گروه پژوهش: در كشور ما و برخي كشورهاي همسايه بر اساس آداب و رسوم و سنت هاي ريشه دوانده در طول اعصار، آمادگي براي استقبال از بهار و طبيعت بيدار شده با شيوه هاي خاص خود دنبال مي شود.
اجراي مراسم استقبال از بهار در اين كشورها داراي مشابهت هاي بسياري است و يكي از شاخص ترين آنها تهيه و تدارك لوازم نو براي ورود به سال نو است.
سابق بر اين تهيه انواع شيريني، لوازم سفره هفت سين، خانه تكاني، تهيه پوشاك نو توسط خانواده با فضايي ساده تر، دلنشين تر و با هزينه هاي كم برپا داشته مي شد و خانواده ها از اسفند ماه هر روز را با نامي و غذايي و يا مراسمي خاص بر پا مي داشتند و با اين شيوه ها خود را آماده شروع يك سال نو مي كردند. اما امروزه با شتاب تكنولوژي و فرهنگ شهرنشيني اين نوع مراسم رنگ و بويي ديگر به خود گرفته است. اين موضوع به ويژه در شهرهاي بزرگ، از مسائل خاص خود برخوردار است و چرخه ديگرگوني خانواده ها برگرفته از سرشت پاك طبيعت از آراستگي هاي دروني و روحي به پيرايه هاي بيروني و ظاهري تغيير شكل يافته است.
تفكر ايجاد تغيير و خريدهاي مختلف شب سال نو در خانواده ها بسته به سطح درآمد و قدرت خريد از خيلي كم تا حد افراط متغير شده است.
دغدغه هاي خانواده هاي كم درآمد و يا عدم تناسب هزينه هاي خريد سال نو با سطح درآمد آنها امروزه به موضوعي مهم مبدل شده است.
تفكر خانواده ها براي خريد و يا آمادگي جهت آغاز سال نو برحسب پايبندي آنها به سنت هاي ديرينه و يا فقط از روي عادت و حتي چشم و هم چشمي و يا اصرار اعضاي خانواده يكي از مسائل فرهنگي زندگي شهري شده است.
به هر تقدير گروه پژوهش همشهري نيز با پايان گرفتن سال ۸۳ و با تكيه بر اين موضوع مردمي به سراغ ۸۰ خانواده تهراني در ۸ ميدان اصلي شهر رفته است.
تأكيد اصلي اين طرح نظرسنجي توجه و اهميت برگزاري مراسم خريد هاي شب سال نو با توجه به سطح درآمد و هزينه هاي خانواده ها و نيز توجه خانواده ها به آداب و رسوم است.
همچنين بخش ديگري از اين طرح نظر سنجي مربوط به هدفهاي خانواده ها در سالي كه گذشت و دلايل عدم تحقق اهداف آنها و نيز مهمترين برنامه و هدف آنها در سال جديد است.
اين خانواده ها به طور اتفاقي و تصادفي در ميادين و يا مراكز خريد تجريش، بازار بزرگ تهران، بازار امامزاده حسن، نازي آباد، تهرانپارس، مراكز خريد گلستان، ستارخان، جمهوري و باغ سپه سالار مورد هدف قرار گرفته اند و به پرسشهاي پرسشگران همشهري پاسخ داده اند.
حاصل اين پرسش و پاسخ ها تصوير كوچكي است از فضاي بيروني و دروني خانواده ها از مراسم آمادگي براي سال نو، كه در پي جزئيات آن را مي خوانيد.
جنس و سن
از۸۰ نفر پاسخگو به پرسشهاي گروه پژوهش همشهري معادل ۵۰ درصد زن و۵۰ درصد مرد مي باشند.
حداقل سن پاسخگويان ۲۱ سال و حداكثر سن آنان ۶۵ سال مي باشد.
بر اين اساس در مجموع معادل ۳/۱۶ درصد آنان بين ۲۱ تا ۲۵ سال و معادل ۵/۱۷ درصد بين ۲۶ تا۳۰ سال سن دارند. ۸/۲۲ درصد آنان ۳۱ تا ۴۰ ساله هستند و ۸/۲۲ درصد نيز ۴۱ تا۵۰ ساله مي باشند.
معادل ۲/۱۵ درصد پاسخگويان تهراني بين ۵۱ تا ۶۰ سال و ۳/۶ درصد نيز بيش از ۶۰ سال سن دارند.
وضع تأهل
از ميان پاسخگويان ۱۰ درصد مجرد و۹۰ درصد آنان متأهل مي باشند.
شغل
از ميان پاسخگويان تهراني معادل ۸/۳۳ خانه دار، ۳/۱۱ درصد بازنشسته، ۵/۷ درصد دبير و فرهنگي، معادل ۳/۱۶ درصد كارمند و ۳/۱۶ درصد نيز صاحب شغل آزاد مي باشند.
