جهانگير كوثري
ورزش ايران يك سال ديگر را پشت سر گذاشت، سالي كه كارنامه ورزش با مهم ترين رويداد جهاني يعني بازيهاي المپيك سنجيده شد. بازيهاي المپيك آتن و نتايجي كه ورزشكاران ايراني از خود برجا گذاشتند باعث شد كه ديدگاه مسئولان سازمان تربيت بدني تغيير كند و آنها به دنبال طرحي نو در ورزش براي المپيك هاي آينده باشند. در فوتبال با همه فراز و فرودها در يك قدمي صعود به جام جهاني ۲۰۰۶ آلمان قرار گرفتيم و رشد خوب در ورزشهاي گروهي چون بسكتبال، واليبال و حتي هندبال داشتيم، اما با همه اين اوصاف ورزش ايران نيازمند برنامه ريزي قوي تر و نگاه جدي تر براي رسيدن به قافله در حال شتاب ورزش جهان است.
سال ۱۳۸۳براي ورزش به عنوان يك پديده نهادينه شده چون سال هاي قبل پرنوسان بود. محسن مهرعليزاده، معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان تربيت بدني تلاش كرد تا در هر دو زمينه تعميم و توسعه و ورزش قهرماني به دستاوردهاي تازه اي برسد، اما از آنجا كه روند رشد ورزش به مسايل اجتماعي بستگي مستقيم دارد، كمتر از سي درصد از برنامه هايش به مرحله عمل رسيد. طرح بزرگ و دهان پركن ،طرح جامع ورزش پس از تلاش چندين ساله به بار ننشست و در نهايت به تصويب نرسيد. طرحي كه ابعاد گسترده اي داشت و با اين امكانات و بودجه و موقعيت سياسي جامعه امكان اجراي آن وجود نداشت. طرح جامع ورزش به يك همسان سازي ارگانيك نياز دارد و به نوعي براي جامعه متمركز ،و امكان اجرايش در شرايط فعلي وجود ندارد. مهرعليزاده آمد و چون دوره هاي ديگر رئيس سازمان تربيت بدني را به سمت كميته المپيك سوق داد و مترصد ماند تا در انتخابات اين ارگان حساس ورزشي و بين المللي را نيز از مصطفي هاشمي طبا بگيرد. هاشمي طبا كه در انتخابات رياست جمهوري تعداد راي هايش به سي هزار برگه هم نرسيده بود، دوران متزلزلي را پشت سر گذاشت تا سال ۱۳۸۳ با انتخاب دكتر قراخانلو از اين پست نيز كنار برود. تغييرات انتخاباتي به بركناري هاشمي طبا ختم نشد، بهرام افشار زاده يكي از بهترين مديران ورزش نيز نتوانست به اندازه علي كفاشيان راي بياورد و به ناچار با حركت مهرعليزاده كيش شد.
اما دسترنج و رهاورد ما از المپيك آتن حاصل تلاش هر دو گروه بود. هاشمي طبا سعي نمود با كسب موفقيت در المپيك آتن در مسند ريا ست كميته ملي المپيك بماند، اما در آتن نيز دو مدال طلا- دو نقره و دو برنز بدست آورديم. يعني رضازاده و هادي ساعي مدال طلا گرفتند، اما عليرضا دبير اميد اول كشتي ما حذف شد. حيدري، رضايي، جوكار به اتفاق يوسف كرمي مدال نقره و برنز آوردند.
در رشته فوتبال پس از شكست از اردن توانستيم، بر قطر و اردن فائق آييم و به دور دوم مسابقات جام جهاني ۲۰۰۶ راه پيدا كنيم و در اولين بازي مرحله دوم نيز در منامه با بحرين مساوي كنيم. روز پنجم فروردين ماه سال ۸۴ با ژاپن در تهران بازي مي كنيم و روز دهم فروردين با كره شمالي در پيونگ يانگ.
