه و محتويات آن مي شود.
قابليت اعمال تغييرات و اصلاحات لازم
صفحات وب معمولاً پذيراي هر گونه تغيير و تحول احتمالي هستند. تغييرات تصادفي غالباً مي تواند حين انتقال اطلاعات به وب پديد آيد. براي مثال ممكن است جدولي كه به شكل چاپي كاملاً صحيح است، چنانچه براي نمايش بر روي وب اشتباهاً به فرمت ديگري مبدل شود، كاملاً نادرست و ناخوانا جلوه كند.به دليل برخورداري از چنين آمادگي و استعدادي جهت تغييرپذيري و دگرگون سازي اطلاعات، لازم است اطلاعات موجود بر روي يك صفحه وب، با يك صفحه ديگر و چه بسا با خود اصل منابع چاپي آن مقايسه شود تا بدين طريق بتوان صحت اطلاعات موجود به روي صفحه را مشخص كرد.
ناپايداري و عدم ثبات
وب ذاتاً در مقايسه با منابع چاپي، رسانه اي ناپايدار و بي ثبات محسوب مي شود. به همين دليل، هيچ ضمانتي براي اين كه اطلاعات موجود بر روي آن در آينده اي دور نيز پابرجا و قابل استفاده باشد وجود ندارد. سايت ها مي آيند و مي روند و نشاني هاي آنها دائماً تغيير مي كند، تا آنجا كه نه تنها محتويات صفحه بلكه حتي اصل صفحه نيز چنان تغيير مي كند، كه هنگام تلاش يك كاربر براي بازيابي مجدد آن قابل دسترس نبوده و يافت نمي شود.
تبليغات در وب
مباحث مربوط به تبليغات، حمايت ها و پشتيباني هاي مالي به ندرت پديده اي جديد و نوظهور در فرهنگ آمريكا، محسوب مي شوند.
وب پيچ و خم هاي متعدد و تازه اي به مباحث مربوط به تبليغات و حمايت هاي مالي سنتي داده است. ماهيت چند رسانه اي وب، به علاوه مسايل مربوط به انواع ناوبري ها نظير پيوندهاي فرامتني، فريم ها و فايل هاي كوكيز طيف وسيعي از پيمان ها را ميان آگهي دهندگان، حاميان مالي و توليدكنندگان اطلاعات مورد تشويق و ترغيب قرار داده است. از اين رو، كاربران وب غالباً در اين ارتباط با وظايفي خطير مواجهند. از ديدگاه كاربران وب هنگامي كه تلاش مي شود ميزان تأثير احتمالي اعمال شده از سوي يك آگهي دهنده بر روي عينيت اطلاعات موجود در يك وب سايت تعيين و مشخص شود، شناخت عمق و غناي دقيق و واقعي تأثيرات بالقوه عمدتاً به چگونگي استفاده نهايي كاربر از اطلاعات فراهم آوري شده بستگي دارد.آنچه كه بايد همواره در نظر گرفته شود آن است كه منابع تحت وب گرچه غالباً اطلاعات با ارزشي را به طور رايگان فراهم و در دسترس كاربران خود قرار مي دهند، ولي كاربران بايد همواره به آن دسته از عوامل بالقوه اي كه بر صحت و اعتبار اطلاعات و در نتيجه ميزان قابليت اطمينان آن تأثير گذارند، توجه داشته باشند.
ضرورت تنظيم روابط
از آنجا كه روابط ميان آگهي دهندگان، حاميان مالي و اطلاعات بر روي وب غالباً پيچيده تر از روابط متقابل ميان اين عوامل در رسانه هاي سنتي است، لازم است كاربران وب ضمن آشنايي با مهارت هاي لازم در زمينه تنظيم روابط حاكم ميان اين عوامل، آنها را نيز فرا گيرند. آنها بايد چگونگي شناخت بازيگران و عوامل اصلي در اين زمينه را آموخته و آنها را تشخيص دهند. افزون بر اين بايد بياموزند كه چگونه مي توان به بهترين وجه ممكن ميزان تأثير هر يك از اين عوامل بر ديگري و در نتيجه بر درستي اطلاعات فراهم آوري شده را تشخيص داد.چنانچه اطلاعات موجود برروي صفحه براي استفاده رايگان تمامي افراد تهيه شده است، بايد مشخص شود كه به طور مثال عامل تهيه اطلاعات ظاهراً براي چه منظوري اقدام به عرضه و ارايه اطلاعات نموده و امكان دسترسي به اطلاعات را فراهم كرده است و برخي از تأثيرات احتمالي بر صحت و عينيت اطلاعات موجود بر روي سايت، چيست.
|