همچنين ۳/۱ درصد پاسخگويان پزشك و كادر درماني، ۳/۱ درصد استاد دانشگاه، ۵/۲ درصد حسابدار، ۳/۱ درصد راننده، ۳/۶ درصد كارگر و ۵/۲ درصد نيز در امور ساختمان سازي اشتغال دارند.
خانواده شما چند نفره است؟
از ميان پاسخگويان معادل ۵/۱۷ درصد داراي خانواده دو نفره، ۳/۲۶ درصد ۳ نفره، ۵/۲۷ درصد ۴ نفره و ۲۰ درصد۵ نفره مي باشند.
همچنين در مجموع معادل ۵ درصد، خانواده آنها ۶ يا ۷ نفره مي باشد كه يكي از والدين و يا بستگان همسر نيز با آنان زندگي مي كنند.
در ميان پاسخگويان ۸/۳ درصد يك نفر يعني به صورت مجردي زندگي مي كنند.
آيا براي سال نو خريد مي كنيد؟
- از ميان پاسخگويان ۲/۸۶ درصد به مناسبت فرا رسيدن آغاز سال نو اقدام به خريد انواع مايحتاج خانه و خانواده مي كنند.
در مقابل ۸/۱۳ درصد اعتقادي به خريد سال نو و اين نوع مناسبت ها ندارند.
تا چه حد از عهده مخارج خريد سال نو برمي آييد؟
- معادل ۸/۶۳ درصد پاسخگويان در پاسخ به اين پرسش گفته اند كه تا حدي متوسط از عهده مخارج خريد سال نو برمي آِيند.
اين گروه براي خريد سال نو داراي اولويت بندي در خريد انواع كالاها مي باشند و در صورت كسر از برخي خريدها صرف نظر مي كنند.
۲۰ درصد پاسخگويان نيز تا حد كمي از عهده خريد انواع كالاهاي سال نو برمي آيند.
در مقابل ۵/۲ درصد پاسخگويان خيلي زياد و ۳/۶ درصد نيز از قدرت زياد براي خريد كالاهاي سال نو برخوردارند.
۵/۷ درصد نيز به اين پرسش پاسخي نداده اند.
خريدهاي شما در سال نو شامل چيست؟
۵/۷ درصد پاسخگويان براي سال نو پوشاك نو براي خود و يا اعضاي خانواده خريداري مي كنند.
معادل ۵/۱۲ درصد كالاهاي مختلف شامل پوشاك، لوازم خانه و تنقلات و شيريني و ميوه جزو اقلام خريد سال نو آنهاست.
۱/۵ درصد پاسخگويان نيز براي سال نو انواع كالاهاي مصرفي شامل پوشاك، خوراكي و لوازم منزل را خريداري مي كنند و در كنار اين امور پول عيدي به اقوام و انجام امور خيريه را نيز جزو مخارج سال نو محسوب مي كنند.
معادل ۳۵ درصد پاسخگويان نيز فقط پوشاك نو و شيريني و تنقلات براي سال نو خريداري مي كنند.
معادل ۱۰ درصد نيز در كنار پوشاك و تنقلات سال نو پول عيدي و امور خيريه را نيز كنار مي گذارند.
۸/۳ درصد پاسخگويان نيز اقدام به خريد لوازم منزل جديد در سال نو مي كنند.
معادل ۵/۱۲ درصد نيز فقط از عهده مخارج تنقلات و شيريني در سال نو برمي آيند و ۶/۷ درصد نيز در كنار خريد تنقلات و شيريني پول عيدي دادن به فاميل را نيز كنار مي گذارند.
ميزان هزينه خريد سال نو در خانواده شما چقدر است؟
۳/۶ درصد پاسخگويان در اين باره گفته اند كه در پايان سال و به مناسبت آغاز سال نو خريد نمي كنند. دلايل آنها بخشي مربوط به كافي نبودن بودجه خانواده مي باشد و برخي اظهار داشته اند كه اجناس عرضه شده در پايان سال از كيفيت مناسبي برخوردار نيست و بيشتر فروشندگان در اين ايام جنس هاي مانده در انبار را مي فروشند!
معادل ۲/۱۶ درصد پاسخگويان بين حداقل ۲۰ هزار تومان تا حداكثر ۱۰۰ هزار تومان براي سال نو خريد مي كنند.
۳۵ درصد پاسخگويان نيز بين ۱۲۰ تا ۲۰۰ هزار تومان هزينه هاي خريد سال نو را دارند.