مسابقات ليگ برتر با حوادث ريز و درشت پيش رفت. پاس و سپاهان در جام قهرماني باشگاه هاي آسيا به ميدان رفتند. پيروزي پاس بر الريان قطر قابل باور بود، اما سپاهان در عربستان با الشباب مساوي كرد. پرسپوليس و استقلال نيز در سال ۸۳ دوبار به ميدان رفتند كه در بازي رفت نتيجه مساوي بدون گل بدست آمد و در بازي برگشت استقلال سه بر دو از پرسپوليس برد.
سال ۸۳ سال بسكتبال بود. قهرماني در هندوستان و رفتن به جمع تيم هاي بزرگ آسيا و جذب نيروهاي مستعد براي كسب قهرماني بزرگسالان در آسيا.
واليبال نيز راه خود را رفت و موفقيت اين رشته در سطح آسيا و جهان براي ما قابل بحث شد.
تكواندو نيز رشته موفقي بود. از موقعيت تكواندو همين بس كه با دو شركت كننده در المپيك آتن يك مدال طلا و يك برنز به دست آورديم.
رشته كشتي پرتلاطم بود. پس از آتن نقدهاي مختلفي نوشته شد. عده اي كشتي را موفق و تعدادي نيز نتايج آن را ضعيف ارزيابي كردند. منصور برزگر پس از بحث هاي بسيار رفت و محمدعلي صنعتكاران آمد تا شايد نظم بر اين رشته حاكم شود. با تمام تفسيرهايي كه بر كشتي رفت، اين رشته مدال هاي خود را آورد و مي آورد.
دووميداني در سال ۸۳ به حد نصاب هاي خوبي رسيد و پس از استعداديابي، نيروهاي جوان توانستند در سطح آسيا به مدال دست يابند. احسان حدادي ، عباس صميمي و احسان مهاجر شجاعي ما را به اين رشته اميدوار كردند.
در ژيمناستيك، شنا، بدمينتون، تنيس، تنيس روي ميز نيز حركت هاي مثبتي آغاز شد.
در رشته هاي رزمي چون كاراته، جودو، ووشو نيز برق مدال ها زياد بود.
بوكس همچنان در پيله بي توجهي ماند، اما ناطق نوري از پا ننشست و آن را زنده نگاه داشت.
دوچرخه سواري و كوهنوردي هم داستان هاي خود را داشتند و كوهنوردي مرد شماره يك خود را از دست داد، محمد اوراز.
واليبال ساحلي و اسكواش هم فعال شدند، اما هندبال يك جهش بزرگ انجام داد و توانست روي سكوهاي آسيايي بايستد. اين حركت را بايد مديون مديريت هندبال عليرضا رحيمي باشيم.
ديگر رشته ها مانند اسكي، گلف، تيراندازي و... هنوز نتوانسته اند پوسته انزوا را بشكنند.
در مجموع ورزش در سال ۸۳ چون سال هاي قبل مدال هاي رنگين داشت، شكست و پيروزي هم داشت، اما وزنه برداري چيز ديگري بود. جنجال، مدال، طلا، المپيك، دوپينگ و عزل و نصب هم در اين رشته زياد بود، اما رضازاده، همان حسين رضازاده بود. براي ورزش در سال ۱۳۸۳ نمي توان كارنامه مردودي داد، اما نمي توان مهر آفرين هم روي كارنامه آن زد.
مصطفي هاشمي طبا رفت تا دانش آموخته ها و دكترهاي ورزش پست هاي حساس را بگيرند، به انتظار نتايج كار آنها در سال ۱۳۸۴ هستيم. بهار را به استقبال مي رويم با آرزوهاي بزرگ در ورزش.