همچنين معادل ۲۰ درصد پاسخگويان بين ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان و ۲/۲۱ درصد نيز بين ۴۰۰ هزار تومان تا يك ميليون تومان هزينه هاي خريد شب سال نو دارند. اين گروه عمدتاً همسرانشان صاحب مشاغل با درآمد بالا شامل ساخت و ساز، مديريت پاساژهاي تجاري، پزشك، وكيل، نمايندگي خودرو، شغل آزاد و يا بانكداري مي باشند.
تا چه حد خريد سال نو برايتان اهميت دارد؟
معادل ۲۰ درصد پاسخگويان اظهار داشته اند كه خريد سال نو براي آنها اهميت ندارد! در مقابل ۲/۴۶ درصد نيز گفته اند كه خريد سال نو برايشان خيلي زياد اهميت دارد.
معادل ۲۵ درصد پاسخگويان نيز گفته اند كه خريد سال نو برايشان مهم است و ۸/۸ درصد نيز خريد سال نو برايشان تا حدي مهم است.
براين اساس براي ۸۰ درصد خانواده هاي پاسخگو، خريدهاي سال نو از اهميت تا حدي مهم تا خيلي مهم برخوردار است.
اهميت خريد سال نو تحت تأثير چه عواملي است؟
معادل ۵/۵۷ درصد پاسخگويان پايبندي به سنت هاي ديرينه ايرانيان را به عنوان عامل مهم خريدهاي سال نو و امور مربوط به آن ذكر كرده اند.
معادل ۵/۲ درصد نيز پايبندي به سنت و در كنار آن اجبار و اصرار اعضاي خانواده را مهم تلقي كرده اند.
۸/۳ درصد پاسخگويان نيز پايبندي به سنت ها و عادت خانواده را به عنوان عوامل مهم در خريد سال نو مهم ذكر كرده اند.
معادل ۶/۷ درصد آنها گفته اند پايبندي به سنت ها و نوشدن با طبيعت از عوامل اثرگذار در خريدهاي سال نو است.
معادل ۳/۱۱ درصد پاسخگويان نيز فقط اصرار و اجبار خانواده را دليل خريدهاي سال نو ذكر كرده اند و ۱۰ درصد نيز فقط از روي عادت و ۵/۲ درصد از روي چشم و هم چشمي براي سال نو خريد مي كنند!
براين اساس ۷۰ درصد خانواده هاي پاسخگو توجه و پايبندي به سنت هاي ديرينه را از دلايل مهم خود براي خريدها و آمادگي هاي سال نو ابراز داشته اند.
آيا برنامه سفر نوروزي هم داريد؟
معادل ۲/۵۶ درصد پاسخگويان براي سال نو برنامه سفر نوروزي ترتيب داده اند و معادل ۵/۴۲ درصد آنان برنامه سفر ندارند.
معادل ۳/۱ درصد نيز تا كنون تصميمي در اين زمينه نگرفته اند.
مهمترين هدف شما در سالي كه گذشت چه بود؟
معادل ۳/۶ درصد پاسخگويان در سال ۸۳ مهمترين هدفشان سفر خارجي و يا زيارتي بوده است.
معادل ۸/۲۳ درصد آنان مهمترين هدفشان رسيدگي به امور شغلي شان بوده است. اين گروه در سال ۸۳ در خصوص ارتقا و توسعه شغل خود، گرفتن حق و حقوق بازنشستگي، برگشت به كار، گرفتن امتياز آموزشگاه و يا گرفتن حقوق معوقه خود تلاش كرده اند.
معادل ۵/۱۲ درصد پاسخگويان گفته اند كه تعويض و يا اتمام ساخت منزلشان و نجات از مستأجري مهمترين هدف سال ۸۳ آنها بوده است.
۱۰ درصد پاسخگويان نيز سلامتي فرزندان و خانواده مهمترين هدف شان بوده است.
معادل ۶/۱۲ درصد نيز ارتقاء و بهبود وضعيت اقتصادي خانواده و يا در سطح ملي را مهمترين هدف سال ۸۳ عنوان كرده اند.
۵/۲ درصد پاسخگويان پرداخت بدهي ها و ۸/۳ درصد نيز قبولي در دانشگاه را مهمترين هدف سال ۸۳ ذكر كرده اند.
معادل ۳/۱ درصد رسيدگي به امور اعضاي فاميل را هدف سال ۸۳ ذكر كردند و ۵/۲ درصد خريد خودرو، ۵/۲ درصد انجام امور خيريه، ۵ درصد توجه به قناعت در زندگي را از اهداف خود در سال ۱۳۸۳ عنوان كرده اند.