سال المپيك
سال ۱۳۸۳ را بايد سال المپيك، سال تكواندو و وزنه برداري دانست. پس از ۱۰۸ سال آتن براي دومين بار به عنوان ميزبان رخداد بزرگ المپيك انتخاب شد. در شهريور ماه از پنج قاره جهان ورزشكاران ۱۴۶ كشور براي بيست و هشتمين بار در اين گردهمايي تاريخي با شعار صلح و دوستي شركت كردند تا در رقابتي دوستانه و به دور از هر نوع تبعيض در رنگ و پوست، مسلك و سياست به ورزش فكر كنند.
زماني كه سرود ملي يونان نواخته شد، همه به پا ايستادند. شعر اين سرود در سال ۱۸۲۲ به وسيله شاعر يوناني ديو نيسيوس سالوموس سروده شد و آهنگ و موسيقي آن در سال ۱۸۶۵ به وسيله نيكوس منتزاروس ساخته شد.
قدرت هاي بزرگ ورزش براي كسب مدال هاي المپيك آتن به حركت درآمدند و سرانجام، آمريكا، چين، روسيه، استراليا، ژاپن، آلمان، فرانسه، ايتاليا، انگليس و كوبا، رده هاي اول تا دهم را از نظر كسب مدال به دست آوردند. ۳۵ مدال طلا، ۳۸ نقره و ۲۸ برنز جمع مدال هاي آمريكا در اين رقابت ها بود. كاروان ورزشي كشورمان با كسب دو مدال طلا، دو نقره و دو برنز در رده بيست و نهم ايستاد، يعني بالاتر از بلغارستان، دانمارك، آرژانتين، چك، مصر، سوئيس و... و بالاتر از ۴۲ كشور از مجموعه ۷۱ كشوري كه مدال به دست آوردند. حسين رضازاده در وزنه برادري، هادي ساعي در تكواندو مدال طلا گرفتند. عليرضا رضايي، مصطفي جوكار در كشتي مدال نقره و عليرضا حيدري در كشتي و كرمي در تكواند برنز گرفتند. كشور ونزوئلا با كسب يك مدال برنز كشور هفتاد و يكم شد.
فوتبال المپيك
بازيهاي المپيك با ارزش هاي قابل تمجيد و جايگاه جهاني اش، تحت تأثير ليگ قهرمانان كه نمايانگر فوتبالي مدرن كه وابسته به تلويزيون هاي كابلي و همكاري با اسپانسرهاست قرار مي گيرد كه اين امر بسيار ناخوشايند است.
باور كنيد من هم سعي كردم بازي هاي المپيك را دوست بدارم، اما وقتي تعداد اندكي از تيم ها آن را جدي مي گيرند، اين كار بسيار دشوار به نظر مي رسد، مثلاً يونان كه با نمايش خيره كننده اش در يورو ۲۰۰۴ در خاك خود (در بازي هاي المپيك) نمايش بسيار ضعيفي ارايه داد كه خود نمايانگر كل قضيه است.
موفقيت عراق و راهيابي اين تيم به نيمه نهايي نيز بسيار غيرمنتظره بود. ارزش قهرماني آرژانتين زماني مشخص خواهد شد كه آنها در جام جهاني ۲۰۰۶ آلمان نيز به موفقيت دست يابند.
بازي هاي المپيك رقابت هاي فوتبال نه چندان با اهميت را در طول اين ساليان پشت سر گذاشته البته به جز سال ۱۹۹۶ در آتلانتا كه نيجريه به عنوان اولين تيم آفريقايي فاتح رقابت هاي فوتبال المپيك شد و آينده خوبي نيز براي اين تيم پيش بيني مي شد.
در جام قهرمانان به خاطر تفاوت سليقه ها و بخت هاي متفاوت قهرماني، از چلسي گرفته تا ميلان، دريچه بزرگي به سوي رقابت هاي فوتبال باز است كه اين جام را مانند توانايي هاي برزيل در معرفي بازيكناني كه در رقابت هاي جهاني مي درخشند، از المپيك متمايز مي كند.