۸/۳ درصد پاسخگويان نيز مهمترين هدف خود را در سال ۸۳ ازدواج ذكر كرده اند و ۳/۱ درصد نيز انتقال به تهران و ۵/۲ درصد نيز پس انداز، ۳/۱ درصد وصول مطالبات و ۸/۸ درصد توجه و رسيدگي به امور تحصيلي فرزندانشان را از مهمترين هدف هاي سال ۸۳ ذكر كرده اند.
آيا به هدف سال ۸۳ رسيديد؟
فقط معادل ۸/۳۳ درصد پاسخگويان موفق شدند كه در سال ۸۳ به اهداف خود دست يابند.
معادل ۲/۳۶ درصد پاسخگويان نيز تا حدي به اهداف خود رسيدند و ۳۰ درصد هم به هدفشان در سال ۸۳ نرسيدند!
دليل عدم دستيابي به هدفتان چه بود؟
معادل ۳/۷۱ درصد پاسخگويان به اين پرسش پاسخي نداده اند كه بخش عمده آنها به هدفشان كاملاً رسيده اند و يا تا حدي به آن دست يافته اند.
از ميان ۷/۲۸ درصد پاسخگوياني كه به اين پرسش پاسخ گفته اند معادل ۳/۱ درصد وجود اختلاف بين هزينه ها و درآمدها را عامل ناكامي خود ذكر كرده اند.
معادل ۸/۱۸ درصد وجود مشكلات اقتصادي و فراهم نشدن امكانات لازم را عامل شكست خود ذكر كرده اند.
معادل ۳/۱ درصد استاندارد نبودن برگزاري كنكور، ۳/۱ تلاش كم خود، ۳/۱ درصد وجود اجناس خارجي و غيرقابل رقابت با اجناس توليدي خود، ۳/۱ درصد وجود مشكلات بوروكراسي و اداري، ۳/۱ درصد موافق نبودن خانواده براي تحصيل در خارج كشور، ۳/۱ درصد بدقولي بدهكاران و ۳/۱ درصد نيز بدقولي مسئولان و مديران را عامل شكست خود ذكر كرده اند.
مهمترين برنامه يا هدف شما در سال آينده (۸۴) چيست؟
معادل ۳/۶ درصد پاسخگويان مسافرت خارجي، زيارتي و حج را مهمترين برنامه سال آينده خود ذكر كرده اند.
معادل ۳/۱۱ درصد نيز سفر به اميد يافتن شغل بهتر و يا ارتقاي شغلي خود را هدف سال آينده ذكر كرده اند.
معادل ۳/۱۶ درصد نيز تعويض منزل، خودرو و لوازم منزل را برنامه سال آينده خود ذكر كرده اند.
معادل ۳/۱۱ درصد پاسخگويان رسيدگي به اوضاع روحي- رواني خانواده و فرزندان را هدف سال آينده خود عنوان كرده اند.
۵/۱۲ درصد آنان نيز گفته اند هدف خاصي ندارند و اصولاً به برنامه قابل اجرا نمي توان فكر كرد و ۳/۱ درصد هم گفته اند با توجه به وضعيت اقتصاد ملي نمي توان برنامه ريزي كرد.
۵ درصد پاسخگويان نيز گفته اند منتظر تولد فرزند خود هستند و يا به حفظ و بقاي خانواده خود مي انديشند.
۸/۱۸ درصد آنان هم گفته اند برنامه و هدف پارسال را بايد دنبال كنند.
معادل ۳/۱ درصد گفته اند كه تلاش مي كنند بدهكار نباشند و ۳/۱ درصد نيز گفته اند به امور معنوي و روحي خود بيشتر توجه خواهند كرد.
۸/۳ درصد پاسخگويان نيز رسيدگي به افراد بي بضاعت و امور خيريه را سرلوحه برنامه سال ۸۴ گذاشته اند و ۳/۶ درصد نيز قبولي در دانشگاه و ۸/۳ درصد نيز تأمين هزينه ازدواج را برنامه خود ذكر كرده اند.معادل ۳/۱ درصد نيز هجرت از تهران را برنامه سال آينده خود ذكر كرده اند.
فكر مي كنيد تا چه حد به برنامه سال آينده دست يابيد؟
معادل ۱۱ درصد پاسخگويان اظهار اميدواري كرده اند كه تا حد خيلي زياد به هدفشان برسند و ۸/۸ درصد نيز گفته اند اميدواري زيادي براي رسيدن به هدفشان را دارند.
معادل ۵/۵۸ درصد پاسخگويان نيز تا حد زيادي اميدوار به رسيدن به اهدافشان هستند.
در مقابل ۸/۸ درصد كم و ۵ درصد نيز اصلاً اميدوار به اجراي برنامه و يا هدف شان در سال ۸۴ نيستند. ۵/۷ درصد نيز پاسخي نداده اند.