سال ۱۳۸۳ به پايان مي رسد، با اتفاقات و حوادث عجيب و غريب و گاه شگفت انگيز. در فوتبال اين اتفاقات تأثيرگذارترين سال خود را داشت و در اين ميان جملات زيبايي نيز بيان شد كه هر كدام معناي خاص خود را دارد. در پايان سال خواندن اين كلمات كوتاه مي تواند براي علاقه مندان به فوتبال جالب باشد.
* ستاره ها؟ من اينجا فقط مي توانم ابرها را بببينم.
(خوسه آنتونيوريس، خريد ونگر در ژانويه گذشته، چندان به آب و هواي انگليس علاقه مند نيست.)
* من اينتر را رها نكرده ام. من هنوز مالك باشگاه هستم.
(ماسيمو موراتي پس از استعفا از سمت رياست اينتر)
* اگر سه شنبه ميلان را شكست بدهيم، براي زيارت سانتياگو دي كومپوستلا مي روم، حتي اگر مجبور شوم روي زانو راه بروم.
(خاوير ايرورتا، مربي دپورتيوو لاكرونيا پس از شكست چهار بر يك برابر ميلان در ليگ قهرمانان اين جمله را بر زبان راند و بعد از برد عجيب چهار بر صفر لاكرونيا در بازي برگشت، به زيارت معبد مقدسش رفت.)
* او فقط هجده سال دارد اما طوري به زمين مي رود و بازي مي كند كه انگار هميشه آنجا بوده. انگار از هيچ كس نمي ترسد.
(يورگن كلينزمن در ستايش از عملكرد وين روني، مهاجم انگليسي در يورو ۲۰۰۴)
* من مردتر از همه شما هستم، حتي اگر مردانگي تان را كنار هم بگذاريد.
(كريستين ويه ري خطاب به خبرنگاران ايتاليايي، بعد از تساوي يك بر يك با سوئد در يورو ۲۰۰۴ برخي از روزنامه هاي ايتاليايي خبر از درگيري ويه ري و جانلوييجي بوفون دادند كه موجب مشاجره مهاجم اينتر با خبرنگاران شد.)
* با تلاش سخت و يك روح يوناني، رويا به واقعيت پيوست.
(استيليانوس جيانا كوپولوس درباره قهرماني يونان در يورو۲۰۰۴)
* المپ حالا خدايان جديدي دارد. اشك ها، ديوارها را فرو مي ريزند تا به قهرمانان خوشامد بگويند.
(اسپورت تايم، روزنامه ورزشي يوناني در آستانه بازگشت تيم ملي يونان به اين كشور)
* از همه در پرتغال معذرت مي خواهيم چون نتوانستيم به هدفي كه خواست همه مان بود، برسيم. پذيرش شكستي اين چنيني واقعاً سخت است. آنها دفاعي بردند.
(لوييس فليپه اسكولاري، مربي پرتغال، پس از شكست در فينال يورو برابر يونان)
* من قهرمان اروپا هستم و از آن دست مربياني نيستم كه در قوطي هر عطاري پيدا شوند. من خاص هستم.
(خوسه مورينيو با اعتمادبه نفس به چلسي رفت.)
* هر اسپانيايي كه فوتبال انگليسي را مي شناسد، از تاريخچه ليورپول هم آگاه است. ما چيزهايي هم راجع به بيتل هامي دانيم.
(رافائل بنيتس، پس از ورود به ليورپول)
* اوايل سعي مي كردم حركاتش را در تمرينات تكرار كنم اما خيلي زود تسليم شدم. او براي من زيادي بزرگ است.
(لودويك ژولي درباره رونالدينيو، هم تيمي اش در بارسلونا)
* مربيان زيادي هستند كه به بازيكنان بيكار اعتماد مي كنند.
(اوتو رهاگل، مربي يونان درباره واسيليوس تسيارتاس كه عضو هيچ باشگاهي نيست اما روي يك ضربه ايستگاهي، گل تساوي بخش يونان برابر اوكراين در مرحله مقدماتي جام جهاني را به ثمر رساند.)